سرویس جهان مشرق - تحلیلگران مسایل راهبردی منطقه، آزاد سازی فلوجه را باعث راه اندازی مجدد شاهراه ارتباطی محور مقاومت از ایران تا بغداد به فلوجه و سوریه می دانند. شاید بتوان گفت مهم ترین دستاورد و امتیاز آزاد سازی فلوجه، ایجاد امنیت برای این محور استراتژیک بود که می تواند ارتباط کم هزینه و زمینی بین محورهای مقاومت منطقه ای از ایران گرفته تا عراق و سوریه و لبنان را مهیا کند.

 

قطع ارتباط تروریست ها در منطقه فلوجه در عین حال اتوبان استراتژیک تروریست ها برای رسیدن به پایتخت عراق برای انجام حملات تروریستی را مسدود کرد. همچنین نزدیکی و ارتباط مرزی منطقه فلوجه با مرزهای اردن و عربستان باعث شده بود این کشورها به راحتی بتوانند از مناطق مذکور برای ارائه کمک های لوجستیک، انسانی و تسلیحاتی به تروریست ها در سوریه و عراق استفاده کنند.

 

 

خالد العبیدی وزیر دفاع عراق اخیرا در اظهاراتی تاکید کرد که تنها 10 درصد از اراضی این کشور تحت سلطه داعش قرار دارد. وی در عین حال اذعان کرد که پیشروی در عرصه میدانی بر ضد داعش، اوضاع امنیتی داخلی کشور را بهبود نبخشیده است. العبیدی خواستار کمک سایر کشورها برای استقرار امنیت در عراق شده و تاکید کرد که پیشروی در عملکرد نظامی باید با پیشروی در پرونده های امنیتی همراه باشد.

 

برآورد آمریکا و برخی افراد در داخل دولت عراق، قبل از آزادسازی فلوجه این بود که ارتش باید به تنهایی برای این جنگ وارد عمل شود. به دلیل موقعیت جغرافیایی فلوجه و نزدیکی به بغداد و فرودگاه (هواپیماهای باری و مسافربری برای فرود در فرودگاه در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند و ممکن بود از سوی تروریست ها هدف قرار گیرند) لزوم آزادسازی این شهر بیش از پیش احساس می شد.

 

شهر فلوجه مرکز ثقل استان الانبار به عنوان یکی از بزرگ‌ترین استان‌های عراق به شمار می‌رود. تصمیم به آزادسازی سریع فلوجه تحت فشارهای بین‌المللی برای مقامات عراقی تصمیم ساده‌ای نبود، به همین علت بود که این عملیات حدود یک سال به تعویق انداخته شد. این در حالی است که فلوجه در نزدیکی بغداد قرار دارد و تهدیدی مستقیم بر ضد دولت عراق به شمار می‌رود.

در ابتدا ارتش با حمایت آمریکایی‌ها سه مرحله وارد فلوجه شد، اما بنا بر اخبار منابع محلی مقاومت تروریست‌های داعش در این مرحله به حدی شدید بود که این نیروها نتوانستند بیشتر از 150 متر پیشروی کنند. پس از قفل شدن عملیات، العبادی اعلام کرد حشدالشعبی باید وارد عرصه شود و در کنار حشد الشعبی، گردانهای بدر و کتائب حزب الله عراق نیز وارد عمل شدند.

 

 

دو اتفاق اساسی باعث شد العبادی اولویت حمله از موصل به فلوجه تغییر دهد. اتفاق اول انفجار بزرگی بود که آوریل گذشته در بغداد ایجاد شد. رسانه های عراقی اعلام کردند منبع انفجار، شهر فلوجه بود. اتفاق دوم نیز بحران سیاسی داخلی در عراق بود که به یورش به منطقه سبز و طرح مطالبات برای استعفای دولت عراق منتهی شد.

 

آمریکا تصور می‌کرد ورود حشدالشعبی به درگیری های فلوجه باعث می شود درگیر‌ی‌ها برای آزادی این شهر 6 ماه طول بکشد و تلفات آن نیز سنگین خواهد بود. اما هنگامی که گروه های مردمی مقاومت وارد عرصه شدند، بعد از سه روز با کمتر از 100 شهید و هلاکت 400 نفر از داعشی‌ها توانستند مناطق مهمی از شهر را آزاد کنند. و به اعتقاد فرماندهان نظامی این آزادسازی شبیه معجزه بود.

 

تفاوتی که عملیات نیروهای مقاومت در فلوجه و ائتلاف بین المللی در الرمادی داشت، این بود که آمریکایی ها در عملیات آزادسازی الرمادی تقریباً همه مناطق این شهر را بمباران کردند و هیچ چیزی از آن باقی نمانده است. اما در فلوجه به دلیل تدابیری که حشد العشبی و حزب الله عراق داشتند، به 15 تا 30 درصد شهر آسیب وارد شده است.

 

آمریکایی‌ها و متحدان خلیجی این کشور با مانع تراشی در روند آزاد سازی فلوجه، این موضوع را با پرونده تجزیه عراق به سه کشور کوچک تر مرتبط کرده بودند. اما پیروزی های جریان های مردمی این پروژه را ناکام گذاشت.

 

 

به این ترتیب شاید مبالغه نباشد که بگوییم پروژه خطرناک داعش در عراق به پایان خود رسیده است، نگاهی کلی به اوضاع جغرافیای تسلط گروه‌های متخاصم در نقشه سیاسی عراق نشان می‌دهد که سرنوشت داعش در عراق تقریباً قطعی شده و برای تکمیل کردن آزادسازی سایر مناطق تحت سلطه این گروه تروریستی تنها به زمان نیاز است.

 

مناطق حضور تروریست‌های داعش در موصل و اطراف آن در استان نینوا و برخی مناطق تحت سلطه داعش در استان صلاح‌الدین و کرکوک تا مرزهای سوریه محاصره هستند. نیروهای مردمی و ارتش نظامی عراق طی دو سال گذشته داعش را به انجام عقب‌نشینی‌های گسترده وادار کرده و 11 عملیات بزرگ را بر ضد این گروه تروریستی انجام دادند که همگی آنها با موفقیت همراه بوده و در نتیجه این عملیات بیش از 30 هزار کیلومترمربع از مناطق تحت سلطه داعش آزاد شده است.  

 

 

مرحله بعد از آزاد سازی فلوجه، موصل است که حیدر العبادی معتقد است باید از اکتبر (مهر ماه) نیروهای عراقی وارد موصل شوند. موصل از شمال وجنوب شرق تحت محاصره است. آمریکایی ها در مذاکرات سیاسی برای آزاد سازی موصل همچنان بر طبل تجزیه عراق می کوبند ، اما دولت عراق و ایران به شدت با این طرح مخالف هستند. به هر حال چیزی که تا آغاز عملیات موصل باید نهایی شود، این است که حل و فصل سیاسی بین طرف های حاضر در عرصه عراق به دست آید تا زمینه برای عملیات نظامی جهت پاکسازی نهایی موصل فراهم شود.

 

اشتون کارتر وزیر جنگ آمریکا در اظهاراتی در حاشیه نشست وزرای خارجه و دفاع "ائتلاف بین المللی ضد داعش" در واشنگتن با اشاره تلویحی به ماهیت مذاکره در حال انجام برای ریشه کنی داعش گفت که این هفته طرح نهایی برای شکست داعش ترسیم خواهد شد. البته به نظر می رسد جریان های بین المللی این بار جدیت بیشتری برای مبارزه با داعش از خود نشان می دهند، چرا که دمشق نیز از روند مذاکرات استقبال کرده و آمادگی خود را برای همکاری با روسیه و آمریکا برای شکست داعش اعلام کرده است. کارتر تاکید کرده است که جداسازی الرقه از موصل می تواند در شکست داعش سهیم باشد.

 

 

درست است که آمریکایی‌ها در برابر اراده مردمی عراق جهت آزادسازی مناطق تحت سلطه داعش در فلوجه تسلیم شدند، اما این به معنی ناامید شدن آن‌ها نیست. واشنگتن در حال حاضر به دنبال تکرار همین سناریو در موصل است تا بتواند پیروزی نهایی بر داعش در عراق را به نفع خود مصادره کند.

 

در همین راستا است که آمریکایی‌ها به سمت پایگاه القیاره متمایل شده و آن را به‌عنوان مرکز مدیریت و هماهنگی عملیات آزادسازی شهرهای بزرگ شمال عراق مطرح کردند. آنها در همین راستا بیش از 500 نظامی خود را برای موضع‌گیری در این منطقه به عراق ارسال کردند. آمریکا به این ترتیب می‌خواهد ادامه حضور نظامی خود در عراق را که تاکنون به سقف 5 هزار نظامی رسیده است ، توجیه کند.

 

 

 

اصرار آمریکایی‌ها برای حضور در عملیات مبارزه با داعش در اراضی عراق در حالی دنبال می‌شود که افکار عمومی این سوال را مطرح می‌کنند که اگر نیروهای بومی و داوطلبان مردمی عراق طی دو سال از تاسیس نیروهای مردمی با حمایت محدود مستشاری نظامیان ایرانی موفق به کسب پیروزی‌های بزرگ بر ضد تروریست ها شده اند، چه نیازی برای حضور آمریکایی‌ها در درگیری‌های موصل است. چرا که اساساً آزادسازی موصل متفاوت از شهرهایی که نیروهای مردمی عراق موفق به شکست نهایی داعش در آن‌ها شده اند، نیست.

 

آمریکایی‌ها می‌خواهند از آخرین برگه خود در عراق یعنی شیطنت فرقه ای در روند آزادسازی موصل استفاده کنند تا شاید بتوانند تحولات سیاسی این کشور را تا حدی تحت کنترل خود داشته باشند. این در حالی است که هوشمندی و ذکاوت رهبران حشد الشعبی که در نبرد فلوجه نیز شاهد آن بودیم ، حساسیت‌های موجود در معرکه موصل مصر را به خوبی درک کرده و جلوی توطئه‌های آمریکا برای بهره‌برداری‌های فرقه‌ای جهت ایجاد فتنه مذهبی در کشور را خواهد گرفت.
 

 

*حمیدرضا عموزاده