به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، امروزه در میادین نبرد هوایی، زمینی و دریایی بحث شناسایی سیگنالهای راداری و شناسایی، مکان یابی و آنالیز این اطلاعات از جمله مهمترین امور محسوب می شود که به آن Electronic Support Measures (ESM) گفته می شود و در جهان علوم ارتباط نظامی یکی از عبارت های بسیار پر کاربرد و پربحث است.
به زبان ساده کار سامانه های ESM این است که با جستجو در فضای نبرد، هرگونه سیگنال مخابراتی، امواج ماهواره ای یا راداری دشمن را شناسایی کرده و اقداماتی مثل کشف و رهگیری، ضبط و آنالیز و کشف منبع تشعشع را انجام داده و در صورتی که این امواج به عنوان متخاصم شناسایی شده و قرار به نابودی آنها باشد، اطلاعات مورد نظر به سرعت در اختیار سامانه های سلاح قرار گرفته و به سمت منبع امواج، اجرای آتش می شود.
ورود پهپادهای ایرانی به جمع دارندگان توان ESM
در جریان رونمایی از دستاوردهای جدید نیروی دریایی ارتش، بخشی مربوط به سامانه ای با توانایی ESM بود که صرفا و به اختصار، به این صورت معرفی شده است: "پروژه ESM ؛ سامانه جمع‌آوری پنهان اطلاعات که بر روی پهپاد نصب میشود."
لایه های جمع آوری اطلاعات
با عنایت به اجرای این پروژه در نیروی دریایی ارتش، باید به این موضوع توجه داشت که استفاده از یک پهپاد مجهز به سامانه های ESM در یک شناور جنگی نقش بسیار حیاتی داشته و کمک ویژه ای به اجرای ماموریت های محوله خواهد کرد.
به صورت سنتی رادارهای دریایی برای شناسایی و هدف گرفتن اهداف سطحی در پهنه دریاها و اقیانوس ها دچار مشکل بوده و علت آن، شکل کروی زمین است که باعث می شود امواج رادار در ارتفاع پست برد زیادی نداشته باشد.
پهپاد CAMCOPTER S-100 مجهز به پاد ESM
حال با به پرواز در آوردن یک پهپاد از روی شناور، این هواپیمای بدون سرنشین به ارتفاع بالا صعود کرده و اقدام به جستجو برای شناسایی اهداف می کند. به محض فعال شدن یک سامانه الکترونیکی در برد مورد نظر و بدون نیاز به این که شناور خودی رادار خود را روشن کند، مکان مربوط به تشعشع امواج راداری یا سیگنالهای ارتباطی مورد نظر کشف شده و به شناور یا ایستگاه خودی مخابره می شود.
حالا با توجه به شرایط منطقه سامانه فرماندهی می تواند تصمیم گیری های لازم را داشته باشد؛ یا می توان از سیگنال ضبط شده برای توسعه اقدامات متقابل الکترونیکی استفاده کرد و یا می توان با رمزگشایی از آنها به نوع مکالمات پی برده و یا در صورتی که در وضعیت جنگی قرار داشت می توان مختصات نقطه مورد نظر را به سامانه سلاح داد و به سمت دشمن آتش کرد. این توانایی خصوصا برای رصد کردن تحرکات و ارتباطات سامانه های شناورهای فرامنطقه ای می تواند بسیار مناسب باشد.
تلفیق سامانه «ثامن» و پهپادهای جدید نداجا
در جریان رونمایی از دستاوردهای نداجا بنری حاوی اطلاعات رادار کنترل آتش ثامن نیز دیده شده که در آن به قابلیت های این رادار اشاره شده است که یکی از آنها، توان دریافت اطلاعات مربوط به زاویه اهداف از سامانه ESM است. مسئله دیگر اینجاست که سامانه های ESM تقریبا به طور کامل در حالت غیر فعال عملیات کرده و شناسایی آنها اگر نگوییم غیر ممکن اما به شدت سخت است.
فناوری به کار رفته در این سیستم بومی نیروهای مسلح، حساسیت بالا و دقیق و سرعت در تشخیص، تحلیل و شناسایی سیگنال راداری در تمام باند فرکانسی مورد پوشش را ممکن می سازد و از نظر زاویه 360 درجه در سمت و 30+/- در بلندا توسط آن تحت پوشش قرار می گیرد.
البته از آنچه که بر روی پهپادهای نیروی دریایی ارتش نصب شده است اطلاعاتی منتشر نشده است اما توسعه پهپادی با این قابلیت در نیروی دریایی ارتش می تواند توانایی اطلاعاتی و رزمی شناورهای نداجا را به صورت جدی افزایش دهد.
کدام پهپادهای ایرانی توان عملیات ESM را خواهند داشت؟
در دنیای پهپادها نمونه هایی وجود دارند که توان حمل پادهای ESM را دارند. از پهپادهای کوچکی مثل CAMCOPTER S-100 یا پهپاد کوچک آلمان KZO تا پهپاد بزرگ و بلند پرواز معروف آمریکایی RQ-4 گلوبال هاوک توان انجام عملیات ESM را دارد. اما در صحبت های فرماندهان اشاره ای به این که کدام پهپاد ایرانی می تواند محموله مربوط به عملیات ESM را حمل کند نشده است. اما می توان اینگونه گمانه زنی کرد که پهپادهای مختلفی در کشور ما توان حمل این محوله ها را دارد. پهپادهایی مثل مهاجر 4، فطرس، یسیر و حماسه از جمله کاندیداهای احتمالی حمل پاد های ESM برای نداجا هستند.
