سرویس جهان مشرق _ شاید «علنی و رسمی کردن» روابط میان عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی عبارت مناسب‌تری نسبت به «عادی‌سازی» باشد؛ چرا که دو طرف از دهه‌های گذشته در زمینه‌های مختلف همکاری داشته‌اند و مقامات رسمی ریاض و تل‌آویو بارها با یکدیگر دیدار کرده‌اند. یکی از بارزترین نمونه‌ها در این زمینه دیدار محرمانه «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در شهر «نئوم» در ساحل شمال غربی عربستان سعودی بود که با حضور «مایک پامپئو» وزیر خارجه دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده در نوامبر ۲۰۲۰ انجام شد.

آنگونه که رسانه‌های عربی فاش می‌کنند این سومین دیدار میان دو طرف بود. بعد از امضای توافق عادی‌سازی میان کشورهای عربی از جمله امارات و بحرین با صهیونیست‌ها در اواسط ۲۰۲۰، عطش رژیم آل سعود نیز برای انجام توافق مشابه بیشتر شد؛ اما موانعی که سعودی‌ها در این مسیر با آن مواجه هستند همچنان پابرجاست.

چرا عربستان از توافق صلح با صهیونیست‌ها رونمایی نمی‌کند؟

بزرگترین مانعی که در مسیر عادی سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو وجود دارد به ادعای عربستان درخصوص قیومیت آن بر کشورهای عربی و اسلامی برمی‌گردد؛ به همین دلیل برقراری روابط علنی با یهودیان صهیونیست این اعتبار و جایگاه عربستان را زیر سوال خواهد برد. از طرف دیگر سران سعودی نگرانند که در صورت سازش رسمی با اسرائیل، مسلمانان عرب توجه بیشتری به ایران نشان داده و به جای پذیرش عربستان، پیرامون ایران تجمع کنند. از آنجایی که سعودی‌ها همواره ایران را بزرگترین دشمن خود می‌دانند نمی‌توانند با دست کشیدن کامل از مبانی اسلام اجازه دهند جمهوری اسلامی ایران به عنوان مهمترین حامی آرمان و ملت فلسطین در مجامع جهانی شناخته شود.

اما همه این موارد تلاش بی وقفه ریاض در روند صلح با صهیونیست‌ها را نقض نمی‌کند و شاخص‌های زیادی در این زمینه فاش شده است. لازم به ذکر است که عربستان سعودی حتی پیش از امضای توافق عادی سازی میان امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی، چندین بار حریم هوایی خود را به روی پروازهایِ به مقصد اراضی اشغالی باز کرده بود و بعد از امضای توافق‌های مذکور نیز چندین بار هواپیماهای اسرائیلی مجور عبور از آسمان عربستان را دریافت کردند.

به طور کلی برقراری مناسبات میان ریاض و تل‌آویو موضوع پنهانی نیست و حتی مقامات سعودی نیز نمی‌توانند آن را پنهان کنند. حتی «فیصل بن فرحان» وزیرخارجه عربستان چندین بار در محافل رسمی از شروط کشورش برای سازش با صهیونیست‌ها صحبت کرده است.

عطش بن سلمان برای سازش با اشغالگران

اما آنچه که در دوره اخیر در روابط غیررسمی میان عربستان و رژیم صهیونیستی قابل توجه می‌باشد، تکاپوی «محمد بن سلمان» ولیعهد جوان سعودی برای رونمایی از توافق عادی سازی با اسرائیل است؛ اتفاقی که هنوز بنا به دلایل ذکر شده رخ نداده است.

در همین چارچوب اخیرا بنیاد یهودی (JINSA ) که یک بنیاد لابی‌گر برای منافع رژیم صهیونیستی در آمریکا به شمار می‌رود، اعلام کرد: «اولویت محمد بن سلمان در صورت رسیدن به پادشاهی عربستان، عادی سازی با اسرائیل است. او به تحقیر مقامات فلسطینی معروف است. بن سلمان تاکنون نشانه‌های مثبتی را برای اسرائیل ارسال کرده و گام‌های روشنی برای تسهیل روند عادی‌سازی روابط با تل آویو برداشته است که یکی از این گام‌ها بازکردن حریم هوایی عربستان سعودی به روی پروازهای بین اسرائیل، امارات و بحرین است.»

نشریه اکونومیست آمریکا نیز گزارش داد که بن سلمان درهای عربستان را به روی گردشگران اسرائیلی باز کرده و از آن‌ها استقبال می‌کند و اکنون می‌توان کسانی را در نمایشگاه‌ها و مراسم مختلف در عربستان دید که به عبری سخن می‌گویند.

روزنامه اقتصادی Globes چاپ سرزمین اشغالی نیز اواخر اکتبر ۲۰۲۱ نوشت که دولت عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در ماه‌های گذشته با واسطه‌گری امارات و بحرین چند توافق تجاری امضاء کرده‌اند.

همکاری ریاض و تل‌آویو در زمینه جاسوسی

همانطور که گفته شد عربستان و رژیم صهیونیستی در زمینه‌های مختلف با یکدیگر همکاری دارند که یکی از برجسته ترین آنها عرصه جاسوسی می‌باشد. همانطور که از یک سال گذشته گزارش‌های متعددی از همکاری ریاض و تل‌آویو در زمینه جاسوسی از طرف‌های مورد نظر عربستان افشا شد.

هک تلفن همراه‌های شخصیت‌ها و سیاستمداران معروف جهان توسط بدافزار جاسوسی پیچیده شرکت اسرائیلی « NSO » معروف به پگاسوس از اخبار جالب توجه رسانه‌ها در چند ماه گذشته بود. در این میان عربستان سعودی یکی از کشورهایی به شمار می‌رود که مشخص شد از این بدافزار اسرائیلی استفاده کرده است.

 جولای ۲۰۲۱ روزنامه گاردین فاش کرد که رژیم صهیونیستی پس از چندین جلسه با مقامات سازمان اطلاعات سعودی در سال ۲۰۱۷ به شرکت جاسوسی « NSO »، مجوز فروش نرم افزار جاسوسی از تلفن‌های همراه به نام پگاسوس را به ریاض داده است. از جمله تلفن همراه‌هایی که عربستان با این بدافزار جاسوسی اسرائیل آنها را هک کرده، تلفن دو زن از نزدیکان جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی است که در سال ۲۰۱۸ به دستور بن سلمان در ترکیه به طرز وحشتناکی به قتل رسید.

در گزارش گاردین آمده است که پس از مجوز صهیونیست‌ها برای  فروش پگاسوس به سعودی‌ها، نمایندگان گروه NSO در تابستان ۲۰۱۷ در وین، قبرس و ریاض با مقامات سعودی دیدار کردند.

طرف‌های اسرائیلی در نشستی که در وین برگزار شد برای متقاعد کردن طرف سعودی به قابلیت‌های پیشرفته این بدافزار، از یکی از اعضای هیئت سعودی به نام ناصر القحطانی که خود را معاون رئیس اطلاعات عربستان معرفی می‌کرد، خواستند تا به یک مرکز خرید رفته و یک گوشی آیفون بخرد، سپس شماره تلفن آن را به اسرائیلی‌ها بدهد. سپس هیئت سعودی مشاهده کرد که چگونه اسرائیلی‌ها موفق به هک این تلفن، استراق سمع جلسه و فیلمبرداری از حضار شدند.

سرانجام شرکت NSO در معامله‌ای با ارزش ۵۵ میلیون دلار این جاسوس افزار را به سعودی‌ها فروخت.

گفته می‌شود که سرمایه گذاران صهیونیست به سعودی‌ها  طرز استفاده از پگاسوس برای جاسوسی از گوشی‌های آیفون و حتی کنترل دوربین گوشی‌ها از راه دور را آموزش دادند.

عادی سازی در برابر خدمات جاسوسی

اما اخیرا روزنامه نیویورک تایمز از بعد دیگری به همکاری جاسوسی رژیم صهیونیستی با عربستان و سایر کشورهای عربی پرداخته و تاکید کرد که اسرائیل از این برنامه برای پیشبرد روابط خارجی خود سوء استفاده کرده است.

گزارشی که توسط روزنامه نیویورک تایمز منتشر شد، نشان می‌دهد که سعودی‌ها مجوز استفاده از جاسوس‌افزار اسرائیلی پگاسوس را که ریاض برای ردیابی مخالفان رژیم عربستان و خبرنگاران از آن استفاده می‌کرد، تمدید کرده‌اند.

بر اساس این گزارش سعودی‌ها ابتدا با مخالفت نهادهای امنیتی و نظامی رژیم صهیونیستی برای تمدید مجوز استفاده از این جاسوس افزار مواجه شدند، اما بعد از تماس تلفنی ولیعهد سعودی با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر وقت اسرائیل، مشکل حل شد.

حتی در بخشی از گزارش نیویورک تایمز اشاره شده که اسرائیل به لطف ارائه این بدافزار جاسوسی به کشورهای عربی توانست امضای توافق‌های عادی‌سازی با آنها را سرعت ببخشد و به همین دلیل بود که هواپیماهای اسرائیلی مجوز عبور از حریم هوایی عربستان را پیدا کردند.

بر همین اساس برخی ناظران» در زمینه مناسبات عربستان و رژیم صهیونیستی، از مقوله «عادی سازی در برابر خدمات جاسوسی» صحبت می‌کنند.

 در نوامبر ۲۰۱۸، روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارشی طولانی درباره NSO که در زمینه جاسوس افزارها کار می‌کند و معاملات آن با عربستان سعودی منتشر کرد. بر اساس این گزارش ریاض از بدافزار پگاسوس برای هک تلفن همراه‌های معارضان رژیم سعودی به ویژه مخالفان شخص محمد بن سلمان استفاده می‌کند. حتی در ماه جولای ۲۰۲۱ رسانه‌ها گزارش دادند که «راشد الغنوشی»، رهبر حزب النهضه تونس از سوی عربستان و از طریق جاسوس‌افزار پگاسوس هدف جاسوسی قرار گرفته بود.

آن گونه که در گزارش رسانه‌های صهیونیستی و همچنین آمریکایی آمده همه کشورهایی که طی دو سال گذشته توافق عادی سازی با رژیم اسرائیل امضا کرده‌اند مجوز استفاده از بدافزار پگاسوس را داشتند.

آیا بن سلمان به هدف خود در سازش با صهیونیست‌ها می‌رسد؟

 از طرف دیگر تحرکات محمد بن سلمان برای انعقاد قرارداد صلح با اشغالگران صهیونیست مسئله‌ای نیست که عربستان بتواند آن را پنهان کند. با توجه به علاقه‌ بالایی که بن سلمان به جاسوسی از مخالفان خود در سراسر جهان دارد، صهیونیست‌ها احساس می‌کنند که می‌توانند از این نقطه ضعف وی برای ترغیب رژیم آل سعود به رسمی کردن روابط با اسرائیل استفاده کنند.

درواقع سران صهیونیست برای عادی کردن روابط با عربستان حساب ویژه‌ای روی محمد بن سلمان باز می‌کنند و معتقدند نخستین اقدام بن سلمان در زمینه تغییر سیاست خارجی عربستان به محض نشستن بر تخت پادشاهی این کشور، امضای توافق سازش با اسرائیل خواهد بود.

آن گونه که از ظواهر امر پیداست بن سلمان به لطف سرکوب‌گری‌های پی در پی و حذف مستمر مخالفان خود از عرصه قدرت، راه زیادی تا رسیدن به تاج و تخت پدرش پیش رو ندارد. اما با این وجود هنوز نمی‌توان به شکل قطعی درباره سرنوشت پادشاهی عربستان صحبت کرد و برخلاف آنچه که اسرائیلی‌ها تصور می‌کنند بن سلمان حتی بعد از رسیدن به این منصب نمی‌تواند در جامعه محافظه کار سعودی، مطلقا خودسرانه عمل کند.

به شکل کلی سیاست اشتباهی که بن سلمان برای رسیدن به پادشاهی به هر قیمتی در پیش گرفته موجب شده که بر تعداد مخالفان و دشمنانش به ویژه در میان شاهزادگان رقیب وی افزوده شود و همین امر خطری برای حکومت او خواهد بود. از طرف دیگر بن سلمان در روند عادی سازی با اسرائیل همچنان در معادله «یک بوم و دو هوا» قرار دارد و حتی اگر در اقدامی حساب‌نشده به سمت امضای چنین قراردادی حرکت کند پیامدهای آن بسیار بیشتر از سودهای احتمالی است که تصور می‌کند به دست خواهد آورد.