به گزارش مشرق، دستورالعمل تاسیس، مدیریت و نظارت بر مراکز مجاز دولتی، غیر دولتی، خصوصی و یا سازمان های مردم نهاد درمان و کاهش آسیب معتادان در تاریخ 89.5.9 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید.
بر اساس این دستور العمل، هر یک از کمپ های احداثی باید شرایط ویژه ای را داشته باشند.
تابعیت ایران، اعتقاد به دین مبین اسلام و یا یکی از ادیان مورد تایید در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دارا بودن کارت پایان خدمت و یا معافیت دائم برای مردان، عدم سوء پیشینه، گواهی عدم اعتیاد و ارائه گواهی معتبر مبنی بر گذراندن دوره های آموزشی مورد نیاز، شرایط و مدارکی است که برای کارکنان حاضر در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب الزامی اعلام شده است.
در حال حاضر بالغ بر هزار مرکز میان مدت از سازمان بهزیستی کشور مجوز فعالیت دریافت کرده و مراکزی نیز هستند که اجازه فعالیتشان را از وزارت بهداشت دریافت کرده اند.
در این میان اما، کمپ هایی نیز هستند که در سراسر کشور بدون مجوز فعالیت می کنند و نحوه فعالیت آنها به هیچ وجه حتی اخلاقی و انسانی نیز نیست.
راه اندازی کمپ های غیر مجاز از سوی معتادان بهبود یافته
بسیاری از این کمپ ها از سوی معتادان بهبود یافته راه اندازی شده و افراد به واسطه تجربیاتی که در کمپ ها به دست می آورند با دایر کردن مکانی تحت عنوان کمپ ترک اعتیاد، درآمد زایی را آغاز می کنند.
در این کمپ ها به هیچ وجه موارد بهداشتی رعایت نشده و تمام افرادی که از این مراکز خارج می شوند، تاکید می کنند که در زمان ترک بدترین شرایط را تجربه کرده و علاوه بر اینکه به صورت موفق ترک نکرده اند، دیگر حاضر به حضور در مراکز ترک اعتیاد نخواهند بود.
علی، فردی است که در یکی از مراکز ترک اعتیاد فاقد مجوز قانونی حضور داشته است. وی در رابطه با تجربیات خود از این حضور می گوید: من در یک میهمانی با ماده مخدر شیشه آشنا شدم و در حالی که همسر و فرزند داشته و در بازار فعالیت می کردم، درگیر اعتیاد شدم. مدت زمانی از مصرف مواد من می گذشت که خانواده ام قصد کردند برای کمک به من و خروجم از این شرایط، کمپی را برایم پیدا کنند.
وی می افزاید: آن زمان فردی یک کمپ در شهرستان ملارد را به خانواده من پیشنهاد می دهد و یک روز زمانی که در خانه حضور داشتم یک خودرو با هماهنگی خانواده ام، راهی منزل ما شده و چند مرد، مرا با زور با خود می برند.
این معتاد بهبود یافته با اشاره به شرایط کمپ ترک اعتیاد غیر مجاز می گوید: این کمپ که بعدها متوجه شدم هیچ وجوز قانونی ندارد، در روستایی تحت عنوان «قشلاق» دایر شده بود و به این خاطر که ترددها در آن منطقه زیاد نبود، حتی رهگذری هم صدای فریادهای من را نمی شنید.
وی در خصوص تجربیات سخت خود در این کمپ غیر مجاز می گوید: در این کمپ به مدت 18 روز چشمانم بسته بود و حتی در ساعاتی از روز، من را در یک قفس به همراه سگ ها نگهداری می کردند.
علی می افزاید: ریختن آب یخ به روی سر و صورت و بستن من به درخت برای مدت زمان طولانی از جمله دیگر تجربیات تلخی بود که در ایام حضورم در این کمپ غیر مجاز تجربه کردم.
این معتاد بهبود یافته در پاسخ به این پرسش که آیا بعد از خروج از این کمپ موفق به ترک اعتیاد شده است یا خیر؟، می گوید: بعد از گذشت آن 18 روز سخت، افرادی که مسئولیت ترک من را برعهده داشته و مبالغی را از خانواده ام دریافت کرده بودند، 15 روز دیگر نیز من را به یک گاوداری برده و باز هم شرایط بسیار بدی را برای من فراهم کردند. این رفتار آنها سبب شد زمانی که از آن محیط خارج شدم، بار دیگر به سمت شیشه رفته و مصرف را آغاز کنم. افراد دیگری نیز بودند که این شرایط را تجربه می کردند و هیچ یک از وضعیتشان برای ترک راضی نبودند.
وی می افزاید: یک معتاد تا زمانی که خودش نخواهد، ترک نمی کند و من نیز بعد از گذراندن این شرایط، خودم تصمیم به ترک گرفته و خوشبختانه موفق نیز شدم.
در حال حاضر کمپ ترک اعتیاد غیرمجازی که «نوید رهایی» نام داشته جمع آوری شده و جلو فعالیت آن گرفته شده است.
تبدیل یک رستوران پلمب شده به مرکز ترک اعتیاد
یکی دیگر از کمپ هایی که در اطراف شهر تهران دایر است و مجوز قانونی نیز ندارد، مکانی است که پیش تر یک رستوران بوده و بعد از آنکه بنا به دلایلی آن رستوران پلمب می شود، مالکان آن به فکر راه اندازی یک مرکز ترک اعتیاد در آن محل می افتند.
این کمپ در محدوده سولقان، بعد از سه راهی سنگان واقع شده و شرایط نامناسب نگهداری معتادان در این کمپ نیز دیده می شود.
یکی از افرادی که موفق به خروج از این کمپ شده، سعید نام دارد. وی که 28 ساله است، پیش از این نیز 3 بار ترک کرده اما هیچ گاه موفق نبوده است. او همچنان درگیر معضل اعتیاد است و می گوید اگر شرایط فراهم شود شاید روزی به خاطر مادرش اعتیاد را کنار بگذارد.
وی در خصوص شرایط نگهداری معتادان در این کمپ می گوید: افرادی که در این کمپ مسئولیت دارند، خودشان معتاد بهبود یافته اند و در میان آنها، افرادی نیز هستند که همچنان مواد مخدر مصرف می کنند.
سعید می افزاید: در این کمپ از تحقیر معتادان برای تحویل یک وعده غذا گرفته تا ضرب و شتم را می توان مشاهده کرد. در آنجا کتک زدن معتادان امری عادی است و برای مدت زمانی طولانی دست افراد بسته نگهداشته می شود.
وی با اشاره به مبالغ دریافت شده از خانواده معتادان از سوی مسئولان کمپ ها می گوید: کمپ هایی که غیر مجاز هستند به هیچ وجه مبالغ کمتری را از خانواده ها اخذ نمی کنند و در بیشتر موارد، خانواده ها به دلیل نا آشنا بودن، فرد معتاد خود را به این مراکز می فرستند.
حضور نیروهای مرکز ترک اعتیاد در خانواده معتادین حتی زودتر از اورژانس
تعداد مراکز غیر مجاز فعال در سراسر کشور و به ویژه شهر تهران بسیار است. یکی دیگر از این مراکز در منطقه 4 و در محدوده تهرانپارس واقع شده است.
این کمپ که «خورشید» نام دارد، مجوز فعالیت نداشته اما مسئولان آن اعلام می کنند که کمپشان مجوزهای قانونی را کسب کرده است.
برای بررسی شرایط این کمپ، با فردی که سیاوش نام دارد و خود معتاد بهبود یافته است تماس گرفته می شود. وی اکنون مسئولیت این کمپ را برعهده دارد و در خصوص مبالغ اخذ شده از خانواده ها و مدت زمان ترک یک فرد معتاد می گوید: مدت زمانی که فرد معتاد در مرکز ترک اعتیاد ما حضور دارد 21 روز است و در این مدت زمان، تلاش می کنیم فرد تمام مراحل ترک را طی کند. مبلغی که از خانواده ها برای این مدت زمان دریافت می شود نیز 500 هزار تومان است.
وی در ادامه با اشاره به شیوه حضور معتادان در این مرکز می گوید: اگر معتاد شما حاضر نباشد با پای خود به مرکز ما مراجعه کند، یک گروه از طرف موسسه به منزل شما می آید و فرد معتاد را با خود می برند.
سیاوش می افزاید: کافی است زمانی که فرد معتاد خواب است با مرکز تماس بگیرید و بلافاصله حتی زودتر از نیروهای اورژانس، نفرات ما در خانه شما حاضر می شوند.
برخورد قاطع سازمان بهزیستی با مراکز غیر مجاز ترک اعتیاد
بر اساس ماده 77 قانون مبارزه با مواد مخدر، هر یک از مراکز ترک اعتیاد نباید نسبت به نگهداری اجباری افراد اقدام کنند و لازم است زمان حضور فرد در یک مرکز، رضایت نامه کتبی از بیمار اخذ شود.
انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به فعالیت تعداد قابل توجهی مرکز ترک اعتیاد غیر مجاز در کشور می گوید: مراکزی که زیر نظر سازمان بهزیستی کشور هستند، تمام مراحل و ضوابط قانونی را طی کرده و با معتادان بر اساس دستورالعمل های تعریف شده برخورد می کنند.
وی می افزاید: آمار دقیقی از تعداد مراکز ترک اعتیاد غیر مجاز در کشور وجود ندارد اما زمانی که با نمونه ای غیر مجاز مواجه شویم، به شدت با آن مورد برخورد خواهیم کرد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور در خصوص خدمات ارائه شده در مراکز ترک اعتیاد مجاز می گوید: در این مراکز علاوه بر جلساتی که برای معتادان برگزار می شود، برنامه هایی نیز برای خانواده های آنها مد نظر قرار داده شده و از این طریق تلاش شده است بهبودی معتادان پایدار شود.
محسنی بند پی می افزاید: استفاده از هر دارو در زمان ترک یک فرد معتاد باید با مجوز پزشک صورت گیرد و مصرف هر گونه ماده مخدر و روانگردان در زمان ترک افراد در یک مرکز غیر مجاز است.
وی با اشاره به پیگیری وضعیت درمان معتادان بهبود یافته می گوید: مراکز موظف هستند وضعیت درمان معتادان را تا 6 ماه بعد از ترخیص پیگیری کرده و در پرونده بیمار ثبت کنند.
در شرایطی که رئیس سازمان بهزیستی کشور تاکید می کند که این سازمان به شدت با مراکز غیر مجاز ترک اعتیاد برخورد می کند اما همچنان رشد قارچ گونه راه اندازی مراکز ترک اعتیاد غیر مجاز در کشور ادامه دارد.
بر اساس این دستور العمل، هر یک از کمپ های احداثی باید شرایط ویژه ای را داشته باشند.
تابعیت ایران، اعتقاد به دین مبین اسلام و یا یکی از ادیان مورد تایید در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دارا بودن کارت پایان خدمت و یا معافیت دائم برای مردان، عدم سوء پیشینه، گواهی عدم اعتیاد و ارائه گواهی معتبر مبنی بر گذراندن دوره های آموزشی مورد نیاز، شرایط و مدارکی است که برای کارکنان حاضر در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب الزامی اعلام شده است.
در حال حاضر بالغ بر هزار مرکز میان مدت از سازمان بهزیستی کشور مجوز فعالیت دریافت کرده و مراکزی نیز هستند که اجازه فعالیتشان را از وزارت بهداشت دریافت کرده اند.
در این میان اما، کمپ هایی نیز هستند که در سراسر کشور بدون مجوز فعالیت می کنند و نحوه فعالیت آنها به هیچ وجه حتی اخلاقی و انسانی نیز نیست.
راه اندازی کمپ های غیر مجاز از سوی معتادان بهبود یافته
بسیاری از این کمپ ها از سوی معتادان بهبود یافته راه اندازی شده و افراد به واسطه تجربیاتی که در کمپ ها به دست می آورند با دایر کردن مکانی تحت عنوان کمپ ترک اعتیاد، درآمد زایی را آغاز می کنند.
در این کمپ ها به هیچ وجه موارد بهداشتی رعایت نشده و تمام افرادی که از این مراکز خارج می شوند، تاکید می کنند که در زمان ترک بدترین شرایط را تجربه کرده و علاوه بر اینکه به صورت موفق ترک نکرده اند، دیگر حاضر به حضور در مراکز ترک اعتیاد نخواهند بود.
علی، فردی است که در یکی از مراکز ترک اعتیاد فاقد مجوز قانونی حضور داشته است. وی در رابطه با تجربیات خود از این حضور می گوید: من در یک میهمانی با ماده مخدر شیشه آشنا شدم و در حالی که همسر و فرزند داشته و در بازار فعالیت می کردم، درگیر اعتیاد شدم. مدت زمانی از مصرف مواد من می گذشت که خانواده ام قصد کردند برای کمک به من و خروجم از این شرایط، کمپی را برایم پیدا کنند.
وی می افزاید: آن زمان فردی یک کمپ در شهرستان ملارد را به خانواده من پیشنهاد می دهد و یک روز زمانی که در خانه حضور داشتم یک خودرو با هماهنگی خانواده ام، راهی منزل ما شده و چند مرد، مرا با زور با خود می برند.
این معتاد بهبود یافته با اشاره به شرایط کمپ ترک اعتیاد غیر مجاز می گوید: این کمپ که بعدها متوجه شدم هیچ وجوز قانونی ندارد، در روستایی تحت عنوان «قشلاق» دایر شده بود و به این خاطر که ترددها در آن منطقه زیاد نبود، حتی رهگذری هم صدای فریادهای من را نمی شنید.
وی در خصوص تجربیات سخت خود در این کمپ غیر مجاز می گوید: در این کمپ به مدت 18 روز چشمانم بسته بود و حتی در ساعاتی از روز، من را در یک قفس به همراه سگ ها نگهداری می کردند.
علی می افزاید: ریختن آب یخ به روی سر و صورت و بستن من به درخت برای مدت زمان طولانی از جمله دیگر تجربیات تلخی بود که در ایام حضورم در این کمپ غیر مجاز تجربه کردم.
این معتاد بهبود یافته در پاسخ به این پرسش که آیا بعد از خروج از این کمپ موفق به ترک اعتیاد شده است یا خیر؟، می گوید: بعد از گذشت آن 18 روز سخت، افرادی که مسئولیت ترک من را برعهده داشته و مبالغی را از خانواده ام دریافت کرده بودند، 15 روز دیگر نیز من را به یک گاوداری برده و باز هم شرایط بسیار بدی را برای من فراهم کردند. این رفتار آنها سبب شد زمانی که از آن محیط خارج شدم، بار دیگر به سمت شیشه رفته و مصرف را آغاز کنم. افراد دیگری نیز بودند که این شرایط را تجربه می کردند و هیچ یک از وضعیتشان برای ترک راضی نبودند.
وی می افزاید: یک معتاد تا زمانی که خودش نخواهد، ترک نمی کند و من نیز بعد از گذراندن این شرایط، خودم تصمیم به ترک گرفته و خوشبختانه موفق نیز شدم.
در حال حاضر کمپ ترک اعتیاد غیرمجازی که «نوید رهایی» نام داشته جمع آوری شده و جلو فعالیت آن گرفته شده است.
تبدیل یک رستوران پلمب شده به مرکز ترک اعتیاد
یکی دیگر از کمپ هایی که در اطراف شهر تهران دایر است و مجوز قانونی نیز ندارد، مکانی است که پیش تر یک رستوران بوده و بعد از آنکه بنا به دلایلی آن رستوران پلمب می شود، مالکان آن به فکر راه اندازی یک مرکز ترک اعتیاد در آن محل می افتند.
این کمپ در محدوده سولقان، بعد از سه راهی سنگان واقع شده و شرایط نامناسب نگهداری معتادان در این کمپ نیز دیده می شود.
یکی از افرادی که موفق به خروج از این کمپ شده، سعید نام دارد. وی که 28 ساله است، پیش از این نیز 3 بار ترک کرده اما هیچ گاه موفق نبوده است. او همچنان درگیر معضل اعتیاد است و می گوید اگر شرایط فراهم شود شاید روزی به خاطر مادرش اعتیاد را کنار بگذارد.
وی در خصوص شرایط نگهداری معتادان در این کمپ می گوید: افرادی که در این کمپ مسئولیت دارند، خودشان معتاد بهبود یافته اند و در میان آنها، افرادی نیز هستند که همچنان مواد مخدر مصرف می کنند.
سعید می افزاید: در این کمپ از تحقیر معتادان برای تحویل یک وعده غذا گرفته تا ضرب و شتم را می توان مشاهده کرد. در آنجا کتک زدن معتادان امری عادی است و برای مدت زمانی طولانی دست افراد بسته نگهداشته می شود.
وی با اشاره به مبالغ دریافت شده از خانواده معتادان از سوی مسئولان کمپ ها می گوید: کمپ هایی که غیر مجاز هستند به هیچ وجه مبالغ کمتری را از خانواده ها اخذ نمی کنند و در بیشتر موارد، خانواده ها به دلیل نا آشنا بودن، فرد معتاد خود را به این مراکز می فرستند.
حضور نیروهای مرکز ترک اعتیاد در خانواده معتادین حتی زودتر از اورژانس
تعداد مراکز غیر مجاز فعال در سراسر کشور و به ویژه شهر تهران بسیار است. یکی دیگر از این مراکز در منطقه 4 و در محدوده تهرانپارس واقع شده است.
این کمپ که «خورشید» نام دارد، مجوز فعالیت نداشته اما مسئولان آن اعلام می کنند که کمپشان مجوزهای قانونی را کسب کرده است.
برای بررسی شرایط این کمپ، با فردی که سیاوش نام دارد و خود معتاد بهبود یافته است تماس گرفته می شود. وی اکنون مسئولیت این کمپ را برعهده دارد و در خصوص مبالغ اخذ شده از خانواده ها و مدت زمان ترک یک فرد معتاد می گوید: مدت زمانی که فرد معتاد در مرکز ترک اعتیاد ما حضور دارد 21 روز است و در این مدت زمان، تلاش می کنیم فرد تمام مراحل ترک را طی کند. مبلغی که از خانواده ها برای این مدت زمان دریافت می شود نیز 500 هزار تومان است.
وی در ادامه با اشاره به شیوه حضور معتادان در این مرکز می گوید: اگر معتاد شما حاضر نباشد با پای خود به مرکز ما مراجعه کند، یک گروه از طرف موسسه به منزل شما می آید و فرد معتاد را با خود می برند.
سیاوش می افزاید: کافی است زمانی که فرد معتاد خواب است با مرکز تماس بگیرید و بلافاصله حتی زودتر از نیروهای اورژانس، نفرات ما در خانه شما حاضر می شوند.
برخورد قاطع سازمان بهزیستی با مراکز غیر مجاز ترک اعتیاد
بر اساس ماده 77 قانون مبارزه با مواد مخدر، هر یک از مراکز ترک اعتیاد نباید نسبت به نگهداری اجباری افراد اقدام کنند و لازم است زمان حضور فرد در یک مرکز، رضایت نامه کتبی از بیمار اخذ شود.
انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به فعالیت تعداد قابل توجهی مرکز ترک اعتیاد غیر مجاز در کشور می گوید: مراکزی که زیر نظر سازمان بهزیستی کشور هستند، تمام مراحل و ضوابط قانونی را طی کرده و با معتادان بر اساس دستورالعمل های تعریف شده برخورد می کنند.
وی می افزاید: آمار دقیقی از تعداد مراکز ترک اعتیاد غیر مجاز در کشور وجود ندارد اما زمانی که با نمونه ای غیر مجاز مواجه شویم، به شدت با آن مورد برخورد خواهیم کرد.
رئیس سازمان بهزیستی کشور در خصوص خدمات ارائه شده در مراکز ترک اعتیاد مجاز می گوید: در این مراکز علاوه بر جلساتی که برای معتادان برگزار می شود، برنامه هایی نیز برای خانواده های آنها مد نظر قرار داده شده و از این طریق تلاش شده است بهبودی معتادان پایدار شود.
محسنی بند پی می افزاید: استفاده از هر دارو در زمان ترک یک فرد معتاد باید با مجوز پزشک صورت گیرد و مصرف هر گونه ماده مخدر و روانگردان در زمان ترک افراد در یک مرکز غیر مجاز است.
وی با اشاره به پیگیری وضعیت درمان معتادان بهبود یافته می گوید: مراکز موظف هستند وضعیت درمان معتادان را تا 6 ماه بعد از ترخیص پیگیری کرده و در پرونده بیمار ثبت کنند.
در شرایطی که رئیس سازمان بهزیستی کشور تاکید می کند که این سازمان به شدت با مراکز غیر مجاز ترک اعتیاد برخورد می کند اما همچنان رشد قارچ گونه راه اندازی مراکز ترک اعتیاد غیر مجاز در کشور ادامه دارد.
