به گزارش مشرق به نقل از فارس، بخش چهارم گزارش عملکرد سه سال و نیم مجلس هشتم به شرح ذیل است:
فصل چهارم ـ فعالیت‌های بین‌المللی مجلس هشتم
مواضع جهانی
بهترین گواه اعتدال انقلابی مجلس هشتم در مواضع بین‌المللی، در خیزش جهانی ضدسرمایه داری و لیبرالیسم غربی و در بیداری اسلامی و در تنظیم روابط با کشورهای دیگر است و بهترین مثال برخورد مجلس با دولت استعماری انگلستان است که در نهایت منجر به طرح کاهش سطح روابط با دولت انگلیس گردید.
مجلس در برابر شیطنت‌ها و دشمنی‌های انگلیس، دولت را موظف به کاهش سطح روابط کرد که درواقع از موضع اقتدار، نوعی اخراج سفیر انگلیس بود، که با رعایت همه قوانین بین‌المللی و دیپلماسی صحیح و ادب اسلامی انجام می‌گرفت و در عین اختیار را به دولت داد که اگر دولت انگلیس از روش‌های خصمانه برگشت دست دولت در اتخاذ سیاست‌های مطابق مصالح کشور باز باشد. و نیز به دولت اختیار داد که با دولت‌هایی که مشابه انگلیس به اقدامات خصمانه اقدام کنند با اقتدار عمل نماید.
این موضع صحیح و برخاسته از اصول و عقلانیت جمعی مجلس، گواه پختگی و عمل بر مبنای مصالح اسلامی و ملی نمایندگان است.
ولی امر مسلمین در دیدار 18/3/1389 نمایندگان مجلس فرمودند:
«شما نمایندگان محترم و رئیس محترم مجلس ... بجز تلاش‌هایی که در زمینه قانونگذاری، نظارت، ربقه وظایف قانونی انجام دادید ... در عرصه‌های مهم سیاسی داخلی و خارجی هم نقش‌آفرینی کردید که باید صمیمانه تشکر کنم. انسان می‌بیند که مجلس همانند یک عضو فعال و زنده، موضع خود رانشان داده است. لذا من اعتقادم این است که مجلس کنونی که به‌حمدالله ترکیب خوبی دارید، مؤمنید، انقلابی هستید با مسائل آشنا هستید، در بین شما افراد تحصیلکرده و باسواد زیادند، مسائل کشور هم مسائل حساسی است».
نگاهی فشرده به عملکرد مجلس هشتم در زمینه روابط خارجی، عملکرد درخشان و پرثمر این مجلس را آشکار می‌نماید.
عملکرد دوره هشتم مجلس شورای اسلامی در زمینه روابط خارجی 7/3/1387 لغایت 30/9/1390
در سال‌های اخیر جهانی شدن روزافزون مشکلات، همراه با تمامی پیامدهای ناشی از آن باعث شده است که پارلمان‌های کشورهای مردم‌سالار برای حل این معضلات جدید به جستجوی راهکارهایی برای گزینش بهترین شیوه و روزآمدترین و کم‌هزینه‌ترین راه بپردازند و وارد حوزه‌ای شوند که پیش از آن به‌طور سنتی منحصر به سازمان‌های خاصی بود. بر این اساس پارلمان‌ها تمایل پیدا کردند که نقش فعال‌تری در ارزیابی سیاست ملی در محدوده‌هایی که سیاست خارجی را دربر می‌گیرد، ایفا کنند، نقشی که تا آن زمان وظیفه انحصاری دولت‌ها شناخته می‌شد.
لذا دیپلماسی پارلمانی به‌عنوان شیوه‌ای نو برای مدیریت روابط بین‌الملل از طریق گفتگو و چانه‌زنی نمایندگان مردم با یکدیگر از یکسو و یافتن راهکارهای روان و قابل دسترس در پیشبرد منافع ملی و کاهش هزینه‌های دولت در برخی حوزه‌ها، ازسوی دیگر نمایان گشت.
در این راستا امروزه دیپلماسی پارلمانی علاوه بر مصوبات و بیانیه‌های مجلس، شامل سفرهای مکرر رؤسای مجالس کشورها به پایتخت‌های یکدیگر، فعالیت گسترده گروه‌های دوستی پارلمانی، رایزنی کمیسیون‌های خارجی و سرانجام برگزاری و شرکت در مجامع همایش‌های مختلف پارلمانی منطقهای و بین‌المللی نیز می‌شود و این سازوکارهای جدید در حکم بازوهای مکمل دیپلماسی رسمی وزارت‌خارجه، در تحکیم مناسبات دوجانبه و چندجانبه و همچنین تننش‌زدایی، اعتمادسازی و تلطیف روابط میان کشورها بسیار مؤثر و کارگشا هستند.
مجلس شورای اسلامی نیز به‌عنوان تبلور آرای مردم و با استناد به این موضع حکیمانه و ماندگار بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، «مجلس در رأس امور است» و همچنین با پیروی از توصیه ایشان به نمایندگان مجلس اول مبنی‌بر عدم تأثیرپذیری از شرق و غرب در تصمیم‌گیری‌ها، در دوره‌های مختلف همواره نقش فعال و کارگشا در پیشبرد اهداف سیاست خارجی کشور ایفا کرده است، که البته در دوره هشتم با عنایت به شرایط ویژه کشور در صحنه مناسبات منطقهای بین‌المللی و همچنین نگرش عمیق و رویکرد دقیق رئیس این دوره مجلس به سیاست خارجی و نیز با نماد ساختن اصل مؤکد برنامه چشم‌انداز بیست‌ساله کشور مبنی‌بر «تعامل سازنده و مؤثر با جهان براساس اصول عزت، حکمت و مصلحت»، این نقش بسیار شفاف‌تر گردید به‌گونه‌ای که مقام معظم رهبری در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ایشان در آغاز سال پایانی دوره هشتن، تقدیر و تشکر از موضع‌گیری صریح و روشن مجلس شورای اسلامی در برابر مستکبرین، آمریکا و زیاده‌خواه‌ها و یاوه‌گویان بین‌المللی فرمودند و این امر را زبان حال مردم دانستند و اظهار داشتند: «بنده باید از مجلس محترم تشکر کنم به‌خاطر اینکه این مواضع را در طول این دوره و انشاءالله تا آخر دوره به‌طور واضح از خود بروز و نشان داده است». ایشان همچنین ضمن تمجید از ایستادگی مجلس شورای اسلامی در برابر هجمه‌های دشمنان به جمهوری اسلامی، چالش میان انقلاب و استکبار جهانی را چالشی ادامه‌دار دانسته، خواستار استمرار مواضع محکم مجلس شورای اسلامی در برابر هجمه‌های دشمنان گردیدند و خاطر نشان ساختند: «اینکه مجلس در قضایای مختلف سیاسی دنیا، در هجمه‌های دشمنان به جمهوری اسلامی ایران، قرص و محکم، واضح و آشکار ایستاد و موضع گرفت، واقعاً جای افتخار دارد من صمیمانه تشکر می‌کنم».
نوشتار پیش‌رو گزارش موجزی از عملکرد دوره هشتم مجلس شورای اسلامی در زمینه سیاست خارجی می‌باشد.
عملکرد دوره هشتم مجلس شورای اسلامی در زمینه سیاست خارجی به سه بخش تقسیم می‌شود:
الف) تصویب طرح‌ها و لوایح و صدور بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌های رئیس مجلس پیرامون مناسبات خارجی.
ب) مناسبات دوجانبه پارلمانی.
ج) برگزاری و حضور فعال در مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی.
الف) تصویب طرح‌ها و لوایح و صدور بیانیه‌ها پیرامون مناسبات خارجی
مجلس هشتم در طول عمر سه سال و نیمه خود مجموعاً 49 طرح و لایحه پیرامون مناسبات خارجی کشور به تصویب رسانده است که از آن جمله‌اند، تصویب قانون صیانت از دستاوردهای هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، تصویب لوایح موافقتنامه‌های همکاری‌های امنیتی میان دولت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای بوسنی و هرزه‌گوین، کویت، بحرین، افغانستان، عمان و قطر موافقتنامه تجارت آزاد با سوریه، تصویب طرح اصلاح قانون حمایت از انتفاضه مردم فلسطین و اخیراً نیز تصویب طرح کاهش روابط با انگلیس که از پختگی سیاسی و حقوقی برخوردار بود.
همچنین در این مقطع مجلس شورای اسلامی با صدور حدود 40 بیانیه حاوی موضع‌گیری مجلس پیرامون مسائل مهم منطقهای و بین‌المللی، هوشیاری و حساسیت خود را نسبت به تحولات مهم عرصه جهانی، ابراز نمود ازجمله این بیانیه‌ها:
ـ صدور بیانیه‌های حمایت از مواضع مقام معظم رهبری درخصوص مسائل مختلف منطقهای و بین‌المللی، حمایت از جنبش‌های آزادی‌خواهانه کشورهای منطقه و جهان، محکوم نمودن دخالت‌های غرب در امور داخلی جمهوری اسلامی ایران و... .
ـ صدور 8 بیانیه، در حمایت از مردم مسلمان و مبارز فلسطین و محکوم نمودن جنایات رژیم صهیونیستی.
ـ صدور 6 بیانیه، در حمایت از فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز کشور.
ـ صدور 4 بیانیه، در حمایت از تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم بحرین و یمن و محکوم نمودن سرکوب آنان توسط رژیم‌های دو کشور.
ـ علاوه موارد فوق‌الذکر، موضع‌گیری‌های دقیق و روزآمد رئیس مجلس شورای اسلامی در نطق‌های پیش از دستور و مصاحبه‌های مختلف با رسانه‌های داخلی و خارجی پیرامون مسائل مهم روابط خارجی و تحولات منطقهای و بین‌المللی، از دیگر فعالیت‌های تأثیرگذار مجلس شورای اسلامی در فرآیند مناسبات خارجی دوجانبه و چند جانبه کشور بوده است.
ب) مناسبات دوجانبه پارلمانی
مناسبات دوجانبه پارلمانی شامل:
ـ فعالیت‌های کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی.
ـ تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی.
ـ ملاقات‌های خارجی.
ـ سفرهای خارجی رئیس مجلس.
ـ سفرهای خارجی گروه‌های دوستی پارلمانی.
ـ سفرهای خارجی کمیسیون‌های مختلف.
ـ مأموریت‌های خارجی انفرادی نمایندگان.
هیئت‌های پارلمانی میهمان مجلس.
ـ پیام‌های ارسالی.
ـ پیام‌های دریافتی.
ـ یادداشت‌های تفاهم.
ـ بیانیه‌های مشترک.
فعالیت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی
کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بنا به کار ویژه تخصصی خود در تدوین پیش‌نویس طرح‌های قانونی نمایندگان و بررسی لوایح پیشنهادی دولت در زمینه سیاست‌های خارجی، از یکسو و انجام سفرهای متقابل به کشورهای مختلف و نیز ارسال پیام و مکاتبه با کشورها و سازمان‌های بین‌المللی و همچنین موضع‌گیری پیرامون مسائل مختلف سیاست خارجی دو یا چند جانبه ازسوی دیگر، همواره نقش فعالی در عملکرد مجلس شورای اسلامی در زمینه سیاست خارجی ایفا کرده است که البته نقش نظارتی این کمیسیون بر فعالیت‌ها و اقدامات دولت در زمینه سیاست خارجی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است.
تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی
در همان روزهای آغازین، مجلس هشتم 88 گروه دوستی پارلمانی با مجالس کشورهای علاقمند تشکیل داد. این گروه‌ها با تبادل هیئت، ارسال پیام به مناسب‌های مختلف و حضور در مراسم مختلف سفارت‌ها، نقش مؤثری در تحکیم مناسبات پارلمانی با کشورهای مقابل ایفا می‌نمایند.
ملاقات‌های خارجی
از ابتدای مجلس هشتم تاکنون 872 ملاقات خارجی در مجلس برگزار شده که از این تعدا:
425ملاقات رئیس مجلس با همتایان، رؤسای جمهور و سایر مقامات کشورهای خارجی.
28 ملاقات نواب رئیس.
139ملاقات رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی.
41 ملاقات رؤسای کمیسیون‌های مختلف.
111 ملاقات سایر نمایندگان و مسئولین اداری.
سفرهای خارجی
از آغاز مجلس هشتم تاکنون رئیس مجلس شورای اسلامی در راستای تحکیم مناسبات و تقویت همگرایی با مجالس کشورهای مختلف جهان و همچنین حضور در مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی بنا به دعوت میزبانان از 36 کشور خارجی دیدار کرده است که از آن جمله سفر ایشان و هیئت همراه به کشورهای سوئد، فنلاند، اسپانیا، ژاپن، عراق، ترکیه، الجزایر، سوریه و 4 سفر به سوئیس جهت شرکت در نشست‌های بین‌المجالس جهانی و... می‌توان اشاره کرد.
در این فاصله نواب‌رئیس نیز 8 سفر به کشورهای خارجی داشته‌اند که از آن جمله است سفر آقای باهنر به لبنان و سفر آقای ابوترابی به سوئیس، اندونزی، ترکیه و... .
در این مقطع گروه‌های دوستی پارلمانی نیز بنا به دعوت گره‌های مقابل 20 سفر خارجی انجام دادند.
ک
میسیون امنیت ملی و سیاست خارجی 14 و سایر کمیسیون‌ها نیز 35 سفر به کشورهای خارجی انجام داده‌اند.
همچنین در این مدت نمایندگان مجلس شورای اسلامی 51 مأموریت انفرادی، جهت شرکت در اجلاس‌های مختلف پارلمانی، همراهی رئیس‌جمهور، همراهی وزرا و... داشته‌اند.
هیئت‌های پارلمانی خارجی میهمان مجلس شورای اسلامی
از ابتدای مجلس هشتم تا این زمان مجلس شورای اسلامی میزبان 110 هیئت پارلمانی خارجی، شامل 35 رئیس مجلس ازجمله رؤسای مجالس عراق، بحرین، پاکستان، بلاروس، کویت، اندونزی و... و 75 هیئت سایر گروه‌های پارلمانی بوده است.
ارسال پیام
در طول تشکیل مجلس هشتم تاکنون 4533 پیام و نامه خطاب به طرف‌های خارجی به مناسب‌های مختلف ازسوی مجلس شورای اسلامی ارسال گردیده است که از این تعداد 3228 پیام و نامه متعلق به رئیس و مابقی ازسوی نواب‌رئیس گروه‌های دوستی پارلمانی، رؤسای کمیسیون‌ها و... خطاب به همتایان ایشان ارسال گردیده است.
دریافت پیام
متقابلاً مجلس هشتم از ابتدای کار تاکنون 484 پیام و نامه، 306 پیام و نامه خطاب به رئیس و 178 پیام و نامه خطاب به نواب‌رئیس، رؤسای گروه‌های دوستی پارلمانی، رؤسای کمیسیون‌ها و سایر نمایندگان ازسوی طرف‌های خارجی دریافت نموده است.
یادداشت تفاهم
مجلس هشتم تاکنون 15 یادداشت تفاهم همکاری‌های مشترک پارلمانی با مجالس 15 کشور جهان ازجمله آفریقای جنوبی، اروگوئه، بولیوی عراق، پاکستان، کویت، افغانستان و... به امضا رسانده است.
بیانیه مشترک
همچنین امضای 3 بیانیه مشترک با مجالس عمان، اندونزی و هند از دیگر دستاوردهای مناسبات خارجی مجلس هشتم می‌باشد.
ج) مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی
با عنایت به نقش رو به گسترش مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی در معادلات روابط چند جانبه میان کشورها، شاید بتوان از دوره هشتم مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یکی از فعال‌ترین و موفق‌ترین دوره‌های مجلس در این بخش یاد کرد. در طول این دوره مجلس در برگزاری و حضور در مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی زیر فعال بود:
1. برگزاری دو کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین
در سومین دوره مجلس شورای اسلامی، در تاریخ 19/2/1369 قانونی تحت عنوان «قانون حمایت از انقلاب اسلامی، مردم فلسطین» به تصویب رسید. این قانون ضمن اعلام حمایت و دفاع مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران از مردم ستم‌دیده، آواره و مبارز فلسطین تا رسیدن به حقوق حقه خویش، هیئت رئیسه مجلس را موظف کرده است از طرق مختلف این حمایت را تعمیق و گسترش داده و در فرصت‌های مقتضی کنفرانس‌هایی با دعوت از نمایندگان کشورهای اسلامی و صاحبنظران برگزار نماید. بر این اساس اولین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین در مهرماه سال 1370 همزمان با کنفرانس مادرید و در بزرگداشت انتفاضه اول ملت فلسطین (انتفاضه استقلال) به ریاست، رئیس وقت مجلس برگزار گردید و به دنبال آن دومین همایش در دوره پنجم، سومین همایش در دوره ششم برگزار شد.
سپس در اولین سال از دوره هشتم مجلس شورای اسلامی (اسفندماه 1387)، پس از تهاجم رژیم صهیونیستی به نوار غزه و در حمایت از ایستادگی اسطوره‌ای ملت و مقامت فلسطین در برابر این تهاجم وحشیانه و خونین، کنفرانس چهارم تحت عنوان «حمایت از فلسطین مظهر مقاومت، غزه قربانی جنایت» برگزار گردید.
در این کنفرانس تعدادی از شخصیت‌ها و مقامات کشورهای مختلف شامل 13 رئیس مجلس، 15 نایب رئیس، 120 نماینده مجلس از 40 کشور جهان، 150 شخصیت برجسته اسلامی، مسیحی و یهودی (ضد صهیونیسم)، 100 پژوهشگر دانشگاهی، 30 روزنامه‌نگار و 90 شخصیت برجسته مقاومت شرکت کردند.
کنفرانس چهارم با سخنرانی مقام معظم رهبری افتتاح و به ریاست رئیس مجلس شورای اسلامی آقای دکتر لاریجانی برگزار شد. ولی امر مسلمین در سخنرانی خود ضمن تبریک پیروزی مردم قهرمان غزه در تهاجم 22 روزه رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه، خواستار کمک و همکاری تمامی کشورهای اسلامی برای بازسازی غزه و رفع موانع کمک‌رسانی توسط دولتمردان مصر گردیدند. سخنرانی ایشان به‌قدری جامع و فراگیر بود که شرکت‌کنندگان در کنفرانس در بیانیه پایانی خواستار ثبت این سخنرانی به‌عنوان برنامه عمل و نقش راه آینده در قبال مسئله فلسطین گردیدند.
این کنفرانس در نهایت با صدور یک بیانیه پایانی شامل 27 ماده به کار خود خاتمه داد. شرکت‌کنندگان در کنفرانس چهارم در بیانیه پایانی ضمن تبریک مقاومت قهرمانه و پایداری، اسطوره‌ای ملت فلسطین در تهاجم 22 روزه به نوار غزه، خواستار تشکیل دولت یکپارچه فلسطینی در کلیه سرزمین‌های اشغالی فلسطین گردیده و بر حقوق انکارناپذیر بازگشت تمامی آوارگان و پناهندگان فلسطینی به سرزمین اجدادی خویش تأکید نمودند.
شرکت‌کنندگانی در این کنفرانس همچنین در بیانیه جداگانه‌ای حمایت خود را از رئیس‌جمهور سودان نسبت به صدور قرار بازداشت وی توسط محکمه بین‌المللی، تأکید کردند.
در همین راستا به ابتکار رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان کنفرانس هیئتی متشکل از تنی چند از رؤسای مجالس و هیئت‌های پارلمانی و شخصیت‌های مذهبی و مبارزه به ریاست ایشان برای حمایت از رئیس‌جمهور سودان عازم این کشور شده و طی ملاقاتی با آقای عمرالبشیر، پشتیبانی را از وی ابلاغ نمودند.
پنجمین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین تحت عنوان «فلسطین وطن فلسطینیان» در مهرماه سال 1390 در تهران برگزار شد.
این کنفرانس با هدف زمینه‌سازی برای بسیج کلیه امکانات و ظرفیت‌های رسمی و غیررسمی امت اسلامی و ملت‌های آزاده جهان در حمایت از انتفاضه و مقاومت ملت فلسطین برای تحقق حقوق اولیه خود ازجمله در زمینه رفع اشغال و آزادی فلسطین و بیت‌المقدس، بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه خود، اعمال حق تعیین سرنوشت و استقلال فلسطین، به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
این همایش عظیم با حضور جمع زیادی از شخصیت‌ها و مقامات مختلف از اقصی نقاط جهان، شامل 17 رئیس، 24 نایب رئیس، تعداد زیادی از رؤسای کمیسیون‌های خارجی و گروه‌های دوستی پارلمانی مجالس شکورهای مختلف و همچنین شخصیت‌های مبارز، علمی، فرهنگی، دینی و... و رؤسای سه قوه نمایندگان مجلس و مقامات مختلف کشور با سخنرانی مقام معظم رهبری آغاز شد.
ایشان طی سخنان مهمی، ظلم و زورگویی روزافزون رژیم صهیونیستی و همراهی برخی حکام مستبد و فاسد و مزدور آمریکا با آن و همچنین سربرآوردن مقاومت جانانه فلسطینی و لبنانی و پیروزی‌های معجزه‌آسای جوانان مؤمن در جنگ‌های 33 روزه لبنان و 22 روزه غزه را از عوامل به تلاطم درآمدن اقیانوس به ظاهر آرام ملت‌های مصر و تونس و لیبی و دیگر کشورهای منطقه دانستند.
ایشان در بخش دیگری از سخنانشان ضمن مردود دانستن هر طرحی که بخواهد فلسطین را تقسیم کند، طرح دو دولت که لباس حق به جانب «پذیرش دولت فلسطین به عضویت سازمان ملل» را بر آن پوشانده‌اند، تن دان به خواسته‌های صهیونیست‌ها یعنی «پذیرش دولت صهیونیستی در سرزمین فلسطین» دانستند و با تأکید بر اینکه هر طرح عملیاتی باید برمبنای اصل «همه فلسطین برای همه فلسطین» باشد، تصریح نمودند: «فلسطین از نهر تا بحر است نه حتی یک وجب کمتر).
در ادامه آقای لاریجانی، رئیس کنفرانس نیز طی سخنانی با تقدیر از مقاومت مردم فلسطین در برابر هجوم همه‌جانبه صهیونیست‌ها، این امر را از علل اصلی حرکت‌های اخیر انقلابی در تونس و مصر و لیبی دانست و با اشاره به اینکه «انقلاب‌های منطقه پشتیبان واقعی مردم فلسطین می‌باشند» افزود:
ما معتقدیم طرحی که در سازمان ملل درباره فلسطین مطرح شده است پاسخگوی شرایط امروز نیست، چرا که ملت‌های بیدار شده، رژیم صهیونیستی را در محاصره قرار داده‌اند و در این شرایط چرا باید طرحی ارجاعی مطرح گردد. آقای لاریجانی پیام کنفرانس به انقلاب‌های منطقه را برداشتن گام به جلو دانست.
کنفرانس پنجم حمایت از انتفاضه فلسطین در پایان با صدور یک بیانیه 23 ماده‌ای در حمایت از مردم فلسطین و انقلاب‌های منطقه به کار خود پایان داد.
2. برگزاری همایش «میراث مشترک مکتوب ایران و افغانستان»
نخستین همایش «میراث مشترک مکتوب ایران و افغانستان» بنا به دعوت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در تاریخ 14/4/1389 با سخنرانی آقای دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی آغاز شد. آقای لاریجانی در بخشی از سخنان خود با اشاره به دیدگاه امنیتی کشورهای غربی به افغانستان، نگاه جمهوری اسلامی ایران را به این کشور نگاهی فرهنگی، متکی بر سابقه تمدنی افغانستان دانست و اظهار داشت: ملت ایران به‌دلیل ارتباطات گسترده فرهنگی، ملت افغانستان را به خوبی می‌شناسد.
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین همایش مشترک مکتوب ایران و افغانستان را گام مؤثری برای توسعه مناسبات فرهنگی و زمینه‌ساز گسترش مطبوعات و آثار مکتوب مشترک دو کشور خواند. این همایش که با حضور 83 نفر از اساتید دانشگاه‌ها، ارباب جراید، روزنامه‌نگاران افغانی و برخی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی کشورمان برگزار شد، پس از ایراد سخنرانی و اظهارنظر برخی از شرکت‌کنندگان از دو کشور، با صدور بیانیه‌ای به کار خود پایان داد.
در بیانیه پایانی شرکت‌کنندگان در همایش ضمن قدردانی از مجلس شورای اسلامی برای برگزاری این نشست، خواستار برگزاری ادواری این‌گونه نشست‌ها و استقرار دبیرخانه دائمی گردیدند. آنها همچنین از مراجع تصمیم‌گیری دو کشور خواستند که با جدیت نسبت به ایجاد مرکز مطالعات مشترک ایران و افغانستان اقدام نمایند.
3. برگزاری همایش «بازکاوی روابط فرهنگی، تاریخی ایران و عراق»
همایش «بازکاوی روابط فرهنگی ـ تاریخی ایران و عراق» در تاریخ 13/9/1390 به همت کتابخانه، مرکز اسناد و موزه، با میزبانی مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این همایش آقای دکتر علی لاریجانی طی سخنانی با اشاره به روابط تاریخی و فرهنگی ایران و عراق، از این د و کشور به‌عنوان کشورهای مهم و اثرگذار در ساخت تمدن اسلامی یاد کرد و گفت ایران و عراق دو کشور باستانی و کهنسال هستند که میراث تمدنی این دو کشور تأثیر بسزایی در گسترش تمدن اسلامی داشته است. وی با بیان اینکه ارتباط اسلام و ایران همواره خالصانه و از سر رضایت بوده است اظهار داشت: برخی مستشرقین یهودی می‌خواهند این اندیشه را القا کنند که رابطه اسلام و ایران با فشار و زور همراه بوده و در این زمینه دروغ‌هایی مانند کتاب‌سوزی مسلمانان در ایران را پرورش می‌دهند. رئیس مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنانش به نهضت‌های دمکراتیکی که در کشورهای منطقه آغاز شده است، خاطر نشان ساخت: امروز کشورهای منطقه موقعیت طلایی و ارزشمندی دارند تا بتوانند همانند ایران و عراق بعد از دیکتاتوری تحرکات فکری و فرهنگی خود را تحکیم بخشند که زمینه‌ساز شکل‌گیری تمدن‌های جدید اسلامی باشد.
شایان ذکر است در این همایش 108 نفر از شخصیت‌های سیاسی، علمی و فرهنگی عراقی ازجمله دکتر ابراهیم جعفری، احمد چلبی و حجت‌الاسلام عمار حکیم حضور داشتند که در میان آنان از شخصیت‌های فرهنگی همه قشرهای عراقی، اهل سنت و مسیحی نیز دیده می‌شد.
4. شرکت در اجلاس‌های بین‌المجالس جهانی IPU
از ابتدای دوره هشتم تاکنون، مجلس شورای اسلامی مجموعاً در 8 اجلاس بین‌المجالس جهانی IPU به‌صورت فعال شرکت کرده است.
ـ اجلاس 119 مجمع بین‌المجالس جهانی (21 لغایت 25 مهرماه 1387، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 9 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 120 مجمع بین‌المجالس جهانی (17 لغایت 22 فروردین 1388، آدیس آبابا، اتیوپی)، هیئتی شامل 10 نماینده مجلس به ریاست رئیس شورای بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 121 مجمع بین‌المجالس جهانی (27 لغایت 29 مهرماه 1388، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 8 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 122 مجمع بین‌المجالس جهانی (7 لغایت 14 فروردین‌ماه 1389، بانکوک، تایلند)، هیئتی شامل 11 نماینده مجلس به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین آقای ابوترابی، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 123 مجمع بین‌المجالس جهانی (11 لغایت 15 مهرماه 1390، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 7 نماینده مجلس به ریاست نایب رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 124 مجمع بین‌المجالس جهانی (7 لغایت 14 فروردین‌ماه 1390، پاناماستی، پاناما)، هیئتی شامل 10 نماینده مجلس به ریاست رئیس شورای بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 125 مجمع بین‌المجالس جهانی (24 لغایت 27 مهرماه 1390، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 9 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ سومین اجلاس رؤسای مجالس جهان (28 لغایت 30 تیرماه 1389، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 5 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
از ابتدای مجلس هشتم تاکنون گروه بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی علاوه بر حضور فعال در تمامی جلسات و نشست‌ها، اعم از نشست‌های مجمع عمومی، کمیته‌های تخصصی، میزگردها، شورای بین‌المجالس 7 پیشنهاد به‌عنوان ماده اضطراری به کنفرانس‌های مختلف ارائه داده است. پیشنهادهای مهمی پیرامون موضوعات روز همچون حمایت از آرمان فلسطین و مقاومت فلسطینیان در غزه، نقض حقوق بشر مردم فلسطین به‌ویژه در سرزمین‌های اشغالی، بحران مالی جهانی، کمک به مردم سیل‌زده پاکستان و مردم دچار قحطی شده سومالی، حمایت از تقویت اصلاحات دمکراتیک در دمکراسی‌های نوظهور در شمال آفریقا و خاورمیانه قابل توجه است که اکثر این پیشنهادها به تصویب رسیده و در دستور کار اجلاس‌ها قرار گرفته است.
در طول دوره هشتم، رئیس مجلس شورای اسلامی در 4 اجلاس بین‌المجالس جهانی ازجمله سومین اجلاس رؤسای مجالس جهانی شرکت نموده که علاوه بر ایراد سخنرانی در جلسات و کمیته‌های مختلف اتحادیه و اعلام نقطه‌نظرات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه پیرامون مسائل فلسطین، موضوعات هسته‌ای، تروریزم، بحران مالی جهانی، تحولات و انقلاب‌های منطقهای و ساختار سازمان ملل، با همتایان خارجی خود و همچنین دبیر کل سازمان ملل در اجلاس سران مجالس جهان، بیش از 60 ملاقات انجام داده است. رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین در این سفرها با برگزاری کنفرانس‌های مطبوعاتی متعدد بین‌المللی و مصاحبه با شبکه‌های تلویزیونی کشورهای میزبان ضمن اعلام مواضع کشورمان در زمینه‌های مختلف به سؤالات خبرنگاران نیز پاسخ‌های لازم را ارائه نموده است.
لازم به ذکر است که گروه بین‌المجالس جمهوری اسلامی ایران در یکصدوبیست‌پنجمین اجلاس IPU در مهرماه 1390 به‌عنوان رئیس گروه جغرافیایی آسیا ـ اقیانوسیه، برای مدت یک سال انتخاب گردید که این ریاست از زمان برگزاری اجلاس 126 مجمع IPU (فروردین‌ماه 1390، اوگاندا)، آغاز می‌شود گروه آسیا، اقیانوسیه 27 عضور در اتحادیه بین‌المجالس دارد و از مهمترین گروه‌های منطقهای حاضر در این اتحادیه محسوب می‌شود و گروه جمهوری اسلامی ایران همواره یکی از اعضای فعال آن بوده است.
5. شرکت در نشست‌های اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (PUIC)
مجلس شورای اسلامی به‌عنوان مؤسس و میزبان دبیرخانه اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی که درحال حاضر 48 کشور اسلامی عضو آن می‌باشند. همواره از بدو تأسیس تاکنون در نشست‌های این اتحادیه حضور فعال و تعیین‌کننده‌ای داشته است. لکن در دوره هشتم مجلس با توجه به اینکه مجلس کشور امارات تلاش فراوانی برای اصلاح اساسنامه اتحادیه در جهت مطامع خود علیه جمهوری اسلامی ایران به کار گرفت، تلاش فراوان و هوشیاری هیئت حاضر در نشست‌ها بسیار اهمیت داشت که البته خوشبختانه همان‌گونه که انتظار می‌رفت با تلاش و تیزبینی هیئت شرکت‌کننده در نشست‌ها، به‌ویژه درایت شخص رئیس مجلس، تمامی ترفندها و هزینه‌های فراوان مجلس امارات جهت تغییر اساسنامه به نحو مطلوب خود شکست خورد.
از ابتدای تشکیل مجلس هشتم تاکنون اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی، 8 نشست کمیته اجرایی، 3 نشست شورا، یک نشست کنفرانس، 2 نشست کنفرانس فوق‌العاده، 2 نشست کمیته اجرایی فوق‌العاده و 2 نشست کمیته اصلاح اساسنامه به ترتیب زیر برگزار نموده است.
کمیته اجرایی
19مهرماه 1387
نیامی ـ نیجر
کمیته اجرایی
20بهمن 1387
نیامی ـ نیجر
کمیته اجرایی 21
تیرماه 1388
الجزیره ـ الجزایر
کمیته اجرایی 22
بهمن‌ماه 1388
کامپالا ـ اوگاندا
کمیته اجرایی 23
خردادماه 1389
دبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی 24
مهرماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی 25
دی‌ماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی 26
آبان‌ماه 1390
آنکارا ـ ترکیه
شورای 11
بهمن‌ماه 1387
نیامی ـ نیجر
شورای 12
بهمن‌ماه 1388
کامپالا ـ اوگاندا
شورای 13
دی‌ماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کنفرانس 6
بهمن‌ماه 1388
کامپالا ـ اوگاندا
کنفرانس فوق‌العاده اول
تیرماه 1389
دمشق ـ سوریه
کنفرانس فوق‌العاده دوم
دی‌ماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی فوق‌العاده اول
دی‌ماه 1387
استانبول ـ ترکیه
کمیته اجرایی فوق‌العاده دوم
تیرماه 1388
استانبول ـ ترکیه
کمیته اصلاح اساسنامه اول
تیرماه 1388
الجزیره ـ الجزایر
کمیته اصلاح اساسنامه دوم
آذرماه 1388
قاهره ـ مصر
6. شرکت در نشست‌های مجمع پارلمانی آسیا (APA)
مجمع پارلمانی آسیا که در سال 1385، در نشست مجمع عمومی در تهران، با تغییر اساسنامه مجمع نمایندگان مجالس آسیا برای صلح (AAPP) فعالیت خود را آغاز کرد، هم‌اکنون دارای 41 عضو از کشورهای آسیا می‌باشد که با توجه به قرار داشتن مقر دبیرخانه آن در تهران، مجلس شورای اسلامی همواره یکی از اعضای فعال و مؤثر این مجمع بوده است.
لذا از ابتدای دوره هشتم مجلس تاکنون مجمع پارلمانی آسیا 40 نشست مجمع عمومی، شورای اجرایی، کمیته‌های دائمی و تروئیکا، به ترتیب زیر برگزار نموده است. لازم به ذکر است که هیئت‌های شرکت‌کننده مجلس شورای اسلامی در نشست‌های مجمع به‌ویژه نشست‌هایی که رئیس مجلس شورای اسلامی ریاست هیئت ایرانی را به عهده داشته است، همواره نقشی تأثیرگذار در تصمیمات مجمع و بیانیه‌های پایانی آن داشته است.
گفتنی است که در این فاصله مجمع پارلمانی آسیا با تلاش و پیگیری مجدانه مجلس شورای اسلامی دو نشست تروئیکا (رؤسای مجالس ایران، اندونزی و سوریه)، پیرامون محکوم کرد جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم بی‌دفاع فلسطین و ضرورت حمایت بین‌المللی از آنان، دی‌ماه 1388 در دمشق و خردادماه 1389 در تهران برگزار نمود.
نشست‌های دیگر
نشست کمیته دائمی امور اجتماعی و فرهنگی
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی صلح و امنیت
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی انرژی
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته تنوع فرهنگی
مردادماه 1387
سئول ـ کره جنوبی
نشست زیر کمیته محیط زیست
تیرماه 1387
دمشق ـ سوریه
نشست زیر کمیته پیمان دوستی آسیا
تیرماه 1387
منامه ـ بحریان
نشست زیر کمیته ریشه‌کنی فقر در آسیا
خردادماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته بازار یکپارچه انرژی در آسیا
خردادماه 1387
مسکو ـ روسیه
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور اقتصادی و توسعه پایدار
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
نشست شورای اجرایی APA
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
چهارمین مجمع عمومی APA
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
نشست کمیته ویژه مقررات مالی APA
آبان‌ماه 1388
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست شورای اجرایی APA
مردادماه 1388
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیرکمیته بازار یکپارچه انرژی در آسیا
آبان‌ماه 1388
استانبول ـ ترکیه
نشست زیر کمیته ریشه‌کنی فقر در آسیا
مردادماه 1388
پنوم‌پنه ـ کامبوج
نشست زیر کمیته محیط زیست
مردادماه 1388
سئول ـ کره جنوبی
نشست زیر کمیته برابر بهداشت در آسیا
خردادماه 1388
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست زیر کمیته پشتیبانی از تکثر فرهنگی در آسیا
خردادماه 1388
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست زیر کمیته چالش‌ها و فرصت‌های جهانی شدن
خردادماه 1388
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته مبارزه با فساد در آسیا
خردادماه 1388
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته تأثیر بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورهای عضو APA
اردیبهشت‌ماه 1388
امان ـ اردن
نشست زیر کمیته تأثیر بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورهای عضو APA
اسفندماه 1388
کوالالامپور ـ مالزی
نشست تروئیکای APA
خردادماه 1389
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
پنجمین مجمع عمومی APA
شهریورماه 1389
دمشق ـ سوریه
نشست شورای اجرائی APA
آبان‌ماه 1389
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
اردیبهشت‌ماه 1389
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست کمیته دائمی امور اجتماعی و فرهنگی
فروردین‌ماه 1389
پالائو
نشست زیرکمیته حمایت و احترام به تکثر فرهنگی
مردادماه 1389
پنوم‌پنه ـ کامبوج
نشست زیرکمیته محیط زیست
خردادماه 1389
مسکو ـ روسیه
نشست زیر کمیته بازار یکپارچه انرژی در آسیا
خردادماه 1389
مسکو ـ روسیه
نشست زیرکمیته تأثیر بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورهای عضو APA
خردادماه 1389
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
اردیبهشت‌ماه 1389
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست کمیته دائمی امور اجتماعی و فرهنگی
اردیبهشت‌ماه 1389
پالائو
نشست کمیته دائمی امور اقتصادی
شهریورماه 1390
مسکو ـ روسیه
نشست کمیته دائمی امور فرهنگی و اجتماعی
مهرماه 1390
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
خردادماه 1389
سئول ـ کره جنوبی
نشست شورای اجرائی APA
خردادماه 1389
سولو ـ اندونزی
نشست کنفرانس بین‌المللی زنان
خردادماه 1389
سولو ـ اندونزی
7. مجامع نمایندگان مجالس آسیا ـ اقیانوسیه برای آموزش (FASPPED)
مجمع نمایندگان مجالس آسیا ـ اقیانوسیه برای آموزش، در مهرماه سال 1387 با حضور نمایندگان مجالس کشورهای اندونزی، بوتان، کامبوج، جمهوری کره، جمهوری خلق کره، نپال، پاکستان، فیلیپین، ساموآ، سریلانکا و تیمور شرقی با تصویب اساسنامه تأسیس و رئیس مجلس نمایندگان اندونزی به‌عنوان اولین رئیس مجمع منصوب گردید. به دنبال آن در اولین نشست مجمع عمومی FASPPED که در تیرماه سال 1388 با حضور نمایندگان 27 کشور آسیایی ازجمله ایران در جاکارتا برگزار شد، با تلاش هیئت ایرانی، جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان میزبان دومین مجمع عمومی و رئیس مجلس شورای اسلامی به‌عنوان دومین رئیس FASPPED انتخاب گردید (تیرماه 1388 لغایت تیرماه 1390).
به دنبال این امر رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس FASPPED، آقای دکتر علی عباسپور تهرانی‌فرد، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات را به‌عنوان رئیس شورای علمی FASPPED منصوب کرد. پس از این انتصاب آقای دکتر عباسپور با تشکیل شورای علمی متشکل FASPPED از تعدادی از دست‌اندرکاران امر آموزش و اساتید دانشگاه‌ها و تشکیل جلسات متعدد، تلاش پیگیری را آغاز کرد و به دنبال آن سومین جلسه کمیته اجرایی FASPPED در خردادماه 1390 با حضور نمایندگان مجالس عضو کمیته اجرایی، کره جنوبی، بنگلادش، ویتنام، اندونزی و نمایندگان مجالس افغانستان و پاکستان به‌عنوان ناظر و همچنین تحت نظارت نماینده یونسکو و کمیسیون ملی یونسکو، به ریاست رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این راستا مقرر گردیده است که نشست چهارم کمیته اجرایی در اواخر دی‌ماه سال جاری و نشست دوم مجمع عمومی FASPPED با حضور نمایندگان مجالس 27 کشور عضو مجمع و همچنین مدیر کل یونسکو در اردیبهشت‌ماه سال 1391 در تهران برگزار گردد.
8. کمیته حقوق بشر مجلس شورای اسلامی
با عنایت به مطرح شدن پررنگ موضوع حقوق بشر در مجامع بین‌المللی و سوءاستفاده برخی از قدرت‌ها از این امر، مجلس شورای اسلامی از ابتدای دوره هشتم با تشکیل کمیته حقوق بشر متشکل از تعدادی از نمایندگان علاقمند، تلاش نمود ضمن خنثی کردن تبلیغات منفی درخصوص نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران موارد نقض حقوق بشر در کشورهای مدعی را با نامه‌نگاری برای کمیته‌های حقوق بشر کشورهای ذیربط و همچنین طرح آن در مجامع حقوق بشری منطقهای و بین‌المللی و گوشزد کردن به مقامات سازمان ملل، شفاف‌سازی کرده و تذکرات لازم را به آنان بدهد.
اعضای این کمیته همچنین با حضور مستمر در جلسات شورای حقوق بشر سازمان ملل تمامی تلاش خود را برای خنثی کردن تبلیغات ضدایرانی گروه‌های ضدانقلاب و کشورهای مغرض به کار گرفته است که البته تلاش‌ها ادامه دارد.
9. سایر اجلاس‌های منطقهای و بین‌المللی
از ابتدای دوره هشتم مجلس شورای اسلامی تاکنون نمایندگان مجلس همچنین در تعدادی از اجلاس‌های منطقهای و بین‌المللی تحت عناوین زیر شرکت کردند:
ـ نشست‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد.
ـ نشست‌های زنان سازمان ملل متحد.
ـ نشست‌های نمایندگان مجالس پیرامون اسکان بشر (HABITAT).
ـ نشست‌های نمایندگان مجالس پیرامون فناوری IT.
اجلاس جهانی آب.
ـ اجلاس رفع تمامی اشکال تبعیض نژادی.
ـ اجلاس جهانی بهداشت.
ـ اتحادیه پارلمان‌های مجازی.
ـ اجلاس پارلمانی سازمان تجارت جهانی.
فصل چهارم ـ فعالیت‌های بین‌المللی مجلس هشتم
مواضع جهانی
بهترین گواه اعتدال انقلابی مجلس هشتم در مواضع بین‌المللی، در خیزش جهانی ضدسرمایه داری و لیبرالیسم غربی و در بیداری اسلامی و در تنظیم روابط با کشورهای دیگر است و بهترین مثال برخورد مجلس با دولت استعماری انگلستان است که در نهایت منجر به طرح کاهش سطح روابط با دولت انگلیس گردید.
مجلس در برابر شیطنت‌ها و دشمنی‌های انگلیس، دولت را موظف به کاهش سطح روابط کرد که درواقع از موضع اقتدار، نوعی اخراج سفیر انگلیس بود، که با رعایت همه قوانین بین‌المللی و دیپلماسی صحیح و ادب اسلامی انجام می‌گرفت و در عین اختیار را به دولت داد که اگر دولت انگلیس از روش‌های خصمانه برگشت دست دولت در اتخاذ سیاست‌های مطابق مصالح کشور باز باشد. و نیز به دولت اختیار داد که با دولت‌هایی که مشابه انگلیس به اقدامات خصمانه اقدام کنند با اقتدار عمل نماید.
این موضع صحیح و برخاسته از اصول و عقلانیت جمعی مجلس، گواه پختگی و عمل بر مبنای مصالح اسلامی و ملی نمایندگان است.
ولی امر مسلمین در دیدار 18/3/1389 نمایندگان مجلس فرمودند:
«شما نمایندگان محترم و رئیس محترم مجلس ... بجز تلاش‌هایی که در زمینه قانونگذاری، نظارت، ربقه وظایف قانونی انجام دادید ... در عرصه‌های مهم سیاسی داخلی و خارجی هم نقش‌آفرینی کردید که باید صمیمانه تشکر کنم. انسان می‌بیند که مجلس همانند یک عضو فعال و زنده، موضع خود رانشان داده است. لذا من اعتقادم این است که مجلس کنونی که به‌حمدالله ترکیب خوبی دارید، مؤمنید، انقلابی هستید با مسائل آشنا هستید، در بین شما افراد تحصیلکرده و باسواد زیادند، مسائل کشور هم مسائل حساسی است».
نگاهی فشرده به عملکرد مجلس هشتم در زمینه روابط خارجی، عملکرد درخشان و پرثمر این مجلس را آشکار می‌نماید.
عملکرد دوره هشتم مجلس شورای اسلامی در زمینه روابط خارجی 7/3/1387 لغایت 30/9/1390
در سال‌های اخیر جهانی شدن روزافزون مشکلات، همراه با تمامی پیامدهای ناشی از آن باعث شده است که پارلمان‌های کشورهای مردم‌سالار برای حل این معضلات جدید به جستجوی راهکارهایی برای گزینش بهترین شیوه و روزآمدترین و کم‌هزینه‌ترین راه بپردازند و وارد حوزه‌ای شوند که پیش از آن به‌طور سنتی منحصر به سازمان‌های خاصی بود. بر این اساس پارلمان‌ها تمایل پیدا کردند که نقش فعال‌تری در ارزیابی سیاست ملی در محدوده‌هایی که سیاست خارجی را دربر می‌گیرد، ایفا کنند، نقشی که تا آن زمان وظیفه انحصاری دولت‌ها شناخته می‌شد.
لذا دیپلماسی پارلمانی به‌عنوان شیوه‌ای نو برای مدیریت روابط بین‌الملل از طریق گفتگو و چانه‌زنی نمایندگان مردم با یکدیگر از یکسو و یافتن راهکارهای روان و قابل دسترس در پیشبرد منافع ملی و کاهش هزینه‌های دولت در برخی حوزه‌ها، ازسوی دیگر نمایان گشت.
در این راستا امروزه دیپلماسی پارلمانی علاوه بر مصوبات و بیانیه‌های مجلس، شامل سفرهای مکرر رؤسای مجالس کشورها به پایتخت‌های یکدیگر، فعالیت گسترده گروه‌های دوستی پارلمانی، رایزنی کمیسیون‌های خارجی و سرانجام برگزاری و شرکت در مجامع همایش‌های مختلف پارلمانی منطقهای و بین‌المللی نیز می‌شود و این سازوکارهای جدید در حکم بازوهای مکمل دیپلماسی رسمی وزارت‌خارجه، در تحکیم مناسبات دوجانبه و چندجانبه و همچنین تننش‌زدایی، اعتمادسازی و تلطیف روابط میان کشورها بسیار مؤثر و کارگشا هستند.
مجلس شورای اسلامی نیز به‌عنوان تبلور آرای مردم و با استناد به این موضع حکیمانه و ماندگار بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، «مجلس در رأس امور است» و همچنین با پیروی از توصیه ایشان به نمایندگان مجلس اول مبنی‌بر عدم تأثیرپذیری از شرق و غرب در تصمیم‌گیری‌ها، در دوره‌های مختلف همواره نقش فعال و کارگشا در پیشبرد اهداف سیاست خارجی کشور ایفا کرده است، که البته در دوره هشتم با عنایت به شرایط ویژه کشور در صحنه مناسبات منطقهای بین‌المللی و همچنین نگرش عمیق و رویکرد دقیق رئیس این دوره مجلس به سیاست خارجی و نیز با نماد ساختن اصل مؤکد برنامه چشم‌انداز بیست‌ساله کشور مبنی‌بر «تعامل سازنده و مؤثر با جهان براساس اصول عزت، حکمت و مصلحت»، این نقش بسیار شفاف‌تر گردید به‌گونه‌ای که مقام معظم رهبری در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ایشان در آغاز سال پایانی دوره هشتن، تقدیر و تشکر از موضع‌گیری صریح و روشن مجلس شورای اسلامی در برابر مستکبرین، آمریکا و زیاده‌خواه‌ها و یاوه‌گویان بین‌المللی فرمودند و این امر را زبان حال مردم دانستند و اظهار داشتند: «بنده باید از مجلس محترم تشکر کنم به‌خاطر اینکه این مواضع را در طول این دوره و انشاءالله تا آخر دوره به‌طور واضح از خود بروز و نشان داده است». ایشان همچنین ضمن تمجید از ایستادگی مجلس شورای اسلامی در برابر هجمه‌های دشمنان به جمهوری اسلامی، چالش میان انقلاب و استکبار جهانی را چالشی ادامه‌دار دانسته، خواستار استمرار مواضع محکم مجلس شورای اسلامی در برابر هجمه‌های دشمنان گردیدند و خاطر نشان ساختند: «اینکه مجلس در قضایای مختلف سیاسی دنیا، در هجمه‌های دشمنان به جمهوری اسلامی ایران، قرص و محکم، واضح و آشکار ایستاد و موضع گرفت، واقعاً جای افتخار دارد من صمیمانه تشکر می‌کنم».
نوشتار پیش‌رو گزارش موجزی از عملکرد دوره هشتم مجلس شورای اسلامی در زمینه سیاست خارجی می‌باشد.
عملکرد دوره هشتم مجلس شورای اسلامی در زمینه سیاست خارجی به سه بخش تقسیم می‌شود:
الف) تصویب طرح‌ها و لوایح و صدور بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌های رئیس مجلس پیرامون مناسبات خارجی.
ب) مناسبات دوجانبه پارلمانی.
ج) برگزاری و حضور فعال در مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی.
الف) تصویب طرح‌ها و لوایح و صدور بیانیه‌ها پیرامون مناسبات خارجی
مجلس هشتم در طول عمر سه سال و نیمه خود مجموعاً 49 طرح و لایحه پیرامون مناسبات خارجی کشور به تصویب رسانده است که از آن جمله‌اند، تصویب قانون صیانت از دستاوردهای هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، تصویب لوایح موافقتنامه‌های همکاری‌های امنیتی میان دولت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای بوسنی و هرزه‌گوین، کویت، بحرین، افغانستان، عمان و قطر موافقتنامه تجارت آزاد با سوریه، تصویب طرح اصلاح قانون حمایت از انتفاضه مردم فلسطین و اخیراً نیز تصویب طرح کاهش روابط با انگلیس که از پختگی سیاسی و حقوقی برخوردار بود.
همچنین در این مقطع مجلس شورای اسلامی با صدور حدود 40 بیانیه حاوی موضع‌گیری مجلس پیرامون مسائل مهم منطقهای و بین‌المللی، هوشیاری و حساسیت خود را نسبت به تحولات مهم عرصه جهانی، ابراز نمود ازجمله این بیانیه‌ها:
ـ صدور بیانیه‌های حمایت از مواضع مقام معظم رهبری درخصوص مسائل مختلف منطقهای و بین‌المللی، حمایت از جنبش‌های آزادی‌خواهانه کشورهای منطقه و جهان، محکوم نمودن دخالت‌های غرب در امور داخلی جمهوری اسلامی ایران و... .
ـ صدور 8 بیانیه، در حمایت از مردم مسلمان و مبارز فلسطین و محکوم نمودن جنایات رژیم صهیونیستی.
ـ صدور 6 بیانیه، در حمایت از فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز کشور.
ـ صدور 4 بیانیه، در حمایت از تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم بحرین و یمن و محکوم نمودن سرکوب آنان توسط رژیم‌های دو کشور.
ـ علاوه موارد فوق‌الذکر، موضع‌گیری‌های دقیق و روزآمد رئیس مجلس شورای اسلامی در نطق‌های پیش از دستور و مصاحبه‌های مختلف با رسانه‌های داخلی و خارجی پیرامون مسائل مهم روابط خارجی و تحولات منطقهای و بین‌المللی، از دیگر فعالیت‌های تأثیرگذار مجلس شورای اسلامی در فرآیند مناسبات خارجی دوجانبه و چند جانبه کشور بوده است.
ب) مناسبات دوجانبه پارلمانی
مناسبات دوجانبه پارلمانی شامل:
ـ فعالیت‌های کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی.
ـ تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی.
ـ ملاقات‌های خارجی.
ـ سفرهای خارجی رئیس مجلس.
ـ سفرهای خارجی گروه‌های دوستی پارلمانی.
ـ سفرهای خارجی کمیسیون‌های مختلف.
ـ مأموریت‌های خارجی انفرادی نمایندگان.
هیئت‌های پارلمانی میهمان مجلس.
ـ پیام‌های ارسالی.
ـ پیام‌های دریافتی.
ـ یادداشت‌های تفاهم.
ـ بیانیه‌های مشترک.
فعالیت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی
کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بنا به کار ویژه تخصصی خود در تدوین پیش‌نویس طرح‌های قانونی نمایندگان و بررسی لوایح پیشنهادی دولت در زمینه سیاست‌های خارجی، از یکسو و انجام سفرهای متقابل به کشورهای مختلف و نیز ارسال پیام و مکاتبه با کشورها و سازمان‌های بین‌المللی و همچنین موضع‌گیری پیرامون مسائل مختلف سیاست خارجی دو یا چند جانبه ازسوی دیگر، همواره نقش فعالی در عملکرد مجلس شورای اسلامی در زمینه سیاست خارجی ایفا کرده است که البته نقش نظارتی این کمیسیون بر فعالیت‌ها و اقدامات دولت در زمینه سیاست خارجی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است.
تشکیل گروه‌های دوستی پارلمانی
در همان روزهای آغازین، مجلس هشتم 88 گروه دوستی پارلمانی با مجالس کشورهای علاقمند تشکیل داد. این گروه‌ها با تبادل هیئت، ارسال پیام به مناسب‌های مختلف و حضور در مراسم مختلف سفارت‌ها، نقش مؤثری در تحکیم مناسبات پارلمانی با کشورهای مقابل ایفا می‌نمایند.
ملاقات‌های خارجی
از ابتدای مجلس هشتم تاکنون 872 ملاقات خارجی در مجلس برگزار شده که از این تعدا:
425ملاقات رئیس مجلس با همتایان، رؤسای جمهور و سایر مقامات کشورهای خارجی.
28 ملاقات نواب رئیس.
139ملاقات رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی.
41 ملاقات رؤسای کمیسیون‌های مختلف.
111 ملاقات سایر نمایندگان و مسئولین اداری.
سفرهای خارجی
از آغاز مجلس هشتم تاکنون رئیس مجلس شورای اسلامی در راستای تحکیم مناسبات و تقویت همگرایی با مجالس کشورهای مختلف جهان و همچنین حضور در مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی بنا به دعوت میزبانان از 36 کشور خارجی دیدار کرده است که از آن جمله سفر ایشان و هیئت همراه به کشورهای سوئد، فنلاند، اسپانیا، ژاپن، عراق، ترکیه، الجزایر، سوریه و 4 سفر به سوئیس جهت شرکت در نشست‌های بین‌المجالس جهانی و... می‌توان اشاره کرد.
در این فاصله نواب‌رئیس نیز 8 سفر به کشورهای خارجی داشته‌اند که از آن جمله است سفر آقای باهنر به لبنان و سفر آقای ابوترابی به سوئیس، اندونزی، ترکیه و... .
در این مقطع گروه‌های دوستی پارلمانی نیز بنا به دعوت گره‌های مقابل 20 سفر خارجی انجام دادند.
ک
میسیون امنیت ملی و سیاست خارجی 14 و سایر کمیسیون‌ها نیز 35 سفر به کشورهای خارجی انجام داده‌اند.
همچنین در این مدت نمایندگان مجلس شورای اسلامی 51 مأموریت انفرادی، جهت شرکت در اجلاس‌های مختلف پارلمانی، همراهی رئیس‌جمهور، همراهی وزرا و... داشته‌اند.
هیئت‌های پارلمانی خارجی میهمان مجلس شورای اسلامی
از ابتدای مجلس هشتم تا این زمان مجلس شورای اسلامی میزبان 110 هیئت پارلمانی خارجی، شامل 35 رئیس مجلس ازجمله رؤسای مجالس عراق، بحرین، پاکستان، بلاروس، کویت، اندونزی و... و 75 هیئت سایر گروه‌های پارلمانی بوده است.
ارسال پیام
در طول تشکیل مجلس هشتم تاکنون 4533 پیام و نامه خطاب به طرف‌های خارجی به مناسب‌های مختلف ازسوی مجلس شورای اسلامی ارسال گردیده است که از این تعداد 3228 پیام و نامه متعلق به رئیس و مابقی ازسوی نواب‌رئیس گروه‌های دوستی پارلمانی، رؤسای کمیسیون‌ها و... خطاب به همتایان ایشان ارسال گردیده است.
دریافت پیام
متقابلاً مجلس هشتم از ابتدای کار تاکنون 484 پیام و نامه، 306 پیام و نامه خطاب به رئیس و 178 پیام و نامه خطاب به نواب‌رئیس، رؤسای گروه‌های دوستی پارلمانی، رؤسای کمیسیون‌ها و سایر نمایندگان ازسوی طرف‌های خارجی دریافت نموده است.
یادداشت تفاهم
مجلس هشتم تاکنون 15 یادداشت تفاهم همکاری‌های مشترک پارلمانی با مجالس 15 کشور جهان ازجمله آفریقای جنوبی، اروگوئه، بولیوی عراق، پاکستان، کویت، افغانستان و... به امضا رسانده است.
بیانیه مشترک
همچنین امضای 3 بیانیه مشترک با مجالس عمان، اندونزی و هند از دیگر دستاوردهای مناسبات خارجی مجلس هشتم می‌باشد.
ج) مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی
با عنایت به نقش رو به گسترش مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی در معادلات روابط چند جانبه میان کشورها، شاید بتوان از دوره هشتم مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یکی از فعال‌ترین و موفق‌ترین دوره‌های مجلس در این بخش یاد کرد. در طول این دوره مجلس در برگزاری و حضور در مجامع پارلمانی منطقهای و بین‌المللی زیر فعال بود:
1. برگزاری دو کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین
در سومین دوره مجلس شورای اسلامی، در تاریخ 19/2/1369 قانونی تحت عنوان «قانون حمایت از انقلاب اسلامی، مردم فلسطین» به تصویب رسید. این قانون ضمن اعلام حمایت و دفاع مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران از مردم ستم‌دیده، آواره و مبارز فلسطین تا رسیدن به حقوق حقه خویش، هیئت رئیسه مجلس را موظف کرده است از طرق مختلف این حمایت را تعمیق و گسترش داده و در فرصت‌های مقتضی کنفرانس‌هایی با دعوت از نمایندگان کشورهای اسلامی و صاحبنظران برگزار نماید. بر این اساس اولین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین در مهرماه سال 1370 همزمان با کنفرانس مادرید و در بزرگداشت انتفاضه اول ملت فلسطین (انتفاضه استقلال) به ریاست، رئیس وقت مجلس برگزار گردید و به دنبال آن دومین همایش در دوره پنجم، سومین همایش در دوره ششم برگزار شد.
سپس در اولین سال از دوره هشتم مجلس شورای اسلامی (اسفندماه 1387)، پس از تهاجم رژیم صهیونیستی به نوار غزه و در حمایت از ایستادگی اسطوره‌ای ملت و مقامت فلسطین در برابر این تهاجم وحشیانه و خونین، کنفرانس چهارم تحت عنوان «حمایت از فلسطین مظهر مقاومت، غزه قربانی جنایت» برگزار گردید.
در این کنفرانس تعدادی از شخصیت‌ها و مقامات کشورهای مختلف شامل 13 رئیس مجلس، 15 نایب رئیس، 120 نماینده مجلس از 40 کشور جهان، 150 شخصیت برجسته اسلامی، مسیحی و یهودی (ضد صهیونیسم)، 100 پژوهشگر دانشگاهی، 30 روزنامه‌نگار و 90 شخصیت برجسته مقاومت شرکت کردند.
کنفرانس چهارم با سخنرانی مقام معظم رهبری افتتاح و به ریاست رئیس مجلس شورای اسلامی آقای دکتر لاریجانی برگزار شد. ولی امر مسلمین در سخنرانی خود ضمن تبریک پیروزی مردم قهرمان غزه در تهاجم 22 روزه رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه، خواستار کمک و همکاری تمامی کشورهای اسلامی برای بازسازی غزه و رفع موانع کمک‌رسانی توسط دولتمردان مصر گردیدند. سخنرانی ایشان به‌قدری جامع و فراگیر بود که شرکت‌کنندگان در کنفرانس در بیانیه پایانی خواستار ثبت این سخنرانی به‌عنوان برنامه عمل و نقش راه آینده در قبال مسئله فلسطین گردیدند.
این کنفرانس در نهایت با صدور یک بیانیه پایانی شامل 27 ماده به کار خود خاتمه داد. شرکت‌کنندگان در کنفرانس چهارم در بیانیه پایانی ضمن تبریک مقاومت قهرمانه و پایداری، اسطوره‌ای ملت فلسطین در تهاجم 22 روزه به نوار غزه، خواستار تشکیل دولت یکپارچه فلسطینی در کلیه سرزمین‌های اشغالی فلسطین گردیده و بر حقوق انکارناپذیر بازگشت تمامی آوارگان و پناهندگان فلسطینی به سرزمین اجدادی خویش تأکید نمودند.
شرکت‌کنندگانی در این کنفرانس همچنین در بیانیه جداگانه‌ای حمایت خود را از رئیس‌جمهور سودان نسبت به صدور قرار بازداشت وی توسط محکمه بین‌المللی، تأکید کردند.
در همین راستا به ابتکار رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان کنفرانس هیئتی متشکل از تنی چند از رؤسای مجالس و هیئت‌های پارلمانی و شخصیت‌های مذهبی و مبارزه به ریاست ایشان برای حمایت از رئیس‌جمهور سودان عازم این کشور شده و طی ملاقاتی با آقای عمرالبشیر، پشتیبانی را از وی ابلاغ نمودند.
پنجمین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه مردم فلسطین تحت عنوان «فلسطین وطن فلسطینیان» در مهرماه سال 1390 در تهران برگزار شد.
این کنفرانس با هدف زمینه‌سازی برای بسیج کلیه امکانات و ظرفیت‌های رسمی و غیررسمی امت اسلامی و ملت‌های آزاده جهان در حمایت از انتفاضه و مقاومت ملت فلسطین برای تحقق حقوق اولیه خود ازجمله در زمینه رفع اشغال و آزادی فلسطین و بیت‌المقدس، بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه خود، اعمال حق تعیین سرنوشت و استقلال فلسطین، به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
این همایش عظیم با حضور جمع زیادی از شخصیت‌ها و مقامات مختلف از اقصی نقاط جهان، شامل 17 رئیس، 24 نایب رئیس، تعداد زیادی از رؤسای کمیسیون‌های خارجی و گروه‌های دوستی پارلمانی مجالس شکورهای مختلف و همچنین شخصیت‌های مبارز، علمی، فرهنگی، دینی و... و رؤسای سه قوه نمایندگان مجلس و مقامات مختلف کشور با سخنرانی مقام معظم رهبری آغاز شد.
ایشان طی سخنان مهمی، ظلم و زورگویی روزافزون رژیم صهیونیستی و همراهی برخی حکام مستبد و فاسد و مزدور آمریکا با آن و همچنین سربرآوردن مقاومت جانانه فلسطینی و لبنانی و پیروزی‌های معجزه‌آسای جوانان مؤمن در جنگ‌های 33 روزه لبنان و 22 روزه غزه را از عوامل به تلاطم درآمدن اقیانوس به ظاهر آرام ملت‌های مصر و تونس و لیبی و دیگر کشورهای منطقه دانستند.
ایشان در بخش دیگری از سخنانشان ضمن مردود دانستن هر طرحی که بخواهد فلسطین را تقسیم کند، طرح دو دولت که لباس حق به جانب «پذیرش دولت فلسطین به عضویت سازمان ملل» را بر آن پوشانده‌اند، تن دان به خواسته‌های صهیونیست‌ها یعنی «پذیرش دولت صهیونیستی در سرزمین فلسطین» دانستند و با تأکید بر اینکه هر طرح عملیاتی باید برمبنای اصل «همه فلسطین برای همه فلسطین» باشد، تصریح نمودند: «فلسطین از نهر تا بحر است نه حتی یک وجب کمتر).
در ادامه آقای لاریجانی، رئیس کنفرانس نیز طی سخنانی با تقدیر از مقاومت مردم فلسطین در برابر هجوم همه‌جانبه صهیونیست‌ها، این امر را از علل اصلی حرکت‌های اخیر انقلابی در تونس و مصر و لیبی دانست و با اشاره به اینکه «انقلاب‌های منطقه پشتیبان واقعی مردم فلسطین می‌باشند» افزود:
ما معتقدیم طرحی که در سازمان ملل درباره فلسطین مطرح شده است پاسخگوی شرایط امروز نیست، چرا که ملت‌های بیدار شده، رژیم صهیونیستی را در محاصره قرار داده‌اند و در این شرایط چرا باید طرحی ارجاعی مطرح گردد. آقای لاریجانی پیام کنفرانس به انقلاب‌های منطقه را برداشتن گام به جلو دانست.
کنفرانس پنجم حمایت از انتفاضه فلسطین در پایان با صدور یک بیانیه 23 ماده‌ای در حمایت از مردم فلسطین و انقلاب‌های منطقه به کار خود پایان داد.
2. برگزاری همایش «میراث مشترک مکتوب ایران و افغانستان»
نخستین همایش «میراث مشترک مکتوب ایران و افغانستان» بنا به دعوت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در تاریخ 14/4/1389 با سخنرانی آقای دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی آغاز شد. آقای لاریجانی در بخشی از سخنان خود با اشاره به دیدگاه امنیتی کشورهای غربی به افغانستان، نگاه جمهوری اسلامی ایران را به این کشور نگاهی فرهنگی، متکی بر سابقه تمدنی افغانستان دانست و اظهار داشت: ملت ایران به‌دلیل ارتباطات گسترده فرهنگی، ملت افغانستان را به خوبی می‌شناسد.
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین همایش مشترک مکتوب ایران و افغانستان را گام مؤثری برای توسعه مناسبات فرهنگی و زمینه‌ساز گسترش مطبوعات و آثار مکتوب مشترک دو کشور خواند. این همایش که با حضور 83 نفر از اساتید دانشگاه‌ها، ارباب جراید، روزنامه‌نگاران افغانی و برخی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی کشورمان برگزار شد، پس از ایراد سخنرانی و اظهارنظر برخی از شرکت‌کنندگان از دو کشور، با صدور بیانیه‌ای به کار خود پایان داد.
در بیانیه پایانی شرکت‌کنندگان در همایش ضمن قدردانی از مجلس شورای اسلامی برای برگزاری این نشست، خواستار برگزاری ادواری این‌گونه نشست‌ها و استقرار دبیرخانه دائمی گردیدند. آنها همچنین از مراجع تصمیم‌گیری دو کشور خواستند که با جدیت نسبت به ایجاد مرکز مطالعات مشترک ایران و افغانستان اقدام نمایند.
3. برگزاری همایش «بازکاوی روابط فرهنگی، تاریخی ایران و عراق»
همایش «بازکاوی روابط فرهنگی ـ تاریخی ایران و عراق» در تاریخ 13/9/1390 به همت کتابخانه، مرکز اسناد و موزه، با میزبانی مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این همایش آقای دکتر علی لاریجانی طی سخنانی با اشاره به روابط تاریخی و فرهنگی ایران و عراق، از این د و کشور به‌عنوان کشورهای مهم و اثرگذار در ساخت تمدن اسلامی یاد کرد و گفت ایران و عراق دو کشور باستانی و کهنسال هستند که میراث تمدنی این دو کشور تأثیر بسزایی در گسترش تمدن اسلامی داشته است. وی با بیان اینکه ارتباط اسلام و ایران همواره خالصانه و از سر رضایت بوده است اظهار داشت: برخی مستشرقین یهودی می‌خواهند این اندیشه را القا کنند که رابطه اسلام و ایران با فشار و زور همراه بوده و در این زمینه دروغ‌هایی مانند کتاب‌سوزی مسلمانان در ایران را پرورش می‌دهند. رئیس مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنانش به نهضت‌های دمکراتیکی که در کشورهای منطقه آغاز شده است، خاطر نشان ساخت: امروز کشورهای منطقه موقعیت طلایی و ارزشمندی دارند تا بتوانند همانند ایران و عراق بعد از دیکتاتوری تحرکات فکری و فرهنگی خود را تحکیم بخشند که زمینه‌ساز شکل‌گیری تمدن‌های جدید اسلامی باشد.
شایان ذکر است در این همایش 108 نفر از شخصیت‌های سیاسی، علمی و فرهنگی عراقی ازجمله دکتر ابراهیم جعفری، احمد چلبی و حجت‌الاسلام عمار حکیم حضور داشتند که در میان آنان از شخصیت‌های فرهنگی همه قشرهای عراقی، اهل سنت و مسیحی نیز دیده می‌شد.
4. شرکت در اجلاس‌های بین‌المجالس جهانی IPU
از ابتدای دوره هشتم تاکنون، مجلس شورای اسلامی مجموعاً در 8 اجلاس بین‌المجالس جهانی IPU به‌صورت فعال شرکت کرده است.
ـ اجلاس 119 مجمع بین‌المجالس جهانی (21 لغایت 25 مهرماه 1387، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 9 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 120 مجمع بین‌المجالس جهانی (17 لغایت 22 فروردین 1388، آدیس آبابا، اتیوپی)، هیئتی شامل 10 نماینده مجلس به ریاست رئیس شورای بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 121 مجمع بین‌المجالس جهانی (27 لغایت 29 مهرماه 1388، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 8 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 122 مجمع بین‌المجالس جهانی (7 لغایت 14 فروردین‌ماه 1389، بانکوک، تایلند)، هیئتی شامل 11 نماینده مجلس به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین آقای ابوترابی، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 123 مجمع بین‌المجالس جهانی (11 لغایت 15 مهرماه 1390، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 7 نماینده مجلس به ریاست نایب رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 124 مجمع بین‌المجالس جهانی (7 لغایت 14 فروردین‌ماه 1390، پاناماستی، پاناما)، هیئتی شامل 10 نماینده مجلس به ریاست رئیس شورای بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی.
ـ اجلاس 125 مجمع بین‌المجالس جهانی (24 لغایت 27 مهرماه 1390، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 9 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
ـ سومین اجلاس رؤسای مجالس جهان (28 لغایت 30 تیرماه 1389، ژنو، سوئیس)، هیئتی شامل 5 نماینده مجلس به ریاست آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی.
از ابتدای مجلس هشتم تاکنون گروه بین‌المجالس مجلس شورای اسلامی علاوه بر حضور فعال در تمامی جلسات و نشست‌ها، اعم از نشست‌های مجمع عمومی، کمیته‌های تخصصی، میزگردها، شورای بین‌المجالس 7 پیشنهاد به‌عنوان ماده اضطراری به کنفرانس‌های مختلف ارائه داده است. پیشنهادهای مهمی پیرامون موضوعات روز همچون حمایت از آرمان فلسطین و مقاومت فلسطینیان در غزه، نقض حقوق بشر مردم فلسطین به‌ویژه در سرزمین‌های اشغالی، بحران مالی جهانی، کمک به مردم سیل‌زده پاکستان و مردم دچار قحطی شده سومالی، حمایت از تقویت اصلاحات دمکراتیک در دمکراسی‌های نوظهور در شمال آفریقا و خاورمیانه قابل توجه است که اکثر این پیشنهادها به تصویب رسیده و در دستور کار اجلاس‌ها قرار گرفته است.
در طول دوره هشتم، رئیس مجلس شورای اسلامی در 4 اجلاس بین‌المجالس جهانی ازجمله سومین اجلاس رؤسای مجالس جهانی شرکت نموده که علاوه بر ایراد سخنرانی در جلسات و کمیته‌های مختلف اتحادیه و اعلام نقطه‌نظرات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه پیرامون مسائل فلسطین، موضوعات هسته‌ای، تروریزم، بحران مالی جهانی، تحولات و انقلاب‌های منطقهای و ساختار سازمان ملل، با همتایان خارجی خود و همچنین دبیر کل سازمان ملل در اجلاس سران مجالس جهان، بیش از 60 ملاقات انجام داده است. رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین در این سفرها با برگزاری کنفرانس‌های مطبوعاتی متعدد بین‌المللی و مصاحبه با شبکه‌های تلویزیونی کشورهای میزبان ضمن اعلام مواضع کشورمان در زمینه‌های مختلف به سؤالات خبرنگاران نیز پاسخ‌های لازم را ارائه نموده است.
لازم به ذکر است که گروه بین‌المجالس جمهوری اسلامی ایران در یکصدوبیست‌پنجمین اجلاس IPU در مهرماه 1390 به‌عنوان رئیس گروه جغرافیایی آسیا ـ اقیانوسیه، برای مدت یک سال انتخاب گردید که این ریاست از زمان برگزاری اجلاس 126 مجمع IPU (فروردین‌ماه 1390، اوگاندا)، آغاز می‌شود گروه آسیا، اقیانوسیه 27 عضور در اتحادیه بین‌المجالس دارد و از مهمترین گروه‌های منطقهای حاضر در این اتحادیه محسوب می‌شود و گروه جمهوری اسلامی ایران همواره یکی از اعضای فعال آن بوده است.
5. شرکت در نشست‌های اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (PUIC)
مجلس شورای اسلامی به‌عنوان مؤسس و میزبان دبیرخانه اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی که درحال حاضر 48 کشور اسلامی عضو آن می‌باشند. همواره از بدو تأسیس تاکنون در نشست‌های این اتحادیه حضور فعال و تعیین‌کننده‌ای داشته است. لکن در دوره هشتم مجلس با توجه به اینکه مجلس کشور امارات تلاش فراوانی برای اصلاح اساسنامه اتحادیه در جهت مطامع خود علیه جمهوری اسلامی ایران به کار گرفت، تلاش فراوان و هوشیاری هیئت حاضر در نشست‌ها بسیار اهمیت داشت که البته خوشبختانه همان‌گونه که انتظار می‌رفت با تلاش و تیزبینی هیئت شرکت‌کننده در نشست‌ها، به‌ویژه درایت شخص رئیس مجلس، تمامی ترفندها و هزینه‌های فراوان مجلس امارات جهت تغییر اساسنامه به نحو مطلوب خود شکست خورد.
از ابتدای تشکیل مجلس هشتم تاکنون اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی، 8 نشست کمیته اجرایی، 3 نشست شورا، یک نشست کنفرانس، 2 نشست کنفرانس فوق‌العاده، 2 نشست کمیته اجرایی فوق‌العاده و 2 نشست کمیته اصلاح اساسنامه به ترتیب زیر برگزار نموده است.
کمیته اجرایی
19مهرماه 1387
نیامی ـ نیجر
کمیته اجرایی
20بهمن 1387
نیامی ـ نیجر
کمیته اجرایی 21
تیرماه 1388
الجزیره ـ الجزایر
کمیته اجرایی 22
بهمن‌ماه 1388
کامپالا ـ اوگاندا
کمیته اجرایی 23
خردادماه 1389
دبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی 24
مهرماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی 25
دی‌ماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی 26
آبان‌ماه 1390
آنکارا ـ ترکیه
شورای 11
بهمن‌ماه 1387
نیامی ـ نیجر
شورای 12
بهمن‌ماه 1388
کامپالا ـ اوگاندا
شورای 13
دی‌ماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کنفرانس 6
بهمن‌ماه 1388
کامپالا ـ اوگاندا
کنفرانس فوق‌العاده اول
تیرماه 1389
دمشق ـ سوریه
کنفرانس فوق‌العاده دوم
دی‌ماه 1389
ابوظبی ـ امارات متحده عربی
کمیته اجرایی فوق‌العاده اول
دی‌ماه 1387
استانبول ـ ترکیه
کمیته اجرایی فوق‌العاده دوم
تیرماه 1388
استانبول ـ ترکیه
کمیته اصلاح اساسنامه اول
تیرماه 1388
الجزیره ـ الجزایر
کمیته اصلاح اساسنامه دوم
آذرماه 1388
قاهره ـ مصر
6. شرکت در نشست‌های مجمع پارلمانی آسیا (APA)
مجمع پارلمانی آسیا که در سال 1385، در نشست مجمع عمومی در تهران، با تغییر اساسنامه مجمع نمایندگان مجالس آسیا برای صلح (AAPP) فعالیت خود را آغاز کرد، هم‌اکنون دارای 41 عضو از کشورهای آسیا می‌باشد که با توجه به قرار داشتن مقر دبیرخانه آن در تهران، مجلس شورای اسلامی همواره یکی از اعضای فعال و مؤثر این مجمع بوده است.
لذا از ابتدای دوره هشتم مجلس تاکنون مجمع پارلمانی آسیا 40 نشست مجمع عمومی، شورای اجرایی، کمیته‌های دائمی و تروئیکا، به ترتیب زیر برگزار نموده است. لازم به ذکر است که هیئت‌های شرکت‌کننده مجلس شورای اسلامی در نشست‌های مجمع به‌ویژه نشست‌هایی که رئیس مجلس شورای اسلامی ریاست هیئت ایرانی را به عهده داشته است، همواره نقشی تأثیرگذار در تصمیمات مجمع و بیانیه‌های پایانی آن داشته است.
گفتنی است که در این فاصله مجمع پارلمانی آسیا با تلاش و پیگیری مجدانه مجلس شورای اسلامی دو نشست تروئیکا (رؤسای مجالس ایران، اندونزی و سوریه)، پیرامون محکوم کرد جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم بی‌دفاع فلسطین و ضرورت حمایت بین‌المللی از آنان، دی‌ماه 1388 در دمشق و خردادماه 1389 در تهران برگزار نمود.
نشست‌های دیگر
نشست کمیته دائمی امور اجتماعی و فرهنگی
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی صلح و امنیت
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی انرژی
آبان‌ماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته تنوع فرهنگی
مردادماه 1387
سئول ـ کره جنوبی
نشست زیر کمیته محیط زیست
تیرماه 1387
دمشق ـ سوریه
نشست زیر کمیته پیمان دوستی آسیا
تیرماه 1387
منامه ـ بحریان
نشست زیر کمیته ریشه‌کنی فقر در آسیا
خردادماه 1387
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته بازار یکپارچه انرژی در آسیا
خردادماه 1387
مسکو ـ روسیه
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور اقتصادی و توسعه پایدار
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
نشست شورای اجرایی APA
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
چهارمین مجمع عمومی APA
آدرماه 1388
باندونگ ـ اندونزی
نشست کمیته ویژه مقررات مالی APA
آبان‌ماه 1388
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست شورای اجرایی APA
مردادماه 1388
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیرکمیته بازار یکپارچه انرژی در آسیا
آبان‌ماه 1388
استانبول ـ ترکیه
نشست زیر کمیته ریشه‌کنی فقر در آسیا
مردادماه 1388
پنوم‌پنه ـ کامبوج
نشست زیر کمیته محیط زیست
مردادماه 1388
سئول ـ کره جنوبی
نشست زیر کمیته برابر بهداشت در آسیا
خردادماه 1388
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست زیر کمیته پشتیبانی از تکثر فرهنگی در آسیا
خردادماه 1388
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست زیر کمیته چالش‌ها و فرصت‌های جهانی شدن
خردادماه 1388
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته مبارزه با فساد در آسیا
خردادماه 1388
جاکارتا ـ اندونزی
نشست زیر کمیته تأثیر بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورهای عضو APA
اردیبهشت‌ماه 1388
امان ـ اردن
نشست زیر کمیته تأثیر بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورهای عضو APA
اسفندماه 1388
کوالالامپور ـ مالزی
نشست تروئیکای APA
خردادماه 1389
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
پنجمین مجمع عمومی APA
شهریورماه 1389
دمشق ـ سوریه
نشست شورای اجرائی APA
آبان‌ماه 1389
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
اردیبهشت‌ماه 1389
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست کمیته دائمی امور اجتماعی و فرهنگی
فروردین‌ماه 1389
پالائو
نشست زیرکمیته حمایت و احترام به تکثر فرهنگی
مردادماه 1389
پنوم‌پنه ـ کامبوج
نشست زیرکمیته محیط زیست
خردادماه 1389
مسکو ـ روسیه
نشست زیر کمیته بازار یکپارچه انرژی در آسیا
خردادماه 1389
مسکو ـ روسیه
نشست زیرکمیته تأثیر بحران مالی جهانی بر اقتصاد کشورهای عضو APA
خردادماه 1389
جاکارتا ـ اندونزی
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
اردیبهشت‌ماه 1389
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست کمیته دائمی امور اجتماعی و فرهنگی
اردیبهشت‌ماه 1389
پالائو
نشست کمیته دائمی امور اقتصادی
شهریورماه 1390
مسکو ـ روسیه
نشست کمیته دائمی امور فرهنگی و اجتماعی
مهرماه 1390
تهران ـ جمهوری اسلامی ایران
نشست کمیته دائمی امور سیاسی
خردادماه 1389
سئول ـ کره جنوبی
نشست شورای اجرائی APA
خردادماه 1389
سولو ـ اندونزی
نشست کنفرانس بین‌المللی زنان
خردادماه 1389
سولو ـ اندونزی
7. مجامع نمایندگان مجالس آسیا ـ اقیانوسیه برای آموزش (FASPPED)
مجمع نمایندگان مجالس آسیا ـ اقیانوسیه برای آموزش، در مهرماه سال 1387 با حضور نمایندگان مجالس کشورهای اندونزی، بوتان، کامبوج، جمهوری کره، جمهوری خلق کره، نپال، پاکستان، فیلیپین، ساموآ، سریلانکا و تیمور شرقی با تصویب اساسنامه تأسیس و رئیس مجلس نمایندگان اندونزی به‌عنوان اولین رئیس مجمع منصوب گردید. به دنبال آن در اولین نشست مجمع عمومی FASPPED که در تیرماه سال 1388 با حضور نمایندگان 27 کشور آسیایی ازجمله ایران در جاکارتا برگزار شد، با تلاش هیئت ایرانی، جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان میزبان دومین مجمع عمومی و رئیس مجلس شورای اسلامی به‌عنوان دومین رئیس FASPPED انتخاب گردید (تیرماه 1388 لغایت تیرماه 1390).
به دنبال این امر رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس FASPPED، آقای دکتر علی عباسپور تهرانی‌فرد، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات را به‌عنوان رئیس شورای علمی FASPPED منصوب کرد. پس از این انتصاب آقای دکتر عباسپور با تشکیل شورای علمی متشکل FASPPED از تعدادی از دست‌اندرکاران امر آموزش و اساتید دانشگاه‌ها و تشکیل جلسات متعدد، تلاش پیگیری را آغاز کرد و به دنبال آن سومین جلسه کمیته اجرایی FASPPED در خردادماه 1390 با حضور نمایندگان مجالس عضو کمیته اجرایی، کره جنوبی، بنگلادش، ویتنام، اندونزی و نمایندگان مجالس افغانستان و پاکستان به‌عنوان ناظر و همچنین تحت نظارت نماینده یونسکو و کمیسیون ملی یونسکو، به ریاست رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این راستا مقرر گردیده است که نشست چهارم کمیته اجرایی در اواخر دی‌ماه سال جاری و نشست دوم مجمع عمومی FASPPED با حضور نمایندگان مجالس 27 کشور عضو مجمع و همچنین مدیر کل یونسکو در اردیبهشت‌ماه سال 1391 در تهران برگزار گردد.
8. کمیته حقوق بشر مجلس شورای اسلامی
با عنایت به مطرح شدن پررنگ موضوع حقوق بشر در مجامع بین‌المللی و سوءاستفاده برخی از قدرت‌ها از این امر، مجلس شورای اسلامی از ابتدای دوره هشتم با تشکیل کمیته حقوق بشر متشکل از تعدادی از نمایندگان علاقمند، تلاش نمود ضمن خنثی کردن تبلیغات منفی درخصوص نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران موارد نقض حقوق بشر در کشورهای مدعی را با نامه‌نگاری برای کمیته‌های حقوق بشر کشورهای ذیربط و همچنین طرح آن در مجامع حقوق بشری منطقهای و بین‌المللی و گوشزد کردن به مقامات سازمان ملل، شفاف‌سازی کرده و تذکرات لازم را به آنان بدهد.
اعضای این کمیته همچنین با حضور مستمر در جلسات شورای حقوق بشر سازمان ملل تمامی تلاش خود را برای خنثی کردن تبلیغات ضدایرانی گروه‌های ضدانقلاب و کشورهای مغرض به کار گرفته است که البته تلاش‌ها ادامه دارد.
9. سایر اجلاس‌های منطقهای و بین‌المللی
از ابتدای دوره هشتم مجلس شورای اسلامی تاکنون نمایندگان مجلس همچنین در تعدادی از اجلاس‌های منطقهای و بین‌المللی تحت عناوین زیر شرکت کردند:
ـ نشست‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد.
ـ نشست‌های زنان سازمان ملل متحد.
ـ نشست‌های نمایندگان مجالس پیرامون اسکان بشر (HABITAT).
ـ نشست‌های نمایندگان مجالس پیرامون فناوری IT.
اجلاس جهانی آب.
ـ اجلاس رفع تمامی اشکال تبعیض نژادی.
ـ اجلاس جهانی بهداشت.
ـ اتحادیه پارلمان‌های مجازی.
ـ اجلاس پارلمانی سازمان تجارت جهانی.
