به گزارش مشرق، آیت‌الله جوادی آملی از جمله فقها و اندیشمندانی است که به طور مفصل درباره حکمت و فلسفه اعمال عبادی دین مبین اسلام سخن گفته است.

آنچه در ادامه می‌خوانید برگرفته از بیانات این عالم فرزانه است.

امام سجاد علیه‌السلام در ادامه دعا فرمود: «ثمّ قدفارقنا عند تمام وقته وانقطاع مدّته و وفاء عهده [عدوه] و نحن مُودّعوه». این ماه بعد از آنکه پایانش فرا رسید، از ما مفارقت و هجرت کرد و ما را تنها گذاشت و ما هم‌اکنون با ماه خدا وداع می‌کنیم. «وداع مَن عزّ فراقه علینا». چه وداعی؟ وداع تشریفاتی؟ نه؛ وداع با دوست عزیزی که مفارقتش برای ما توانفرساست؛ آن کس که اهل معنا بود خیرش در این ماه بیش‌تر شد و آن کس که گرفتار گناه بوده از گناهش کاسته شد. ما کسی را وداع می‌کنیم که رفتنش برای ما بسیار گران و سخت است و ما را غمگین می‌کند، ماهی که شب و روزش رحمت بود.

بزرگان فقه ما نظیر مرحوم صاحب «جواهر الکلام» فرموده‌اند: در فضیلت روزه گرفتن همین بس که انسان از نظر ترک بسیاری از کارها، شبیه فرشته می‌شود. به همان اندازه که انسان از فکر شکم رها شود، به فرشته شدن نزدیک می‌شود.

گفته‌اند: پس از عید فطر، شش روز از اوایل ماه شوال را به‌ عنوان بدرقه، روزه بگیرند؛ زیرا اگر کسی دوست عزیزی را بخواهد بدرقه کند، چند قدم به همراه او می‌رود. امام سجاد(ع) فرمود: «وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا» و از اینکه منصرف شد و از ما فاصله گرفت ما را به وحشت انداخت. از این رو بود که آخر ماه مبارک رمضان که می‌شد، اولیای خدا احساس غربت می‌کردند.

«وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الْمَحْفُوظُ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِیَّةُ، وَ الْحَقُّ الْمَقْضِیُّ». ما باید حقی که او بر عهده ما دارد رعایت کرده حرمتی که در پیش ما دارد ارج بنهیم. باید به تعهدی که بین ما و اوست وفا کنیم.

«فنَحْنُ قَائِلُونَ: السَّلامُ عَلَیْکَ یَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَکْبَرَ، وَ یَا عِیدَ أَوْلِیَائِهِ» آنگاه چون این دوست عزیز از ما جدا می‌شود ما چنین می‌گوییم: سلام بر تو ای بزرگ‌ترین ماه که به خدا انتساب داری و سلام بر تو ای عید اولیای الهی. این سلام، سلام تودیع است.

«السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَکْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ، وَ یَا خَیْرَ شَهْرٍ فِی الْأَیَّامِ وَ السَّاعَاتِ» امام سجاد(ع) چندین بار به این ماه سلام می‌کند. ماه رمضان اگر زمانی گذرا بود و باطن و سرّ و حقیقت و روح نداشت، ولیّ‌الله به او سلام نمی‌کرد. این گفته‌های معرفتی‌ـ‌معاذالله‌ـ نظیر اشعار خیالی شعرا نیست که بر خطابه‌های خیالی حمل شود که مثلاً به کوه و یا آثار مخروبه خطاب می‌کنند. بیان حضرت این است که ما خیلی دوست و رفیق، داشته و داریم؛ اما هیچ دوستی به عظمت این ماه نبوده. ماهی که نه هیچ روزی مثل روزهای آن و نه شبی چون شب‌های آن بود.