گروه بین‌الملل مشرق- بر اساس مطالعات و تحقیقات صورت گرفته در مورد مسلمانان و مساجد آمریکا در سال 2011 میلادی، تخمین زده می‌شود که حدود دو میلیون شیعه در سراسر آمریکا حضور داشته باشند. بیشترین جمعیت شیعیان آمریکا در ایالت کالیفرنیا متمرکز است و بعد از کالیفرنیا، میشیگان، ایلی‌نویز، واشنگتن، نیویورک و تگزاس به ترتیب در رده‌های بعد قرار دارند. بر اساس همین مطالعات، حدود 230 مسجد و مرکز اسلامی وابسته به شیعیان در سراسر آمریکا وجود دارد. مساجد و مراکز شیعی در سراسر آمریکا در دهه اول ماه محرم و بزرگداشت سوگواری تاسوعا و عاشورای سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (ع) و اهل بیت و اصحاب آن حضرت حداقل میزبان 700 هزار نفر از شیعیان داغدار هستند.

یکی از این مساجد، مسجد "مناساز" است که در شهر "مناسس" ایالت ویرجینیا واقع شده است و امسال بیستمین سالگرد تأسیس آن است. خبرنگار بین‌الملل مشرق با "ابوالفضل ناهیدیان" مدیر مرکز تعلیمات مسجد "مناساز" گفتگویی کرده است. متن مصاحبه مشرق با این فعال مذهبی ساکن آمریکا به شرح زیر است.

لطفاً درباره مسجد مناساز توضیح مختصری بفرمایید. آیا این مسجد، مسجد ایرانیان است؟

مسجد در سال 1994 میلادی تاسیس شده که امسال 20 سالش شده است. همان‌طور که خداوند در سوره "جن" می‌فرماید، مساجد فقط برای الله است. نام مسجد ایرانی، مسجد شیعه و مسجد ایرانی نمی‌گذاریم. در این مسجد، مدرسه داریم و برخی از محصلان‌مان به قم آمده و آن‌جا تحصیل می‌کنند، در جامعه‌المصطفی. برای آن‌ها مسئولیت تعیین می‌کردیم و در شب‌های مختلف راجع‌به قیام حسین (ع) صحبت می‌کردند.

شما خودتان مسجد را تاسیس کردید؟

واقعیتش را بخواهید، "خودی" وجود ندارد، ولی اگر بخواهیم بگوییم، فکرش را ما کردیم و کمکش را خداوند تبارک و تعالی.

فرمودید در مسجد شما مدرسه‌ای هم وجود دارد. آیا تنها یک مدرسه معمولی است یا به آموزش تعلیمات دینی نیز می‌پردازید؟

مدرسه ما یک مدرسه اسلامی است و عنوان آن "مدرسه جامعه اسلامی" Islamic Community School است. اما یک مدرسه معمولی است که بچه‌ها می‌آیند در آن‌جا درس می‌خوانند و وقتی هم که درس‌شان تمام می‌شود، یک سطح بالاتر و راهی دانشگاه می‌شوند. مدرکش هم در آمریکا کاملاً معتبر است.

در ایالت مریلند، مدرسه اصلی با نام "مدرسه جامعه مسلمانان" Muslim Community School تاسیس شده است که بنده نیز افتخار خدمتگزاری در آن‌جا را دارم. آن‌جا از پیش‌دبستانی دارد تا دبیرستان و گرفتن دیپلم. اما این‌جا در شمال ویرجینیا، از پیش‌دبستانی داریم تا کلاس پنجم، ولی هر سال یک کلاس به آن اضافه می‌کنیم.

درس‌ها که همه‌اش همان درس‌هاست، ولی به جای فرض بگیریم "تاریخ آمریکا"، "تاریخ اسلام" را می‌خوانند. به جای این‌که "حساب" را یاد بگیرند، می‌گوییم درس "حساب" از کجا شروع شده است. "لتعلموا عدد السنین و الحساب" از کجا شروع شد. ماه و خورشید، چرا و به چه صورت است. همه مسائل را به مسائل دینی و حرکت‌های خالق، ما ارتباط می‌دهیم. بیش‌تر مثال می‌زنم،‌ به محصلان توضیح می‌دهیم چگونه اگر ماه و خورشید وجود نداشت، معاملات صورت نمی‌پذیرفت. روز و شب یعنی "یک و دو و سه" وجود نداشت، یعنی عدد نبود.

بفرمایید مراسم محرم امسال در مسجد شما به چه صورت است؟ چه برنامه‌هایی دارید؟

برنامه (غیر از روز عاشورا) با نماز مغرب شروع می‌شود که این‌جا از ساعت 6:30 عصر است. بعد از ادای فریضه مغرب، زیارت اربعین را می‌خوانیم به همراه شرح این زیارت و مقداری راجع‌به اهمیت عمل به آن صحبت می‌کنیم، ضمناً ترجمه انگلیسی آن نیز توسط جوانان قرائت می‌شود. پس از آن نماز عشا را می‌خوانیم. بعد یک نفر پشت "پودیوم" در واقع همان منبر می‌رود. مسئول آن شب، هر کسی که هست، اعلام برنامه می‌کند که مثلاً این چند مقاله توسط این چند نفر کار خواهد شد. هر مقاله ممکن است 10 دقیقه، کم‌تر یا بیش‌تر، به طول بینجامد.

در مرحله بعدی، نوبت به سخنران اصلی می‌رسد. یکی از پسران مومن و متدین خودمان که دکترایش را همین‌جا،‌ در ویرجینیا، گرفته است، برای سه شب موضوع بحث‌شان مقدمات و عواملی که به آغاز قیام حسینی انجامید را تشریح کرد. در مسجد ما هم شیعه هست و هم اهل تسنن. بین 80 تا 100 نفر در مراسم حضور پیدا می‌کنند و مراسم هم تماماً به زبان انگلیسی است.

در این مراسم، روضه‌خوانی و سینه‌زنی هم گنجانده شده است؟

بله قطعاً. سینه‌زنی جزء مواردی است که همواره بوده است. درست است که یک عده وهابی نیز هستند، ولی این‌ها می‌آیند و می‌گویند این کارهای شما بدعت است. بااین‌حال، ما تمام آن چیزهایی که بدعت هست به قول این‌ها را از کتاب‌های خودشان درمی‌آوریم و آن‌ها را به علمای خودشان و رسول اکرم رجوع می‌دهیم.

روضه هم به زبان انگلیسی برگزار می‌شود؟

بله. دو نوع روضه داریم. بعضی وقت‌ها با لحن عزاداری و نوحه‌خوانی خوانده می‌شود و بعضی وقت‌ها فقط به روایات اشاره می‌شود، شبیه به مقتل‌خوانی.

برای مراسم محرم، چه تدارک‌هایی دیده می‌شود؟ آیا مانند ایران، "سیاهی" می‌زنید؟ پرچم دارید؟ بیرون هم می‌روید و به آن‌جا هم کشیده می‌شود؟

این‌جا یک "روز حسین" داریم در ماه محرم که هر سال در نیویورک انجام می‌شود و تعداد شرکت‌کنندگان هم هر ساله بیش‌تر می‌شود، ولی سینه‌زنی داریم فقط. مراسم این روز الآن بیش‌تر تبدیل شده است به سینه‌زنی. سابق این‌جور نبود. یعنی قبلاً این‌گونه بود که می‌گفتیم "حسین، امسال چه می‌خواهد؟" و از مردم امضا می‌گرفتیم که مثلاً این روند "اسلام‌هراسی" باید کنار گذاشته شود. این کمپین را به کنگره می‌بردیم و می‌گفتیم که این اتفاقات در این‌جا در جریان است.

در مورد این روز خاص "روز حسین" لطفاً یک توضیح بیش‌تری بفرمایید. آیا واقعا بحث امام حسین به کنگره هم کشیده میشود؟

قدیم، کاری که می‌کردیم این بود: هراس‌هایی را که درباره اسلام به راه انداخته بودند به اطلاع مردم می‌رساندیم و آن‌ها را به غلط بودن هراس‌ها آگاه می‌کردیم. به فرض نمونه، هراس "سنی علیه شیعه." ما می‌گفتیم چنین چیزی وجود ندارد و شما به آن دامن نزنید. یک شخصی به نام "آلن وست" از اعضای کنگره بود، ما را راه نمی‌دادند، ولی به‌هرجهت به سختی و زور رفتیم. آقای "وست" نمی‌خواست بنده صحبت بکنم. دیدم که قانونی می‌خواهند بگذارند علیه شریعت و این آقا فهم شریعت را خودش دارد شرح می‌دهد. به‌هرجهت، بنده صحبت کردم آن‌جا و گفتم این موردی که شما دارید می‌گویید، نیست و صحت ندارد. شریعت بدین معنی است... و برایشان شرح دادم که قانون اسلام به طریقی که در جامعه پیاده می‌شود را "شریعت" می‌نامیم. و مثال رودخانه «پوتومک» Potomac، طولانی‌ترین رودخانه کرانه اقیانوس اطلس را آوردم. از سرچشمه که دارد می‌آید، پهن و باریک می‌شود، ولی "آب" همان آب است.

بعد گریزی زدم به این موضوع که چرا شما همه ارگان‌های اسلامی را تروریست می‌دانید و من به‌شخصه عضو تمامی این ارگان‌ها هستم، ولی همان‌طورکه می‌دانید تروریست نیستم. من همه شما که این‌جا نشسته‌اید احترام می‌گذارم. این‌که اگر خدا "رحمان" است، این رحمت عمومیت دارد و شامل شما کنگره‌ای‌ها نیز می‌شود. شما چه از قرآن دیده‌اید که این‌قدر مخالفت می‌ورزید، سؤال من از شما این است. رفتم، نشستم و آن‌جایی‌که نشسته بودم از قضا پیرزن‌های افراطی یهودی نیز بودند، اما خدا خودش می‌داند، دست‌زدنی را که شنیدم فکر کردم که "چه شد یک‌مرتبه." ما به همین صورت ادامه دادیم و پیام را به گوش‌شان می‌رساندیم.

در مرحله بعد به آن‌ها راه‌کار عملی می‌دادیم و می‌گفتیم شما از این موارد "هراس‌افکنی" جلوگیری کنید و با اطرافیانتان صحبت کنید با نماینده‌های کنگره صحبت بکنید و بگویید که اجازه ندهید که این‌قدر علیه اسلام باشند.

مردم از سراسر آمریکا جمع می‌شوند در نیویورک؟

بله. از همه جا می‌آیند و می‌روند به نیویورک. در یکی از خیابان‌های اصلی به نام "براد‌وی" Broadway جمع می‌شوند. اتفاقاً شهردار نیویورک هم یک مقدار خوشش آمده از این مراسم. به‌هرجهت، نه ضرری می‌زنند و نه کار مخربی می‌کنند.

وقتی مسئله به "حسین" می‌رسد، اهل تسنن نیز اشک می‌ریزند و عاشق اهل بیت می‌شوند. این اتفاق، بارها افتاده است. به خاطر این‌که گوش کنند که ما چه می‌گوییم. بعضی‌ها می‌آیند و می‌گویند که ما می‌خواستیم ببینیم که آیا شماها خودتان را می‌زنید یا نه. از‌طرفی، وقتی به بحث گوش می‌کنند و می‌بینند که یک هم‌چنین اتفاقی (شهادت امام حسین و یارانش) افتاد و مسلمانی چون "شمر بن ذی‌الجوشن" که در رکاب علی (ع) بود، دچار هم‌چنین بدبختی می‌شود، آن‌ها به خودشان می‌آیند و می‌گویند: وای به حال ما که ما از ولایت جدا شدیم به ضلالت رسیدیم.

حتی غیرمسلمان‌ها هم می‌آیند و شام صرف می‌کنند آخر شب. اشکالی ندارد و قدم‌شان روی چشم. ولی این‌ها برایشان زود است یک هم‌چنین مطلبی. برای آن‌ها، بله، کلاس‌های مختلف و خصوصی داریم که می‌آیند و یاد می‌گیرند، الحمدالله گرایش و استقبال خوبی هم می‌شود.

این‌هایی که آمریکایی و غیرمسلمان یا غیرعرب هستند و مسلمان و شیعه می‌شوند، چه چیزی اول توجه‌شان را جلب می‌کند؟

ما وقتی بهشان شرح می‌دهیم از زمین زیر پایشان برایشان توضیح می‌دهیم و می‌گوییم آیا این زمین این استعداد را دارد که شور باشد، شیرین باشد، الی‌آخر. از قرآن قول و مثل می‌آوریم که "یسقی به ماء واحد"، یک نوع باران می‌آید و انواع گل‌ها با رنگ‌های مختلف از زمین سربرمی‌آورد. از همین دلایل و براهین قرآنی. می‌گوییم که مانند گل‌ها که از آب باران تغذیه می‌شوند، "انسان" نیز به آسمان متصل است، منتهی خالق یک سر خط است و تو هم باید طرف دیگر را بگیری. در مرحله بعد، به سراغ هدفمندی می‌رویم و می‌گوییم "انسان" هدفی دارد که جانوران از آن بی‌بهره‌اند. هدف تو چیست؟ از هر دین ابراهیمی که باشید، هدف همه ما یک چیز است و آن به‌وجود آوردن "حکومت جهانی واحد."

آیا در مراسم عزاداری دهه اول، اطعام هم می‌کنید؟ به چه صورت است؟ آیا در آمریکا هم قیمه می‌دهند؟

اطعام می‌کنیم، اما قیمه به مردم نمی‌دهیم. یک میز بزرگ داریم، هر کسی غذایی می‌آورد و روی آن میز می‌گذارد. از آن طرف هم هرکس بشقاب برمی‌دارد و از هر نوع که بخواهد برمی‌دارد، هرچند بار که بخواهد.

شما الآن چندین سال است که در این مسجد فعالیت می‌کنید. یک خاطره از مراسم محرم برایمان تعریف کنید.

یک‌بار، یک عزیزی تازه به اسلام گرویده بود توسط یک مسجد دیگر. وقتی به مسجد ما، مسجد "مناساز" آمد، گفت من محرم وقتی این‌جا آمدم، دیدم که همه شماها کوچک و بزرگ، مرد و پیرمرد همه دارید گریه می‌کنید. من به خودم آمدم که چه چیزی هست که نفهمیده‌ام. بعداً فهمیدم که گریه برای حسین، خیلی آرامش می‌آورد. خیلی خوشحالی می‌آورد، تفاوت ایجاد می‌کند در زندگی من و اسلام زیبایی برای من به‌وجود آمده است. گفت من آمده بودم مسجد شما نماز بخوانم، دیدم همه گریه می‌کنند، گوش دادم، گوش دادم، خودم نیز اشکم سرازیر شد. ایشان اول سنی بود، بعد با این اتفاقی که برایش افتاد، شیعه شد.