سرویس جهان مشرق - «هدف از نماز جلوگیری از زشتی ها و پلیدی ها و هدف زکات پاکسازی انسان و پلایش وی از آلودگی ها و هدف روزه آرامش روح و روان است»، امام جماعت مسجد «کوبه» ژاپن با این جملات نمازگزاران را مورد خطاب قرار داد.بی شک اسلام در ژاپن با آنچه که از آن در کشورهای اسلامی مشاهده می شود، تفاوت بسیار دارد. برای اطلاع از این تفاوت ها شایسته است، در ابتدا نگاهی به ورود اسلام به ژاپن داشته باشیم.
ظهور اسلام در ژاپن به اواسط جنگ جهانی اول باز می گردد، جنگی که در سال 1914 میلادی کشورهای جهان را درگیر خود کرد. شرایط جنگ و مهاجرت ها و آوارگی هایی که کشورهای شرق آسیا و قفقاز شاهد آن بودند، موجب شد تا اقلیت کوچکی از مسلمانان تاتار و ترک راهی ژاپن شده و در این کشور اقامت کنند.
در سال 1919 میلادی فرزندان این اقلیت مسلمان خود را در کشوری یافتند که برداشت بسیار متفاوتی از دین داشتند، برداشتی که با تمام برداشت هایی که با آن آشنا شده و شناخته بودند، تفاوت داشت.
آنها با آداب و رسوم عجیب و ناآشنایی آشنا شدند که مردم ژاپن در مراسم ازدواج یا مرگ یا غم و اندوه و یا شادی، آنها را ادا می کردند.
در ژاپن برخی از مردم این آداب و رسوم را از ادیان دیگر گرفته بودند و ادا می کردند، در حالی که برخی از مردم این کشور برای دین و مذهب جایگاهی قائل نبودند و شخص «امپراتور» را مرجع عالی و والای خود می دانستند، چون بر این باور بودند که وی از سلاله خورشید است و این باوری چند صد ساله در میان بخشی از مردم ژاپن است که کسی اجازه خدشه وارد کردن به آن را ندارد.
با ورود تاتارها به ژاپن، ژاپنی ها از آنها استقبال کردند، چون بر این باور بودند که می توان از آنها به عنوان دست نشانده جهت حکومت بر مناطق شرق چین استفاده کرد که اسلام در آن اشاعه یافته بود. در واقع ژاپنی ها در آن زمان در اندیشه تاسیس ایالتی چینی وابسته به خود بودند، به همین دلیل به تاتارها اجازه اقامت در کشور خود را دادند و با ساخت و بنای مساجد در سرزمین خورشید مخالفت نکردند و اجازه دادند تا این مسلمانان آزادانه به دین و آداب و رسوم مذهبی خود بپردازند.
در این شرایط بود که مسجد جامع «کوبه» ژاپن به عنوان اولین مسجد در سرزمین خورشید با کمک مالی مهاجران مسلمان مقیم ژاپن ساخته شد و نقشه مهندسی و معماری آن را یک مهندس چک نه نام «یان ژوزف سواگر» برعهده گرفت که شبیه مساجد دوره عثمانی در ترکیه بود و به این ترتیب پس از 7 سال اولین مسجد ژاپن در سال 1935 میلادی افتتاح شد.
طی جنگ جهانی دوم اغلب اتباع خارجی مقیم ژاپن مجبور شدند، روی به منطقه کوبه بیاورند که به کانون اقامت و زندگی اتباع خارجی مقیم این کشور تبدیل شده بود. خیلی زود این منطقه به عنوان شهر بیگانگان به محاصره ژاپنی ها درآمد که در میان آنها 120 مسلمان به همراه خانواده هایشان نیز مشاهده می شدند، اما اهالی شهر همچنان آزادانه به فعالیت های تجاری و داد و ستد خود مشغول بودند.
اینگونه بود که مسجد کوبه به میعادگاه مسلمانان شهر کوبه تبدیل شد که هر روز در آنجا گرد هم می آمدند و اخبار جنگ را رد و بدل می کردند.
از شرایط حاکم بر مسلمانان مقیم ژاپن و کسانی که بعدها به اسلام درآمدند، می توان به راحتی دریافت که کشور و مردم و دولت ژاپن به اعتقادات و باورها و ادیان دیگر احترام می گذارند و تمام جنگ ها و توسعه طلبی های آنها طی تاریخ با هدف تحقق منافع مادی و اقتصادی و نه دینی و مذهبی و طایفه ای بوده و بر این اساس آنها از نفوذ ادیان دیگر در کشورشان نگران نیستند، چون اعتقاد دارند، ژاپنی ها چنان مردم سخت کوش و کاری هستند که در زندگی آنها نمی تواند، جای بسیاری را اشغال کند و بر روحیات و خط مشی آنها در زندگی تاثیر بگذارد.
این ویژگی های اجتماعی ژاپن تاثیر خود را بر جامعه اسلامی این کشور به خصوص در منطقه کوبه و مناطق همجوار آن گذاشت، جامعه ای که هم اکنون بیش از 4 هزار عضو دارد و اغلب در منطقه کوبه و حوالی آن به شعاع 80 کیلومتر سکونت دارند و 18 میلیون نفر را در خود جای داده است و هر جمعه شاهد برگزاری نماز جمعه و حضور این مسلمانان در مسجد کوبه است.
کار و تلاش بسیار بزرگترین موضوع مورد توجه این اقلیت مذهبی در ژاپن است و نماز جمعه آنها با تقوا و ایمان به خدا به دور از تاثیرپذیری از جنبش ها و گروه ها و احزاب اسلامی فعال در کشورهای اسلامی دیگر برگزار می شود.
نماز جمعه به ویژه برای کسانی که تازه به اسلام درآمده اند، یکی از راه های ارتباط اجتماعی با دیگر مسلمانان مقیم این کشور است، به همین منظور هر ظهر جمعه حدود 140 نمازگزار در مسجد کوبه حضور می یابند و در میان آنها می توان 3 ژاپنی که به آیین اسلام درآمده اند و 20 عرب و مسلمانانی از اتباع کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی را مشاهده کرد که هریک بنابر آداب و رسوم محلی کشور خود لباس بر تن می کنند.
نگاهی به چهره نمازگزاران نشان می دهد که سن اغلب آنها کمتر از 40 سال است و بسیاری از آنان به کار تجارت بین کشور مادر خود و ژاپن مشغول هستند.
تاکنون اغلب امامان جماعت مسجد کوبه را افرادی با تابعیت های عربی تشکیل می دادند، اما در این اواخر مجلس شورای مسجد امام جماعتی را از هند برای این مسجد انتخاب کرد.
مسجد کوبه از بعد مالی دارای استقلال است و درآمد خود را از طرق مختلف به دست می آورد، از جمله اجاره پارکینگی که در مجاورت مسجد قرار دارد یا اجازه ساختمان مسکونی که در تملک مسجد است و یا کمک ها و هدایایی که نمازگزاران به مسجد تقدیم می کنند.
امام جماعت مسجد کوبه با اینکه دارای تابعیت هندی است، اما به زبان عربی تسلط کامل دارد، ظهر یکی از روزهای جمعه در ساعت 13 به وقت محلی (چون وی موظف است، ساعات کاری را هم مد نظر داشته باشد) وی درحالی که لباس سنتی به تن دارد و نشان می دهد که وی هندی است، از سه پله منبر بالا می رود و پس از ادای خطبه و دعا، نماز را برگزار می کند.
امام جماعت مسجد کوبه خطبه خود را اینگونه ایراد کرد: «ای کسانی که ایمان آورده اید، از خداوند بترسید و بدانید که نیکی همان حسن خلق (خوش اخلاقی) است و این هدیه و بخششی الهی است به بندگانش که آنها را دوست می دارد و گناه همان بد خلقی است».
وی افزود: «جامعه متمدن و نمونه، جامعه ای است که افراد آن به زیور اخلاق حسنه در تمام رفتارها و کردارهایشان آراسته باشند. بی شک هدف نماز جلوگیری از زشتی ها و پلیدی ها و هدف زکات پاکسازی انسان و پلایش وی از آلودگی ها و هدف روزه آرامش روح و روان است».
منطقه کوبه در 9.178 کیلومتری شرق مکه مکرمه قرار دارد و در ساعات نماز و روزه 6 ساعت بر آن مقدم تر است و در مسجد آن که از خرابی ها و ویرانی های جنگ جهانی دوم و زلزله بزرگ «هان شن» در سال 1995 میلادی جان سالم به در برده، مسلمانان به شیوه ای دیگر عبادات و آداب و رسوم دینی و مذهبی خود را بجا می آورند.
