این بسته خبری بنا دارد به بررسی اتفاقات مهم اقتصادی هفته بپردازد تا مخاطبان اجمالاً از شرایط پیش آمده مطلع گردند. این گزارش در پنج محور کلی تولید، بازار، اقتصادمقاومتی، توسعه و بازار سرمایه اقتصاد ایران را رصد می کند.
به منظور دسترسی به متن کامل هر خبر روی عبارت مشخص شده کلیک کنید.
**تولید* یکی از مهم ترین سرفصل اخبار در هفته ای که گذشت مربوط به موضوع امحاء 1700 تن سیب‌زمینی در استان فارس بود، موضوعی که با عکس‌العمل وزیر جهاد کشاورزی روبرو شد، محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی در برنامه نگاه یک در مورد امحای 1700 تن سیب‌زمینی با تأکید بر اینکه بهتر است بگوییم سیب‌زمینی فاسد امحا شده، اظهار داشت: کسی سیب‌زمینی سالم را امحا نمی‌کند و اگر کسی اقدام به امحای سیب‌زمینی سالم کند این موضوع قابل‌پیگیری است؛ وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: بازرسان ویژه ما مشغول رسیدگی به موضوع امحای سیب‌زمینی هستند و اگر قصوری در آن اتفاق افتاده باشد به آن رسیدگی میشود.
همچنین وزارت جهادکشاورزی نیز در اطلاعیه ای دلیل این اتفاق را که با اعتراضات مردم و مسئولان همراه شده بود اینطوز بیان کرد که :امحای سیب زمینی در استان فارس نیز نه به خاطر تنظیم بازار بلکه به سبب غیرقابل استفاده شدن محصول خریداری شده برای مصارف انسانی و حتی دامی و تحت نظارت دستگاه ها و افراد مسئول صورت گرفته است."
اما از دیگر سو اکثر کارشناسان بر این باورند که عدم برنامه ریزی مناسب و همچنین شرایط بد نگهداری این محصولات دلیل اصلی از بین رفتن این محصول است. پیش از این گفته شده بود دلیل امحا جلوگیری از کاهش قیمت این ماده غذایی در بازار بود.
امحا این مقدار سیب زمینی زمانی ضررش بیشتر میشود که طبق آمار برای تولید هرکیلوی آن چیزی در حدود 860 لیتر آب مصرف میشود و 1700 تن سییب زمینی دفن شده یک میلیارد و 468 لیتر آب خورده است و این یعنی ما با سیب زمینی های به اصطلاح فاسد استان فارس، این حجم عظیم آب را خاک کرده ایم!
این در حالی است که دولت هزینه های میلیارد دلاری را برای اصلاح زیر ساخت های آب و خاک کشور در نظر گرفته است و این به غیر از هزینه های هنگفتی است که برای نجات دریاچه های خشک شده ایران مانند ارومیه خرج می شود.
در همین رابطه علی امامی سخنگوی سابق اتحادیه بارفروشان،با اشاره به امحاء مقادیر قابل توجهی سیب‌زمینی در استان فارس در هفته گذشته گفت: متأسفانه امسال بسیار بیشتر از نیاز کشور سیب‌زمینی کاشته شده که خریداری در بازار داخلی ندارد.وی همچنین هشدار داد، در حال حاضر 7 هزار تن سیب‌زمینی در انبارهای همدان، قروه، کرمانشاه، اردبیل، اصفهان، سراب و حومه دماوند ذخیره شده که متأسفانه در حال فاسد شدن و از بین رفتن است.
برنامه تلویزیونی پایش نیز موضوع نظرسنجی این هفته خود را به بررسی راهکارهای استفاده از این محصول قبل از فاسد شدن اختصاص داد که بر این اساس بیش از 90 درصد شرکت کنندگان بر این باور بودند دفن این سیب زمینی ها کاری اشتباه بوده و دولت میبایست از آنها به نحو بهتری استفاده نماید.
در این رابطه گروه اقتصادی مشرق نیز در چند گزارش به ابعاد مختلف این اتفاق پرداخته و مواضع مسئولین فعلی اجرایی کشور را در شرایط مشابه سال های گذشته بررسی نموده است.
از دیگر موضوعاتی که اعتراض های فراوانی را نسبت به دولت خصوصا در فضای مچازی ایجاد کرد و گروه اقتصادی مشرق نیز درباره آن گزارش مفصلی آماده کرد، بر میگردد به آمار رسمی گمرک کشور مبنی بر واردات 5500 تن سیب زمینی در 2.5 سال گذشته به کشور که سرجمع مبلغ هزینه آن چیزی بالغ بر 8.5 میلیون دلار میشود.
** در این هفته همچنین، پس از گذشت 12 روز از پایان فروش خودرو در قالب وام 25 میلیون تومانی بالاخره با تأمین اعتبار بانک مرکزی تحویل خودروها آغاز شد. این درحالی بود که مطابق تعهد خودروسازان به مشتریان قرار بود خودروهای خریداری شده حداکثر تا یک ماه تحویل داده شوند اما خودروسازان با این بهانه که هنوز بانک مرکزی چک‌های آنها را وصول نکرده از فاکتور کردن خودروها علیرغم تمام تعهدات ممانعت می‌کردند.
یکی از موضوعات جدیدی که این روزها و در حین تحویل خودروها مشتریان با آن مواحه شدند شرط و شروط جدید خودروسازان برای خریداران بود بطوریکه شرکت سایپا تحویل خودرو را منوط به دربافت یک فقره چک به ارزش 120 درصد وام خودرو کرده و این موضوع را میتوان جدیدترین دبه خودروسازان در راستای طرحی دانست که دولت برای فروش خودروهای در انبار مانده خودروسازان در نظر گرفت.
بازار خودرو نیز علیرغم اعطای حجم عظیم وام همچنان در رکود به سر برده بطوریکه تولید انواع خودرو در هشتمین ماه سال به 55 هزار و 493 دستگاه رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 42.3 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
*** درمورد وام خرید کالا نیز یک مقام آگاه با اشاره به تأخیر ایجاد شده در اجرای طرح فروش اقساطی کالاهای تولید داخل به کارمندان و بازنشستگان دولت، اظهار داشت: در ابتدا قرار بود هزار میلیارد تومان برای اجرای این طرح از منابع بانک مرکزی تأمین اعتبار شود، اما در حال حاضر بانک مرکزی این مسئله را قبول ندارد و تأمین اعتبار این طرح را به گردن بانک‌ها انداخته است.
وی ادامه داد: در این شرایط بانک‌ها نیز زیر بار پرداخت تسهیلات با سود 16 یا 17 درصد نمی‌روند و عنوان میکنند که اگر تولیدکنندگان سود 9 درصدی را به آنها پرداخت کنند و از مشتریان نیز سود 16 درصدی دریافت شود، حاضر به تخصیص اعتبار بابت اجرای این طرح خواهند بود.
وی افزود: در عین حال مسئولان بانک مرکزی نگرانند که در طرح فروش اقساطی لوازم خانگی نیز با استقبال بیش از حد تصور (مانند فروش اقساطی خودرو) روبرو شوند و به همین دلیل نتوانند اعتبار لازم برای اجرای طرح را تأمین کنند.
**** در این هفته وزیر راه و شهرسازی از طرح جدید دولت برای فروش اقساطی مسکن خبر داد و گفت: در طرح مسکن قسطی، عرضه‌کننده‌ها با بانک مسکن توافق کرده‌اند تا واحدهایشان را عرضه کنند و بانک مسکن نیز پرداخت اقساط توسط خریداران به فروشنده را تضمین کند؛ این طرح ربطی به دولت یا سیستم‌های تأمین منابع مالی از سوی بانک‌ها ندارد و بیشتر یک هماهنگی است که میان تولیدکنندگان انبوه مسکن و بانک مسکن صورت گرفته است.
در این رابطه، عضو هیات مدیره انبوه سازان مسکن گفته است: طرح فروش قسطی مسکن برای مشتریانی است که در طبقه متوسط و بالا قرار دارند و تا مدت ۵ تا ۷ سال بتوانند اقساط وام ۱۰۰ میلیون تومانی را بازپرداخت کنند.
ایرج رهبر درباره نرخ پیشنهادی سود از جانب انبوه‌سازان افزوده است: این
سود ۲ درصد بیش از تورم است؛ به اضافه اینکه بانک مسکن ۴ درصد بابت تضمین
کارمزد دریافت می‌کند. احتمال میرود میزان اقساط ماهانه برای خرید تسهیلاتی مسکن به شرح جدول زیر باشد:
* تغییرات قیمت ها در بازار، هفته متلاتمی را پشت سر گذاشت که از جمله آن می توان به قیمت سکه و طلا اشاره کرد. به طوری که در بازار طلای ایران هرگرم طلای 18 عیار با 810 تومان افزایش در هر گرم، در ابتدای هفته 92370 تومان و پایان هفته به 93180 تومان رسید. سکه نیز با افزایش 9 هزار تومانی در ابتدای هفته 905 هزار تومان و در پایان هفته 909 هزار تومان فروش رفت. در بازار ارز نیز، دلار روزهای صعودی را پشت سر گذاشت. به نحوی که هر دلار در بازار در ابتدای هفته 3610 تومان و در پایان هفته به 3653 تومان رسید که رشد 43 تومانی آن در هفته رقم خورد.
** در بازار آزاد نیز قیمت هرکیلو مرغ با ثبات نسبی قیمت مواجه شد بطوریکه قیمت مرغ آماده به طبخ در میادین میوه و تره بار ۴750 تومان بوده است.
در بازار میوه و صیفی جات نیز شاهد افزایش بیش از 100 درصدی قیمت گوجه فرنگی بودیم بطوریکه قیمت این محصول به 4500 تا 5 هزار تومان رسید. سید حسین مهاجران رئیس اتحادیه میوه و سبزی فاصله میان دو فصل برداشت گوجه فرنگی را عامل کمبود عرضه و گرانی این محصول عنوان کرد و گفت: تا زمانی که محصول چابهار و بوشهر وارد بازار نشود، وضعیت قیمت گوجه فرنگی به همین شکل خواهد بود، ضمن اینکه تولیدات چابهار و بوشهر حدود ۱۰ تا ۱۵ روز آینده وارد بازار خواهد شد.
قیمت انواع میوه و سبزی را از اینجا ببینید.
در این هفته همچنین قیمت دو خودروی پژو پارس سال معادل 200 هزار تومان و پژو 206 تیپ 5 نیز معادل 100 هزار تومان افزایش یافته است. قیمت باقی خودروهای داخلی در بازار تغییر خاصی نسبت به نرخ این خودروها در هفته گذشته نداشته است.
قیمت روز خودروهای داخلی را از اینجا ببینید.
ابن درحالی است که بر اساس آمارهای ارائه شده، اگر هزینه ارسال هر پیامک بانکی را 10 تومان هم در نظر بگیریم هزینه اشتراک ماهانه این سرویس رقمی معادل 833 تومان می شود و اگر این رقم را به روز تبدیل کنیم به طور میانگین بانک‌ها بابت ارسال روزانه 2.7 پیامک از مشترکان خود هزینه دریافت خواهند کرد.
**** شیوه‌های مختلفی برای ارسال نامه‌ها در نظر گرفته شده، فرد می‌تواند نامه خود را از طریق پست عادی، سفارشی یا پیشتاز ارسال کند که هر یک از این شیوه‌ها تعرفه‌های خاص خود را دارد. اما علاوه بر بحث شیوه‌ها، وزن بسته و مقصد نیز همان طور که اشاره شد در تعیین هزینه‌های پستی تاثیر‌گذار است.
به عنوان نمونه برای نامه‌های سفارشی با وزن کمتر از 250 گرم در مقاسد شهری 2532 تومان، درون استانی 2637 تومان، بدون استانی همجوار 2954 تومان و برون استانی غیرهمجوار تعرفه 3165 تومان تعیین شده است. در خصوص مرسولات پیشتاز هم در مواردی که وزن بسته کمتر از 250 گرم باشد برای مقاصد شهری 4747 تومان، درون استانی 4958 تومان، برون استانی همجوار 5169 تومان و برون استانی غیرهمجوار 6541 تومان هزینه در نظر گرفته شده است.
در بازار جهانی طلا نیز پیش خریدهای ناشی از کاهش ارزش دلار که ناشی از آمارهای ضعیف از بخش تولید آمریکا بود موجب شد تا طلا امروز افزایش قیمت را حفظ کند. اما چشم انداز فلز زرد به دلیل احتمال افزایش قریب الوقوع نرخ بهره در آمریکا همچنان کاهشی است. قیمت هر اونس طلا پس از افزایش حدودا یک درصدی ، امروز با کاهش جزئی به 1067 دلار و 80 سنت رسید.
**اقتصاد مقاومتی* در این هفته و با توجه به رونمایی از سند قراردادهای جدید نفتی ایران، مسعود درخشان از اساتید برجسته اقتصاد در یادداشتی الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به IPC را نقد و بررسی کرده و پیشنهاداتی را برای اصلاح این الگو و رفع اشکالات مهم موجود در آن ارائه کرده است. وی در قسمتی از این یادداشت درمورد انطباق این قراردادها با سیاستهای اقتصادمقاومتی نوشته است:
انعقاد قرارداد با شرکت‌های نفتی خارجی در چارچوب قراردادهای رایج نفتی با اصول حاکم بر اقتصاد مقاومتی مغایرت دارد. از منظر اقتصاد مقاومتی، اساساً نیاز به حضور شرکت‌های نفتی خارجی در بخش بالادستی نفت و گاز کشور آن هم برای طولانی مدت وجود ندارد. مهندسان و کارشناسان ایرانی نشان داده‌اند که در شرایط جنگ تحمیلی، علاوه بر تعمیر و بازسازی تجهیزات و زیرساخت‌های صنعت نفت و گاز، توانسته‌اند تولید را ادامه دهند و بعد از جنگ تحمیلی سطح تولید را به مرز 3 میلیون و 700 هزار بشکه برسانند. توان مدیریتی شرکت ملی نفت در خلال تحریم، افزایش چشمگیری یافته است. با استفاده از منابع بانک مرکزی و تامین تجهیزات حتی در شرایط تحریم، مهندسان و مدیران ما توانسته‌اند تقریباً تمام فازهای باقی‌مانده در پارس جنوبی را توسعه دهند که برخی به مرحله تولید رسیده و مابقی به زودی وارد مرحله تولید می‌شوند. متاسفانه آنان که معتقدند «ما نمی‌توانیم» و نیازمند شرکت‌های نفتی خارجی هستیم، نوعاً برخی خوش‌نشینان تهران هستند اما آنان که می‌گویند «ما می‌توانیم» و نیازی به شرکت‌های نفتی خارجی نداریم، همان کسانی هستند که توانستند این صنعت عظیم را در خلال جنگ تحمیلی مدیریت کنند و تمام فازهای باقی‌مانده پارس جنوبی را در شرایط تحریم توسعه دهند.
** در این هفته به کار آفرین موفقی که با سرمایه اندک توانستند قدمی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی بر دارد اشاره خواهیم کرد.
اوکه هم اکنون در حال تولید کودشیمیایی ورمي‌كمپوست میباشد، پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، در دوراهی استخدام در کار دولتی و ایجاد کسب و کار با تنها داراییش که وام ازدواج بود مورد دوم را انتخاب کرد و با اندک سرمایه ای که داشت پس از اجاره انباری برای کار شروع به تولید نمود و درحال حاضر در زمره صادرکنندگان این محصول شیمیایی قراردارد و توانسته با این کار برای 10 زن بی سرپرست نیز شغل ایجاد نماید.
محسن ابراهيمي كه فارغ التحصيل كشاورزي است، با تاسيس يك شركت تعاوني سالانه 2 هزار تن ورمي كمپوست توليد مي كند و هم اكنون با فرصت صادرات اين محصول به افغانستان روبروست.
**توسعه* در این هفته محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران و رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی در تحلیل اوضاع اقتصادی پسا برجام با اشاره به افزایش 27 درصدی قیمت دلار در دولت یازدهم؛ دلایل این اتفاق را اینطور بیان کرد:
باتوجه باینکه بازار ارز و سکه پس از امضاء توافقنامه هسته ای وین واکنش مثبتی به این توافقنامه نشان نداد و بجای کاهش، سیر صعودی را طی کرد و همین موضوع باعث شده تا جو ناامنی بر بازار حاکم شود، البته بنابه دلایل مختلفی ازجمله: عدم لغو تحریمها علی الخصوص تداوم محدودیت فروش نفت، آزاد نشدن ارزهای بلوکه شده ایران و کاهش بیش از حد قیمت جهانی نفت، نیاز واردکنندگان به ارز و مراجعه آنان در غیاب مرکز مبادلات ارزی به بازار آزاد و همچنین تزریق دلار دولتی با نرخ بالا توسط بانک مرکزی جهت جبران کسری بودجه همه و همه موجب گردید تا نرخ دلار و به تبع آن سایر ارزهای رایج با شتاب چشمگیری رشد کرده و افزایش قابل توجهی پیدا کند.
در کنار موارد مذکور و همچنین سوءمدیریت بانک مرکزی، توأمان افزایش پی در پی نرخ ارزهای مبادلاتی و زمینه سازی جهت افزایش نرخ ارز آزاد و کاهش ارزش پول ملی را بدنبال داشته است بطوریکه آقای سیف بانک مرکزی را در اوج تحریمها با دلار مبادلاتی2500 تومان و دلار آزاد2850 تومان از آقای بهمنی تحویل گرفتند اما امروز همان دلار را با وجود توافقنامه هسته ای و آغاز اجرایی شدن برجام به 3000 تومان (مبادلاتی) و بیش از3620 تومان (آزاد) افزایش داده اند!! در حال حاضر به جای تک نرخ شدن دلار، با سه نرخ روبرو هستیم، دلار2850 تومانی برای محاسبه بودجه، دلار3000 تومانی (مبادلاتی) و دلار3620 تومانی (آزاد). بر این اساس ارزش دلار آزاد از ابتدای این دولت 27 درصد افزایش داشته است.
** در این هفته و پس از رونمایی از شزوط ایران برای قراردادهای جدید نفتی ، بیژن زنگنه با بیان اینکه این مدل قراردادها ایده آل ما نیست به تشریح آنها پرداخت و با اشاره به مدل جدید قراردادهای نفتی، سه شرط اصلی ایران برای این قراردادها را اعلام کرد و گفت: مشارکت با خارجی‌ها در صورت سرمایه‌گذاری، انتقال دانش مدیریت، و تکنولوژی انجام خواهد شد.
وی همچنین درباره چشم انداز قیمت نفت خام در بازار جهانی گفت: برآوردها از افزایش تقاضا در بازار نفت حکایت دارد که قطعا این افزایش تقاضا منجر به افزایش آرام قیمت نفت خام خواهد شد.
این عضو کابینه دولت تدبیر و امید با بیان اینکه با وجود افزایش نسبی تقاضا اما کماکان عرضه از تقاضا در بازار نفت پیشی گرفته است، اظهار داشت: در شرایط فعلی عرضه نفت توسط کشورهای مختلف در بازار به مراتب بالاتر از تقاضا است.
زنگنه در خصوص افزایش عرضه برخی از کشورهای عضو اوپک هم بیان کرد: در مجموع سقف تعیین شده برای تولید نفت توسط اعضای اوپک رعایت نمی‌شود اما هیچ اجباری در این سازمان برای کاهش تکلیفی تولید نفت خام کشورهای عضو وجود ندارد.
در رابطه با میزان ذخایر نفت ایران نیز معاون وزیرنفت با اعلام افزایش یک میلیارد بشکه‌ای ذخایر نفت کشور و رسیدن آن به حجم ۱۵۸ میلیارد بشکه، گفت: تا پایان برنامه ششم توسعه، حجم تولید گاز کشور دو برابر می شود. وی ادامه داد: ایران رتبه سوم کشورهای اوپک و رتبه چهارم
کشورهای جهان را در بهره مندی از ذخایر درجای نفت در اختیار دارد. در مورد
گاز، وضع ذخایر قطعی شده به مراتب بهتر است به طوری که با داشتن ٣٤ تریلیون
مترمکعب ذخایر گاز قابل استحصال، نقش نخست را در ذخایر گازی جهان داریم و
با بیش از ١٨ درصد سهم از ذخایر گاز جهانی، پتانسیل عظیمی نیز در این زمینه
وجود دارد.
**بازار سرمایه* در بازار بورس این هفته که با افت 99 واحدی معاملات در روز اول آغاز شده بود و شاخص بازار سرمایه در روز اول از 62635 واحد شروع شده بود در آخر هفته با کاهش 97 واحدی مواجه شد. در طی هفته نیز با کاهش 85 واحدی، شاخص کل بازار سرمایه در انتهای هفته به 62550 واحد رسید.
گروه اقتصادی مشرق نیر با توجه به روند نزولی بورس کشور در دوسال دولت یازدهم ارزش بازار را مورد بررسی قرار داده که بر مبنای آن: ارزش بازار سهام در ابتدای دولت یازدهم حدود 265 هزار میلیارد تومان بود بنابراین با رسیدن این شاخص به 264 هزار میلیارد تومان در شهریورماه امسال، میتوان گفت بورس در 2 سال اخیر به نقطه اول بازگشته و بازدهی صفر داشته و ارزش بازار سهام نسبت به رکورد آن در آذرماه سال 1392، بیش از 161 هزار میلیارد تومان معادل 37 درصد سقوط کرده است.
** شاخص بورس کشورهای آسیایی به دنبال عملکرد بی ثبات بورس «وال استریت» آمریکا در روز جمعه، اولین روز کاری خود را با روند نزولی آغاز کرد. شاخص بورس «نیکی» ژاپن ۱۳۹ واحد معادل ۷ دهم درصد کاهش داشت، بورس «کاسپی» کره جنوبی ۱.۸۹ درصد، بورس «شانگهای» چین ۱.۹۳ درصد کاهش داشتند.
