لیست امید با حضور افراد کم‌تجربه و ناآشنا به مدد مدیریت تبلیغاتی کلان در تهران به پیروزی تمام‌عیاری رسید اما توازن قوا در شهرستان‌ها به سمت اصولگرایان میل کرد به‌نحوی‌که حسین مرعشی از اعضای برجسته شورای مرکزی حزب کارگزاران از شدت عصبانیت نسبت به شکاف اقبالی «مرکز-پیرامون» در انتخابات مجلس شورای اسلامی مردم شهرستان‌ها را عقب‌مانده سیاسی دانست و شاخص توسعه سیاسی در تهران را بالاترین حد توصیف کرد.[1]

مجلس شورای اسلامی دهم در شرایط «پیش‌بینی‌ناپذیر» شکل گرفت؛ محمدرضا عارف، رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات در همین راستا اظهار داشت: «این بار و در انتخابات مجلس هم انگار این غافلگیری دوباره سراغمان آمد. فکرش را هم نمی‌کردم. تا زمان اعلام نتایج فکر نمی‌کردم وضعیت به این خوبی باشد... واقعاً تعجب کردم. باورم نمی‌شد. فکر می‌کردم شاید این نتیجه مربوط به یک منطقه خاص تهران باشد و در مراحل بعد ترکیب عوض شود.»[2]

برآیند اولیه فضای بهارستان دهم نمایانگر قدرت لابی‌گری وزن‌های سیاسی درون و بیرون بهارستان برای تصمیم‌گیری است؛ اما از همان ابتدا لیست امید ناهماهنگ و چندپاره بود؛ بنابراین تندروهای جریان اصلاحات شرایط را برای «مدیریت» نمایندگان جدید فراهم دیدند؛ آنان قید «بی‌تجربه» را در کنار نام لیست امید قراردادند؛ در همین راستا محمدرضا تاجیک از فعالان فکری جریان اصلاحات اظهار داشت: «این مسئله که اصلاح‌طلبان در شرایط سخت، لیستی از نیروهای نسبتاً جوان و ناشناخته را ارائه کردند، موضوعی است که من خیلی نسبت به آن دغدغه دارم و باید برای آن فکری کرد. در این شرایط حساس تاریخی این وظیفه بر دوش کسانی گذاشته‌شده است که هنوز عده‌ای از آن‌ها به بلوغ لازم سیاسی نرسیده‌اند و تجربه بازی سیاسی در شرایط پیچیده را ندارند و ممکن است نتوانند انتظارات را به نحو احسن انجام دهند، بنابراین باید تلاش خود را بکنیم که این بار تمام اصلاح‌طلبان خود را نماینده مجلس بدانند و این نماینده‌ها را تنها نگذارند.»[3]

گام اول برای دستور دهی به نمایندگان بهارستان دهم را سعید حجاریان برداشت؛ وی مدیریت نمایندگان را با ایده «پارلمان در سایه» مطرح ساخت.[4] حجاریان پیش‌ازاین در راستای کانالیزه کردن قدرت موضوع «اصلاح‌طلب‌نماها» یا «اصلاح‌طلب اصلی و بدلی» جهت ایجاد فشار سیاسی علیه افرادی که در جریان اصلاحات بر اساس منافع گروه انحصارگرا عمل نمی‌کردند را مطرح کرد.[5]

رویکرد «پارلمان در سایه» از سوی جریان تندرو اصلاحات با سه مرحله دستور کار

1. مهره گزینی از نمایندگان جویای نام و نشان سیاسی

2. انتقال ادبیات ساختارشکن

3. طرح‌های ساختارشکن پردازش‌شده و برآورد نهایی «پارلمان در سایه» تکرار مجلس ششم بدون ژنرال‌های اصلاحات و با حرکت سربازان آنان در بهارستان است.

روند اجرایی این ایده پس از انتخابات ریاست مجلس شورای اسلامی دهم شدت یافت؛ شکست سنگین محمدرضا عارف تعبیر به شکست اصلاحات در برابر اصولگرایان تعبیر شد و تحلیلگران سیاسی اصلاحات روند تحولات بهارستان دهم را کاهش نقش مؤلفه‌های «هویتی اصلاح‌طلبانه» دانستند؛ آنان پس از شکست در کارزار ریاست بهارستان، اعضای کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی و رأی آوری حقوقدان ضد فتنه 88 احساس «محرومیت نسبی» در قبال «توقعات فزاینده» پس از اعلام نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی در هفتم اسفند تلقی می‌کنند و در این‌چنین موقعیت شاخصه‌های هویتی رنگ «حیثیتی» به خود می‌گیرند و در این صورت شاهد «خشونت کلامی» و «پرخاشگری فراگیر» هستیم که اولین اقدام در این الگوی رفتاری با «ترسو» و «کم‌تجربه» نامیدن نمایندگی فراکسیون مستقلین رخ داد. در همان مقطع زمانی مشرق پیش‌بینی کرد که در آینده نزدیک رفتارهای برای بروز رویکرد اصلاح‌طلبانه با خشونت کلامی نسبت به مفاهیم و نهادهای انقلابی از سوی برخی از اعضای فراکسیون امید را شاهد باشیم.[6]

اتاق تندروهای جریان اصلاحات گام اول برای فرآیند اعمال‌نظر برای «مدیریت» بهارستان آغاز کرد و به شناسایی مهره‌های جویای نام در فراکسیون امید شد؛ در همین راستا هفته‌نامه پنجره نوشت: «اتاق فکر «پارلمان در سایه» کار جدیدی را برای تک مهره فعلی خود در نظر گرفته است. آنان معتقدند که محمود صادقی باید در کسوت منجی فراکسیون امید برای بروز هویت واقعی اصلاح‌طلبانه سخنان حاشیه‌سازی، به‌خصوص پیرامون رفع حصر، همانند علی مطهری در نطق‌های خود بیان کند و از سوی دیگر با حضور در انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها فضا را برای جذب دانشجویان با بهره‌گیری از «اعتراضات صنفی» در سال تحصیلی منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری و شورای شهر فراهم سازد.»[7] و در مرحله دوم خواهان انتقال «ادبیات» و «اقدامات» ساختارشکن از سوی این افراد شدند و در همین راستا عده‌ای از نمایندگان لیست امید در رفتار «هدایت شده» در نامه‌ای ابهام‌برانگیز خواستار رسیدگی مجدد به پرونده یکی از اعضای ضدانقلاب و اعمال رأفت اسلامی برای وی شدند؛ این در حالی است که دشمنان نظام اسلامی با بهانه واهی حقوق بشری خواهان اعمال تحریم‌ها و محدودیت‌های بیشتری هستند و متأسفانه این نمایندگان بدون اطلاع از پرونده اقدامات نادرست با هزینه سازی برای کشور انجام می‌دهند.

حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، در واکنش به این اقدامات عجیب نمایندگان اظهار داشتند: «در مسئله برجام یک مثلث درست‌شده است که یک ضلع آن در خارج از کشور است که خود را مدعیان حقوق بشر می‌خوانند و ضلع دیگر درون کشور و افرادی را در داخل تربیت‌کرده‌اند و به آن‌ها خط می‌دهند. متأسفانه ضلع دیگر این مثلث در قالب مسئولان در جامعه شاهد آن هستیم که نادانسته و از روی جهل حرکت‌هایی می‌کنند که خواسته دشمن است و این افراد ضلع مکمل مثلث را تشکیل داده‌اند. اخیراً تعدادی از نمایندگان نامه‌ای خطاب به رئیس قوه قضاییه نوشته و امضا کرده‌اند و خواستار حمایت از افرادی شده‌اند که یک ضلع شوم از این مثلث هستند. این افراد که برخی نمایندگان مجلس خواستار حمایت آن‌ها شده‌اند پرونده‌هایی دارند که از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.»[8] و در رفتار «هدایت شده» دیگر در هنگام رأی اعتماد به وزیران جدید دولت یازدهم، غلامعلی جعفرزاده با حمله به یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش سیاستمداران در ساختار نظام اسلامی اظهار داشت: «تا کی قرار است داستان فتنه در کشور ادامه داده شود؟ عده‌ای را متهم به ساکتین فتنه می‌کنیم و عده‌ای را محکوم به کاسبان فتنه می‌کنیم. متهم اصلی فتنه هشت سال هرچه خواست در این کشور انجام داد و امروز آزادانه در خیابان قدم می زند.»[9]

اما در برآورد نهایی چنین سناریوهای برای تبدیل مجلس دهم به فرجام مجلس ششم از طریق «مدیریت بیرونی» بهارستان باید تاکید کرد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید مراقب باشند که در بستر نفوذ «فردی» و «جریانی» قرار نگیرند تا از طریق تغییر در «محاسبات مسئولان» در «نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز» به تکرار «ادبیات دشمن» بپردازند. نشانه‌های جدی از برنامه‌ریزی دشمن برای استمرار این رخدادها در آینده دیده می‌شود.

در همین راستا به یادآوری شکل‌گیری نفوذ پارلمانی در کلام رهبری بسنده می‌کنیم؛ رهبرمعظم انقلاب اسلامی فرمودند: «دشمن یک چیزی می‌گوید، یک چیزی می‌خواهد، این را با وسایل گوناگونی، با چند واسطه کاری می‌کند که از زبان فلان آدم موجّه که نه پولی از دشمن گرفته، نه تعهّدی به دشمن داده، بیرون بیاید. مگر ندیدیم اینها را؟ مگر تجربه نکردیم اینها را؟ در همین مجلس شورای اسلامی مگر ندیدیم که یک نماینده‌ای آمد نظام را متّهم کرد به دروغ‌گویی! گفت ما ده سال است، سیزده سال است داریم به دنیا دروغ میگوییم، در تریبون مجلس شورای اسلامی! در این منبر عمومی! خب، او حرف دشمن را دارد میزند؛ دشمن به ما می‌گفت شما دروغ میگویید! حالا یکی از خود ما پیدا می‌شود می‌گوید نظام دارد دروغ می‌گوید! این نفوذی نیست؟ احیاناً خودش هم خبر ندارد و نمی‌داند. مجلسی داشتیم که در حال مذاکرات گرم دشوار هسته‌ای در دورانی که رئیس‌جمهور محترم فعلی ما رئیس مذاکرات هسته‌ای بود و داشتند با زحمت، با شدّت حرف می‌زدند، با طرفهای مقابل مجادله می‌کردند و درواقع مبارزه می‌کردند برای اینکه حرف ایران را سبز کنند، در مجلس طرح سه‌فوریّتی آوردند برای اینکه حرف طرف مقابل سبز بشود! همان‌وقت رئیس هیئت مذاکره که رئیس‌جمهور محترم فعلی ما است، گلایه کرد و گفت ما داریم آنجا مبارزه می‌کنیم، اینجا آقایان دارند طرح به نفع دشمن طرّاحی می‌کنند؛ خب، این‌ها نفوذ است؛ این‌ها چیست؟»[10]