به گزارش مشرق، جایگاهی که آمریکا در نظام بین‌الملل برای خود جستجو می‌کند، باعث شده همواره بین تحولات سیاست خارجی و چگونگی شکل‌گیری قدرت در ایالات متحده وابستگی وجود داشته باشد. شاید به همین دلیل است که نامزدهای رقابت‌های انتخاباتی آمریکا، در تلاشند با بهره‌گیری از این فرصت، رویکرد دیپلماتیک دولت‌های قبل را به چالش بکشند و با تشریح برنامه‌های خود برای آینده آمریکا، نظر رای‌دهندگان آمریکایی را جلب کنند.

البته این تنها مردم آمریکا نیستند که دیدگاه و تصمیمات رئیس‌جمهور آینده درباره مسائل جهانی برای آنان حائز اهمیت و سرنوشت‌ساز است. به واسطه دخالت‌های مستقیم و غیرمستقیم واشنگتن در تمامی مناقشات بین‌المللی و منطقه‌ای، نوع اقدامات رئیس‌جمهور تا حدود زیادی برای مردم جهان نیز از اهمیت برخوردار است. از این رو در ادامه به تشریح دیدگاه سه نامزد اصلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درباره مهمترین مسائل سیاست خارجی پرداخته‌ایم.

مبارزه با داعش

با توجه به بحرانی که داعش در خاورمیانه ایجاد کرده، مبارزه با این گروه تروریستی یکی از موضوعات محوری رقابت‌های انتخاباتی آمریکا به شمار می‌آید. در این موضوع نیز جنجالی‌ترین اظهارنظر متعلق به نامزد حزب جمهوریخواه بود.


استفاده از سلاح هسته‌ای علیه داعش

دونالد ترامپ داعش را تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای کرد! او که با شبکه خبری «ان‌بی‌سی» گفت‌وگو می‌کرد، اظهار داشت: «در صورت پیروزی در این انتخابات و تصدی پست ریاست جمهوری آمریکا، برای مبارزه با داعش از سلاح هسته‌ای استفاده می‌کنم».


او سپس افزود: « سلاح هسته‌ای وحشتناک است و استفاده از خشونت به ویژه سلاح هسته‌ای مشکل بزرگی در جهان به شمار می‌آید، اما بعید نیست برای مقابله با داعش چنین سلاحی به کار گرفته شود».

ترامپ همچنین گفته، از به کارگیری سلاح هسته‌ای خرسند نیست و آخرین نفری خواهد بود که به استفاده از این گزینه پناه می‌برد.

لزوم همکاری با ایران و روسیه برای مبارزه با داعش

سناتور سندرز که ظاهرا نسبت به دو نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رویکرد میانه‌روتری دارد، بر این باور است برای مقابله با داعش باید با همه کشورها از جمله ایران و روسیه همکاری کرد.

وی بارها با تاکید بر لزوم همکاری همه کشورها برای مبارزه با داعش گفته: «ما دیدگاه‌های متفاوتی داریم، اما روسیه باید به ما بپیوندد. ما نگرانی‌هایی در مورد ایران داریم، اما ایران هم باید به ما بپیوندد. ما نگرانی‌هایی در مورد عربستان سعودی داریم، اما عربستان سعودی باید به ما بپیوندد».

سندرز در تشریح نظریه خود چنین می‌گوید: « فکر می‌کنم کسانی که باید روی زمین بجنگند، باید کسانی باشند که برای روح اسلام می‌جنگند، نه نیروهای آمریکایی، بلکه نیروهایی از خود منطقه. آن‌ها نمی‌توانند دست روی دست بگذارند، آن‌ها باید در میدان باشند. ما هم باید از آن‌ها حمایت کنیم».

مخالفت با اعزام نیروی زمینی به منطقه برای مقابله با داعش

هیلاری کلینتون مخالف اعزام نیروی زمینی به عراق و سوریه برای مقابله با داعش است و حملات هوایی و همین طور ارسال کمک و آموزش نیروی‌های داخلی را، موثرترین راهکار برای شکست تروریست‌های داعش می‌داند.

وی بر این باور است، استقرار نیروی زمینی در خاورمیانه می‌تواند بهانه‌ای برای تروریست‌ها باشد تا ابزار جدیدی برای اجیر کردن نیرو داشته باشند.

او در نشست شورای روابط خارجی آمریکا همچنین سه راه اصلی را برای مقابله با داعش توصیه کرده است که به شرح زیر است: «1) مغلوب کردن داعش در سوریه، عراق و سراسر خاورمیانه، 2) ریشه‌کن کردن زیرساخت‌های رشد تروریسم و بازوهای اقتصادی و تبلیغاتی آن در چهارگوشه جهان و 3) تشدید دفاع خود و متحدان در برابر تهدیدهای بیرونی و درونی».

کلینتون زمانی نیز در گفت‌وگو با فرید زکریا، مجری مشهور سی‌ان‌ان اعلام کرده بود، مقابله با داعش یک نبرد جهانی است که آمریکا باید آن را رهبری کند.

موضوع عراق

دخالت نظامی آمریکا در عراق به بهانه وجود تسلیحات کشتار جمعی و بحرانی که از آن زمان دامن‌گیر عراق شد، در رقابت‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بود.


حمله به عراق؛ عامل پیدایش داعش

دونالد ترامپ، جنگ عراق را عامل بحرانی‌شدن اوضاع خاورمیانه می‌داند و جرج بوش رئیس‌جمهور سابق آمریکا را مسئول این تصمیم «فاجعه‌بار» قلمداد می‌کند. او با بیان اینکه تصمیم واشنگتن برای دخالت در عراق بدترین تصمیم یک دولت بود، این اقدام را عامل پیدایش داعش و بروز درگیری‌های مسلحانه در لیبی و سوریه و همچنین بحران آوارگان و پناهجویان در اروپا و تشدید خطر تروریسم عنوان کرد.

ترامپ در این باره گفته: «هنوز کسی نمی‌داند چرا ما در عراق دخالت کردیم. هیچگونه سلاح کشتار جمعی در عراق یافته نشد و هیچکدام از عاملان حملات 11 سپتامبر نیز عراقی نبودند».

وی با تاکید بر اینکه هیچ نیروی آمریکایی به عراق اعزام نخواهد کرد، حمله آمریکا علیه صدام حسین را به نفع ایران دانست و گفت: « در حقیقت باید گفت آمریکا عراق را دو دستی تقدیم ایران کرد».

نامزد حزب جمهوریخواه همچنین در جمع هواداران خود در «اوهایو» با بیان اینکه مخالف ورود نیروهای آمریکایی به عراق در سال 2003 بوده، گفت: « صدام حسین آدم خوبی نبود. اما چه فرقی می‌کند او به بهترین وجه تروریست‌ها را نابود می‌کرد. اما اکنون عراق به «هاروارد» افراط‌گرایان تبدیل شده است».

دونالد ترامپ حتی «تونی بلر» نخست وزیر اسبق انگلیس را در سخنرانی‌های انتخاباتی خود از انتقاد بی‌نصیب نگذاشت و اظهار داشت، او با مشارکت در جنگ عراق مرتکب اشتباه بزرگی شده است که مرگ صدها هزار عراقی و هزاران نفر از نیروهای ائتلاف را به همراه داشته است.

بی‌ثباتی در خاورمیانه ناشی از حمله به عراق است

البته جنگ عراق یکی از بهترین دستاویزهای برنی سندرز برای به چالش کشیدن رقیب دموکرات خود یعنی هیلاری کلینتون بود. او که برعکس کلینتون، به جنگ سال 2003 دولت وقت آمریکا علیه عراق رای منفی داده بود، بارها با استناد به این تصمیم خود گفته: ‌«تجربه مهم است اما موضوع مهمتر از آن، قضاوت است چراکه دیک چنی هم تجربه زیادی داشت. هیلاری کلینتون در مهمترین رای‌گیری در حوزه سیاست خارجی به جنگ علیه عراق رای داد و بی‌ثباتی و بحران کنونی در خاورمیانه ناشی از حمله سال 2003 آمریکا به عراق بود».

وی همچنین گفته: «هم من و هم دیگر اعضای کنگره خوب می‌دانستیم تصمیماتی که می‌گیریم به طور جدی به معنای مرگ یا زندگی برای زنان و مردان کشورمان و مردم دیگر کشورهاست. من در آن زمان به نتیجه رسیدم که آن‌ها دروغ می‌گویند، در نتیجه در مخالفت با جنگ عراق رای دادم. بیشتر آنچه می‌ترسیدم در نتیجه جنگ عراق رخ دهد، اتفاق افتاد و اکنون پیامدهای آن را در منطقه شاهدیم. هیلاری کلینتون نیز‌‌ همان حرف‌ها را از دولت بوش شنید اما او در موافقت با جنگ عراق رای داد و این تفاوت جدی ماست».

پشیمانی از رای به جنگ عراق

البته با توجه به پیامدهای حمله آمریکا به عراق، هیلاری کلینتون هم حرفی برای دفاع از خود نداشت، جز اینکه اعتراف کند، بزرگترین پشیمانی سیاسی‌اش، رای دادن به مداخله نظامی در عراق بوده است.

او می‌گوید: «این تصمیم به جایی که من گمان می‌کردم و تصورم هم ناشی از اطلاعات بوش بود، ختم نشد. اکنون من از این تصمیم پشیمان هستم و می‌گویم این یک "اشتباه" بود».


بحران سوریه

بحران سوریه، سرنوشت بشار اسد و اقدامات داعش در این کشور از دیگر موضوعات کلیدی کارزار انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست.


سوریه بدون اسد سقوط می‌کند

در حالی که از شروع جنگ داخلی عراق تاکنون، دولت آمریکا همه هَمِّ خود را بر خلع اسد از قدرت قرار داده است، دونالد ترامپ می‌گوید دست به اقدام نظامی علیه دولت بشار اسد در سوریه نخواهد زد و تنها برای مبارزه با گروه تروریستی داعش کمپین نظامی در سوریه به راه می‌اندازد.

وی در این باره گفت: «من از جنگ در سوریه بیرون می‌ایستم و علیه بشار اسد نخواهم جنگید زیرا فکر می‌کنم این جنگ یک مشکل بزرگ است».

ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا راضی است بشار اسد در قدرت باقی بماند، گفته: «آمریکا مشکلاتی بزرگتر از مسئله بشار اسد دارد. اولین توجه آمریکا باید معطوف به شکست داعش باشد».

این نامزد جمهوری‌خواه می‌گوید بشار اسد بهتر از آنهایی است که واشنگتن از آنها حمایت می‌کند. وی معتقد است، سوریه بدون اسد سقوط می‌کند و به یک عراق و یا لیبی دیگر تبدیل می‌شود.

مخالفت با ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه

سندرز نیز مخالف ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه است و بر این باور است این کار علاوه بر هزینه بالایی که خواهد داشت، خطر گرفتاری در جنگی ابدی در منطقه را در پی دارد.

او حتی در آبان ماه سال گذشته با تصمیم دولت اوباما برای اعزام 50 نیروی ویژه به سوریه برای «مشاوره» درباره مبارزه با داعش مخالفت و تاکید کرد، چنین اقدامی می‌تواند آمریکا را به «باتلاق جنگ داخلی سوریه بکشاند».

سناتور سندرز با انتشار بیانیه‌ای هشدار داد، اقدام آمریکا در اعزام نیرو به سوریه می‌تواند به جنگی دائمی تبدیل شود و پای واشنگتن را به این جنگ بکشاند. او سپس با تاکید بر لزوم استفاده از راه‌حل سیاسی و نه نظامی به منظور پایان دادن به بحران سوریه، حمایت خود را از حضور ایران در مذاکرات سوریه اعلام کرد.

اما اردیبهشت ماه سال جاری، او در تغییر عقیده 180 درجه‌ای، حمایت خود را از اعزام 250 نظامی آمریکایی به سوریه اعلام کرد.

دفاع از ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه

بر خلاف سندرز، هیلاری کلینتون معتقد به ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه است؛ پیشنهادی که او در دفاع از آن اظهار داشت: «زمانی که من وزیر خارجه بودم، به همراه وزارت دفاع و سازمان سیا پیشنهاد دادیم مخالفان سوری را آموزش دهیم و مسلح کنیم تا بتوانند در مقابل بشار اسد از خود دفاع کنند. اما رئیس جمهور مخالفت کرد. اکنون، همان کار در حال انجام است. افرادی که برای رئیس جمهور کار می‌کنند به او این پیشنهاد را ارائه کرده‌اند و او هم تصمیم‌گیری کرده است. بنابراین، فکر می‌کنم عادلانه است که نگاه کنیم امروز در سوریه در کجا قرار داریم. بله من از ایجاد منطقه پرواز ممنوع دفاع کردم زیرا فکر می‌کنم لازم است ما باید برای سوری‌های بیچاره‌ای که از اسد و داعش می‌گریزند، یک منطقه امن ایجاد کنیم».

او نیز مانند سندرز از تصمیم دولت اوباما برای اعزام 250 نیروی ویژه به سوریه حمایت کرده است.

موضوع عربستان

در حالی که عربستان از مهمترین متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا به شمار می‌آید، اما این کشور در مناظره‌ها و سخنرانی‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مورد شدیدترین انتقادات قرار گرفته است.


عربستان بدون آمریکا دوام نمی‌آورد

در میان سه نامزد پیشتاز انتخابات آمریکا، تندترین انتقاد از سوی دونالد ترامپ مطرح شد؛ آنجا که او سعودی‌ها را تهدید کرد، اگر ریاض با گروه تروریستی داعش نجنگد، توقف خرید نفت از این کشور را بررسی خواهد کرد.

او در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک تایمز اظهار داشت، در صورت مشارکت نکردن ارتش عربستان در جنگ علیه داعش یا پرداخت نکردن هزینه آمریکا در تلاش‌هایش برای نبرد با این گروه، ممکن است او در صورت تصدی پست ریاست جمهوری، خرید و واردات نفت از عربستان را متوقف کند.

ترامپ همچنین گفته، عربستان بدون آمریکا مدتی طولانی باقی نخواهد ماند. او که بارها تاکید کرده، مهمترین رویکرد او در سیاست خارجی «آمریکا در وهله اول» است، می‌گوید، کشورهایی که از حمایت آمریکا برخوردارند، باید هزینه این حمایت را بپردازند.

لزوم مشارکت عربستان در جنگ با داعش

سندرز نیز معتقد است، از آنجائیکه عربستان دارای سومین بودجه نظامی کلان در جهان است، باید مشارکت بیشتری در مبارزه با داعش داشته باشد.

این نامزد دموکرات از بی‌توجهی کشورهای عربی در نابودی داعش انتقاد کرد و خواستار تغییر سیاست‌های قومی و مذهبی آنها به نگرشی بین‌المللی شد و گفت: «انتظار می‌رود کشورهای ثروتمند مسلمان مانند عربستان، کویت، قطر و امارات متحده عربی اقدامات بیشتری در این زمینه انجام دهند».

حمایت مالی از تروریست‌ها را متوقف کنید

عربستان سعودی از انتقاد هیلاری کلینتون هم در امان نماند. او نیز در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی آمریکا به عربستان سعودی و قطر، توصیه کرد، «حمایت مالی مستقیم» از گروه‌های تروریستی را متوقف کنند.

وزیر خارجه سابق آمریکا همچنین از عربستان خواست که تمرکز خود از درگیری‌های یمن به مقابله با داعش برگرداند.

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو یکی از محورهایی است که پای آن به کارزار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باز شده است. هر چند در این مورد، دونالد ترامپ و برنی سندرز، هم نظر هستند اما جنجال اصلی را سخنان نامزد جمهوریخواهان به پا کرده است.


ناتو منسوخ و قدیمی است

ترامپ در سخنرانی‌های متعدد خود بارها با «منسوخ و قدیمی» خواندن ناتو، خواستار اصلاح ساختار این سازمان شده است. انتقاد اصلی ترامپ به هزینه گزافی است که ناتو بر آمریکا تحمیل می‌کند. او در تجمع انتخاباتی خود در ایالت «ویسکانسین» در تشریح این نکته گفته بود: « همپیمانان آمریکا در ناتو سهم عادلانه خود را پرداخت نمی‌کنند. این به آن معناست که ما از این کشورها محافظت می‌کنیم و از آنها حمایت نظامی به عمل می‌آوریم و در مقابل آنها تنها آمریکا را «چپاول» می‌کنند و شما می‌دانید ما چه واکنشی نشان می‌دهیم؟ هیچ».

از این رو، این نامزد جمهوریخواه پیشنهاد داده «باید ناتو را اصلاح کرد، می‌توان تعداد کشورهای عضو را کاهش داد و ساختار آن را تجدید کرد و نام آن را حفظ کرد، اما باید تغییر کند. 28 کشور عضو یا باید سهم عادلانه خود را پرداخت کنند و یا مجبور به خروج از ناتو خواهند شد، حتی اگر این به قیمت فروپاشی ناتو تمام شود، بگذارید تمام شود».

مخالفت با کمک مالی آمریکا به ناتو

سناتور سندرز هم با ترامپ هم عقیده است اما او از ادبیاتی متفاوتی برای بیان مخالفت خود استفاده می‌کند. این نامزد دموکرات، خواستار توقف کمک ده‌ها میلیاردی آمریکا برای گسترش ناتو به منظور دفاع از اروپاست.

او با اشاره به اینکه «حدود 75 درصد کل هزینه شاخه نظامی ناتو را آمریکا پرداخت می‌کند»، در بیان علت مخالفت خود با ارائه کمک مالی به این سازمان گفته: «ما چنین هزینه‌ای می‌کنیم در حالی که فرانسه سیستم خدمات درمانی خوب، آموزش همگانی رایگان و آموزش عالی برای مردم خود دارد. انگلیس سرویس خدمات بهداشتی ملی و سیستم آموزش عالی خوبی دارد. از این رو، معتقدم کشورهای اروپایی خود باید بیشتر سهم دفاع از خود را برعهده بگیرند».


وی افزود: «آنچه من می‌گویم این است که با وجود 47 میلیون فقیر در آمریکا، فکر می‌کنم کشورهایی مثل آلمان، فرانسه و سایر کشورهای اروپایی که استاندارد زندگی بالا و خدمات درمانی و آموزشی خوبی دارند، باید سهم بیشتری در ناتو داشته باشند».

وی حتی گفته، به عنوان رئیس جمهور آمریکا خجالت نمی‌کشد به متحدان اروپایی واشنگتن بگوید ایالات متحده دیگر نمی‌تواند از اقتصاد آنها حمایت کند و خود اروپایی‌ها باید سهم دفاع از خود را بپردازند.

دفاع از حضور آمریکا در ناتو

اما هیلاری کلینتون نظر دیگری دارد. هر چند او نیز با این موضوع موافق است که کشورهای اروپایی باید هزینه بیشتری را برای ناتو بپردازند، اما اعلام کرده، از حضور و تداوم مشارکت آمریکا در ناتو استقبال می‌کند.

وی در تشریح استدلال خود نیز گفته: «ناتو موفق‌ترین ائتلاف نظامی در تاریخ بشر است و کشورهای سراسر آتلانتیک را بهم پیوند داده است؛ کشورهایی که بیشتر آنها ارزش‌ها و منافع یکسانی دارند. البته کشورهای اروپایی باید سهم بیشتری بپردازند اما این به معنای آن نیست که اگر آنها چنین نکردند، ما ناتو را ترک کنیم زیرا فکر نمی‌کنم این کار به نفع آمریکا باشد».

زمانی که از کلینتون سئوال شد، اگر اروپایی‌ها با پرداخت سهم بیشتر به ناتو موافقت نکردند، او به عنوان رئیس جمهور چه کاری انجام خواهد داد، وی تاکید کرد: «من در ناتو می‌مانم. به یاد داشته باشید که ناتو در افغانستان با ما بود. بسیاری از کشورهای عضو ناتو نیز سربازان و غیرنظامیان خود را در افغانستان از دست دادند. بعد از حملات 11 سپتامبر به حمایت ما آمدند. این چیزی کمی نیست».

وزیر خارجه دولت اوباما به همین حد اکتفا نکرد و ادامه داد: «نباید اتفاقاتی که رخ داده است را فراموش کنیم. در حالی که روسیه تهاجمی‌تر شده و همه‌گونه اقدامات رعب‌‌آور در قبال کشورهای بالتیک انجام می‌دهد و می‌خواهد نقشه اروپا را بازنویسی کند، به نفع ما نیست از ناتو کناره‌گیری کنیم».