به گزارش مشرق، درحالی که فضای سیاسی حاکم بر لبنان از رکود در پرونده تشکیل کابینه جدید توسط «سعد الحریری»، نخست وزیر مکلف حکایت دارد و از طولانی شدن پروسه تشکیل دولت جدید لبنان خبر می‌دهد، هیئتی به نمایندگی از حکومت عربستان سعودی وارد بیروت شد.
به نوشته پایگاه خبری «لبنان 24» این هیئت سعودی حامل پیامی از شاه عربستان برای ژنرال «میشل عون»، رئیس جمهوری لبنان بود که از وی برای سفر رسمی به ریاض دعوت بعمل می‌آورد.
اگرچه «جبران باسیل»، وزیر خارجه موقت لبنان بابت پاسخ به این دعوت بدلیل تداخل آن با برنامه سفرهای خارجی عون به 2 کشور فرانسه و مصر عذر خواسته بود، با این حال این دعوت نشان از جایگاه منطقه‌ای و بین المللی لبنان نیز دارد.
اما در عین حال سوالات مهمی در اذهان ایجاد می‌کند که مهمترین آن ارتباط این سفر با «بحران سوریه» است و اینکه آیا به این طریق عربستان با نزدیک کردن خود به لبنان تلاش می‌کنند، بر پرونده سوریه تاثیر بگذارد و یا مانع تاثیر دمشق بر بیروت شود.
واقعیت‌ها تاکید می‌کند که نه دمشق تمایلی به دخالت در امور داخلی لبنان دارد و نه بیروت خواهان ورود به عرصه بحران سوریه است و آنچه در این زمینه مطرح است و احساس می‌شود، ناشی از ارتباط ارگانیک بین لبنان و منطقه به عنوان یکی از کشورهای تشکیل دهنده آن است و همین موضوع است که توجه طرف‌های خارجی را به لبنان جلب کرده است.
نگاهی به اعضای تشکیل دهنده هیئت سعودی که ریاست آن را «خالد الفیصل»، امیر مکه مکرمه برعهده دارد، نشان می‌دهد، این سفر برای عربستان حائز اهمیت بسیاری است، چون همگان از جایگاه خالد الفیصل در خاندان سعودی و نزدیکی وی به «ملک سلمان»، پادشاه عربستان و نقش هماهنگ کننده‌اش هنگام اتخاذ تصمیمات مهم و اساسی در خاندان سعودی آگاه هستند. لذا حضور فصیل در بیروت و در دیدار با عون به عنوان فرستاده ملک سلمان تا حدود زیادی گویای بسیاری از ناگفته‌هاست.
براین اساس محافل سیاسی حاشیه خلیج فارس تاکید می‌کنند، دیدار شخص خالد الفیصل به عنوان فرستاده ویژه ملک سلمان با میشل عون به عنوان رئیس جمهور و سعد الحریری به عنوان نخست وزیر مکلف و همچنین «نبیه بری»، رئیس پارلمان لبنان نشان می‌دهد، لبنان از چه جایگاه مهمی نزد شاه عربستان برخوردار است.
این درحالی است که محافل سعودی این ماموریت را پیش زمینه نقش مهمی می‌دانند که خالد الفیصل قرار است، در کنار شاهزاده محمد بن سلمان و شاهزاده محمد بن نایف در آینده عربستان ایفا کند.
به گفته این محافل اگرچه ملک سلمان پیش‌تر اهمیت چندانی برای گزینه عون به دلیل مواضع جانبدارانه‌اش در قبال حزب الله و سوریه و جمهوری اسلامی ایران به عنوان رئیس جمهور لبنان قائل نبود، اما تغییر موازنه‌ها و معادلات قدرت در لبنان و منطقه به سود محور مقاومت او را وادار به تغییر رویکرد در برابر عون کرده است.
محافل سعودی خاطرنشان می‌کنند که ریاض بار دیگر به عرصه لبنان بازگشته تا با نزدیک کردن بیش از پیش دو طایفه مسیحیان و اهل سنت به یکدیگر ضمن تامین منافع خویش در لبنان از گسترش نفوذ ایران و قدرت یافتن بیش از پیش حزب الله نه تنها در این کشور که در منطقه جلوگیری کند.
با توجه به اینکه ریاض به خوبی می‌داند، حتی در صورت موفقیت سعد الحریری به تشکیل کابینه، وی تحت فشارهای بسیاری از سوی حزب الله و هم پیمانانش قرار خواهد داشت.
افزون بر آن نباید حضور تاثیر گذار جمهوری اسلامی در عرصه سیاسی لبنان را فراموش کرد، بازیگری که سعودی‌ها آن را جدی‌ترین رقیب خود در لبنان می‌دانند و همین موجب می‌شود، بار دیگر جایگاه گذشته لبنان در سیاست خارجی عربستان احیا شود، به ویژه آنکه هیچ نشانه‌ای دال بر تفاهم بین ریاض و تهران برسر پرونده لبنان وجود ندارد. اگرچه اکنون تنها خواسته عربستان از حزب الله پرداختن به داخل لبنان و عدم حضور در پرونده‌های منطقه‌ای از جمله در سوریه و بنابر ادعای ریاض در یمن جهت آموزش انصار الله است.
این تغییر رویکرد سوالاتی را درباره چرایی چرخش دیدگاه و تغییر رویکرد عربستان در قبال لبنان مطرح می‌کند، از جمله اینکه:
- آیا سعودی‌ها دوره ریاست جمهوری ترامپ را دوره‌ای سخت در روابط عربستان – آمریکا ملاحظه می‌کنند که با بحران‌های پیچیده و متعدد روبه روست و این موضوع موجب شده تا در سیاست‌های منطقه‌ای خود و پرونده‌هایی یمن، بحرین، عراق، سوریه، لبنان، مصر و شمال آفریقا تجدید نظر کنند؟
- این تجدید نظر تشدید تقابل منطقه‌ای عربستان با جمهوری اسلامی ایران را به دنبال خواهد داشت یا موجب روی آوردن عربستان به رویکرد درب‌های باز و گفت‌وگو و مذاکره با تهران جهت حل اختلافات و بحران‌های منطقه‌ای همانند آنچه در لبنان شاهد آن بودیم، را به دنبال خواهد داشت؟
این گفته تا چه اندازه صحت دارد که سعودی‌ها با عدم مخالفت و موافقت با ریاست جمهوری میشل عون موفق شدند، چندین هدف را در لبنان محقق کنند، از جمله:
- بازگرداندن سعد الحریری، دست نشانده عربستان به قدرت و عرصه سیاسی لبنان
- تثبیت توافقنامه طائف
- نسخ توافقنامه دوحه و معادله یک سوم اجرا نشده در دولت
- بی‌طرف ساختن میشل عون پس از ناکامی ایجاد تفرقه بین او و حزب الله
- تثیبت قانون شصت یا حفظ موازنه قوای کنونی
- بی‌طرف ساختن لبنان در قبال بحران‌های منطقه
- بازگرداندن اعتبار به توافقنامه‌های بین المللی
در چنین شرایطی عربستان اگر در اندیشه بازگرداندن لبنان به دامان خویش است، دو گام اساسی پیش رو دارد که در مرحله اول برداشتن آن برای ریاض امری الزامی است:
- تعیین سفیر در بیروت
- اعطای کمک 3 میلیارد دلاری به ارتش لبنان
اما باید توجه داشت، عربستان کنونی، با دوره درآمدهای کلان نفتی و میلیاردها دلار حاصل از فروش نفت به غرب و آمریکا فاصله بسیار دارد، لذا پرداخت این مبلغ را منوط به این خواهد کرد که وزارتخانه‌های کشور و دفاع و فرماندهی کل ارتش و نیروهای مسلح لبنان در دوران ریاست جمهوری عون را چه کسانی تصدی خواهند کرد؟
