گروه بین‌الملل مشرق - اقدام تحریک‌آمیز بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در تشکیل نشست کابینه این رژیم در منطقه اشغالی جولان و سخنرانی وی در مورد اسرائیلی باقی ماندن جولان تا ابد را در حقیقت می‌توان حلقه جدیدی از تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای بهره‌برداری از بحران موجود در سوریه دانست. زمان بندی این اقدام از درک رژیم صهیونیستی از این نکته خبر می دهد که حل و فصل بحران سوریه در ابعاد سیاسی و نظامی نزدیک است و تل آویو باید دست به اقدامی بزند که بتواند حداقل منافع خود را در این کشور محقق کند.

گرچه کنیست رژیم صهیونیستی در سال 1981 قانونی را مبنی بر انضمام جولان به سرزمین‌های اشغالی به تصویب رسانده، اما برای اولین بار است که بنیامین نتانیاهو در چنین فضای تبلیغاتی از عزم این رژیم برای استمرار سلطه صهیونیست ها بر جولان خبر می دهد. طی دو دهه اخیر جولان جایگاه مهمی را در روند مذاکرات سازش داشته است. سرکردگان رژیم صهیونیستی این منطقه را منطقه ای استراتژیک برای خود می‌دانند که تأثیر مستقیمی بر امنیت داخلی اسرائیل دارد. آنها به هیچ وجه در مناسبات سیاسی حاضر به واگذاری این منطقه اشغالی نیستند.

نتانیاهو اقدامات عملی در این راستا را در دستور کار قرار داده و پروژه‌های اجتماعی و اقتصادی با هدف تقویت شهرک‌سازی صهیونیستی در جولان در جریان این نشست به تصویب رساند. وی در سخنرانی خود عنوان کرد که تعداد ساکنان صهیونیست جولان بالغ بر 50 هزار نفر است و هزاران خانواده دیگر نیز در سال‌های آینده در این منطقه سکونت داده خواهند شد. وی تأکید کرد که اسرائیل به دنبال تقویت شهرک‌سازی در جولان اشغالی خواهد بود.

اهمیت استراتژیک جولان برای رژیم صهیونیستی

الف: شاخص‌های امنیتی و نظامی

جولان یکی از نقاط حساس و استراتژیک برای سوریه، لبنان و رژیم صهیونیستی است، سرزمین های اشغالی در تمام وسعت خود منطقه‌ای کوچک و بسیار باریک است که به آسانی قابل دستیابی بوده و کاملاً ضربه پذیر است، جولان یکی از مهمترین معابر دستیابی و اشراف به عمق استراتژیک جبهه فلسطین اشغالی تلقی می شود .همچنین وضعیت منحصر به فرد جولان به گونه ای است که به اسرائیل امکان می دهد تا با امکانات جاسوسی و نظامی خود، تمامی تحرکات نظامی ، الکترونیک و مخابراتی سوریه را تحت نظارت خویش قرار دهد ، زیرا ارتفاعات جولان بر حومه دمشق اشراف داشته و همچنین به دلیل وضعیت جغرافیایی ناحیه ، تعداد محدودی از نیروهای نظامی ، به آسانی توان دفاع و محافظت از آن را خواهند داشت .

استقرار مواضع توپخانه ای و تأسیسات الکترونیکی نظارت و جاسوسی در جولان ، امتیاز ویژه و عمده ای را برای اسرائیل ایجاد کرده است ، به نحوی که به ادعای مسئولان ذیربط ، این موقعیت استراتژیک قابل مقایسه و حتی جایگزینی با سیستم هواپیماهای آواکس یا بالون های جاسوسی نخواهد بود و به ادعای اسحاق رابین ، نخست وزیر اسبق اسرائیل ، از دست دادن جولان به معنای از دست رفتن امنیت اسرائیل خواهد بود .

ب: منابع آبی در جولان

عنصر " آب " و " منابع آبی " برای اسرائیل همواره به عنوان مهمترین محل نگرانی مطرح بوده ودر آینده نیز بر دامنه اهمیت آن افزوده خواهد شد . هم اکنون طبق آمارهای متفاوت 30 تا 40 درصد آب مصرفی اسرائیل از منابع آبی جولان تأمین می شود ، لذا اهمیت این ناحیه به عنوان منطقه ای حاصلخیز و پرآب بر همگان آشکار است. تا آن جا که به اعتقاد بسیاری ، کنترل منابع آبی جولان برای اسرائیل ارزش بیشتری نسبت به خود منطقه دارد و حتی به ادعای " یعقوب بن تسور " ، یکی از وزرای کشاورزی سابق اسرائیل ، هیچ جانشینی برای تأمین منابع آبی جولان قابل تصور نیست .

ج: جایگاه دینی و مذهبی جولان

به اعتقاد بسیاری از مذهبیون اسرائیل ، سرزمین جولان در اسفار پنج گانه جزء خاک اسرائیل باستانی ذکر شده و از این رو متعلق به اسرائیل است . همچنین بنا بر عقیده صهیونیست های حامی ایده " سرزمین موعود" تصرف جولان گامی مهم برای دستیابی به رستگاری از طریق تأسیس دوباره دولت باستانی اسرائیل است .

چالش‌های رژیم صهیونیستی در جولان

سران صهیونیسم نمی خواهند جولان به حیاط‌ خلوت تحرکات ایران و حزب‌الله لبنان در اراضی سوریه تبدیل شود. مقامات این رژیم بارها این خواسته را مطرح کرده و آن را جزو ماهیت اصلی بررسی تحولات سوریه از سوی خود می دانند. تل آویو ریسک های بزرگی برای جلوگیری از این خطر انجام داده که از جمله آن ها حمله به کاروان خودرویی مبارزان لبنانی و مستشاران ایرانی است که به شهادت سردار محمد علی الله دادی منجر شد و البته با پاسخ قاطع نیروهای مقاومت لبنان مواجه شد. شخصیت‌های اسرائیلی صراحتا اعلام کرده‌اند که حضور گروه‌های تروریستی و تکفیری در مناطق مرزی سوریه با سرزمین های اشغالی از دیدگاه تل آویو بهتر از تثبیت موقعیت نیروهای مقاومت در این منطقه است.

نگرانی رژیم صهیونیستی از بهبود اوضاع امنیتی در سوریه از جنس نگرانی های عربستان و ترکیه و دیگر دولت‌های مداخله جو در بحران پنج ساله این کشور است. آنها از این موضوع می‌ترسند که پایان نابسامانی‌های امنیتی در سوریه با آغاز ورود گروه‌های تروریستی به خاک آنها همزمان شده و اوضاع داخلی آنها را به هم بریزد. لذا اشغالگران صهیونیست مانند تجربه نیروهای یونیفل در لبنان و موارد تاریخی مشابه دیگر، به دنبال کسب حد اقل امتیاز از بحران سوریه هستند.

سران صهیونیست از دو سال پیش به دنبال بهره‌برداری از جبهه تروریستی النصره در ایجاد کمربند امنیتی در منطقه جولان اشغالی هستند، اما روند مبارزات میدانی نشان می‌دهد که این جبهه توان زیادی برای مقابله با ارتش سوریه و نیروهای مقاومت ندارد و سقوط آن تا چند ماه آینده حتمی است، به همین علت رژیم صهیونیستی تلاش دارد با تحریک مجدد پرونده جولان معادله جدیدی را به عرصه سوریه تحمیل کرده و دستاوردی حداقلی در راستای تثبیت موجودیت خود در جولان اشغالی به دست آورده یا اینکه نهایتا زمینه لازم برای استقرار نیروهای بین المللی در منطقه سوری جولان را فراهم نماید تا در راستای مأموریت محوله به النصره مانع از اقدام تلافی جویانه دولت سوریه در بازپس گیری اراضی اشغالی این کشور در دوره ثبات و شکوفایی آن باشد.

برخی کارشناسان مسائل داخلی اسرائیل اعتقاد دارند بررسی دقیق اظهارات و مواضع بنیامین نتانیاهو در جریان نشست کابینه این رژیم در جولان، از دیدگاه اسرائیل نسبت به حل و فصل این بحران خبر می دهد. به نظر می‌رسد تل‌آویو اعتقاد دارد که حل تنش های سوریه در مسیر سیاسی خود قرار دارد. نتانیاهو در این راستا تأکید کرد که سوریه هرگز مانند گذشته نخواهد بود. وی مدعی شد که ساختارهای فرقه ای در سوریه همچنان احساس انزوا می‌کنند. اظهارات نتانیاهو نشان می‌دهد که تل‌آویو همچنان بر روی احتمال تجزیه سوریه حساب باز کرده و می‌خواهد اشغالگری جولان را به عنوان سهم رژیم صهیونیستی از کیک سوریه، برای خود تثبیت کند. در همین راستا است که اسرائیل از ماهها پیش خود را حامی برخی گروه های فرقه ای مستقر در این مناطق از جمله دروزی ها معرفی می کند.

همچنین به نظر می‌رسد اعلام موضع جدید رژیم صهیونیستی در رابطه با جولان بی‌ارتباط با سفر آینده بنیامین نتانیاهو به مسکو نباشد. نخست وزیر اسرائیل در جریان این سفر تلاش خواهد کرد مشروعیت اشغالگری در جولان را محور چانه‌زنی‌های خود در مورد پرونده های منطقه ای از جمله موضوع سوریه یا برنامه اتمی ایران قرار دهد.

منابع رسمی تأکید دارند که موضوع جولان در نشست نتانیاهو با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه حضور خواهد داشت. روزنامه صهیونیستی هاآرتص به نقل از منابع عالی رتبه در دفتر نخست وزیر اسرائیل تأکید دارند که این اقدام در مقابله با درخواست بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه مبنی بر قرار داشتن جولان در محوریت مذاکرات هیئت های بین المللی انجام شده است. شبکه دو تلویزیون رژیم صهیونیستی نیز گزارش داد که محافل اسرائیلی نگرانی‌هایی دارند مبنی بر اینکه مبانی مطرح شده از سوی فرستاده سازمان ملل در مذاکرات شامل تأیید مالکیت سوریه بر بلندی های جولان شده و مشروعیت حضور اسرائیل در این مناطق را زیر سوال ببرد.

انگیزه‌های داخلی نتانیاهو در اقدام تبلیغاتی کابینه رژیم صهیونیستی در قبال جولان را نمی‌توان نادیده گرفت. در حالی ‌که تحولات منطقه به سمت شکست توطئه‌های صهیونیستی در کشورهای مختلف از جمله عراق و سوریه پیش می‌رود، وی می خواهد در محافل داخلی اسرائیل خود را شخصیتی قوی و مقید به امنیت داخلی رژیم صهیونیستی معرفی کنند. این در حالی است که بر اساس تهدیدات مستمر مرزی از سوی رقبای سنتی تل آویو و آغاز شعله‌های انتفاضه مردمی در داخل سرزمین‌های اشغالی، محبوبیت نتانیاهو با افت قابل توجهی مواجه شده است.

در همین راستا نتانیاهو در گفت‌وگو با جان کری وزیر خارجه آمریکا گفت اسرائیل با حلا سازش سیاسی در سوریه به شرطی که به ضرر امنیت این رژیم نباشد، مخالفتی ندارد. وی در تشریح دیدگاه‌های امنیتی رژیم صهیونیستی در قبال سوریه، بیرون راندن ایران و حزب‌الله از اراضی سوریه را بخشی از این دیدگاه توصیف کرد.