سرویس جهان مشرق - او در مجموعه تلویزیونی «خادم مردم»، نقش معلمی را بازی کرد که پس از اعتراض به فساد در حکومت، محبوبیت یافت و نامزد ریاست‌جمهوری شد. حالا او واقعاً نامزد ریاست‌جمهوری شد و ناباورانه با بیش از ۷۰% از آرا در صدر قرار گرفت.

دور اول انتخابات در ۳۱ مارس سال جاری برگزار شده بود و نتایج قطعی آن پس از ۵ روز توسط کمیسیون مرکزی انتخابات اوکراین منتشر شد: ولادیمیر زلنسکی ۳۰.۲۴%، پترو پروشنکو ۱۵.۹۵% و نخست‌وزیر پیشین یولیا تیموشنکو نیز ۱۳.۴۰% از آرا را کسب کردند.

مهمترین موضوعات در این رقابت ریاست‌جمهوری را مبارزه با فساد اقتصادی، برنامه‌ریزی برای رفاه و توسعه و روابط با اتحادیه اروپا، ناتو و روسیه تشکیل می‌داد. ۴۴ نامزد نام‌نویسی کرده بودند. از آن تعداد ۳۸ نفر همچنان در فهرست نهایی نامزدها باقی ماندند که باز هم برای خودش رکوردی است. ۱۳۹ انجمن غیردولتی برای مشارکت در نظارت بر انتخابات اسم‌نویسی کرده‌اند.

میزان مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری در هر دو دور بیش از ۶۲ درصد بوده که تفاوت چندانی با دور قبل در ۲۰۱۴ میلادی نکرده است. طبق آمار رسمی دولت اوکراین، ۳۴.۵ میلیون نفر حائز شرایط رأی‌دهی بودند که البته ۱۲% از این تعداد در شبه‌جزیره کریمه یا مناطق جدایی‌طلب در شرق اوکراین زندگی می‌کنند (دولت اوکراین انضمام کریمه به روسیه را به رسمیت نمی‌شناسد) و در تعیین میزان مشارکت (۶۲%) در نظر گرفته نشده‌اند.

زلنسکی کیست

ولادیمیر زلنسکی با ۴۱ سال سن تجربه بازیگری، کارگردانی هنری و تهیه‌کنندگی سریال‌های تلویزیونی را دارد. او ابتدا در تئاترهای دانشجویی نقش بازی کرد، زمانی که در رشته حقوق تحصیل می‌کرد و سپس بواسطه تیم هنری که با دوستانش تشکیل داده بود، در یک شوی تلویزیونی طنز با نام KVN شرکت کرد و شناخته شد.

او در آنجا تیم جدیدی با عنوان Kvatral ۹۵ تشکیل داد و از ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ میلادی در بسیاری از اقمار جداشده شوروی نمایش‌های طنز اجرا کرد که به یکی از محبوب‌ترین‌ها تبدیل شد و با جذب سرمایه، شرکتی به همین نام تأسیس کرد.

از آن زمان تا کنون فیلمنامه بسیاری از سریال‌های تلویزیونی و حتی دیالوگ‌های برخی سلبریتی‌ها به این شرکت سفارش داده می‌شود و خود زلنسکی نیز نقش اول را در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها ایفا کرده است. وی جوایز تلویزیونی TeleTriumph را نیز به دست آورده است.

وی را به «ترامپ اوکراین» ملقب کرده‌اند اما وعده‌های او در انتخابات نشان می‌دهد او و مشاورانش آن گونه که به نظر می‌رسید هم از عالم سیاست بیخبر نبودند. او گفت باید محدودیت دائمی برای تصدی مناصب عمومی در مورد کسانی که حتی یک بار دچار فساد اقتصادی شده‌اند اعمال شود و از آن سو فراریان مالیاتی اگر اظهارنامه جدید مشتمل بر اموال پنهان خود بنویسند، جرائم گذشته آنها بخشیده خواهد شد. عضویت در ناتو را هم به همه‌پرسی خواهد گذاشت.

اما منتقدانش می‌گویند او منافع اقتصادی در روسیه دارد و با سرمایه‌داری به نام کولوماینسکی همکاری می‌کند، بنابر این ممکن است با چهره تلویزیونی‌اش به عنوان معلم «خادم مردم» تفاوت‌هایی داشته باشد. زمان اثبات می‌کند زلنسکی کدام رویَش را نشان می‌دهد.

چرا سلطان شکلات انتخابات را واگذار کرد

پروشنکو ۵ سال پیش با نشان‌دادن چهره یک فعال اقتصادی موفق و سالم، یک اشرافیِ مهربان توانست با ۵۴% در دور اول انتخابات ۲۰۱۴ میلادی پیروز شود. او قول داد کارخانجات شکلات‌سازی‌اش با نام Roshen نفعی از ریاست‌جمهوری او نبَرند. ظاهراً هم نبُردند اما قول‌های دیگری هم داده بود.

مبارزه پروشنکو با فساد اقتصادی در حکومت چندان راه به جایی نبرد است تا جایی که دستیاران خود او به کلاهبرداری در یک پرونده خرید نظامی متهم شده‌اند. مبارزه با جدایی‌طلبان شرق اوکراین همچنان بدون نتیجه و حتی بدون راهبرد مشخص ادامه دارد و اصلاحات اقتصادی‌اش مثل هر رئیس‌جمهور دیگر آماج انتقادات رقبا قرار گرفته است.

از آن سو موفقیت‌های او بدون حضور او هم برای اوکراینی‌ها تداوم خواهد داشت. توافق الحاق به اتحادیه اروپا بدون پروشنکو هم به شهروندان اوکراینی اجازه تردد در کشورهای اروپایی را می‌دهد؛ کلیسای مستقل ارتدکس در اوکراین نیز تأسیس شده و بدون پترو هم مسیحیان را پذیرا خواهد بود؛ روندی که هم‌اکنون برای عضویت در ناتو در جریان است نیز مدیون فشار کشورهای غربی به روسیه است و چندان به تلاش پروشنکو مرتبط نیست.

حواشی تبلیغات انتخاباتی

۱- علیرغم وجود تساهل مذهبی در اوکراین، یهودی بودنِ زلنسکی به یکی از حواشی پررنگ انتخابات این کشور تبدیل شد. روس‌تباران یهودی بخش قابل ملاحظه‌ای از جمعیت اسرائیل را تشکیل می‌دهند و حالا متواری‌شدن یک سرمایه‌دارِ مخالف پروشنکو به سرزمین‌های اشغالی که گفته می‌شود حامی برخی نامزدها است، نگرانی‌هایی را بابت نفوذ صهیونیست‌ها در انتخابات اوکراین ایجاد کرد.

زلنسکی آشکارا یک یهودی است و از علائم این دین مانند تفیلین نیز استفاده می‌کند. با این حال والدین او که یهودی و در علم سایبرنتیک استاد بودند به اسرائیل مهاجرت نکرده‌اند.

۲- پروشنکو در سخنرانی‌اش در آخرین روزهای تبلیغات انتخاباتی گفت «تنها مردم اوکراین آینده اوکراین را تعیین می‌کنند، نه پوتین، نه هیچکس دیگری و نه سرمایه‌داران فاسدی که در اسرائیل نشسته‌اند». منظور او کولوماینسکی بود که اکنون در اسرائیل زندگی می‌کند و پروشنکو می‌گفت دو رقیب اصلی‌اش از سوی وی حمایت می‌شوند؛ کسی که به دلیل ملی اعلام کردن بانکش توسط پترو در حال انتقام‌گیری از رئیس‌جمهور است. تیموشنکو و زلسنکی این اتهام را رد کردند.

۳- گروه‌های راستگرای افراطی دائماً میتینگ‌های انتخاباتی پروشنکو را به هم می‌ریختند و برای اعلام تقلب در انتخابات در صورت رأی آوردن وی خط و نشان کشیده بودند! با توجه به توانمندی‌های شبه‌نظامی این گروه، سفرای گروه هفت طی نامه‌ای به وزیر کشور اوکراین نسبت به فعالیت آنها ابراز نگرانی کردند. پروشنکو آنها را «نازی» می‌خواند و قول داد نگذارد در روند انتخابات خللی ایجاد کنند.

۴- بی‌بی‌سی طبق اعلام سخنگوی رئیس‌جمهور اوکراین از انتشار اطلاعات نادرست در مورد وی عذرخواهی کرد. ظاهراً در یکی از برنامه‌های این شبکه بریتانیایی به رشوه‌هایی اشاره شده که پروشنکو برای ترتیب‌دادن دیدارش با دانلد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا پرداخته است.

۵- از آنجا که عضویت اوکراین در ناتو از ابتدای انقلاب «میدان» در ۲۰۱۴ میلادی تا کنون یکی از اهداف اصلی کشورهای غربی است، در آستانه انتخابات نیز ناوشکن‌های ناتو با ایفای نقشی پدرانه و دلسوزانه (!) به درخواست کی‌یف در دریای سیاه مستقر شدند تا مثلاً در صورت وقوع هر گونه تهدید (از جمله در زمان انتخابات) واکنش نشان دهند.

جمع‌بندی

روی آوردن مردم به زلنسکی نه تنها مدیون چهره جوان و غیرسیاسی او به عنوان یک سلبریتی بود که دیکته نانوشته دارد، بلکه نتیجه انتقادات و افشاگری‌های دو رقیب اصلی علیه یکدیگر یعنی پروشنکو و تیموشنکو بود. اگر چه پروشنکو تلاش می‌کرد انتخابات را به نفع خود دوقطبی کند و همه را به هواداران خودش و مخالفان «منفعت‌طلب و توطئه‌گر» علیه مردم تقسیم کند، اما چه بخواهد و چه نخواهد با ورود زلنسکی انتخابات از حالت دوقطبی خارج شد و مردم هر چه «نه» به سیاستمداران شکست خورده و غربگرا داشتند در صندوق زلنسکی ریختند.

منابع

https://www.nbcnews.com/news/world/comedian-volodymyr-zelensky-leads-polls-ukraine-s-presidential-race-n973811

https://www.kyivpost.com/ukraine-politics/presidents-spokesman-bbc-apologizes-for-spreading-false-information-about-poroshenko.html

https://www.richmond.com/news/national-world/ap/ukraine-president-claims-tycoon-backed-rivals-for-revenge/article_7cf5f876-2c75-53e9-b5d6-c0e2507f9763.html

https://www.cfr.org/article/why-ukraine-might-make-tv-actor-its-president

https://www.nytimes.com/aponline/2019/03/28/us/ap-eu-ukraine-election-candidates.html

https://uk.reuters.com/article/uk-ukraine-election-poll/comedian-zelenskiy-leads-poll-in-ukraine-presidential-election-idUKKCN1QE1CG

http://in2english.net/2018/04/16/volodymyr-zelenskiy-a-famous-tv-personality

https://www.independent.co.uk/news/world/europe/ukraine-election-candidate-says-president-should-be-impeached-over-embezzlement-scandal-a8797931.html

https://en.wikipedia.org/wiki/2019_Ukrainian_presidential_election

https://www.rferl.org/a/final-results-from-ukraine-presidential-election-give-zelenskiy-30-percent-of-vote/29860319.html

https://www.kyivpost.com/ukraine-politics/tymoshenko-challenges-exit-poll-results-that-show-her-defeat.html