وی گفت: ایران انواع مختلفی از راکت و موشک‌ها را در اختیار دارد که شامل سامانه‌های تاکتیکی کوتاه‌برد مثل لانچرهای چندراکتی، راکتهای توپخانه کوتاه برد و برد متوسط و موشکهای کروز و بالستیک برد کوتاه و بلند می‌شود. ایران همچنین از توانایی لازم برای تولید موشکهای بالستیک قاره‌پیما برخوردار است. هر نوع موشکی با کلاهک‌های متعارف نوعی تهدید محسوب می‌شود و می‌توان از آن برای تهدید دیگر کشورها استفاده کرد.

آنتونی کوردزمن، عضو ارشد اندیشکده مطالعات استراتژیک و بین‌الملل

ارزش راهبردی موشک‌ها و راکت‌های کوتاه‌برد ایران: خانواده موشک‌ها و راکت‌های کوتاه‌برد ایران به این کشور توانمندی‌های تاکتیکی مختلفی می‌دهند و این توانمندی تهدیدی جدی برای کشورهای همسایه محسوب می‌شود.

سامانه‌های کوتاه‌برد ایران شامل خانواده‌ای از راکت‌های توپخانه می‌شود که توان را به لحاظ برد و حجم آتش افزایش داده است و می‌توانند جبرانی برای توان پشتیبانی محدود هوایی ایران محسوب شوند. راکتهای کوتاه‌برد ایران می‌توانند حجم بالایی از آتش را در اطراف اهداف تاکتیکی ایجاد نمایند و راکتهای بردبلند این کشور نیز می‌توانند برای ایجاد آتش ایذایی و تهدید کردن اهداف در اطراف مرزهای کشور بکار برده شوند. راکتهای بردبلند می‌توانند اهدافی را در کشورهای جنوب خلیج فارس را مورد اصابت قرار دهند.

درحالیکه بسیاری از ارزیابی‌ها درباره توان موشکی ایران بر سامانه‌های بردبلند متمرکز شده‌اند، دیگر موشکهای ایران نیز می‌توانند تهدیدی برای متحدان عرب آمریکا در منطقه به حساب آیند. می‌توان گفت که هر موشک دارای برد بیش از 200 کیلومتر می‌تواند کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را تهدید نماید.

سامانه‌های موشکی برد متوسط و بلند ایران: ایران مجهز به تعداد زیادی موشک‌های بالستیک برد متوسط است که می‌تواند از آنها علیه اهداف در منطقه استفاده نماید. در ایران تفاوتی بین این دست از موشکها و موشکهای بالستیک قاره‌پیما وجود ندارد. نتیجه این مساله این است که ایران می‌تواند با استفاده از این موشکها اهدافی در سرزمین‌های اشغالی، شام، کشورهای حاشیه خلیج فارس و شبه‌جزیره عربستان، ترکیه، پاکستان و بخشهای از آسیای مرکزی، جنوب روسیه و اروپا را مورد حمله قرار دهد. این توانمندی به ایران قدرتی را می‌دهد که نیروی هوایی این کشور نمی‌تواند بدهد. در این بین نقاط ابهامی نیز وجود دارد. ایران در چند سال اخیر آزمایشات موشکی اندکی انجام داده است. برخی از این نقاط ابهام عباتند از:

- آزمایش موشکها و راکتها، دقت و قابلیت اعتماد آنها، واقع‌گرایی عملیاتی این آزمایشات و برداشت ایران از پیشرفتهایش. آزمایشات محدود می‌تواند تصویری اغراق آمیزی از این توانمندی ایجاد نماید.

- طراحی کلاهک و ماسوره راکت‌ها و موشک‌های ایران و توان نابودی واقعی کلاهک‌ها تحت شرایط عملیاتی.

- دقت نسبی این سامانه‌ها و توان ایجاد حجم بالای آتش به منظور جبران دقت محدود این موشکها.

- قدرت و کیفیت پدافند موشکی آمریکا، کشورهای عربی، رژیم صهیونیستی.

- برداشت ایران از ریسک مقابله به مثل کردن نیروهای هوایی کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی و موشکهای آمریکایی و صهیونیستی.

- رفتار واقعی سیاسی، روانی و تلافی‌جویانه کشورهای مورد هدف قرار گرفته.

موشک‌های بالستیک قاره‌پیما به عنوان یک اهرم فشار راهبردی: موشکهای بردبلندتر و پیشرفتهای فضایی ایران ارزش سیاسی و راهبردی دارند. عدم‌توانایی در پیش‌بینی اینکه چطور و چه موقع ایران از آنها استفاده می‌کنند و چه زمانی آنها به سیستم‌های کشنده‌تر و دقیق‌تری تبدیل می‌شوند باعث شده است که آنها توان بازدارندگی و تهدید‌آور ایران را افزایش دهند.

ایران از برنامه‌های توسعه موشکی خود به عنوان یک اهرم فشار استفاده می‌کند، موشکهایی که ممکن است روزی به آمریکا، اروپا و روسیه نیز برسند. هنوز مشخص نیست که آیا ایران واقعاً قصد دارد که موشکهای بالستیک قاره‌پیما و برد‌بلند خود را برای پوشش اروپا و روسیه مستقر نماید.

هر نوع موشک بردبلند و قاره‌پیما ایران به سامانه هدایت‌شونده کارآمد و سطح اعتماد بالایی نیاز دارد.

ایران ممکن است برای حل مشکلات موشکی خود به سراغ قدرتهای خارجی از قبیل چین و کره‌شمالی برود. ایران از زمان شروع مذاکرات هسته‌ای تلاش کرده است تا بسیار درباره آزمایشات موشکی و داده‌های طراحی خاموش باشد.

پیشرفت‌های ادامه‌دار در زمینه موشک‌های کروز: ایران همچنین خانواده‌ای از موشک‌های کروز، سامانه‌های پرتابی بردبلند. پهپادهای رزمی را در اختیار دارد که می‌توانند توان موشکی ایران را تکمیل نمایند. این کشور همچنین در پی توسعه توانمندی‌های هدایت، هدف‌گیری و تخریب ماهواره‌ای، لانچرهای بهتر متحرک موشکی و ایجاد واحدهای کنترل و فرماندهی با آسیب‌پذیری کمتر می‌باشد.

به گزارش منابع اطلاعاتی آمریکا، ایران در حال توسعه موشک‌های کروز بردبلندتر برای جنگ‌های زمینی است. به ادعای این گزارشات، ایران به سه نوع موشک کروز پیشرفته دست پیدا کرده است که می‌توانند تهدیدی برای نیروهای آمریکایی در منطقه محسوب شوند. این سه سامانه از کشورهای دیگر و یا از طریق مهندسی معکوس به دست آمده‌اند. برد آنها به سرزمین‌های اشغالی، کل منطقه خلیج فارس و جنوب شرق اروپا می‌رسد.

به ادعای آمریکایی‌ها، ایران به سه نوع موشک کروز پیشرفته دست پیدا کرده است که می‌توانند تهدیدی برای نیروهای آمریکایی در منطقه محسوب شوند.

ایران انواع دیگری از موشک‌های کروز با برد 50، 80 و 120 کیلومتر، با سرعت پایین‌تر و کلاهک‌های کوچک‌تر در اختیار دارد. این موشکها هدایت خودکار و یا راداری دارند. 

ایران ادعا می‌کنند که قایقهای تندرویی را طراحی کرده است که می‌توانند موشکهای کروز پیشرفته را حمل نمایند و از آنها در رزمایشها استفاده کرده است. ناظران این مساله را هنوز تایید نکرده‌اند. اما، تسلیحات سری سی-800 و سی-700 مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

تاثیر کوتاه‌‌مدت تهدید موشکی ایران: نیروهای موشکی موجود ایران به ایران این امکان را می‌دهند که به اهدافی در خلیج فارس و در نزدیکی مرزهایش با استفاده از موشکها و راکتهای کتعارف و بلندبردش مورد اصابت قرار دهد. ایران می‌تواند اهدافی را در سرزمین‌های اشغالی، در سراسر منطقه و ورای آن را با استفاده از موشکهای بالستیک بلندبرد خود مورد هدف قرار دهد.

اکثر توان موشکی ایران به سامانه‌های نسبتاً کوتاه‌برد برمی‌گردد که دقت و کشندگی محدودی دارند. از آنها می‌توان به عنوان توپخانه و جایگزینی برای قدرت هوایی محدود و یا برای ایجاد هراس استفاده کرد. درحالیکه ایران شروع به استفاده از برخی سامانه‌های دارای جی‌پی‌اس کرده است، اکثر موشکها و راکتهای این کشور دقت و مرگباری لازم را برای استفاده در جنگهای متعارف را ندارند. این مساله باعث محدودیت تهدید این توانمندی شده است. حتی در صورت داشتن شانس، یک حمله با استفاده از این موشکها تنها می‌تواند تلفاتی به اندازه یک بمب 1000 پوندی غیرهدایت‌شونده داشته باشد.

در کوتاه‌مدت مجموعه محدودیتهای موجود در مرگباری موشکهای ایران و افزایش استفاده از پدافندهای موشکی به شدت کارآمدی موشکها و راکتهای این کشور را تا زمانیکه آنها به صورت متعارف مسلح شده باشند را محدود می‌سازد:

- ایران نیاز خواهد داشت تا از تعداد زیادی از راکتهای بردکوتاه به عنوان توپخانه برای رسیدن به تاثیر بالا در منطقه نظامی مورد هدف استفاده نماید. جدی بودن این تهدیدات تا حدی به توانایی ایران در پرتاب موشکها و موشکها به صورت ترکیبی و رگباری و توانایی در استفاده از انواعی از تسلیحات بستگی دارد که می‌توانند استفاده از پدافند موشکی را پیچیده نماید.

- در حالیکه ایران دارد سامانه‌های موشکی خود را به تجهیزات هدایت‌شونده مجهز می‌نماید، این کشور همچنین به آتش ترکیبی یا رگباری موشکهای کوتاه‌برد و بلندبرد برای مورد هدف قرار دادن یک مرکز یا تاسیسات مهم نیاز دارد. این از جمله تاکتیکی است که ایران استفاده می‌کند، اما هنوز کارآمدی لازم را ندارد.

با این حال ایران در تلاش است تا از موشکهای با دقت بالا استفاده نماید و نشانه‌های نیز از موفقیت این کشور در این مساله وجود دارد.

توجه منطقی به برنامه هسته‌ای و موشکی ایران: تمرکز اصلی دنیا بر این امکان است که ایران در آینده به موشک‌های اتمی دست خواهد یافت. درحالیکه هیچ منبع خارجی تا کنون به این مساله اشاره نکرده است که ایران چیزی به غیر از کلاهک‌ها و موشک‌های متعارف را انبار کرده است،

با این حال، ایران با آمریکا و کشورهای عرب همسایه‌اش برای افزایش تاثیرگذاری در رقابت بوده است. ایران برای کنترل عراق، مبارزه با داعش و افزایش نگرانی از آینده بشار اسد با آمریکا و کشورهای عربی درقابت می‌باشد.

ایران به دنبال توسعه توان و نیروهای نظامی نامتقارن است که به تواند با کمک آنها نفوذ آمریکا در منطقه را به چالش بکشد. ایران در گذشته تهدید کرده است که با استفاده از این توانمندی‌ها خلیج فارس را مسدود نماید و رزمایش‌هایی نیز در این زمینه انجام داده است.

تهدید موشکی ایران احتمالاً به تهدید جدی‌تری در آینده تبدیل خواهد شد، حتی اگر این کشور موشکهای خود را به تسلیحات کشتار جمعی مسلح نکند.

موشک‌ها، جنگ سیاسی و روانی و جنگ‌های ارعاب: هر گونه بحث درباره مرگباری باید به این حقیقت توجه نماید که تاثیر سیاسی موشکها می‌تواند به لحاظ سیاسی و روانی به اندازه مسائل نظامی مهم باشد. نیروهای موشکی می‌توانند به ایران در راه‌انداختن جنگ‌های ارعاب حتی در زمان صلح کمک نمایند.

نیروهای موشکی روبه‌افزایش ایران مدتهاست که بازدارندگی برای این کشور ایجاد کرده‌اند: ایران می‌تواند از موشک‌های خود هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ راهبردی بدون آنکه هدفی را نابود کند استفاده نماید.

همانگونه که در زمان جنگ شهرها در زمان جنگ ایران و عراق نشان داده شد، حملات موشکی می‌تواند تاثیر تبلیغاتی قوی داشته باشند که حتی فراتر از تاثیرات جنگی هستند. حتی چند حمله محدود از جانب ایران به سرزمین‌های اشغالی و عربستان سعودی می‌تواند توسط کشورهای عربی اینطور تعبیر شود که ایران توانایی و آمادگی افزایش حملات را دارد. ایران می‌تواند یک یا چند کشور عربی را انتخاب نماید و کشورهای عربی را از هم جدا نماید.

گذشته از محدودیتهای موجود درباره مرگباری نیروهای موشکی ایران، نباید تاثیر روانی توانایی ایران در انجام یک حمله آنی و شدید علیه یک بخش از منطقه را دست کم گرفت. حملات موشکی و راکتی بلندبرد ایران می‌تواند روحیه ایرانی‌ها را افزایش دهد. در زمان جنگ احتمالی بین ایران با آمریکا و کشورهای عربی، ایران می‌تواند از حملات موشکی برای نشان دادن این مساله به مردم خود استفاده کند که این حملات می‌تواند تلفات زیادی برای طرف مقابل ایجاد نماید.

در عین حال، تمامی سامانه‌های پدافند موشکی با این نقطه ضعف مواجه هستند که همیشه سامانه‌هایی وجود دارند که می‌توانند با آنها مقابله نمایند. هیچ سامانه‌ای وجود ندارد که نقطه ضعفی نداشته باشد و با افزایش قابلیتهای سامانه‌های پدافندی، توانمندی موشکی ایران نیز کاهش می‌یابد. اما، حجم بالای آتش و پرتاب انواع موشکها می‌تواند همچنان چالشی برای سامانه‌های پدافندی محسوب شود. اگر برآوردها درست باشد که ایران تقریباً 1000 موشک و راکت در اختیار دارد که می‌تواند به سراسر خلیج‌فارس پرتاب کند، کشورهای مدافع به سرمایه‌گذاری وسیعی در زمینه سامانه‌های پدافند موشکی نیاز دارند.

برای دانلود سند روی تصویر کلیک کنید