سرویس سیاست مشرق، نرگس محمدی روز ۶ اکتبر (۱۴ مهر) جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۳ را از سوی کمیته نوبل نروژ دریافت کرد. محمدی به عنوان برنده جایزه صلح نوبل این روزها درباره جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین سکوت کرده است.

نرگس محمدی که این روزها به جرم اجتماع و تبانی به‌قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور در زندان به سر می‌برد، در زندان خبر دریافت جایزه صلح نوبل را دریافت کرده بود. یک روز بعد، پانزدهم مهر، صفحه اینستاگرام نرگس محمدی اعلام میکند او در تماسی به پدرش گفته پس از رسیدن خبر جایزه صلح نوبل «یکی از بهترین و باشکوهترین روزهای زندان برای همه» رقم خورده است.

محمدی یک روز پیش از آغاز عملیات طوفان الاقصی این جایزه را دریافت کرده و بلافاصله خود و خانواده‌اش نسبت به آن واکنش نشان دادند. اما از روز عملیات حماس در سرزمین های اشغالی و جنایت رژیم صهیونیستی در بمباران مناطق مسکونی و غیرنظامی غزه به خصوص بیمارستان المعمدانی، سکوت کرده و از وی خبری نیست.

در این مدت کاربران شبکه‌های اجتماعی چندین بار با انتشار توئیت خواهان واکنش او به عنوان برنده جایزه صلح نوبل نسبت به نسل کشی صهیونیست‌ها در فلسطین شده‌اند اما همچنان محمدی نه از سوی خود و نه نزدیکانش موضعی نسبت به این مسئله نداشته است.

اکنون این روزها پس از انتشار خبر فوت آرمیتا گراوند ‌دختر دانش‌آموز ۱۶ ساله تهرانی که طی یک عملیات روانی توسط رسانه‌های معاند، به دروغ بی‌هوشی در مترو و درگذشت او را برگردن عوامل مترو و حجاب‌بانان انداخته بودند، سکوت خود را شکسته و بلافاصله یک روز بعد، نسبت به آن واکنش نشان داده است.

حالا که سکوت محمدی شکسته و یکروز پس از فوت آرمیتا گراوند و دریافت جایزه نوبل، واکنش‌های او در فضای مجازی منتشر می‌شود، نشان میدهد که ارتباطات او در زندان با خانواده‌اش برقرار است.

یک خبرنگار در این باره نوشته: «پرسیدیم چرا در مورد نسل کشی غزه و مرگ زن و کودک، سکوت کرده؟ مگر برنده جایزه صلح نوبل نیست؟ (چون مسئولیت جهانی بر دوش دارد نه تنها ملی) گفتند تلفن زندان قطع است! حالا بعد از سه هفته سکوت، در مورد آرمیتا، بیانیه داده! خوشحالیم که در مورد آرمیتا سکوت نکرده اما نشان داد مستقل نیست» علی

علی علیزاده، کارشناس و فعال رسانه‌ای در برنامه جدید خود در این باره میگوید: «نرگس محمدی کسی که یک روز قبل از آغاز جنگ جایزه صلح نوبل دریافت کرده و از آن روز تاحالا یک کلمه درباره کشتار کودکان فلسطینی صحبت نکرده است.»

آیا محمدی جوایز خود را از دست میدهد؟

حالا با این تفاسیر، محمدی در شُرف از دست دادن جایزه نوبل خود هم هست. طبق تجربه آنگ سان سوچی، رهبر سابق میانمار، که در سال ۱۹۹۱/۱۳۷۰ جایزه صلح نوبل برنده شده بود، به دلیل سکوت در برابر نسل کشی مسلمانان روهنیگا جایزه ای که از سازمان عفو بین‌الملل دریافت کرده بود را از دست داد.

آنگ سان سوچی و باراک اوباما

در ۱۴ اکتبر ۱۳۷۰/۱۹۹۱ کمیته جایزه نوبل او را به عنوان برنده جایزه صلح نوبل به جهانیان معرفی کرد. اما به دلیل حبس خانگی، در دسامبر همان سال پسر ۱۸ ساله او «الکساندر اریس» از سوی او این جایزه را دریافت کرد.

پس از آزار روهینگیا در میانمار (۲۰۱۶) یانگی لی، گزارشگر سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در میانمار، از آنگ سانگ سوچی، که رهبری این کشور را برعهده دارد، انتقاد کرد و گفت که آنگ سان سوچی از اقلیت مسلمانان روهینگیا حمایت نکرده‌است.

سازمان عفو بین‌الملل از او به علت سکوت برابر آزار مسلمان روهنیگا انتقاد کرد و مدال افتخار او را پس گرفت. در نوامبر ۲۰۱۸ سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد که جایزه اعطایی خود را از آنگ سان سوچی پس می‌گیرد. پیشتر مجلس کانادا نیز شهروندی افتخاری او را لغو کرده بود.

پیش از این برخی از کاربران معاند مخالف با نرگس محمدی در زمان دریافت جایزه نوبل، او را با آنگ سانگ سوچی مقایسه کرده بودند.

علاوه بر این در سال ۹۶ طوماری برای پس گرفتن جایزه صلح نوبل آنگ سان سوچی راه‌اندازی شد که براساس آخرین آمار منتشر شده در تارنمای 'چنج'، تا شهریور ۹۶ بیش از ۴۱۰ هزار نفر تومار این تومار را امضاء کرده و این رقم بعد افزایش پیدا کرد. انتقادات و درخواست‌های بین‌المللی برای لغو جایزه نوبل سوچی بسیار گسترده شده بود اما در نهایت کمیته جایزه صلح نوبل به‌رغم انتقادها و اعتراض‌های جهانی اعلام کرد که این جایزه را طبق قانون کمیته پس نخواهد گرفت.

در موارد مشابه به این نیز کانون مدافعان حقوق بشر، در شهریور ۱۴۰۰ اعلام کرد که در اعتراض به حمایت مولوی عبدالحمید از گروه طالبان، جایزه «تلاشگر حقوق بشر» که دی‌ماه سال ۹۳ عبدالحمید داده بود را پس می‌گیرد.

در بیانیه این کانون تاکید شده است که مواضع جدید امام جمعه اهل سنت زاهدان «در تضاد با موازین حقوق بشر و صلح پایدار جهانی» بوده و آقای عبدالحمید به تذکرات نیز توجه نکرده است.

کانون مدافعان حقوق بشر یک نهاد وابسته به گروهک منافقین است که از سال ۱۳۸۱ فعالیت خود را شروع کرده است و شیرین عبادی، فعال رسانه‌ای معاند و برنده سابق جایزه صلح نوبل، ریاست آن را بر عهده دارد.

در مورد مشابه دیگر پیتر هاندکه، نویسنده اتریشی و برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۹ نیز مورد انتقادات گسترده و درخواست لغو جایزه‌اش قرار گرفته بود. انتخاب پیتر هانتکه به عنوان برنده جایزه نوبل انتقادهای زیادی از آکادمی نوبل را برانگیخت؛ زیرا هانتکه در دوره جنگ بوسنی از نیروهای صرب پشتیبانی کرده بود.

بازماندگان جنگ بوسنی از جمله مادرانی که شوهران و پسران‌شان را در کشتار سربرنیتسا از دست دادند در سال‌های ۹۸ در سارایوو به نشانه اعتراض گرد هم آمدند و از کمیته نوبل خواستند تصمیم خود برای اهدای جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۹ به نویسنده اتریشی پیتر هاندکه را عوض کند.

معترضان بیرون سفارت سوئد در مرکز شهر سارایوو گرد هم آمدند و بنرهایی با شعارهایی داشتند که هاندکه را با اسلوبودان میلوشویچ دیکتاتور صرب و رادووان کاراجیچ و راتکو ملادیچ رهبران دوران جنگ بوسنی و صربستان مقایسه می‌کرد.

پیتر هاندکه

مروری به نامزدها و برنگان سابق جایزه صلح نوبل

سابقه جوایز صلح نوبل نشان داده که همیشه این هدیه به افراد لایق این عرصه اهدا نشده است. آدولف هیتلر شروع کننده ویرانگرترین جنگ جهانی تاریخ، دونالد ترامپ عامل جنگ، ترور و تحریم در جهان، وینستون چرچیل نخست وزیر انگلیس در جنگ جهانی دوم، هنری کیسنجر مغز متفکر آمریکا در جنگ های مختلف، شیمون پرز از عاملان کشتار غیرنظامیان فلسطین، اسحاق رابین عامل کشتار مردم فلسطین، جرج بوش عامل کشتار چندصدهزار انسان، اوباما عامل تحریم علیه ایران، بمباران و حمله به غیرنظامیان در کشورهای مختلف، نتانیاهو از عاملان کشتار مردم کشورهای غرب آسیا از جمله افرادی هستند که طی سال های مختلف نامزد یا برنده صلح نوبل شدند.