سرویس فرهنگ و هنر مشرق- سریال کمدی «دودکش» در ماه رمضان سال 92 از شبکه اول سیما پخش و با استقبال بسیار خوب مخاطبان روبرو شد. استقبال از این سریال باعث شد تا مدیران شبکه ساخت سری دوم سریال «دودکش» رابه محمد حسین لطیفی و گروه تولید این سریال سفارش دهند. سری دوم این سریال با تغیراتی از جمله تغییر در گروه نویسندگان با نام «پادری» رمضان امسال میهمان خانه مردم روزه دار شد. به همین بهانه گفتگویی داشته ایم با محمد حسین لطیفی کارگردان این مجموعه که در ادامه می خوانید.
آقای لطیفی سریال «پادری» قرار بود در باکس برنامه های نوروز باشد اما در ماه مبارک رمضان پخش شد. از این تغییر در برنامه پخش سریال رضایت دارید؟
وظیفه من ساختن سریال است و در واقع سفارش گیرنده هستم و پخش آن با تلویزیون است و قاعدتا من نمی توانم در این مورد اظهار نظر کنم یا زمان پخش را مشخص کنم. این سریال برای ایام نوروز تولید شد و خود من هم از اینکه در ماه مبارک پخش شد غافلگیر شدم چون فکر می کردم حالا که در تعطیلات نوروز پخش نشد احتمالا پس از ماه رمضان پخش خواهد شد.
در سال های اخیر تب دنباله سازی در سینما و تلویزیون بالا گرفته و کارهایی که با استقبال روبرو می شوند معمولا به جریان دنباله سازی پیوند می خورند. چطور شد تصمیم گرفتیم ادامه سریال «دودکش» را با همان شخصیت ها و تقریبا همان روال داستانی بسازید؟
سریال «پادری» پس از چهار سال که از پخش سریال «دودکش» می گذشت تولید شد. این موضوع دنباله سازی که شما می فرمایید مختص سریال هایی است که مثلا عید چند سال پشت سر هم تولید می شوند اما کار ما با وقفه ای چهار ساله تولید شد. تلویزیون بارها سفارش دنباله سریال «دودکش» را به ما داده بود و تمایل داشت ادامه داستان را با همین شخصیت ها بسازیم. اما من شرایطی داشتم که در چهار سال گذشته محقق نشد و منتظر آماده شدن شرایط لازم برای ساخت این سریال بودم. یعنی دوست نداشتم بخاطر استقبال از سریال «دودکش» با هر شرایطی و به هر قیمتی سری دوم سریال را بسازم .دلم می خواست خاطره خوب آن سریال در ذهن مخاطب بماند. خداراشکر این سریال به مرحله تولید رسید و در ماه مبارک رمضان پخش شد .
«پادری» باز هم ادامه خواهد داشت؟
بله این امکان وجود دارد . ممکن است چهار سال دیگر سری سوم این سریال تولید شود. من همیشه به دوستانم می گویم این سریال شخصیت محور است. مثلا لورل و هاردی در چندین فیلم حضور داشتند و شخصیت های این سریال هم می توانند در مجموعه های مختلف حضور داشته باشند و هر بار قصه ای جدید برای مخاطب تعریف کنند. در مجموعه های قبلی این کارکترها قالیشویی داشتند ولی ممکن است در مجموعه بعد مثلا کارخانه فرش داشته باشند. منظورم این است که با این شخصیت ها می توان در سینما یا تلویزیون همچنان قصه های جدید تعریف کرد .
برخی از منتقدان سریال «دودکش» را مجموعه ای قوی تر از «پادری» می دانند . آیا این انتقاد را قبول دارید؟ به عنوان کارگردان هر دو مجموعه ،کدام یک از این سریال را قوی تر می دانید؟
بنظرمن سریال «پادری» کاری محکم تر است اما چون سریال «دودکش» وقتی برای اولین بار پخش شد فضایی بکر و تازه داشت برای مخاطب جذاب تر بود و محاسنش بیشتر به چشم آمد. اتفاقا دوستان سینماگرم در تماس هایی که با من داشته اند عنوان کردند که سریال «پادری» بهتر از «دودکش» است و هم به لحاظ تکنیکی و هم از نظر روایتی و موضوع و قصه نسبت به مجموعه قبلی قدمی رو به جلو بوده .
بازخود مردم چگونه بود؟ آیا در ارتباط مستقیم انتقاد یا نظر خاصی مطرح شد که در یادتان مانده باشد؟
مردم همیشه به من لطف دارند و شاید کمی رودربایستی داشته باشد چون فقط از من بابت ساخت این سریال تشکر می کنند (می خندد) این ابراز لطف مرا خوشحال می کند اما برایم ملاک نیست چون ما ایرانی ها کلا خیلی اهل ملاحظه هستیم و اگر هم از کاری بدمان بیاید وقتی کارگردان را ببینیم می گوییم عاشق سریال اش هستیم(می خندد) . راستش ملاکم همواره دوستان سینماگرم بوده اند چون معتقدم کسی می تواند مرا نقد کند که خودش فیلم ساخته است و در این زمینه تجربه دارد. حتی منتقدان هم ملاکی برای عیارسنجی کارهایم نیستند. البته نقدها را می خوانم ولی در کارهایم اثر گذار نیست. اتفاقا منتقدین همیشه از من دلخور هستند چون من هرگز جواب هیچ منتقدی را نداده ام به این خاطر که معتقدم نقد اعتقاد شخصی است و هر نظری برایم محترم.
جالب است بدانید هفته پیش در یکی از روزنامه های سینمایی نقدی بسیار تند درمورد این سریال خواندم. من نویسنده این نقد را از گذشته می شناسم و حتی می دانم از چه کسانی پول برای نوشتن می گیرد. دوستانم و عوامل سریال همه ناراحت شدند و از من پرسیدند " تو ناراحت نشدی؟" من جواب دادم نه ناراحت نیستم چون ایشان را می شناسم و می دانم روال کاری شان اینطور است که برای نوشتن نقدهایشان پول می گیرند. البته قطعا منظورم همه منتقدها نیستند ولی خب متاسفانه چنین منتقدانی هم در عرصه مطبوعات حضور دارند . این هم یک مصداق بود برای اینکه بدانید به چه دلیل نقدها برای ملاک محسوب نمی شوند.
آنچه در مضمون سریال «پادری» بیش از همه به چشم می خورد بحث زیاده طلبی در جمعه امروز ماست . برخی از کاراکترهای سریال مانند نصرت بدنبال پول های بادآورده و طی کردن ره صد ساله در یک شب هستند . این موضوع اینروزها و بخصوص با داغ شدن بحث فیش های حقوقی حسابی باب شده است و به قول معروف نقل محافل است.
بله درست است. بنظرم یکی از ضعف های سریال «دودکش» همین بلاتکلیفی شخصیت نصرت بود که شما بدرستی به آن اشاره کردید. یعنی در سریال قبل ما هرجا دل مان می خواست نصرت را در سریال داشتیم و هر جا لازم نبود او را حذف می کردیم . در سریال «پادری» سعی کردم این شخصیت را فعال و شناسنامه دار کنم. این شخصیت در سریال همانطور که گفتید طماع است و به دنبال ثروت بادآورده البته ما این قضیه را با فانتزی و کمدی همراه کردیم تا از گزندگی اش کاسته شود.
یکی از تغییرات در سریال «پادری» جایگزین شدن کورش نریمانی به جای برزو نیک نژاد بود. آیا خودتان ایشان را برای نوشتن فیلمنامه انتخاب کردید؟
بله ایشان انتخاب من بودند. انتخاب یک جایگزین به جای برزو نیک نژاد برایم خیلی سخت بود . ایشان نویسنده ای توانا و از دوستان بسیار خوب من هستند. البته قرار ما بر همکاری بود اما برزو درگیر ساخت فیلم سینمایی «زاپاس» شد و فرصت همکاری نداشت. برای جایگزین کردن فردی جای برزو باید بدنبال گزینه ای می گشتم که از بچه های تئاتر باشد، قلم خوبی داشته باشد و از آن مهم تر بتواند قلم اش را شبیه به نویسنده قبلی کند. این کار واقعا سخت است که شما بخواهید فیلمنامه ای مطابق با لحن و بیان فیلمنامه ای که قبلا فرد دیگری نوشته است بنویسید و کار او را ادامه دهید و شبیه به فضا و حال و هوای نوشته های او باشید. این کاری بود که کورش نریمانی موفق به انجامش شد.
معمولا نقش زنان در سریال های طنز تلویزینی کم رنگ است و اغلب کارگردان ها این موضوع را بخاطر وجود ممیزی ها عنوان می کنند . آما آنچه در سریال شما دیده می شود نقش پر رنگ شخصیت های زن در کنار کاراکترهای مرد است که اتفاقا در سریال «پادری» بیشتر هم به چشم می آید.
اینکه شخصیت های زن را در سریال های کمدی به این بهانه کم رنگ کنیم بنظرم نوعی شانه خالی کردن است. ما در جامعه ای زندگی می کنیم که مانند همه جوامع نیمی از آن را زنان تشکیل می دهند و قاعدتا نمی توان نیمی از افراد جامعه را به این دلایل از یک اثرسینمایی یا سریال حذف کرد. زنان در سریال «پادری» در کنار مردان شان هستند و چون از طبقه متوسط جامعه اند زنانی خانه دارند اما این به این معنا نیست که تکاپوی اجتماعی ندارند و اتفاقا در پبشبرد قصه و زندگی نقشی تعیین کننده دارند.
چرا شخصیت عالیه که الناز حبیبی نقش آنرا در سریال «دودکش» ایفا می کرد در این سریال حضور ندارد؟
اتفاقا خیلی دوست داشتم خانم حبیبی در کنار ما باشند اما تصمیم داشتیم یک شخصیت عاشق از بهروز در سریال داشته باشیم که با حضور عالیه این امکان پذیر نبود. البته ایشان هم وقتی کلید این کار را زدیم مشغول بازی در فیلم «زاپاس» بودند و این دو دلیل باعث شد نتوانیم با وی همکاری کنیم.
در این سریال با یکی از پیشکسوت های سینمای ایران استاد جمشید مشایخی همکاری داشتید. تعامل و همکاری با ایشان چطو بود؟
ایشان استاد و سرور من هستند و بسیار خوشحالم که قدم سر چشم ام گذاشتند و امضای زیبای شان شان را پای این سریال نهادند. در این سریال هم اوج داریم و هم فرود و من احساس می کردم ساخت بخش های فرود این سریال برایم خیلی سخت خواهد بود مگر اینکه آقای مشایخی حضور داشته باشند و بتوانم کار را وزین به اتمام برسانم .
آقای لطیفی این موضوع در سال های اخیر مرتب عنوان می شود که سریال های مناسبتی ماه مبارک رمضان دچار افت کیفی شده اند. شما با این نظر موافقید؟
بله من هم کاملا با این موضوع موافقم . شما در ابتدای این گفتگو عنوان کردید سریال «پادری» قرار بود در نوروز پخش شود اما زمان پخش به ماه رمضان افتاد. خب این یعنی سیاست های تلویزیون دارای استراتژی نیست. وقتی خود رسانه دارای استراتژی نباشد ما هنرمندان چه کاری از دست مان بر می آید؟ اگر سریالی مانند «صاحبدلان» ساخته شد و مورد توجه قرار گرفت به این علت بود که از یکسال قبل اش آقای طالب زاده دست به قلم شده و کار نوشتن را آغاز کرده بودند و مراحل تولید با دقت و وسواس و پیش بینی های لازم و وقت کافی سپری شد. وقتی من به این کار پیوستم 18 قسمت از سریال نوشته شده بود و کامل بود و سیناپس بقیه قسمت ها هم آماده بود و از ابتدا هم می دانستیم سریال برای باکس ماه رمضان قرار است تولید شود. مدیران تلویزیون ما را پشتیبانی می کردند و قاعدتا هم اتفاق های خوبی میفتاد. در این چند ساله روند کاری در تلویزیون اینطور نبوده . انشاالله با حضور مدیران جدید سیاست های تولید سریال در تلویزیون تغییر کند و ما در سال های آینده با سریال های بهتر و متفاوت تری روبرو شویم.
در پایان دوست دارم موضوعی امیدوار کننده را عنوان کنم، چند روز پیش چیزی شنیدم که باورم نمیشد. یکی از دوستانم به من گفتند که دو تن از مدیران تلویزیون که از مدیران خوب و دوست داشتنی هستند برنامه تولیدات شان را تا پایان سال آینده بسته اند و برنامه ریزی کرده اند. اگر این روند ادامه دار باشد می توانیم نوید تولید آثار درخشان و خوب را بدهیم و انشا الله شاهد تحول کیفیتی در آثار تلویزیونی باشم.
وظیفه من ساختن سریال است و در واقع سفارش گیرنده هستم و پخش آن با تلویزیون است و قاعدتا من نمی توانم در این مورد اظهار نظر کنم یا زمان پخش را مشخص کنم. این سریال برای ایام نوروز تولید شد و خود من هم از اینکه در ماه مبارک پخش شد غافلگیر شدم چون فکر می کردم حالا که در تعطیلات نوروز پخش نشد احتمالا پس از ماه رمضان پخش خواهد شد.
سریال «پادری» پس از چهار سال که از پخش سریال «دودکش» می گذشت تولید شد. این موضوع دنباله سازی که شما می فرمایید مختص سریال هایی است که مثلا عید چند سال پشت سر هم تولید می شوند اما کار ما با وقفه ای چهار ساله تولید شد. تلویزیون بارها سفارش دنباله سریال «دودکش» را به ما داده بود و تمایل داشت ادامه داستان را با همین شخصیت ها بسازیم. اما من شرایطی داشتم که در چهار سال گذشته محقق نشد و منتظر آماده شدن شرایط لازم برای ساخت این سریال بودم. یعنی دوست نداشتم بخاطر استقبال از سریال «دودکش» با هر شرایطی و به هر قیمتی سری دوم سریال را بسازم .دلم می خواست خاطره خوب آن سریال در ذهن مخاطب بماند. خداراشکر این سریال به مرحله تولید رسید و در ماه مبارک رمضان پخش شد .
«پادری» باز هم ادامه خواهد داشت؟
بله این امکان وجود دارد . ممکن است چهار سال دیگر سری سوم این سریال تولید شود. من همیشه به دوستانم می گویم این سریال شخصیت محور است. مثلا لورل و هاردی در چندین فیلم حضور داشتند و شخصیت های این سریال هم می توانند در مجموعه های مختلف حضور داشته باشند و هر بار قصه ای جدید برای مخاطب تعریف کنند. در مجموعه های قبلی این کارکترها قالیشویی داشتند ولی ممکن است در مجموعه بعد مثلا کارخانه فرش داشته باشند. منظورم این است که با این شخصیت ها می توان در سینما یا تلویزیون همچنان قصه های جدید تعریف کرد .
بنظرمن سریال «پادری» کاری محکم تر است اما چون سریال «دودکش» وقتی برای اولین بار پخش شد فضایی بکر و تازه داشت برای مخاطب جذاب تر بود و محاسنش بیشتر به چشم آمد. اتفاقا دوستان سینماگرم در تماس هایی که با من داشته اند عنوان کردند که سریال «پادری» بهتر از «دودکش» است و هم به لحاظ تکنیکی و هم از نظر روایتی و موضوع و قصه نسبت به مجموعه قبلی قدمی رو به جلو بوده .
بازخود مردم چگونه بود؟ آیا در ارتباط مستقیم انتقاد یا نظر خاصی مطرح شد که در یادتان مانده باشد؟
مردم همیشه به من لطف دارند و شاید کمی رودربایستی داشته باشد چون فقط از من بابت ساخت این سریال تشکر می کنند (می خندد) این ابراز لطف مرا خوشحال می کند اما برایم ملاک نیست چون ما ایرانی ها کلا خیلی اهل ملاحظه هستیم و اگر هم از کاری بدمان بیاید وقتی کارگردان را ببینیم می گوییم عاشق سریال اش هستیم(می خندد) . راستش ملاکم همواره دوستان سینماگرم بوده اند چون معتقدم کسی می تواند مرا نقد کند که خودش فیلم ساخته است و در این زمینه تجربه دارد. حتی منتقدان هم ملاکی برای عیارسنجی کارهایم نیستند. البته نقدها را می خوانم ولی در کارهایم اثر گذار نیست. اتفاقا منتقدین همیشه از من دلخور هستند چون من هرگز جواب هیچ منتقدی را نداده ام به این خاطر که معتقدم نقد اعتقاد شخصی است و هر نظری برایم محترم.
آنچه در مضمون سریال «پادری» بیش از همه به چشم می خورد بحث زیاده طلبی در جمعه امروز ماست . برخی از کاراکترهای سریال مانند نصرت بدنبال پول های بادآورده و طی کردن ره صد ساله در یک شب هستند . این موضوع اینروزها و بخصوص با داغ شدن بحث فیش های حقوقی حسابی باب شده است و به قول معروف نقل محافل است.
بله درست است. بنظرم یکی از ضعف های سریال «دودکش» همین بلاتکلیفی شخصیت نصرت بود که شما بدرستی به آن اشاره کردید. یعنی در سریال قبل ما هرجا دل مان می خواست نصرت را در سریال داشتیم و هر جا لازم نبود او را حذف می کردیم . در سریال «پادری» سعی کردم این شخصیت را فعال و شناسنامه دار کنم. این شخصیت در سریال همانطور که گفتید طماع است و به دنبال ثروت بادآورده البته ما این قضیه را با فانتزی و کمدی همراه کردیم تا از گزندگی اش کاسته شود.
بله ایشان انتخاب من بودند. انتخاب یک جایگزین به جای برزو نیک نژاد برایم خیلی سخت بود . ایشان نویسنده ای توانا و از دوستان بسیار خوب من هستند. البته قرار ما بر همکاری بود اما برزو درگیر ساخت فیلم سینمایی «زاپاس» شد و فرصت همکاری نداشت. برای جایگزین کردن فردی جای برزو باید بدنبال گزینه ای می گشتم که از بچه های تئاتر باشد، قلم خوبی داشته باشد و از آن مهم تر بتواند قلم اش را شبیه به نویسنده قبلی کند. این کار واقعا سخت است که شما بخواهید فیلمنامه ای مطابق با لحن و بیان فیلمنامه ای که قبلا فرد دیگری نوشته است بنویسید و کار او را ادامه دهید و شبیه به فضا و حال و هوای نوشته های او باشید. این کاری بود که کورش نریمانی موفق به انجامش شد.
اینکه شخصیت های زن را در سریال های کمدی به این بهانه کم رنگ کنیم بنظرم نوعی شانه خالی کردن است. ما در جامعه ای زندگی می کنیم که مانند همه جوامع نیمی از آن را زنان تشکیل می دهند و قاعدتا نمی توان نیمی از افراد جامعه را به این دلایل از یک اثرسینمایی یا سریال حذف کرد. زنان در سریال «پادری» در کنار مردان شان هستند و چون از طبقه متوسط جامعه اند زنانی خانه دارند اما این به این معنا نیست که تکاپوی اجتماعی ندارند و اتفاقا در پبشبرد قصه و زندگی نقشی تعیین کننده دارند.
چرا شخصیت عالیه که الناز حبیبی نقش آنرا در سریال «دودکش» ایفا می کرد در این سریال حضور ندارد؟
اتفاقا خیلی دوست داشتم خانم حبیبی در کنار ما باشند اما تصمیم داشتیم یک شخصیت عاشق از بهروز در سریال داشته باشیم که با حضور عالیه این امکان پذیر نبود. البته ایشان هم وقتی کلید این کار را زدیم مشغول بازی در فیلم «زاپاس» بودند و این دو دلیل باعث شد نتوانیم با وی همکاری کنیم.
در این سریال با یکی از پیشکسوت های سینمای ایران استاد جمشید مشایخی همکاری داشتید. تعامل و همکاری با ایشان چطو بود؟
ایشان استاد و سرور من هستند و بسیار خوشحالم که قدم سر چشم ام گذاشتند و امضای زیبای شان شان را پای این سریال نهادند. در این سریال هم اوج داریم و هم فرود و من احساس می کردم ساخت بخش های فرود این سریال برایم خیلی سخت خواهد بود مگر اینکه آقای مشایخی حضور داشته باشند و بتوانم کار را وزین به اتمام برسانم .
آقای لطیفی این موضوع در سال های اخیر مرتب عنوان می شود که سریال های مناسبتی ماه مبارک رمضان دچار افت کیفی شده اند. شما با این نظر موافقید؟
بله من هم کاملا با این موضوع موافقم . شما در ابتدای این گفتگو عنوان کردید سریال «پادری» قرار بود در نوروز پخش شود اما زمان پخش به ماه رمضان افتاد. خب این یعنی سیاست های تلویزیون دارای استراتژی نیست. وقتی خود رسانه دارای استراتژی نباشد ما هنرمندان چه کاری از دست مان بر می آید؟ اگر سریالی مانند «صاحبدلان» ساخته شد و مورد توجه قرار گرفت به این علت بود که از یکسال قبل اش آقای طالب زاده دست به قلم شده و کار نوشتن را آغاز کرده بودند و مراحل تولید با دقت و وسواس و پیش بینی های لازم و وقت کافی سپری شد. وقتی من به این کار پیوستم 18 قسمت از سریال نوشته شده بود و کامل بود و سیناپس بقیه قسمت ها هم آماده بود و از ابتدا هم می دانستیم سریال برای باکس ماه رمضان قرار است تولید شود. مدیران تلویزیون ما را پشتیبانی می کردند و قاعدتا هم اتفاق های خوبی میفتاد. در این چند ساله روند کاری در تلویزیون اینطور نبوده . انشاالله با حضور مدیران جدید سیاست های تولید سریال در تلویزیون تغییر کند و ما در سال های آینده با سریال های بهتر و متفاوت تری روبرو شویم.
