سرویس سیاست مشرق -  روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** تحریم ها رکورد زد،سرِ برجام سلامت

در روزهای گذشته، مجلس نمایندگان آمریکا با ۴۲۳ رأی موافق و ۲ رأی مخالف- یعنی با هماهنگی کامل دموکرات ها و جمهوری خواهان- طرحی را علیه برنامه موشکی ایران تصویب کرد.

علاوه بر این در روز ۹ آبان، قانون کاتسا (مادر تحریم ها یا همان سیاه چاله تحریم ها) اجرا می شود.

اما این موضوع بسیار مهم توسط روزنامه های زنجیره ای اصلاح طلب سانسور شد. در این میان تنها یکی دو روزنامه آن هم با ملاحظات بسیار، این اتفاق را پوشش دادند.

در همین رابطه، روزنامه آرمان در مطلبی با عنوان «تحریم‌های جدید کنگره علیه‌ ایران با حفظ برجام» نوشت:

« آمریکا از همه توان خود برای به بن‌بست کشاندن برجام و تحت فشار قرار دادن ایران بهره می‌برد. حتی اگر این فشارها از طریق اعمال تحریم‌های غیر هسته‌ای باشد تا به خیال خود ایران را از پا در آورد و او را وادار به خروج یکجانبه از برجام کند. به همین دلیل کنگره آمریکا روز پنجشنبه در پاسخ به عدم تایید پایبندی ایران به برجام، ضمن حفظ توافق هسته‌ای تحریم‌های جدیدی علیه‌ ایران با هدف توقف برنامه موشکی کشورمان به تصویب رساند».

سانسور تحریم های ضد ایرانی در روزنامه های اصلاح طلب در حالی است که این جماعت در سال ۹۴، با بزک برجام تاکید می کردند که «تحریم ها به تاریخ پیوست» و «صبح بدون تحریم» فرا رسید و تحریم ها فروپاشید!

بعدها مدیر مسئول روزنامه زنجیره ای شرق اعتراف کرد که برای عبور از سد افکار عمومی، برجام را بزک کردیم.

فلسفه اصلی مذاکرات هسته ای این بود که به ازای محدودیت های گسترده توان هسته ای ایران، تمامی تحریم ها لغو شود. بر همین اساس آقای روحانی-تیرماه ۹۴- اعلام کرد که تمامی تحریم ها در دی ماه ۹۴ بالمره لغو خواهد شد و نه تعلیق!

اما براساس مستندات متعدد، برجام از ابتدا به توافقی یکطرفه تبدیل شد. دولت ایران-برخلاف روال توافقات بین المللی- تعهدات خود را تمام و کمال انجام داد و وقتی دست ایران از توان هسته ای خالی شد، تازه اجرای تعهدات طرف مقابل آغاز شد. آمریکا که هیچ سپرده ای در دست دولت آقای روحانی نداشت، به راحتی برجام را نقض کرد. این روال تا جایی پیش رفت که مسئولان ارشد دولت و اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای به صراحت اعلام کردند که آمریکا متن و روح برجام را به صورت فاحش نقض کرده است.

انفعال دولت یازدهم و دوازدهم در مقابل نقض فاحش برجام توسط آمریکا، واشنگتن را گستاخ تر کرد. بر همین اساس در پسابرجام نه تنها تحریم ها به تاریخ نپیوست، بلکه با تمدید قانون آیسا و تصویب مادر تحریم ها، زیرساخت آن قوی تر شد.

در حال حاضر «هسته ای رفت و تحریم ها پابرجا ماند»، اما روزنامه های اصلاح طلب همچنان تاکید دارند که ما باید یکطرفه به تعهدات خود پایبند باشیم تا خاطر کدخدا! مکدر نشود. درست است که تحریم ها رکورد زد اما سرِ برجام سلامت!

** تملق اطرافیان رئیس جمهور،خاطرات دولت سازندگی را زنده کرد!

روزنامه بهار در گزارشی با عنوان «ماندگاری به کاشی نیست» نوشت:

«خبر نصب "کاشی ماندگار" بر سردر منزل پدری رئیس جمهور موجب حیرت بسیاری از حامیان و مخالفان روحانی شده است. حامیان روحانی تصور نمی کردند منصوبان منتخبشان در سازمان میراث فرهنگی،تملق و چاپلوسی را به این حد برسانند که یکی از کاشی های ماندگار را بر سردر منزل پدری رئیس جمهور در شهرستان سرخه، محل تولد حسن روحانی نصب کنند...

براساس یکی از نکاتی که ذیل تعریف "کاشی ماندگار" آمده است می خوانیم " با توجه به ضرورت رضایت شخصیت یا بستگان و یا مالکان محل سکونت قبلی شخصیت، تنها در صورت رضایت مالکان محل، کاشی ماندگار امکان نصب را پیدا خواهد کرد". براین اساس نمی توان این توجیه را پذیرفت که روحانی از چنین رویدادی بی خبر بوده است و همین موضوع نقد و ابهام را نسبت به این اتفاق دوچندان می کند که چطور ممکن است که آقای روحانی با این میزان از سوابق سیاسی نسبت به تاثیر چنین رخدادی ناآگاه باشند؟! کمی که به گذشته بازمی گردیم شاهد آن هستیم که در دولت سازندگی نیز چنین وقایعی که از جنس تملق بود، کم نبود و به دفعات رخ می داد و در نهایت نیز سبب خدشه دارشدن شخصیت رئیس جمهور وقت شد. با نگاه به چنین اتفاقاتی این نگرانی وجود دارد که شباهت های حسن روحانی با مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی جنبه های منفی شخصیت هاشمی در دوران سازندگی از جمله ایجاد فضا برای متملقان را هم شامل باشد و این کاشی ماندگار آغازی باشد بر اشتباهات ماندگار دیگر!».

گفتنی است انتشار تصویر نصب "کاشی ماندگار" بر سردر منزل پدری رئیس جمهور با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی و استاندار سمنان، با بازخورد منفی افکار عمومی مواجه شد.

متاسفانه این اقدام در دولت آقای روحانی مسبوق به سابقه است. برای نمونه در جشنی در سرخه با عنوان «روحانی تنها نیست»- خرداد ۹۴- ‌ که اتفاقا یکی از معاونین رئیس‌جمهور نیز حضور داشت، از تندیس آقای روحانی رونمایی و عنوان شد که در یکی از میادین سرخه نصب خواهد شد. چندی بعد و با اعتراض‌های صورت گرفته، مسئول جشن مصاحبه‌ای کرد و به جای پذیرش‌اشتباه گفت آنچه رونمایی شده تندیس نبوده و یک کار حجمی و پرتره از رئیس‌جمهور است!

این قبیل اقدامات از سوی مقامات دولتی در حالی است که مردم با مشکلات متعدد دست به گریبان هستند.

** انفعال دولت در مقابل دبّه کردن توتال ادامه دارد

روزنامه دولتی ایران در مطلبی به نقل از «امیر حسین زمانی‌نیا» معاون وزیر نفت با عنوان «تدارک۲۰ میلیارد دلار قرارداد جدید نفت و انرژی» نوشت:

«ایران پس از اجرای توافق هسته‌ای، سهم خود را از بازار جهانی انرژی تقریباً پس گرفته است. نخستین قرارداد جدید نفتی ایران در دوران پساتحریم میان شرکت ملی نفت و یک کنسرسیوم بین‌المللی به رهبری توتال فرانسه برای توسعه فاز۱۱ پارس جنوبی در تیرماه امسال امضا شد. بر اساس این قرارداد، کنسرسیومی به رهبری توتال ایجاد شده است که شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین و پتروپارس ایران اعضای دیگر آن را تشکیل می‌دهند...پیش بینی ما این است که ایران در سال آینده میلادی قراردادهای جدیدی به ارزش بیش از ۲۰ میلیارد دلار در حوزه نفت و انرژی امضا کند».

متاسفانه دولت و رسانه های دولتی، از بیان واقعیت درخصوص قرارداد توتال امتناع می کنند.

این در حالی است که براساس گزارش رویترز، «پاتریک پویانه» مدیرعامل شرکت بدسابقه توتال در روزهای گذشته در اظهارنظری تأمل برانگیز گفت:

«توتال درباره قرارداد پارس جنوبی با ایران هنوز سرمایه‌گذاری نکرده است و تا آخر سال میلادی جاری در این‌باره تصمیم خواهد گرفت. پویانه تصریح کرد در صورت تصمیم آمریکا مبنی بر خروج شرکت‌های سرمایه‌گذاری، حتی اگر ایران و فرانسه نیز به این توافق وفادار بمانند، توتال از ایران خارج خواهد شد. این شرکت در حال بررسی عواقب تصمیمات ترامپ است و در صورتی که راهی قانونی برای ماندن در ایران پیش روی این شرکت نباشد، به طور قطع از ایران خارج خواهد شد. حتی در صورتی که ایران به برجام پایبند بماند و اتحادیه اروپایی، چین و روسیه نیز تصمیم بگیرند برجام بدون حضور آمریکا به کار خود ادامه دهد، باز هم آمریکا تحریم‌های یکجانبه‌ای علیه ایران وضع خواهد کرد که در این صورت توتال از ایران خارج خواهد شد. توتال در حال بررسی گزینه‌های موجود است و همه چیز به تصمیم کنگره آمریکا درباره تحریم مجدد ایران و نوع تحریم‌های احتمالی که از سوی آمریکا علیه ایران وضع خواهد شد، بستگی دارد. ما قراردادی در ایران امضا کرده‌ایم. اگر بتوانیم پیش برویم، پیش خواهیم رفت و اگر نتوانیم، توقف خواهیم کرد. راه و رسم کسب‌وکار همین است».

مدیر عامل توتال در ادامه در اظهارنظری غیرمسئولانه گفت:«خروج از قرارداد با ایران در شرایط فعلی ریسک مالی اندکی برای توتال خواهد داشت چراکه تا به حال سرمایه‌گذاری صورت نگرفته و در پایان سال جاری میلادی (۲ ماه آینده) این تصمیم‌گیری انجام خواهد گرفت».

لازم به ذکر است که پیش از این نیز در سال ۷۹ توافقنامه‌ای بین ایران و توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی امضا شده بود اما به دلیل بهانه‌گیری‌های مداوم این شرکت فرانسوی در موضوعاتی مانند رقم قرارداد، این توافقنامه هیچ‌گاه تبدیل به قرارداد نشد و توسعه این فاز پارس جنوبی هشت سال به تاخیر افتاد و در نهایت توتال در سال ۸۷، به بهانه ریسک بسیار زیاد سرمایه‌گذاری در ایران، دبّه کرد واز صنعت نفت و گاز کشورمان خارج شد.

** اعتراف اصلاح طلبان به رفتار باجگیرانه اروپا

روزنامه شرق در مطلبی نوشت:

« [یکی از نقاط] ضعف اروپا، روشن‌نبودن نحوه واکنش شرکت‌های اروپایی در قبال اعاده تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران است. این احتمال دور از ذهن نیست که حتی در صورت مواضع قاطع اروپا علیه چنین اقدامی، شرکت‌های اروپایی به راه خود بروند و نخواهند حضور خود در بازار ١٩تریلیون‌دلاری آمریکا را به مخاطره اندازند».

کارشناسان معتقدند که به لحاظ راهبردی، منافع بلندمدت کشورهای اروپایی طرف برجام بیش از ایران به آمریکا گره خورده است و لفاظی‌های آنها در دفاع از برجام، خیلی زود رنگ می‌بازد.

«حسین راغفر» کارشناس اقتصادی حامی دولت پیش از این گفته بود:«اروپایی‌ها نشان دادند با یک تهدید آمریکا به سهولت راضی می‌شوند تمام شرکت‌های خود را از ایران جمع کنند و بروند. این امر طبیعی نیز هست، آمریکا همواره همه شرکت‌ها را در مقابل دوراهی انتخاب میان همکاری با خود یا ایران می‌گذارد. هر چند اقتصاد آمریکا آینده روشنی ندارد، اما حداقل تا چند دهه آینده یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان خواهد بود و بازار مصرف سودآور و باثبات‌تر این کشور، می‌تواند برای هر فعال اقتصادی جذاب باشد. اروپایی‌ها نیز با آگاهی از این ماجرا به شکل باج‌گیرانه‌ای با ایران برخورد می‌کنند. مثلاً انتظار فرانسه این است که بازسازی اقتصاد خود را با انرژی ارزان ایران و امتیازهای مالی سنگین پیش ببرد».

«داوود هرمیداس‌باوند» نیز –شهریور ۹۶ - در مصاحبه با روزنامه شرق گفته بود:«این نکته را باید در نظر داشت که همراهی نسبی اتحادیه اروپا با ما در هر وضعیتی ادامه پیدا نمی‌کند. بنابراین اگر آمریکا بخواهد تحریم‌های یک‌جانبه مضاعف خود را علیه ما فعال کند، بسیاری از شرکت‌های اروپایی ترجیح می‌دهند که خودشان را به دردسر نیندازند. آنها می‌آیند، مذاکره و تفاهم می‌کنند اما در مرحله اجرا متوقف می‌شوند».

** رکود بازار مسکن ادامه دارد

روزنامه قانون در مطلبی نوشت:

«افزایش قیمت مسکن و از طرف دیگر افزایش اجاره‌بها، مستاجران را در شهرهای بزرگ به قشری تبدیل کرد که مدت‌ها خیال خانه دار شدن را در ذهن نپرورانند. متاسفانه مسکن به‌عنوان یک کالای مصرفی و در عین حال ضروری نقش بسزایی در پیچیده‌کردن مقوله ازدواج در جوامع شهری بازی می‌کند».

گفتنی است در حالی که رکود بازار مسکن، مالکان را به سمت دریافت اجاره بیشتر سوق داده، برخی آمارها از ۴۰ درصد گران‌تر شدن اجاره‌بها می‌گویند.

به طور طبیعی زمانی که بازار مسکن در رکود باشد و رونق در این بازار اتفاق نیفتد عموما گرایش مالکان به سمت اجاره و رهن افزایش پیدا می‌کند. این باعث می‌شود فشار بسیاری به مستاجران وارد شود. در سال‌های اخیر کاهش تولید مسکن و حداقل تولید را داشته‌ایم که همین امر به افزایش اجاره بها دامن زده است.
کارشناسان می‌گویند اگر بازار مسکن رونق می‌گرفت و دولت و وزیر راه با مسکن مهر لجبازی نمی‌کردند، از طریق این رونق می‌شد ۲۰۰ شاخه شغلی صنعتی و اقتصادی دیگری را نیز فعال کرد.است.

در حال حاضر مسکن اجتماعی نیز تنها روی کاغذ اجرا شده است.