سرویس جهان مشرق - ۲۰۲ موافق و ۴۳۲ مخالف! اختلاف ۲۳۰ رأی برای ترزا می نه تنها سخت‌ترین ضربه به وی طی دو سال و نیم نخست‌وزیری‌اش در بریتانیا است، بلکه بدترین شکست پارلمانیِ یک نخست‌وزیر در بریتانیا در ۱۰۰ سال گذشته است.

ترزا می از هر دری وارد شد تا نمایندگان را به تصویب سند برگزیت که پیش از این با ضرب و زور در کابینه و با چانه‌زنی در اتحادیه اروپا تأیید شده بوده، وادارد، اما حالا ۱۱۸ نماینده از توری‌های خودی نیز تلاش‌های رئیس حزب شأن را ناکام گذاشتند. او یک بار در دسامبر گذشته رأی گیری را به تعویق انداخت تا شاید در این چند هفته فرجی حاصل شود، ولی نشد که نشد.

سخنان او برای نماینده‌ها البته شبیه التماس نبود چون می‌دانست اگر برگزیتش رأی نیاورد، با خطر استیضاح روبرو است. به جای آن، ترزا تهدید کرد اگر برگزیت رأی نیاورد اولاً اقتصاد بریتانیا با خطر خروج از اتحادیه بدون توافق مشخص روبرو است و این یعنی رشد منفی اقتصادی دست‌کم در سال ۲۰۱۹ میلادی، و ثانیاً بریتانیا با خطر تجزیه روبرو است زیرا اسکاتلندی‌ها حالا علاوه بر انگیزه سیاسی برای جدایی از بریتانیا، انگیزه اقتصادی بالایی هم خواهند داشت. آنها می‌خواهند در اتحادیه بمانند و دلیلی نمی‌بینند تاوان تردیدها و جدال نمایندگان انگلیس را بدهند.

حالا دو مسأله پیشِ روی ترزا می و پارلمان قرار دارد:

۱- استیضاح ترزا می

امروز چهارشنبه در پارلمان بریتانیا در این مورد به ابتکار جرمی کوربین رهبر حزب کارگر رأی‌گیری می‌شود. وی دیروز گفت «تأخیر و انکار به پایان راه خود رسیده است». با توجه به اینکه ماه گذشته ترزا توانست یک بار دیگر در انتخابات درون‌حزبی به ریاست برسد، بعید است هم‌حزبی‌های او که در پارلمان نیز اکثریت را دارند، وی را تنها بگذارند. خودش نیز دست پیش گرفته که پس نیافتد و اعلام کرده اگر چه از برگزاری جلسه رأی عدم اعتماد استقبال می‌کند، اما نه تنها استعفا نمی‌دهد، بلکه تا چند روز آینده برنامه دیگری برای چگونگی برون‌رفت از این وضعیت ارائه خواهد کرد و هر تغییری که بخواهد در سند برگزیت اعمال کند، با حمایت اکثریت مجلس خواهد بود.

گاردین نوشته است طبق قانون جدید که از سال ۲۰۱۱ میلادی اعمال می‌شود، در دو حالت امکان برگزاری انتخابات زودهنگام وجود دارد: رأی دست‌کم دو سوم مجلس به برگزاری انتخابات ویا رأی عدم اعتماد به نخست‌وزیر با رأی به اینکه «این مجلس به دولت نخست‌وزیر اعتماد ندارد». بنابر این توری‌ها می‌دانند رأی عدم اعتماد به ترزا می در شرایطی که خود ماه گذشته به او در انتخابات درون‌حزبی رأی داده‌اند، آنها را بی‌اعتبار کرده و راه را نه تنها برای انتخابات مجدد بلکه برای نخست‌وزیرشدن جرمی کوربین باز می‌کند.

در واقع استیضاح می تنها زمانی رخ می‌دهد که حزب محافظه‌کار با یک افتضاح حزبی در افکار عمومی روبرو بشود و مطمئن باشد راهی برای تداوم کنترل دولت در دست توری‌ها وجود ندارد، آنچه جرمی کوربین خیلی دوست دارد اما فعلاً رخ نداده است. اکنون اکثریت مجلس عوام در دست توری‌ها است و اگر آنها در میان خود کسی بهتر از می ندارند، دلیل نمی‌شود آن را به کوربین بفروشند. پیش از برگزاری جلسه استیضاح نیز برخی از نمایندگان و گروه‌های مخالف برگزیت (مانند حزب اتحادیه‌گرایان دموکراتیک) اعلام کردند که از او حمایت خواهند کرد و این مسأله دخلی به بحث برگزیت ندارد.

۲- خروج از اتحادیه

ترزا می قرار است پس از مشورت‌ها برنامه پیشنهادی خود را ارائه کند و بگوید در شرایطی که قرار است تا آخر مارس از اتحادیه خارج شوند و هنوز در بریتانیا در مورد چگونگیِ این خروج به توافق نرسیده‌اند، چه می‌توان کرد. احتمالاً می تلاش خواهد کرد اولاً فرصت بیشتری از اتحادیه اروپا بگیرد و ثانیاً با تغییرات اندکی سند جدید برگزیت را به تأیید اتحادیه و تصویب پارلمان برساند. نایجل فاراژ از مهمترین رهبرانِ حزبیِ هوادار برگزیت همین پیش‌بینی را کرده، اما اضافه کرده پارلمان همچنان در تلاش برای مخالفت با رأی مردم و سنگ‌اندازی در مسیر خروج از اتحادیه است.

اگر قرار باشد به بریتانیا مهلت بیشتری داده شود، موافقت برلین الزامی است. اما هِیکو ماس وزیر خارجه آلمان امروز با مذاکره مجدد بر سر سند جدید در اتحادیه مخالفت کرده است. وی به خبرنگاران گفته است مجلس عوام بریتانیا تا کنون مشخص نکرده‌اند چه می‌خواهند و فقط می‌گویند چه نمی‌خواهند که این هم کافی نیست. ماس افزود اگر قرار بود حزبی در بریتانیا ایده جدیدی برای تنظیم سند داشته باشد تا کنون مشخص می‌شده و مهلت بیشتر سودی نخواهد داشت. ماس از نمایندگان بریتانیا خواسته ترزا را بر سر کار نگه دارند تا کار از آنچه هست پیچیده‌تر نشود زیرا حتی برای مذاکره مجدد نیز اروپا به یک «حکومت باثبات» در بریتانیا نیاز دارد.

برخی نیز پیشنهاد می‌کنند یک همه‌پرسی دیگر برگزار شود، به ویژه اینکه همین سند کنونی نیز آنچه رأی‌دهندگان به برگزیت در همه‌پرسی نیمه ۲۰۱۶ می‌خواستند، نیست. چوکا ومونا از حزب کارگر این گزینه را مطرح کرد و در جلسه استیضاح ترزا می‌گفت حزب کارگر نیز باید از این گزینه حمایت کند تا با رسیدن به ضرب‌الاجل خروج از اتحادیه به مشکل کمتری بربخوریم. البته جرمی کوربین رهبر این حزب تا کنون مخالف همه‌پرسی مجدد بوده، شاید با این هدف که امید داشته ترزا می را در گرداب فعلی نگه دارد.

شکست‌های تاریخیِ نخست‌وزیران بریتانیا در مجلس این کشور

شکست می، آخرین اما بدترین شکست نخست‌وزیران بریتانیا در قرن اخیر به شمار می‌آید. چهار مورد دیگر به کالاهان و مک‌دونالد، دو نخست‌وزیر از حزب کارگر برمی‌گردد. جیمز کالاهان پیش از آنکه در ۲۸ مارس ۱۹۷۹ توسط رهبر حزب محافظه‌کار، مارگارت تاچر با تنها یک رأی بیشتر استیضاح شود، در ۲۲ مارس شکست سختی در رأی‌گیری پیرامون طرحی با موضوع مجوز سلاح گرم متحمل شد و ۱۱۵ به ۲۶ به احزاب مخالف باخت. پس از آن بود که تاچر توانست رأی عدم اعتماد به کالاهان را پیگیری کند و سپس با شکست حزب کارگر ۱۱ سال چنان در این کشور حکم براند که به بانوی آهنین معروف شود.

اما پیش از ترزا می رکورد در اختیار رمزی مک‌دونالد بود که با اختلاف ۱۶۶ رأی شکست خورد. البته حزب او (کارگر) در آن زمان یعنی ۱۹۲۴ میلادی اکثریت پارلمان را در اختیار نداشت. اسکای نوشته است داستان به نشریه Workers Weekly برمی‌گشت که در مطلبی خواهان طغیان گروه‌های شبه‌نظامی شده بود و پس از اعلام جرم علیه او، دولت مک‌دونالد خواهان تصویب اصلاحیه در قانون برای رفع جرم از سردبیر این نشریه چپگرا شده بود. حزب کارگر وقتی با ۳۶۸ رأی مخالف در برابر ۱۹۸ رأی موافق روبرو شد، کرکره دولت را پایین کشید و انتخابات جدید منجر به پیروزی حزب محافظه‌کار و نخست‌وزیری استنلی بالدوین شد.

حالا اما خیال حزب کارگر راحت شد و این رکورد در اختیار کسی نیست جز خانم نخست‌وزیر. موضوع این شکست نیز بسیار مهمتر از چیزی که است که کالاهان و مک‌دونالد با آن روبرو بودند. این شکست، بریتانیا را در آستانه برزخ سیاسی قرار داده است، هر چند اینکه چنین رأی ناامیدکننده‌ای در اوج روند خطیر جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا رخ داده، به کمک ترزا می آمده تا بلکه از مهلکه استیضاح رها شود.

منابع

https://www.theguardian.com/politics/2019/jan/15/theresa-may-landmark-brexit-defeat-what-happens-now-no-confidence

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Government_defeats_in_the_House_of_Commons_(1945%E2%80%93present)

https://www.theguardian.com/politics/live/2019/jan/16/brexit-vote-theresa-may-faces-no-confidence-vote-after-crushing-defeat

https://news.sky.com/story/the-most-significant-government-defeats-11607946