مادر بزرگم از آن نمازخوان‌های دوآتشه بود. و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده‌سالگی، شدم بودم یک مسلمان واقعی.نماز و روزه‌ام یک آن ترک نمی‌شد. [...] اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه‌ام به حساب می‌آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجا کدر شد و ایمانم رفت از دست.

گروه فرهنگی مشرق- "مادر بزرگم از آن نمازخوان‌های دوآتشه بود. و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده‌سالگی، شدم بودم یک مسلمان واقعی. نماز و روزه‌ام یک آن ترک نمی‌شد. [...] اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه‌ام به حساب می‌آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجا کدر شد و ایمانم رفت از دست."
داریوش مهرجویی کارگردان، نویسنده و مترجم، هفتاد و دو ساله ایرانی که در سنین کهولت همچنان از فیلم سازی کناره نگرفته و در جشنواره سی ام فیلم فجر فیلم "نارنجی پوش" را به سینمای ایران عرضه کرده است؛ این جملات را در سال 1351 و در روزهای جوانی درباره دوران کودکی خود بر زبان می آورد. مهرجویی سال ها بعد و در سن 67 سالگی در فیلم "سنتوری" با تصویر اغراق آمیزی که از خانواده ای مذهبی ارائه داد، تاکید کرد که هنوز دوران کودکی اش را فراموش نکرده است.
داریوش مهرجویی برخلاف آنچه که برخی تصور می کنند تحصیلات در سینما را نیمه کاره رها کرده و تنها تا سطح لیسانس در دانشگاه یو سی ال ای فلسفه خواند با این حال در بازگشت به ایران در سال 1346 به سراغ سینما رفت و فیلم پرخرج و ناموفق "الماس33" را ساخت که حتی مورد توجه منتقدین هم قرار نگرفت؛ با این حال آنچه حیات مهرجویی را در سینمای ایران نجات داد "گاو" بود.
"گاو" به مدد داستان "ساعدی" نمایشنامه نویس و نویسنده چپ دهه ی چهل توجهات را به خود جلب کرده بود این فیلم اولین حضور بین المللی سینمای ایران محسوب می شد و در سی و دومین دوره جشنواره ونیز جایزهٔ منتقدان بین‌المللی (مجمع بین‌المللی منتقدان فیلم)، را به خود اختصاص داد و شاید از همین جهت باشد که این فیلم را پدر فیلم های موج نوی ایران یا آنچنان که بعدها در میان منتقدان سینمای ایران مشهور شد، سینمای روشنفکری می دانند.
به نظر می رسد که مهرجویی از آن پس راه موفقیت را پیدا کرده بود چرا که فیلم های بعدی او هرچه بیشتر به ذائقه جشنواره های اروپایی نزدیک شدند، جشنواره هایی که نوع خاصی از فیلم سازی را در کشورهای جهان سوم تقویت می کردند. فیلم های مهرجویی و اخلاف او اگر چه در میان مردم کشورش نتوانست جز برخی شیفتگان خاص سینما، مخاطب عمومی را جذب کند؛ اما کلکسیون پر و پیمانی از جوایز سینمایی غربی را برای او به ارمغان آورد.
اگر چه داریوش مهرجویی پدر سینمای جشنواره ای ایران محسوب می شود، اما هیچگاه فیلم های او را آنگونه که به اثر اخیر اصغر فرهادی التفات شد؛ در هیچ جشنواره ای تقدیر نکردند. طعم تلخ طعنه های منتقدین سینمای ایران را سال ها مهرجویی تحمل کرد تا جایی که تا دهه های اخیر همچنان سینمای بی مخاطب جشنواره ای از ارزش چندانی جز در میان اندک طرفداران این گونه آثار برخوردار نبود؛ و کار به آنجا رسید که فیلم سازانی چون عباس کیارستمی که اصولا در دایره فیلم سازان جشنواره زیست ایرانی محسوب می شوند بیشتر فعالیت شان را به آن سوی مرزهای ایران منتقل کردند. آثار فیلم سازانی مانند کیارستمی اگر هم در داخل به نمایش در می آمد نه تنها مخاطب چندانی نداشت که با برخورد های گاه خشن مخاطبان روبرو می شد که نمونه آن در اکران اخیر فیلم" شیرین "  منجر به شکسته شدن شیشه های سینما توسط مخاطبان شد. اگر چه فیلم های مهرجویی بیش از دیگر جشنواره‌زیست‌های سینمای ایران متکی به داستان بود و از همین جهت مخاطبی محدود و سنتی را همواره با خود داشت، اما هیچگاه جز در مواردی که حاشیه به کمک آن آمد مورد توجه عامه جامعه قرار نگرفت.



در چنین شرایطی ظهور فیلم سازی چون اصغر فرهادی همه معادلات را شکست، فرهادی سابقه چندانی در سینمای جشنواره‌زیست ایران ندارد، او از اواخر دهه شصت میلادی پا به عرصه سینما گذاشته است و از اوایل دهه هشتاد آثار جدی خود را به سینما عرضه کرده است با این حال تنها یکی از آثار او می تواند بسیاری از جوایز جشنواره های مختلف آمریکایی و اروپایی را کسب کند و در نهایت طلسم را شکسته و اولین فیلم اسکاری ایرانی باشد؛ شاید هر کسی به جای مهرجویی بود بدست آوردن این رکورد از جوایز را حق خود می دانست.
مهرجویی در آخرین اثر خود به نام "نارنجی پوش" در فضایی فانتزی یا دقیق تر بگوییم کارتونی داستان فیلم فرهادی "جدایی نادر از سیمین " را یک بار دیگر بازخوانی و در پس زمینه ای که گاه تا مرز عصبی شدن پیش می رود آن را نقد می کند، این نقد حتی در بعضی موارد به هجو نزدیک می شود. حضور گل درشت لیلا حاتمی – سیمین فیلم فرهادی – در نارنجی پوش که این جا هم نقش زن مهاجری را بازی می کند که تلاش می کند تا فرزندش را به همراه خود از ایران ببرد، در کنار شخصیت عصبی حامد بهداد می کوشد تا به سوال هایی که فرهادی در فیلم اش گنجانده بود پاسخ گوید و گاهی حتی آنها را از زبان بهداد به مسخره بگیرد. در هر حال سیمین فیلم مهرجویی در نهایت با انتحار حامد بهداد تصمیم اش عوض شده و می ماند تا پازل مهرجویی را کامل کند و فریاد اعتراض او را به نادیده گرفته شدن جایگاه پیش کسوتی او به گوش اهالی سینما برساند.



نارنجی پوش البته مانند دیگر آثار اخیر مهرجویی چون "آسمان محبوب" حتی از نظر استاندارد های سینمای جشنواره زیست نیز فیلم خوبی محسوب نمی شود و از آن دسته فیلم هایی است که سازنده آن نیز- یعنی کارگردان- حاضر به دفاع از اثرش در نشست بعد از نمایش در کاخ جشنواره نشد و مانند فیلم قبلی در نشست مطبوعاتی حاضر نشد. در داوری آثار نیز آنچنان که جمال شورجه به آن اشاره کرده است این فیلم با در نظر گرفتن برخی از مصالح جایزه ویژه را به خود اختصاص می دهد و نمی توانند نظر داوران را به خود جلب کند.
با این وصف شاید تنها توجیهی که بشود برای دعوت مهرجویی برای استقبال از فرهادی تراشید توجیهی صنفی و تا حدودی سیاسی باشد آنجا که می گوید:" همه اهالي سينما و مسؤولين سينمايي بايد به استقبال فرهادي برويم. فرهادي با اين فيلم خود توانست مليت‌هاي مختلف را مجذوب اثر خود كند و اين مايه افتخار براي يك سينماگر ايراني به‌حساب مي‌آيد." چه اگر مرّ نظرات یک فیلم ساز را در سینمای او جستجو کنیم؛ نارنجی پوش حرفهای دیگری بر زبان رانده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 15
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 1
  • ۰۱:۴۴ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    سکولاریسم فرهنگی در ایران بیداد میکنه... این هنرمندان عزیز در سکانس مرگ و بویژه قیامت چه اکشن مهیجی را بازی خواهند کرد...! درامی درس آموز برای دیگر بندگان خدا
  • مهرداد آرین ۰۹:۲۶ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    سینما دسیسه ای شیطانی بود تا دنیا را به ابتذال و کوتاه فکری بکشاند و انسان متعالی و آسمانی را پست و زمینی کند
  • ۱۰:۱۹ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    با شما موافقم آقای آرین الحق که انسان متعالی نیست
  • علیرضا ۱۰:۲۶ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    دلیل؟! چرا؟!
  • علیرضا ۱۰:۲۹ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    اگر این سکانسی که گفتی برای ما اثر میداشت که الان همه مون باید عابد و زاهد می بودیم!!!
  • باربد ۱۱:۱۷ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    بالاخره مهرجویی خوبه یا بده،البته فیلماشو تاحدودی میپسندم،اجاره نشینهاش عالی بود و مهمان مامانش،درسته که ایراداتی به بعضی کاراش وارده.
  • ۱۱:۳۶ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    شكي در اين نيست كه شيطان از طريق فرصت سينما براي انحراف خيلي ها استفاده كرده و موفق هم شده اما اين مشكل سينما نيست. مشكل به كارگيران سينما است. چرا كه شيطان از طريق نماز هم خيلي ها را زمين زده و ريا را در وجودشان نهادينه كرده پس نماز غلط است و بايد حذف شود؟
  • وحید ۱۱:۳۷ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    بازیگران سینمای ایران مبتذل ترین افراد هستند همانطور که فوتبالیست های ایران بی اخلاق ترینند.
  • ۱۲:۲۸ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    از کسی که مسئول دفترش با افتخار میگه : اون مقدار موادی که از ایشون در امارات گرفتن برای مصرف شخصی بوده چه انتظاری دارین؟ یا از اون کسی که با افتخار کنار آنجلیا جولی می ایسته و عکس میگیره؟؟
  • محمد حسین ۱۳:۰۰ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    سینما هم مثل بقیه ی وسایل زندگی هم میشه استفاده خوب کرد هم بد.بستگی به بنده داره
  • عارف شمالی1 ۱۳:۰۵ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    در این نوشته معلوم بود و نبود که نگارنده چه می خواهد بگوید و سر آخر دست مخاطب را در حنا می گذارد، حنایی که یک سرش به القاء کافر بودن مهرجویی و شک او در خدا می رسد و یک سرش به ضعف نارنجی پوش و تعریف از جدایی نادر. برادر جان اگر میخواهی نقد کنی به اثر بپرداز و چرت و پرت و کلی گویی نکن
  • عارف شمالی2 ۱۳:۰۸ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    باید بگویم نویسنده اثر با نوعی دیدگاه عقده ای و بسته و درون دینی و غیر علمی، خواسته نارنجی پوش را که بسیار خوش ساخت بود به لجن بکشه هم باید بگویم نویسنده اثر و البته مشرق در گردشی اشکار خواسته اسکارگیری جدایی را بولد کند و بگوید بعله ما هم. بله ماهم، ولی شما عزیزان و البته بنده انتقادات دینی بسیاری به جدایی داریم که در اینجا به خاطر رد یکی آمده ایم دیگری گرفته ایم
  • عارف شمالی3 ۱۳:۱۱ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    انصافا مخاطب عام و منتظر فیلم از نارنجی پوش هجو جدایی را می فهمد یا اثریکه برایندی از فکرر و هوش ژورنالیستی و زمان اگاهی داریوش است؟ نارنجی پوش به خوبی فنگ شویی یعنی یکی از موضوعات تاپ و جدید و مبتلی در ایران و جهان را انتخاب کرده و هر گندی که خواسته زده و تو برادر جان چسبیدی به چه؟ به هجوگویی او در برابر جدایی؟ بالفرض که این باشد، حرف اصلی نارنجی پوش چیزی دیگر است
  • عارف شمالی 4 ۱۳:۱۶ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    درست است که یک سر فلسفه در شک است، اما طرف دیگر آن در یقین و جهان آگاهی دینی. عزیز جان برای نقد هیچ لزومی ندارد که تو بگویی او نماز خوان بوده و شک داشته و اصلا حق نداری درباره الان مردم صحبت کنی، نارنجی پوش یک اثر هنری، فکری و فرهنگی و اجتماعی است که انصافا مخاطب را بسیار بهتر از جدایی نادر پای پرده نقره ای نگاه می دارد و هم بسیار بهتر حرف نویسنده را القاء می کند تو اسنها را ول کردی و تبلیغ فنگ شویی را و... و به چه چسبیدی؟
  • ۱۳:۲۱ - ۱۳۹۰/۱۲/۱۸
    0 0
    نارنجی پوش فریاد تقابل سنت و مدرنیته است و اینکه شاید از دین و دیانت همان ظاهر آن و قرآنی که پشت مسافر بگیریم می مامند اخلاق در نارنجی پوش سکولار است و مدرن شعارهای نارنجی پوش بربستر عرفانهای غیر دینی فریاد می زنند داریوش جان در این اثر سوغات فرهنگ فرنگ را خوب به حلقوم ماها ریخته و خیلی قشنگ انقطاع روشنفکری را از دین و دیانت نشان می دهد. نارنجی پوش محیط زیست را برای خدا و ترس از آن جهان نمی خواهد، جهان را برای جهان و انسان را برای انسان می خواهد و... نارنجی پوش البته به خوبی در کمتر از شش ماه ساخته شده و دست بر موضوع ناب و بدون سابقه ای گذاشته که هم مؤثر است و هم گیشه ها را به خوبی تأمین می کند: «سوپورهای محله من و تو» موفق باشید

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس