ویژه نامه جام جهانی مشرق – خیلی حیف شد، تیم‌های فرانسه، اسپانیا و انگلستان غایبان بزرگ جام دهم بودند و جمهوری دموکراتیک کنگو، آلمان شرقی، هائیتی و استرالیا (سهمیه آسیا) برای نخستین بار به جام‌جهانی می آمدند.

سیستم برگزاری بازی‌ها بار دیگر در این جام تغییر کرد. بدین شکل که 16 تیم در 4 گروه 4 تیمی بازی کردند و تیم‌های اول و دوم هر گروه به دور بعد راه یافتند و دوباره به 2 گروه 4 تیمی تقسیم شدند و 2 تیم اول مستقیما به فینال و 2 تیم دوم به بازی رده‌بندی راه ‌یافتند. در واقع دو مرحله گروهی در این تورنمنت تجربه شد.


بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که اگر جام جهانی سال 1970 را پایان فوتبال زیبا در این رقابتها بدانیم، در رقابتهای سال 1974 که به میزبانی آلمان غربی برگزار شد، شاهد رقابتهایی به مراتب تیره و تار تر بودیم. به نظر می رسید که این رقابتها حال و هوا و روح همیشگی اش را از دست داده و تجارت وارد رقابتهای جام جهانی شده بود.
آلمان شرقی صدرنشین گروه اول شد، گروهی که آلمان غربی ،استرالیا و شیلی نیز در آن قرار داشتند و بدین ترتیب این گروه رنگ و بویی سیاسی نیز به خود گرفته بود.


در گروه دو رقابتها به مراتب حساس تر بود، چرا که هر سه تیم یوگسلاوی، برزیل و اسکاتلند، رقابتهای گروهی را با 4 امتیاز به پایان بردند.زئیر هم بدون کسب امتیازی روانه خانه شد
تیم ملی هلند درگروه 3 کنترل امور را به دست گرفته بود و به لطف درخشش یوهانس، کرایوف و نیسکنس،نمایش خارق العاده ای را به اجرا می گذاشت.در آن دوره کرایوف نمایش به مراتب بهتری را از پله به اجرا می گذاشت و حقیقتا از ستاره برزیلی سبقت گرفته بود. سوئد،دیگر تیم این گروه بود که توانست مقابل هلند به تساوی بدون گل دست یافته و رقابتهای گروهی را در جایگاه دوم به پایان برد و دیگر تیمهای گروه نیز بلغارستان و اروگوئه بودند که در پایان مرحله گروهی روانه خانه هایشان شدند.


لهستان نیز با حداکثر امتیازات از گروه 4 به دور بعدی راه یافت. این تیم در مرحله گروهی 12 گل به ثمر رساند و توانست آرژانتین و ایتالیا را شکست دهد. گرگورز لاتو و آندرز سارماش، ستاره های این تیم بودند.در زمانی که لهستانی ها می تاختند، ایتالیا بسیار ضعیف عمل می کردند و تنها پیروزی آنها مقابل هائیتی ضعیف به دست آمد.آرژانتین هم موفق شد تا مقابل آتزوری به پیروزی برسد.


فینال
آلمان‌غربی، میزبان مسابقات و هلند به فینال رفتند و برزیل و لهستان برای بازی رده‌ بندی مقابل هم قرارگرفتند. بازی فینال با حضور بیش از 75 هزار نفر در استادیوم المپیک مونیخ برگزار شد. آلمان‌غربی با بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال خود چون سپ مایر، فرانتس بکن باوئر، برتی فوگتس، پل برایتنر، گرد مولر، ولفگانگ اورات، راینر بونهوف و اولی هوینس مقابل هلندی قرارگرفت که از مثلث طلایی یوهان کرایف و ران رینسن برینک و جانی رپ بهره ‌می‌ برد.
در ثانیه‌های نخست بازی فینال یک پنالتی به سود هلند گرفته شد که یوهان نیسکنس آن را به گل تبدیل کرد و یکی از سریعترین گل‌های تاریخ جام‌جهانی را رقم زد اما آلمان با 2 گل برایتنر و گرد مولر از هلند پیش افتاد و برای دومین‌ بار به قهرمانی در جام‌ جهانی دست‌ یافت.

برترین گلزنان: گرگور لاتو (لهستان- 7 گل)، آندرس سارماش (لهستان – 5 گل)، یوهان نیسکنس (هلند – 5 گل)، گرد مولر ( آلمان غربی – 4 گل)، جانی رپ ( هلند – 4 گل)، رالف ادستورم ( سوئد – 4 گل)

* شانزده تیم در 9 شهر میزبان 38 بازی را ثبت کردند، 97 گل زده در حضور چشمان یک میلیون و 774 هزار و 22 نفر تماشاگر، یوهان کرایف بهترین بازیکن جام لقب گرفت.
رتبه تیمهای برتر: 1- آلمان غربی، 2- هلند، 3- لهستان و 4- برزیل