به گزارش مشرق، تحویل سال نو میلادی بهانه‌ای است برای آنکه مروری بر مهمترین حوادث یک سال گذشته داشته باشیم. می‌خواهیم حتی‌المقدور خلاصه و درعین حال مورد به مورد پیش برویم حال آنکه دالان پر پیچ و خم سال ۲۰۲۰ آنچنان شلوغ است که در نیم نگاه اول، ذهن را همچون کلافی سردرگم به آشفتگی می‌کشاند. طی ۱۲ ماه گذشته، سایه شوم اپیدمی چنان بر جهان سنگینی می‌کند که جا دارد واژه «کرونا» را غلیظ و پررنگ و کش‌دار بنویسیم.
همزمان، در گوشه و کنار جهان شاهد تنش‌ها و برهم کنش‌های متنوع بودیم که سهم‌خواهی اروپا از تحولات بین‌المللی، انتخابات آمریکا، جنگ تجاری واشنگتن-پکن، مسمومیت فعال سیاسی روس، فشار ناتو به ترکیه برای امتناع از خرید اس ۴۰۰، منازعات مرزی مدیترانه شرقی و جنگ قره‌باغ بخشی از مهمترین آنها است.
اما در این دالان پرهیاهو که ما در خاطره جمعی خود از آن به عنوان سال میلادی ۲۰۲۰ یاد می‌کنیم، اگر بخواهیم ذره‌بین نکته‌سنجی را روی یک پرونده خاص بگیریم، قطعاً آنچه میان ایران و آمریکا گذشت، از جایگاهی ویژه برخوردار خواهد بود.
به همین خاطر، روزشمار حوادث دوسویه را در امتداد محور خصومت ۴۰ ساله واشنگتن- تهران ورق می‌زنیم بی‌آنکه انگشت اشاره خود را از روی چشمه خونی برداریم که از داغ «سردار» در دل ایران می‌جوشد.
به عبارت دیگر، در سال ۲۰۲۰، تقویم رویدادها میان تهران-واشنگتن از تاریخ سه ژانویه (۱۳ دی ۹۸) آغاز شد:
۳ ژانویه؛ خونی که بر زمین نخواهد ماند
یکی از نخستین رویدادهای بین‌المللی سال ۲۰۲۰ اعلام خبر شهادت سردار «حاج قاسم سلیمانی» فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران و «ابومهدی المهندس» معاون نیروهای حشد شعبی عراق به دست نظامیان تروریست آمریکایی بود. این اقدام به چندین دلیل حائز اهمیت است. نخست آنکه به دلیل جایگاه مردمی سردار شهید، آمریکا عملاً ملت ایران را هدف قرار داد. دیگر آنکه حمله در خاک عراق انجام شد که این به منزله نقض تمامیت ارضی یک کشور مستقل بود. نهایت آنکه آمریکا دست به ترور مقام رسمی یکی از کشورهای عضو سازمان ملل زده بود.
در توجیه این اقدام خصمانه، ترامپ مدعی بود که سردار سلیمانی در حال تدارک عملیاتی علیه نظامیان و منافع آمریکا در منطقه بوده است؛ ادعایی که هرگز ثابت نشد حال آنکه ایران مجازات آمران و عاملان این جنایت را حق خود می‌داند.
۸ ژانویه؛ اولین تیر انتقام
در ساعت ۱:۲۰ بامداد روز ۱۸ دی ماه ۹۸، در همان ساعتی که خودرو حامل سردار سلیمانی و همراهان وی از سوی تروریست‌های آمریکایی هدف قرار گرفت و درست چند ساعت قبل از خاکسپاری پیکر وی، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پایگاه «عین‌الاسد» در استان الانبار عراق را که محل استقرار نظامیان آمریکایی است هدف قرار داد تا اولین تیرِ انتقام سختی باشد که ایران در مسیر خونخواهی از آن شهید بزرگوار تدارک دیده است.
۱۵ آوریل؛ تنش در خلیج فارس
در ۲۷ فروردین ۹۹، ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در بحرین مدعی شد که ۱۱ قایق تندرو سپاه پاسداران ایران برای ناوهای این کشور در شمال خلیج فارس مزاحمت ایجاد کرده‌اند.
به دنبال این ادعا، ترامپ در تاریخ ۲۲ آوریل (۳ اردیبهشت)، طی توئیتی تهدید کرد که به نیروی دریایی دستور داده تا در صورت مزاحمت قایق‌های ایرانی آنها را هدف قرار دهد.
دو روز بعد، «حسین سلامی» فرمانده کل سپاه پاسداران هشدار داد اگر نیروی دریایی آمریکا برای شناورهای ایران مخاطره ایجاد کند؛ مورد هدف قرار می‌گیرد.
به گفته وی، منشا آنچه در ۲۷ فروردین اتفاق افتاد؛ رفتار غیرحرفه‌ای و خطرآفرین آمریکایی‌ها در خلیج فارس بوده است. وی همچنین گفت که احتمالاً به دلیل درگیر بودن آمریکایی‌ها در مسئله بیماری کرونا در داخل، نوع فرماندهی و کنترل آنها بر واحدهای نظامی شان ضعیف شده است.
۲۲ آوریل؛ «نور» در مدار زمین
همزمان با رجزخوانی توئیتری ترامپ علیه قایق‌های تندرو ایرانی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ ۳ اردیبهشت اعلام کرد که ماهواره «نور» را با موفقیت در مدار زمین قرار داده است.
ترامپ هم سعی کرد با یکی از همان لاف‌های همیشگی، خود را خونسرد نشان بدهد برای همین هم بود که طی کنفرانس خبری خود مدعی شد: آنها را از خیلی نزدیک زیر نظر داریم. از خودشان در مورد ایران بیشتر می‌دانیم!
اما شورای امنیت ملی آمریکا نتوانست خشم خود را پنهان کند. برای همین بود که بار دیگر بحث را به برنامه موشکی ایران کشاند و مدعی شد: ایران نباید به توسعه موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما بپردازد. به همین دلیل است که این حکومت تحت تحریم است.
۳۰ ژوئن؛ اصرار آمریکا بر تمدید تحریم تسلیحاتی
شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ۱۰ تیر ۹۹ برای ارائه گزارش شش ماهه درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا در ارتباط با توافق هسته‌ای ایران (برجام) جلسه‌ای آنلاین تشکیل داد.
این جلسه برای ارائه گزارش برگزار شده بود و قرار نبود در آن رای‌گیری انجام شود. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا که از هر فرصتی برای تمدید تحریم تسلیحاتی استفاده می‌کرد؛ طی این نشست مدعی شد: اگر برای تمدید تحریم تسلیحاتی اقدامی نکنید؛ ایران از ونزوئلا تا افغانستان و سوریه تهدیدساز خواهد بود.
این ادعا واکنش نماینده روسیه را در پی داشت که خطاب به پمپئو گفت: سرزنش کردن ایران برای همه مشکلات منطقه‌ای «ساده‌لوحی» است.
۱۴ آگوست؛ شرمساری آمریکا در شورای امنیت
در روز ۲۴ مرداد ۹۹، قطعنامه پیشنهادی واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت رای نیاورد. به بیان ساده؛ متحدان اروپایی به آمریکا پشت کردند.
پمپئو هم برای جبران این شرمساری، در توئیتی نوشت: شورای امنیت امروز در پاسخگو کردن ایران ناکام ماند.
۱۸ اکتبر؛ سوت پایان تحریم تسلیحاتی ایران
به‌رغم فشار آمریکا، تحریم تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل متحد از نیمه شب ۲۷ مهر ۱۳۹۹ پس از ۱۰ سال خاتمه یافت. به این ترتیب، با استناد به ضمیمه ۵ برجام و ضمیمه ۲ قطعنامه ۲۲۳۱، پنج سال پس از تصویب توافق هسته‌ای ایران، این اتفاق [رفع محدودیت‌های تسلیحاتی]، در مکانیسمی خودکار و بی‌آنکه نیاز به صدور قطعنامه‌ای جدید باشد؛ رقم خورد.
نتیجه آنکه از این پس، ایران بر اساس حق مشروع دفاع از خود، قادر به خرید و فروش تسلیحات متعارف و نوسازی تجهیزات نظامی خواهد بود.
۲۷ نوامبر؛ ایران دوباره سوگوار شد
در تاریخ ۷ آذر ۹۹، «محسن فخری‌زاده» دانشمند هسته‌ای ایران، در اقدامی تروریستی که بی شک در اتاق فکر مشترک آمریکا-رژیم صهیونیستی تدارک دیده شد؛ به شهادت رسید تا ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۰ نیز همچون روزهای آغازین، به خون پاک فرزندان ایران زمین نشان دار شود حال آنکه این دو جنایت گواهی است بر ضعف آنهایی که ادعای اقتدار دارند اما برای پیشبرد اهدافشان به روش‌های بزدلانه متوسل می شوند.
اول دسامبر؛ مجلس ایران ضرب الاجل داد
در تاریخ ۱۱ آذر ۹۹، مجلس ایران با تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران»، هشدار داد که در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای ۱+۴ و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع موانع صادرات و فروش نفت ایران، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از دو ماه پس از تصویب این قانون، متوقف خواهد شد.
۳۰ دسامبر؛ آمریکا باز هم به بن‌بست خورد
در تاریخ ۱۰ دی ماه ۹۹، تلاش آمریکا برای گنجاندن طرح تشکیل کمیته تحریم‌های ایران در برنامه بودجه سال آینده سازمان ملل با شکست مواجه شد.
همزمان، پیشنهاد دیگر آمریکا مبنی بر کاستن از بودجه اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هم با مخالفت اعضای سازمان ملل مواجه شد.
پیشتر نیز دولت واشنگتن که موفق نشده بود تحریم‌های تسلیحاتی ایران را در شورای امنیت تصویب کند، به دنبال آن بود تا با توسل به مکانیسم ماشه، تحریم‌هایی که مطابق با امضای برجام لغو شده بودند را دوباره اجرا کند.
این در حالی است که آمریکا از برجام خارج شده و کشورهای دیگر که هنوز عضو برجام هستند به واشنگتن یادآوری کردند که دیگر نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند.
تحریم‌های ۲۰۲۰؛ تقریباً بدون وقفه
تا روز ۱۶ دسامبر (۲۶ آذر)، دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور فعلی آمریکا ۳۳ بار از اهرم تحریم علیه ایران استفاده کرد. در این فاصله گاهی تحریم‌های قدیم را تحت عناوین جدید اعمال کرد تا به زعم خود راه دولت‌های آتی واشنگتن را برای بازگشت به برجام و رفع فشار حداکثری سد کند.
از جمله مهمترین آنها می‌توان به تحریم اعمال شده در تاریخ ۸ اکتبر (۱۷ مهر) علیه ۱۸ بانک ایرانی و همچنین تحریم اعمال شده در تاریخ ۲۶ اکتبر (۵ آبان ۹۹) اشاره کرد که طی آن وزارت خزانه داری آمریکا اشخاص حقیقی و حقوقی کلیدی بخش انرژی و صنعت نفت ایران را هدف قرار داد. اتهام آنها حمایت از سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران عنوان شده است.
این تحریم‌ها شامل وزارت نفت و وزیر نفت ایران، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش ایران و ۲۱ شخص حقیقی، حقوقی است.
تحریم «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و همچنین لغو معافیت‌های همکاری هسته‌ای با ایران از دیگر محدودیت‌های اعمال شده در سال ۲۰۲۰ است.
این‌ها که گفتیم تنها گوشه‌ای از رویدادهایی است که طی سال میلادی گذشته میان ایران و آمریکا رقم خورد حال آنکه روزها و روزها شاهد پیام‌های توئیتری مقامات واشنگتن و طرح اتهامات بی‌اساس علیه ایران بوده‌ایم. یکی از تازه‌ترین نمونه‌های آن گزافه گویی پمپئو در تاریخ ۹ دی ۹۹ است. او با تروریست خواندن طرف مقابل، مدعی شده که آمریکا اسیر اخاذی هسته‌ای ایران نخواهد شد!
البته، مردی که روسیاهی همکاری با ترامپ و رسوایی انتخاباتی او را به جان خریده، در روزهای پایانی دولت واشنگتن، چاره‌ای جز رجزخوانی ندارد. تا چند روز دیگر او و اربابش دست خالی از میدان سیاست بیرون می‌روند و بزرگترین بازندگان سال ۲۰۲۰ هستند.
