میکائیل دیانی در سرمقاله وطن امروز نوشت: مذاکره پشت مذاکره و جلسه پشت جلسه راه 2 سال و نیم اخیر بود که دولت برای گشایش اقتصادی انتخاب کرده بود. نتیجه تمرکز همه‌جانبه دولت در تمام عمر رفته از آن به برجام ختم شد اما برجام کارآمدی‌های لازم را نداشت. اگرچه رفت و آمد‌های دیپلماتیک بیشتر از قبل شده است اما هنوز هیچ کشوری حاضر به مبادله با ایران نیست و مناسبات اقتصادی در کشور تغییری نکرده است، رکود و عدم تولید هست و همچنان چرخ اقتصاد نچرخیده است.

دولت معتقد است سوئیفت باز شده و روی کاغذ هم مشخص است که سوئیفت باز شده اما به قول رئیس بانک مرکزی «تا به اینجا ایران تقریبا هیچ چیز از اجرای توافق هسته‌ای به دست نیاورده است» و مسیری که پیش رو داریم نیز نشان می‌دهد هیچ چیز به دست نخواهد آمد؛ چرا که آمریکایی‌ها همه کشورها را از معامله با ایران می‌ترسانند و آنها را تهدید می‌کنند در صورت معامله با مشکل مواجه خواهند شد!

برای ناظر ایرانی که 3 سال پیش با این شرط که «چرخ سانتریفیوژ بچرخد؛ چرخ اقتصاد هم بچرخد» به روحانی رأی داده و از مبانی نظری دولت به این نتیجه رسیده است که «تعامل با غرب و همگرایی با آن منجر به حل مشکلات اقتصادی خواهد شد» 2 سوال مطرح است: چرا با وجود برجام و کاغذی که امضا شده بانک‌های جهان از مبادله هراس دارند؟ و آیا اساسا دولت تنها باید از این مسیر برای گشایش‌های اقتصادی و تجاری اقدام می‌کرد؟

این را همه موافقان و مخالفان ایده مدیریتی دولت یازدهم متفق‌القول می‌گویند که گذاشتن همه تخم‌مرغ‌ها در یک سبد و بالا بردن دست‌ها به نشانه تسلیم شدن به مسیر مذاکره‌ای که منجر به توافق به هر قیمتی شود، بزرگ‌ترین اشتباهی بود که دولتمردان انجام دادند و همین مساله هم باعث شد دست برتر در مذاکرات و نتایج مذاکره طرف مقابل باشد. وقتی مبادلات کشور با یکی ـ دو ارز خارجی صورت بگیرد و مهم‌ترین آن هم دلار آمریکا باشد و همه مبادلات جهانی در صورت برقراری باید یک چرخ در فدرال رزرو آمریکا بزند و دلار از آنجا جا به جا شود، یعنی حتی اگر برجامی هم امضا شود، با تهدید آمریکا و مبادله با ارز آمریکایی قدرت در اختیار اوست.

بسیاری از کشورهای دنیا امروز مبادلات خود را از راه جایگزین ارز کشور ثالث انجام  می‌دهند که فشار تحریمی یا مشکلات بین کشورها در مبادلات تجاری آنها اثرگذار نباشد. پیمان پولی دوجانبه همان راه‌حل جایگزینی است که دولت می‌تواند با استفاده از آن فشار آمریکا را بی‌اثر کند، چرا که ارز آمریکا در مبادلات دخالتی ندارد. پیمان پولی دوجانبه یعنی استفاده همزمان از ۲ پول ملی کشورهای مبدأ و مقصد در تجارت و تامین مالی بین 2 کشور به گونه‌ای که نیازی به ارز ثالث نباشد. برای اجرایی شدن این پیمان‌ها نیاز است بانک‌های مرکزی کشور مبدأ و مقصد در تجارت، وارد مذاکره با یکدیگر شده و پیمان پولی دوجانبه را امضا کنند.

بعد از امضای پیمان پولی دوجانبه بین بانک‌های مرکزی، تجارت 2 کشور چگونه مدیریت می‌شود؟ در ابتدا یک «حساب ویژه» در ایران و یک «حساب ویژه» در کشور مقصد توسط بانک‌های مرکزی نزد یکدیگر افتتاح می‌شود. ایجاد اشتراک مفهومی در مورد «حساب ویژه» نقشی کلیدی دارد. عملیات حسابداری برای این «حساب ویژه» براساس یک دارایی ارزشمند باثبات انجام می‌شود؛ به‌عنوان مثال دارایی‌هایی همچون طلا، نفت، SDR (واحد پولی صندوق بین‌المللی پول)، دلار، یورو و امثالهم می‌توانند کاندیدای حسابداری «حساب ویژه» باشند.

در علم اقتصاد گفته می‌شود پول دارای ۳ کارکرد است: ابزار پرداخت؛ مبنای محاسبات؛ ابزار ذخیره ارزش. این حساب ویژه تنها مبنای پرداختی است نه ابزار پرداخت و بانک‌های 2 کشور با بودجه خود پرداخت را انجام می‌دهند و هیچ کشور ثالثی در مبادلات دخالت ندارد. در این حالت اگر پول ملی یک کشور دچار افت ارزش شود، کشور مقابل متضرر نمی‌شود، چرا که اعتبار کشور مبدأ در کشور مقصد (و برعکس) به صورت «معادل یورو» بوده است و نه به پول ملی کشور مقصد.

چند هدف می‌توان از پیمان پولی دوجانبه داشت: 1- انتقال ارز 2- آزادسازی ارز 3- مدیریت نوسانات نرخ ارز 4- کاهش هزینه تبادل ارز 5- استفاده از پول ملی در تجارت خارجی؛ که 2 مورد اول تحت تاثیر تحریم‌های غرب است و 3 مورد بعدی درباره همه کشورها موثر است و ویژه شرایط ایران نیست. پیمان پولی دوجانبه در شرایط غیر تحریمی هم باید پیگیری شود همانطور که در کشورهای دیگر هم در شرایط کاملا غیرتحریمی شکل گرفته و حتی کشورهای متحد آمریکا مثل کره جنوبی، ژاپن، امارات، قطر و کانادا به طور جدی در حال گسترش پیمان‌های پولی دو و چندجانبه هستند. پیمان پولی دوجانبه می‌تواند گره‌گشای تجارت خارجی کشور ما باشد و جایگزین مسیری باشد که 2 سال و نیم همه ظرفیت‌های اقتصادی کشور را بلاتکلیف گذاشته بود.

تاکنون نزدیک به 60 پیمان پولی دوجانبه برای حذف دلار از مبادلات تجاری بین‌المللی امضا شده است که کشورهای مختلف از طریق آن سطح تجارت بین‌المللی خود را افزایش داده‌اند بدون اینکه فشاری از سوی آمریکا بر این مبادلات کارگر باشد. چین، عراق، امارات، افغانستان، هند و ترکیه طرف قرارداد سه‌چهارم حجم مبادلات خارجی ایران هستند که مبادله با آنها از طریق دلار صورت می‌گیرد و صرفا بستن پیمان پولی دوجانبه با آنها می‌تواند تقریبا مشکلات اساسی ایران را در مبادلات بین‌المللی حل کند. کشورهایی که بیش از 500 میلیون دلار با ایران تجارت دارند، 16 کشورند که نزدیک به 80 درصد واردات ما را پوشش می‌دهند و اگر ما با این کشورها پیمان پولی دوجانبه امضا کنیم، قسمت عمده‌ای از مشکل تحریم حل خواهد شد و نیاز چندانی به یورو و دلار برای تجارت خارجی نخواهیم داشت. این کشورها عمدتا هم رابطه مناسبی با جمهوری اسلامی دارند و هم خود پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه‌ای را امضا کرده‌اند و بخش عمده‌ای از تجارت بین‌المللی خود را معطوف به این نوع نوین از تجارت کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به چین، عراق، امارات، افغانستان، هند، ترکیه و روسیه اشاره کرد.

جالب توجه است که برخی از این کشورها درخواست عقد پیمان پولی دوجانبه را نیز داده‌اند اما دولت که همه تلاشش را صرف تعامل با آمریکا کرده کمترین توجهی نیز به این مساله ندارد. امروز 160 روز از درخواست رسمی آقای پوتین برای حذف دلار به‌عنوان ارز واسط از مبادلات تجاری ایران و روسیه می‌گذرد و در این مدت اقدام خاصی از سوی بانک مرکزی ایران برای کاهش وابستگی تجارت ایران و روسیه به ارزهای غربی مشاهده نشده است. بانک مرکزی ایران و اساسا دولت یازدهم و دولت‌های پیشین با این کار در مقاوم‌سازی سیستم‌های بانکداری خارجی کشور و کاهش وابستگی به ارزهای غربی اقدامی انجام نداده‌اند. این در حالی است که بیش از یک چهارم تجارت خارجی چین با پول ملی این کشور (یوآن) تسویه می‌شود و این کشور سیستم جایگزین سوئیفت، (CIPS) را نیز راه‌اندازی کرده است، بدون اینکه فشار تحریمی خاصی را تحمل کرده و تحریم بر مبادلات اقتصادی‌اش اثرگذار باشد. دولت اگر به جای 2 سال و نیم مذاکره برای عقد برجام تاکنون با همان 6 کشور مذاکره کرده و پیمان پولی دوجانبه را منعقد کرده بود دیگر فشار تحریم‌ها نیز بی‌اثر شده بود.

 فرصت‌های متقابل ایران و کره‌جنوبی

علی‌اکبر‌فرازی در سرمقاله امروز روزنامه آرمان نوشت:‌

رئیس‌جمهور کره‌جنوبی به همراه هیاتی بلند پایه روز یکشنبه به ایران سفر کرد. همواره روابط میان تهران و سئول برمبنای تجارت، بازرگانی و اقتصادی بوده و از سال‌ها پیش تعاملات مثبتی بین دو کشور وجود داشته است.

نکته قابل تامل اینکه کره‌جنوبی به عنوان کشور صنعتی و پیشتاز در شرق آسیا مطرح و درسه دهه گذشته جهش بزرگی به سوی صنعتی شدن برداشته است. رشد و ارتقای این کشور سبب شد تا تاثیرگذاری بالایی در منطقه آسیا و حتی سطح جهانی داشته باشد.

روابط بین ایران و کره جنوبی تا پیش از اعمال تحریم‌ها روبه رشد بود اما تحریم‌های ظالمانه روابط دو کشور را همانند روابط با دیگر کشورها تحت تاثیر قرار داد. لازم به ذکر است که تا قبل از تحریم‌ها، کره جنوبی یکی از مشتریان نفت ایران بود اما تحریم‌ها سبب شد که حجم مبادلات بین دو کشورکاهش پیدا کند.

در شرایط کنونی تصمیم دو طرف مبنی بر افزایش حجم مبادلات از ۶میلیارد دلار به ۱۸میلیارد دلار است؛ به عبارت دیگر، تهران و سئول خواهان افزایش حجم مبادلات تجاری به میزان ۳ برابر هستند که البته امیدوار هستند میزان و حجم مبادلات دو طرفه روند روبه رشد داشته و به سقف ۳۰میلیارد دلار نیز برسد. نکته قابل تامل این است که تعادلی میان دو کشور برقرار نیست؛ بدین معنا که اگر کره‌ای‌ها به فروش کالاهای تولیدی و دستیابی به بازار مصرفی ایران چشم دوخته باشند، اشتباه بزرگی را مرتکب می‌شوند چراکه ایران پسابرجام به تکنولوژی و سرمایه‌گذاری این کشور در بخش‌های مختلف علاقه‌مند است لذا تلاش طرفین باید در جهت ایجاد تعادل در مبادلات تجاری قرار باشد. نکته دیگر این که کره‌ای‌ها در زمینه‌های نفت، آب، انرژی، خطوط لوله، ارتباطات، پتروشیمی و حمل ونقل قابلیت مشارکت و سرمایه‌گذاری در کشورمان را دارند. بدون تردید کره ای‌ها نباید تنها بازار مصرفی ایران را هدف قرار دهند.

در پسابرجام ایران برای انتخاب بازارهای گوناگون با فرصت‌های زیادی روبه رو است بنابراین دو طرف باید به سمت تعادل‌سازی بین خرید کالاهای مصرفی و سرمایه‌گذاری و مشارکت در زمینه‌های تکنولوژی حرکت کنند. درباره سفر پارک گئون‌های به ایران، ۴۴ سند در زمینه‌های گوناگون به امضا رسیده است اما نفس امضای اسناد از اهمیتی برخوردار نیست بلکه به‌کارگیری اسناد در صحنه عملیاتی مهم و قابل توجه است. این اعتقاد وجود دارد که نیاز رو به افزون کره‌ای‌ها به انرژی می‌تواند روابط طرفین را به سوی تعادل سوق دهد. بنابراین به زودی شاهد حضور نه تنها کالا بلکه سرمایه‌گذاران آنها در بخش‌های زیربنایی خواهیم بود.

اگر کره بخواهد از رقیبان قدر خود عقب نماند باید در زمینه سرمایه‌گذاری و مشارکت در حوزه تکنولوژی به طور جدی فکر کند چون ایران پسابرجام به بازار رقابتی تبدیل شده است. قطعا سرمایه‌گذاران و کشورها باید بدانند ایران بین بهترین‌ها انتخاب خواهد کرد. البته با درایتی که کره‌ای‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری در بازارهای هدف دارند تلاش کردند قبل از اشباع شدن بازار ایران برای سرمایه‌گذاری در زمینه‌های زیربنایی و زیرساخت اقدام کنند.

«راهبرد» و «رویکرد» جمهوری اسلامی درنشان دادن مبانی قدرت

امید ادیب در بخش یادداشت روز روزنامه خراسان نوشت:‌

 مروری بر روابط حاکم بر عرصه بین الملل نشان می دهد که دقیقاً قانون جنگل حاکم است! بله تعجب نکنید که می گویم قانون جنگل! وقتی تمام معاهدات بین المللی و اصول و قواعد حقوقی مطابق منافع کشور قدرتمند تعریف می شود و وقتی یک کشور «قوی» در جایی که می خواهد اقدامی را انجام می دهد (حتی اگر با تمام اصول حاکم بر نظام بین الملل تعارض داشته باشد) چه عنوان بهتری می توان بر این نظام گذاشت؟

در این صورت آنچه می تواند منافع یک عضو نظام بین الملل را در قواعد حاکم بر این نظام تأمین کند، قوی شدن و ترساندن زورگویان است. تعبیر علمی تر آنچه گفته شد همان است که در علوم سیاسی و روابط بین الملل به آن بازدارندگی می گویند. بازدارندگی به معنای خودداری دشمن از تعرض نظامی، اقتصادی و حتی سیاسی به یک کشور است.

برای بازدارندگی دشمن از تجاوز به مرزهای سیاسی و غیرسیاسی یک حاکمیت، آن نظام باید روی عناصر قدرت خود متمرکز شود و از این عناصر در موقعیت های مختلف و به نحو بهینه استفاده کند. تعدادی از این عناصر و منابع قدرت برای همه کشورها تعریف یکسانی دارند؛ مثلاً قدرت اقتصادی یا میزان و قدرت تسلیحاتی که هر کشور دارد تا حد زیادی برای دشمنان آن کشور بازدارندگی ایجاد می کند اما نباید فراموش کرد که برخی کشورها مبتنی بر مزیت های نسبی که دارند، منابعی دارند که تکیه به موقع بر این منابع می تواند برای آن کشور قدرت مضاعف تعریف کرده و به مرحله ای برسد که حتی فکر تهاجم نظامی یا سیاسی را از ذهن دشمن بیرون کند.

شهریور ماه سال پیش بود که وزیر خارجه کشورمان در نشستی در دانشگاه علامه طباطبایی «خودباوری» و «گفتمان متفاوت» را به عنوان مهمترین عناصر تعریف کننده قدرت برای جمهوری اسلامی برشمرد. ظریف در آن سخنرانی به جمله امام (ره) اشاره کرد که فرموده بودند: «آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند» و در تبیین این جمله تأکید کرد که حرف متفاوت جمهوری اسلامی در دنیا یکی از ابزارهای مهم قدرت ایران است. او درست می گوید.

نپذیرفتن نظام بین الملل توسط جمهوری اسلامی و تکیه ایران بر حرف های تازه ای که برای دنیا دارد می تواند جایگاه ایران را نو به نو تغییر دهد. این حرف های نو در برخی موارد توسط جمهوری اسلامی عملیاتی شده و اتفاقاً همین رخدادها مایه قدرت ایران شده است. به عنوان نمونه می توان به دستگیری تفنگداران متجاوز آمریکایی در خلیج فارس و کوتاه آمدن آمریکا در برابر حق غنی سازی ایران در مذاکرات هسته ای اشاره کرد که هر دو اتفاق در نوع خود بی سابقه بوده است.در مسیر استفاده از عناصر قدرت ملی برای بازداشتن دشمن از هرگونه تجاوز و تعرض به مرزهای جغرافیایی، عقیدتی، سیاسی و .... یک «راهبرد» وجود دارد و یک «رویکرد».

توجه به این دو مقوله می تواند جمهوری اسلامی را در مسیر زیست در دنیای پرتلاطم فعلی به خوبی سرپا نگه دارد و او را به سمت اهدافش پیش ببرد. راهبرد اصلی باید این باشد که روی مزیت های نسبی اش تکیه لازم را داشته باشد. یک مثال ساده این موضوع تغییر زمین بازی در جنگ های نامتقارن است. اگر قرار باشد ایران هم مانند دشمنانش صرفاً به دنبال تولید و افزایش کلاهک های هسته ای و تولید موشک های قاره پیما باشد، قطعاً شکست خواهد خورد، اما اشاره ایران به این که موشک هایش قبل از هر جایی تل آویو و حیفا را هدف گرفته می‌تواند بیشتر از «اصل» توان نظامی اش بازدارندگی ایجاد کند.

همچنین توجه به اقتصاد مقاومتی در زمینه حل مشکلات اقتصادی می تواند مصداق توجه به این راهبرد باشد.همه این ها کافی نیست. برای بازدارندگی دشمن از عملی کردن نیات پلیدش باید یک «رویکرد» ویژه را هم دنبال کرد؛ «به رخ کشیدن عناصر قدرت» این مهم روز گذشته مورد اشاره رهبر انقلاب قرار گرفت؛ جایی که فرمودند: «دشمن وقتی قدرت شما را ببیند، ناچار به عقب‌نشینی خواهد شد، اما وقتی در نشان دادن مبانی و عناصر قدرت خود در مقابل دشمن، ملاحظه و اجتناب کنیم و یا بترسیم، دشمن گستاخ می‌شود.» یک مصداق نادیده گرفتن مبانی قدرت می تواند این باشد که برای دفاع از توافق هسته ای به اوضاع سخت قبل از تحریم اشاره کنیم و از آن با عناوینی مانند «قرن نوزده» یاد کنیم.

تکیه بر این استدلال که ما نمی توانستیم کشتی حامل نفت را جابجا کنیم یا در مبادلات ارزی خود دچار مشکل شده بودیم، هرچند واقعیت هایی بوده که وجود داشته اما ذکر آن توسط مقامات اجرایی کشورمان موجبات اشتباه محاسباتی دشمن را فراهم می‌کند و باعث «جری شدن» دشمن می شود. همین مبنا در منابع دینی ما نیز تأکید شده است. به همین دلیل رهبر انقلاب روز گذشته فرمودند:«قرآن به ما آموخته است که باید به‌گونه‌ای خود را آماده کنیم که دشمن، همواره ترس و واهمه داشته باشد.» این ترس، بزرگترین ابزار ما برای جهت دهی و کنترل رفتار دشمن است و برعکس جایی که به او پیام «ضعف و اجتناب از سخن صریح و انقلابی» بدهیم، او را به تعرض به حقوق خود در ابعاد مالی تهییج کرده ایم.

 بارش‌های بهار و بحران آب

بهلول علیجانی- مدیر قطب علمی تحلیل فضایی مخاطرات محیطی در بخش نگاه روزنامه شرق نوشت:‌

بهار سال ١٣٩٥ با بارش‌های فراوان خود قسمت اعظم سرزمین خشکیده میهن‌مان را سیراب کرد. هم از نظر فرهنگ ملی و هم از نظر آمار هواشناسی، بیشتر بارش سالانه ایران در فصل بهار، در اردیبهشت اتفاق می‌افتد و به بارش‌های نیسان، یعنی اردیبهشت، معروف است. اما امسال این بارش‌ها هم بی‌سابقه بودند و هم زودتر از موعد.

شاید هم بتوان گفت ادامه بارش‌های زمستان بودند؛ چون در بعضی مناطق برف سنگین هم نشست. بارش برف در شهرهای تبریز و اردبیل در دهه دوم فروردین بسیار بی‌سابقه بود. در بیشتر مناطق، به‌ویژه مناطق هموار، مانند دشت و جلگه بارش به عمق خاک نفوذ و خاک را سیراب کرد و گیاهان یک‌ساله، رشد و شکوفایی پیدا کردند. سدهای اکثر رودخانه‌ها سرریز شدند.

بحرانی‌ترین دریاچه کشور، یعنی دریاچه ارومیه حدود یک متر آب گرفت. با نگاهی خوشبینانه اگر این بارش‌ها ادامه یابند و در ماه اردیبهشت هم بارش‌های فراوانی داشته‌ باشيم، معلوم می‌شود اقلیم برگشته است و ما وارد یک دوره تر شده‌ايم. در این حالت قسمت اعظم بحران‌ها و مشکلات آب کشور فروکش می‌کند و چشم‌انداز امیدبخشی ایجاد می‌شود، اما اگر از منظر منفی یا نگران‌کننده موضوع را بررسی کنیم، این بارش‌ها در عین داشتن منافع بیشتر، نکات منفی هم داشتند که باید به آنها توجه کرد. اول اینکه این بارش‌ها بی‌سابقه و بی‌نظم بودند. بی‌نظمی هوا نشانه گسترش شرایط گرمایش جهانی و تغییر اقلیم است.

در شرایط تغییر اقلیم «فرین»‌ها زیاد می‌شوند. سرمای شدید سال ١٣٨٦، آتش‌سوزی جنگل‌های منطقه مسکو و سیلاب شدید پاکستان در تابستان ١٣٧٨ و تابستان بسیار گرم سال ١٣٩٤، نشانه‌هایی از بی‌نظمی‌های اقلیم در منطقه ماست. اینها زنگ خطری است که ما بیدار شویم و به فکر چاره‌جویی خسارت‌های تغییر اقلیم باشیم. تغییر اقلیم ام‌المخاطرات نامیده می‌شود؛ چراکه در همه زمینه‌ها خسارت می‌زند.  در شرایط عادی بیش از ٤٠ درصد بارش‌های کشور رگباری و مخاطره‌آفرین است. شرایط تغییراقلیم هم بر این خطرآفرینی اضافه شده و مشکلات و خسارات بیشتری را ایجاد می‌کند؛ بنابراین مسئولیت مدیران سنگین‌تر می‌شود و باید با برنامه‌های درازمدت و منطقی جلو فرسایش خاک و تخریب پوشش گیاهی را بگیرند، چون این فرایندها با همدیگر بازخورد مثبت دارند و سبب تقویت همدیگر می‌شوند.

نکته سوم و تأمل‌برانگیز این است که سفره آب‌های زیرزمینی کشور خیلی تخلیه شده است و این بارش‌ها در صورت نفوذ کامل به خاک نمی‌توانند بیشتر از یک متر بر سفره زیرزمینی بیفزایند؛ بنابراین اگرچه به طور موقت لایه سطحی خاک سیراب شده و گیاهان سطحی رشد کرده‌اند، ولی سفره‌های زیرزمینی خالی هستند. باید در صورت تداوم این بارش‌ها و حتی برگشت دوره تَرسالی، مدیران کشور در زمینه هدایت این آب‌های سطحی به سفره‌های زیرزمینی، از طریق اقدامات آبخوان‌داری و گسترش پوشش گیاهی و تثبیت دامنه‌ها تلاش کنند. با توجه به اینکه به دلیل گرمایش هوا بیشتر بارش‌ها به صورت باران هستند، باید این کار انجام شود.

اين مسائل وظایف خاصی را برعهده مردم و مدیران کشور می‌گذارد:

١- مردم تصور نکنند آب مورد نیاز تأمین شده و قنات‌ها و چاه‌ها و چشمه‌ها پر شده‌اند و می‌توانند فعالیت کشاورزی و مصرف آب را افزایش دهند. این کار خطرناک است. ما باید خیلی با احتیاط قدم برداریم و میزان مصرف خیلی دقیق مدیریت شود. یعنی مدیریت مصرف تمام و کمال در همه جای کشور اجرا شود.

٢- مهم‌ترین وظیفه مدیران کشور تغذیه و پرکردن سفره‌های زیرزمینی است. این کار فقط با اقداماتی مانند جلوگیری از تبخیر و هدررفت آب عملی است. باید تا جایی که ممکن است بارش‌ها را به طرف سفره‌های زیرزمینی هدایت و از هدررفت آنها به طرف اقیانوس و دریا جلوگیری کنند. برای این کار، لزوما نباید سد ساخت، بلکه می‌توان از طریق عملیات خیلی ساده‌ای هم به هدف رسید.

٣- در صورت تداوم تغییر اقلیم و گرمایش هوا، این نوع فرین‌ها افزایش خواهد یافت و در صورت نبود برنامه‌ریزی فضایی، کل کشور دچار بحران می‌شود (همان‌طور که در زمستان ١٣٨٦ با قطع گاز کل کشور دچار مشکل شد)؛ بنابراین باید با برنامه‌ریزی درست جلو این بحران‌ها را گرفت.

گزافه گوئی مخالفین برجام در آمریکا!

روزنامه جمهوری اسلامی در بخش سرمقاله امروز خود نوشت:

گفته می‌شود اخیراً طرحی در کنگره آمریکا درحال تدوین است که به موجب آن جمهوری اسلامی ایران نباید در خلیج فارس رزمایش نظامی داشته باشد! اگرچه از این موضوع هیچگونه جزئیاتی منتشر نشده و معلوم نیست که اساساً چقدر جدی باشد، ولی اصل مطرح شدن این موضوع، یک گزافه گوئی بی‌منطق است که طرح آن در مقطع کنونی به خودی خود، محل ابهام است، چرا که از یکطرف با قوانین و معیارهای بین‌المللی در تضاد است و ثانیاً چطور ممکن است کشوری که دارای بیشترین ساحل در خلیج فارس است، از برگزاری هرگونه مانور نظامی در آبهای سرزمینی و آبهای بین‌المللی فراساحل خود ممنوع شود ولی آمریکا از هزاران کیلومتر فاصله مجاز به تحرکات نظامی در آبهای این منطقه باشد؟!

علاوه بر این معلوم نیست گوینده و عامل طرح این موضوع کیست و چه کسانی در پشت سر او محرک اصلی این قضایا ممکن است باشند. اما این نکته قابل درک است که قطعاً کسانی در آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای همسایه ممکن است از روند تحولات منطقه، ثبات و اقتدار جمهوری اسلامی ایران موضوع برجام و مهمتر از همه، از شکست و ناکامی طرح‌های خود در منطقه خشمگین می‌باشند و با چنین اظهارات و اقداماتی سعی دارند خشم و کینه خود را فرو بنشانند و حتی سعی کنند شکست و ناکامی‌های خود را جبران نمایند.

ناگفته پیداست که برای مقابله با ایران، دستهای آلوده‌ای در کار است که هم در منطقه و هم در فراسوی منطقه زمینه سازی‌هائی صورت گیرد تا فرصتی برای مقابله با اقتدار جمهوری اسلامی ایران فراهم آید. برای تحقق چنین هدفی، اشغالگران صهیونیست و لابی صهیونیستی نشان داده‌اند که آرزوهای برباد رفته‌ای دارند ولی هنوز مایوس نشده‌اند بلکه امیدوارند شانس خود را همچنان بیازمایند. این یک خوش رقصی برای دشمنان زخم خورده‌ای است که عناصر تندرو در هیئت حاکمه آمریکا اگرچه شانس خود را بارها آزموده‌اند و ناکام بوده‌اند ولی دائماً تحریک می‌شوند و تحریک می‌کنند تا بلکه از فرصت‌های جدید نصیبی ببرند. فراموش نکنیم که در ماجرای زورآزمائی طیف‌های مختلف درون کنگره درخصوص برجام نیز اراجیف زیادی مطرح و تکرار شد ولی مواضع متین و مستحکم جمهوری اسلامی ایران در آن مقوله بر اثر آن شانتاژهای سیاسی – تبلیغاتی تحت الشعاع قرار نگرفت و شش قدرت با ایران به تفاهم رسیدند و مواضع روشن ما در مقوله انرژی صلح آمیز هسته‌ای را پذیرفتند چون چاره دیگری نداشتند.

آمریکا در برخورد با ایران در مقیاس جهانی احساس تنهائی می‌کند و به وضوح می‌بیند که ایران در کانون توجهات بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های همه جانبه قرار گرفته و روزی نیست که هیئت‌های پرتعداد و مقامات بلندپایه کشورهائی که همچنان متحد آمریکا و غرب هستند ولی برای منافع سیاسی – اقتصادی خود در بازار ایران هم ارزش و امتیاز خاصی قائلند، به ایران سفر می‌کنند و برای چند برابر کردن سطح مبادلات اقتصادی – تجاری – صنعتی خود متعهد می‌شوند. در چنین شرایطی آمریکا نه تنها از این بازار پررونق خود را محروم کرده بلکه با توسل به سیاست‌های ابلهانه و راهزنی بین‌المللی نشان داده که واقعاً قابل اعتماد نیست و به سپرده‌های دولت‌ها به راحتی دستبرد می‌زند. ماجرای راهزنی 2 میلیارد دلاری اخیر آمریکا نشان می‌دهد این روحیه تهاجمی و طلبکارانه فقط موضوعی مربوط به گذشته نیست بلکه در آینده نیز احتمال و امکان تکرار این روش‌های غیراصولی وجود دارد، روش‌هائی که دقیقاً مغایر موازین بین‌المللی و ناقض تعهدات واشنگتن است.

منافع کشور و مصالح نظام ایجاب می‌کند که این مسائل به طور جدی به روش اطمینان بخشی پیگیری شود چرا که از یکطرف در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا قرار داریم و معلوم نیست حاکمان فردای آمریکا چه کسانی باشند و چگونه عمل کنند. بعلاوه حاکمان امروز هم چندان قدرت و قاطعیتی در برخی موارد بروز نداده‌اند و از جمله برای ماه‌ها در قلمرو داخلی در موضع انفعالی قرار داشتند و در مقیاس کشوری همچون آمریکا هم کارها به کلی تعطیل و متوقف بود. اگرچه در مورد برجام، در کنگره کارشکنی‌های فراوانی شد ولی نهایتاً برجام تمامی مراحل را پشت سر گذاشت. با این حال، امروزه شاهد تحرکات عناصری هستیم که سعی دارند شکست‌ها و ناکامی‌های خود را در جای دیگری جبران کنند.

آمریکا بارها درخصوص توانمندی و اقتدار جمهوری اسلامی ایران تجربیاتی کسب کرده و از قابلیت‌های ما چندان هم بی‌اطلاع نیست و از ناکامی متحدانش در منطقه نیز قطعاً اطلاعات بیشتری دارد. دقیقاً از همین زاویه است که به نظر می‌رسد طرح‌هائی از قبیل آنچه درخصوص تلاش برای ایجاد محدودیت رزمایش‌های نظامی ایران در خلیج فارس عنوان می‌شود، صرفاً از مغزهای علیلی ممکن است صادر شود که بزرگتر از دهان خود سخن‌ می‌گویند و به عواقب اظهارات خود نیندیشیده‌اند چون فاقد بینش عقلانی هستند.

پیام‌های سفر «پارک» به تهران

محمود فرازنده، مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه در بخش دفتر اول روزنامه ایران نوشت:‌

نخستین سفر رئیس جمهوری کره جنوبی به ایران که در مقطع مهمی از تاریخ مناسبات خارجی کشورمان در دوره پس از حل و فصل چالش هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ صورت گرفته است، از ابعاد مهم سیاسی و اقتصادی برخوردار است.

از منظر سیاسی؛ روابط دوجانبه ایران و کره جنوبی که آغاز آن به سال 1962 بازمی‌گردد، فارغ از فراز و نشیب‌هایی که در سال‌های اخیر طی کرده است، همواره با یک فرآیند تعامل فعال همراه بوده است. کره جنوبی در مجموعه کشورهای آسیایی از جایگاه سیاسی و اقتصادی شاخصی بهره‌مند است و در دهه‌های متوالی 80 و 90 و هزاره سوم پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه اقتصادی داشته است. این در حالی است که روابط تهران و سئول در تمامی این ادوار در سطوح مختلف حفظ شده و حتی در دورانی که تحریم‌های اقتصادی فشار زیادی بر ایران وارد می‌کرد، جزو خریداران مهم نفت ایران بوده است.

اکنون در مقطعی که حل چالش هسته‌ای دوره تازه‌ای از روابط ایران با کشورهای مختلف شرق و غرب را رقم زده است، تمایل کره جنوبی به برقراری نوع تازه‌ای از ارتباط با ایران، در قالب این سفر سطح بالا جلوه‌گر می‌شود. به معنایی دیگر، سفر رؤسای دولت‌ها و حکومت‌ها در زبان روابط بین‌الملل معنا و تفسیر خود را دارد و حاکی از علاقه و نشانه‌های امیدواری و علاقه‌مندی به توسعه مناسبات با کشور مقصد است. همراهی معنادار یک هیأت مهم سیاسی و یک تیم اقتصادی گسترده با رئیس جمهوری کره جنوبی در سفر به تهران، نشان دهنده آن است که مقامات کره‌ای در این سفر توسعه همزمان مناسبات اقتصادی و سیاسی را دنبال می‌کنند و این موضوع ایران را به مقطع جدیدتری از همکاری با کشورهای حوزه شرق آسیا وارد خواهد کرد.

این در حالی است که سیاست کلی ایران در هر دو عرصه سیاسی و اقتصادی، بر مدار تمایل به گسترش رابطه با کشورهای حوزه شرق است و این نگاه با در نظر گرفتن معادلات امنیتی، سیاسی و اقتصادی در شرق آسیا و تجربیاتی که کشورمان بویژه طی دهه‌های اخیر داشته، تقویت شده و ادامه خواهد یافت. در واقع ایران به عنوان یک کشور آسیایی در مقایسه با تحولات مناطق دیگر از تحولات و معادلات این منطقه تأثیر خواهد گرفت. بنابراین توسعه مناسبات با کشورهای بزرگ و مهم آسیا براساس همین مسأله در دستور کار مقامات ایران قرار گرفته است. اگرچه در این مسیر بروز کارشکنی‌های آشکار قدرت‌های غربی بر سر راه تقویت مناسبات آسیایی ایران دور از ذهن نیست اما ایران می‌تواند با اتخاذ یک رویکرد هوشمندانه در دوره پسابرجام و فرصت‌هایی که در این مقطع فراهم می‌شود، به ارتقای روابط سیاسی و اقتصادی خود با قدرت‌های بزرگ آسیا اقدام کند.

از منظر اقتصادی؛ روابط دوجانبه ایران و کره جنوبی طی دو دهه اخیر بیشتر بر روابط تجاری محض مبتنی بوده است و دو طرف علاقه‌مندند که این روابط را در سطوح عمیق‌تری از همکاری‌های اقتصادی وارد کنند. تهران و سئول با هدفگذاری ۳۰ میلیارد دلاری در روابط اقتصادی و امضای اسناد مهم همکاری در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری و تجارت که همزمان با سفر رئیس جمهوری کره جنوبی صورت گرفته است، درصدد ورود به روابطی عمیق و راهبردی در زمینه اقتصادی هستند.

همچنین مقامات کره‌ای علاقه‌مندند تا آژانس همکاری‌های بین‌المللی خود (کوئیکا) را در ایران با هدف بررسی مداوم زمینه‌های همکاری و سرمایه‌گذاری در درازمدت مستقر کنند. این در حالی است که ایران هم متقابلاً با در نظر گرفتن بازار 80 میلیون نفری و بازار 500 میلیونی پیرامونی خود که ظرفیت‌های زیربنایی مستحکمی برای صادرات مجدد، تولید محصولات کره‌ای و انتقال تکنولوژی و سرمایه‌گذاری با طرف‌های کره‌ای را در بر می‌گیرد، خواهان تعامل گسترده اقتصادی بخش‌های دولتی و خصوصی خود با کره جنوبی است. در واقع ایران با داشتن بازارهای متعدد، فرصت ورود به رقابت‌های جدی در عرصه صادرات و واردات را به دست می‌آورد.

در این راستا سفر مهم «کئون هه پارک» به ایران زمینه‌های مختلفی را برای علاقه‌مندان بخش خصوصی و دولتی کره که در این سفر رئیس جمهوری را همراهی می‌کنند، فراهم می‌کند تا در پرتو ملاقات‌هایی که با مقامات ذیربط دولتی دارند، زمینه توسعه این مناسبات را فراهم بیاورند. این امر برای ایران که در حال طراحی بسیاری از زمینه‌های جدید همکاری با کشورهای مهم آسیای شرقی از جمله کره جنوبی است، فرصتی بدیع و حائز اهمیت خواهد بود.