به گزارش مشرق، در سالهای اخیر، سبک زندگی نشسته در جوامع گسترش یافته و پشتمیزنشینیهای طولانی در محل کار و ساعتهای متمادی استفاده از تلفن همراه و رایانه، به بخش جدانشدنی زندگی روزمره مردم تبدیل شده است.
این تغییر الگو، اگرچه در ظاهر بیخطر به نظر میرسد، اما اثرات قابلتوجهی بر سلامت عمومی برجای گذاشته و نیاز جامعه به خدمات فیزیوتراپی و توانبخشی را به طور بیسابقهای افزایش داده است.
افزایش مشکلات اسکلتی–عضلانی، دردهای گردن و کمر، اختلالات حرکتی ناشی از کمتحرکی و حتی کاهش کیفیت عملکردی بدن، تقاضا برای مراجعه به مراکز فیزیوتراپی را به شکل چشمگیری بالا برده است؛ به طوری که این خدمات اکنون نهتنها برای بیماران دارای آسیبهای جسمی، بلکه برای بسیاری از افراد عادی جامعه نیز به ضرورتی روزمره تبدیل شدهاند.
ایرج عبداللهی، رئیس انجمن فیزیوتراپی درباره میزان نیاز مردم به خدمات فیزیوتراپی میگوید: براساس آمارهای جهانی ۸۰ درصد مردم دچار کمردرد و ۶۰ درصد دچار گردن درد میشوند و در ایران سالانه ۱۵۰ هزار بیمار دچار سکته مغزی و نیازمند خدمات توانبخشی میشوند.
با این حال، آنچه این روند را نگرانکنندهتر میکند، عدم همراهی بیمهها در پوشش خدمات فیزیوتراپی است. در حالی که نیاز مردم افزایش یافته، بیمههای پایه همچنان از گسترش پوشش خدمات توانبخشی سر باز میزنند و این موضوع هزینه درمان را به شکلی فزاینده بر دوش بیماران قرار داده است.
بسیاری از خانوادهها که با مشکلات اقتصادی دستوپنجه نرم میکنند، توان پرداخت جلسات متعدد فیزیوتراپی را ندارند و همین موضوع سبب شده این خدمات، که در اصل بخشی از نیازهای اولیه سلامت محسوب میشوند، به کالایی لوکس تبدیل شود. ادامه چنین وضعیتی، علاوه بر افزایش نابرابری در حوزه سلامت، میتواند پیامدهای جدیتری در سالهای آینده بر جای بگذارد.
این نگرانیها زمانی عمق بیشتری پیدا میکند که به چشمانداز جمعیتی کشور در سالهای آینده توجه کنیم. ایران بهسرعت در مسیر سالمند شدن قرار دارد و بر اساس برآوردهای جمعیتشناسان، نسبت سالمندان در جامعه طی دو دهه آتی با شیبی تند رو به افزایش خواهد بود.
سالمندان گروهی هستند که به دلیل مشکلات حرکتی، بیماریهای مزمن عضلانی - اسکلتی، آسیبهای ناشی از زمینخوردگی و پیامدهای بیماریهای غیرواگیر، نیاز بیشتری به خدمات فیزیوتراپی دارند. از این رو، افزایش جمعیت سالمند بدون برنامهریزی برای تقویت و ارزانسازی خدمات توانبخشی میتواند یک چالش بزرگ در نظام سلامت ایجاد کند.
گیتی ترکمان، فیزیوتراپیست، درباره این موضوع میگوید: «سهم سالمندی در حال حاضر حدود ۱۲ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد و بخش مهمی از هزینههای سلامت صرف بستری، توانبخشی و مراقبتهای این گروه میشود. با توجه به روند فعلی، طی سالهای آینده تعداد سالمندان تقریباً دو برابر خواهد شد و همین امر نیاز به خدمات فیزیوتراپی و مراقبتهای توانبخشی را بهطور چشمگیری افزایش میدهد.»
ترکمان میافزاید که این تغییرات جمعیتی نه یک پیشبینی دور، بلکه واقعیتی نزدیک است و اگر امروز برای آن برنامهریزی نشود، نظام سلامت در آیندهای نهچندان دور با فشار مضاعفی روبهرو خواهد شد.
با وجود این شرایط نگرانکننده، دسترسی مردم بهویژه سالمندان به خدمات فیزیوتراپی همچنان محدود است. بسیاری از این محدودیتها به دلیل هزینههای بالای خدمات و سهم ناچیز بیمهها در پوشش این هزینههاست. برای سالمندانی که درآمد ثابتی ندارند یا نیازمند جلسات متعدد درمانی هستند، عدم پوشش بیمهای به معنای کنار گذاشتن درمان یا تحمل عوارض طولانیمدت بیماری خواهد بود.
در این زمینه، پرهام پارسانژاد، دبیر انجمن فیزیوتراپی ایران از ابعاد جدیدی از عدم پوشش بیمهای خدمات فیزیوتراپی پرده برمیدارد و اذعان میکند که نبود پوشش بیمهای، باعث شده برخی خدمات به صورت آزاد و غیرضروری به بیماران تحمیل شوند: در حال حاضر، به دلیل اینکه شورای عالی بیمه تعیینکننده پوشش بیمهای خدمات فیزیوتراپی است، ما متأسفانه شاهد هستیم که در بخشهای مختلف چه از نظر کای فنی و چه از نظر کای حرفهای پوشش لازم ارائه نمیشود.
همین موضوع باعث شده همکاران ما از نظر تعرفهای در شرایطی قرار بگیرند که مجبور شوند میان ارائه خدمات مناسب و میزان دریافتی خود نوعی تعادل و توازن ایجاد کنند. در برخی موارد، ممکن است درمانهایی که تحت پوشش بیمه نیستند به بیمار تحمیل شود، زیرا بیمار مجبور است هزینه را از جیب خود پرداخت کند و در نهایت این بیماران هستند که متضرر میشوند.
وی به بعد دیگر این معضل، یعنی عدم دریافت خدمات ضروری به دلیل هزینههای بالا نیز اشاره و بیان کرد: گاهی نیز ممکن است بیمار به دلیل نبود پوشش بیمه برای برخی خدمات ضروری، اصلاً آن خدمات را دریافت نکند و همین مسئله زمان درمان را طولانیتر کند.
برای مثال، درمانی که ممکن است با یکی دو جلسه و با استفاده از روشهایی مؤثرتر اما غیرقابل پوشش بیمهای بهبود یابد، به دلیل هزینه بالا برای بیمار امکانپذیر نیست. در نتیجه، بیمار مجبور میشود در جلسات متعدد و با روشهای روتین فیزیوتراپی تحت درمان قرار گیرد، که هم روند درمان را طولانیتر میکند و هم هزینه نهایی را افزایش میدهد.
پارسانژاد ادامه داد: این شرایط نشان میدهد که در شورای عالی بیمه نیاز جدی به بازنگری، نگاه سلامتمحور و توجه عمیقتر به واقعیتهای حوزه توانبخشی وجود دارد.
اگر تعداد جلسات درمانی افراد از طریق بهرهگیری از روشهای تخصصی کاهش پیدا کند، هزینه نهایی برای بیمه یا بیمار برابر یا حتی کمتر از هزینه جلسات طولانیمدت خواهد بود؛ اما به دلیل پوشش ندادن این روشها، بیماران ناچارند مسیر طولانیتر و کماثرتر را طی کنند.
وی با اشاره به بخشهایی از خدمات فیزیوتراپی که تحت پوشش بیمههای پایه قرار ندارند، گفت: بخش مهمی از توانمندی فیزیوتراپیستها در تمریندرمانی، درمانهای دستی و تصمیمگیری بالینی برای انواع آسیبهاست؛ اما متأسفانه این توانمندیها در تعرفهگذاری شورای عالی بیمه اصلاً دیده نشدهاند.
تعرفهها عمدتاً تجهیزاتمحور تعیین شدهاند، نه تخصصمحور. در همین راستا، درخواست ما این است که توجه بیشتری به بخشهای تخصصی فیزیوتراپی معطوف شود و پوشش بیمهای برای تکتک خدمات، متناسب با میزان تأثیرگذاری آنها، مورد بازنگری قرار گیرد.
دبیر انجمن فیزیوتراپی ایران درباره میزان پرداخت از جیب مردم در حوزه خدمات فیزیوتراپی نیز افزود: امروزه ۷۰ درصد هزینههای فیزیوتراپی از جیب مردم پرداخت میشود و ۳۰ درصد برعهده بیمههای پایه و تکمیلی است که در مواردی پوشش بیمههای تکمیلی نیز مصوبات شورایعالی بیمه را رعایت نمیکنند که این موضوعات باعث کاهش سطح کیفی دسترسی بیماران به خدمات فیزیوتراپی میشود.
۱۹:۱۰ - ۱۴۰۴/۰۹/۱۶
