به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق به نقل از ايسنا، سرلشكر غلامعلي رشيد جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح در اولين همايش نيروي دريايي راهبردي در دانشكده فرماندهي و ستاد ارتش اظهار كرد: قدرت دريايي حاصل برآيند نگرش توسعه محور نسبت به درياست و متقابلاً دست‌يابي به رويكرد توسعه محور نسبت به دريا مستلزم برخورداري از يك نيروي دريايي قدرتمند است و اين دو لازم و ملزوم يكديگرند.

وي با بيان اين‌كه جمهوري اسلامي ايران هم به لحاظ تاريخي و هم به لحاظ راهبردي از وضعيت ممتازي در خليج فارس، درياي عمان، و اقيانوس هند برخوردار است، افزود: سرزمين ايران بيش از 30 عامل ژئوپوليتيكي دارد كه باتوجه به عوامل موثر ژئوپوليتيكي ايران و با توجه به مرزهاي طولاني دريايي در جنوب كشور كه حدود 1150 مايل است و نيز وجود تنگه استراتژيك هرمز، اين پرسش ايجاد مي‌شود كه ضرورت‌هاي توسعه راهبردي ايران در درياي جنوب، خليج فارس و اقيانوس هند چيست؟

جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح ادامه داد: رويكرد توسعه‌اي ايران در ابعاد مختلف در درياي جنوب با دو مساله اساسي ارتباط محكم و عميقي دارد كه يكي موقعيت دريايي جمهوري اسلامي ايران و ديگري لزوم تبديل ايران به يك قدرت منطقه‌اي است. در نتيجه بدون توسعه‌ زيرساختي و همه جانبه نمي‌توانيم موقعيت ايران را تحكيم ببخشيم و از يك نيروي درياي با قدرت سخن بگوييم و متقابلاً بدون يك نيروي دريايي مقتدر و قدرت‌مند نمي‌توانيم زير ساخت‌هاي مورد نياز را در اختيار داشته باشيم.

رشيد با اشاره به اين‌كه قدرت‌هايي نظير، روسيه، چين، فرانسه و آمريكا درست زماني كه نگاه درياگرا پيدا كردند وارد فاز جديدي از توسعه شده‌اند، يادآور شد: ايالات متحده آمريكا در دو قرن اخير 4 دوره توسعه ژئوپوليتيكي داشته است كه دو دوره آن مهمتر است.

اين دوره‌ها، دوره توسعه قاره‌اي و دوره‌ توسعه‌ دريايي هستند كه مورد دوم از آغاز جنگ جهاني دوم شروع شد و طي اين رويكرد نگاه سرزمين محوري كنار زده شد و آمريكايي‌ها در اين زمينه رشد زيادي كردند و اين رويكرد آن‌ها تا امروز نيز ادامه دارد.

وي بر لزوم اتخاذ يك رويكرد ملي نسبت به توسعه كشور در زمينه دريا تاكيد كرد و گفت: ما بايد يك عزم ملي در خود ايجاد كنيم كه متاثر از نگاه توسعه‌اي نسبت به دريا باشد و براي اين منظور بايد صاحب يك نيروي دريايي قدرتمند و مقتدر باشيم.

جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح خاطرنشان كرد: در 3 دهه گذشته رد ضعيفي از يك رويكرد توسعه‌محور نسبت به درياست و برخورداري از قدرت دريا را در نظام خود مي‌بينيم كه اصلاً كفايت نمي‌كند و در شان ملت ما نيست، سرمايه‌گذاري در عسلويه، حمايت از نيروي دريايي ارتش، خريد يا توليد تجهيزات مورد نياز و افزايش قدرت نيروي دريايي ارتش و سپاه از جمله كارهايي است كه انجام شده است، ولي كاهش فاصله بين ايران و رقباي منطقه‌اي و بين‌المللي نيازمند يك عزم و اراده ملي است و پرسش اينجا است كه آيا ما در زمينه دريا همپاي كشورهايي نظير هند حركت كرده‌ايم يا خير؟

رشيد با بيان اين‌كه مقابله با تهديدات نظامي و امنيتي نياز راهبردي كشور بوده است كه قدمتي تاريخي دارد، تصريح كرد: تجاوزهاي دريايي و اشغال طي قرون گذشته، موجوديت سرزميني ايران را از بين نبرده است ولي بر اثر جداسازي بخش‌هايي از سرزمين ايران، اعتبار اين كشور آسيب ديده و مخدوش شده است. دوره‌ اشغال، تهديد يا متاثر از ضعف شديد ايران بوده يا متاثر از قدرت رو به گسترش اين كشور بوده است؛ البته يك دوره‌ كوتاه ديگر هم داشته‌ايم كه انتخاب ما نبوده است و اين دوره‌ كوتاه مدت ظاهراً قدرت رو به گسترش ما را نشان مي‌دهد، ولي در باطن نشان دهنده وابستگي اين كشور به ديگران به ويژه غرب است. به طوري كه در دوران پيش از انقلاب اسلامي، ارتش ايران در چارچوب دستورالعمل‌هاي آمريكا و غرب عمل مي‌كرد.

وي اضافه كرد: در طول اين دوره‌ها و حتي در قرون گذشته حقيقتاً يك رويكرد دريايي موثر نداشته‌ايم و عمدتاً رويكردهاي ما قاره‌اي، سرزمين محور و خشكي محور بوده است و متاسفانه هيچگاه نعمت دريا را به خوبي درك نكرده‌ايم. در حال حاضر نيز رويكرد دريايي مناسبي نداريم به طوري كه مي‌بينيم 24 استان اين كشور به دريا دسترسي ندارند و ما عمده سواحل و ظرفيت‌هاي دريا را به دست دو استان بسيار ضعيف سپرده‌ايم و حتي يك بندر پارسيان را هم به استاني مثل فارس نداده‌ايم؛ البته آقاي رييس جمهور در جلسه‌اي گفتند كه دو سال قبل قصد داشتند بندر پارسيان را به استان فارس بدهند ولي عزيزاني در بندرعباس و در نماز جمعه مردم را تحريك كردند تا اين كار اتفاق نيفتد.

جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح با تاكيد بر اين‌كه بايد كاري كنيم تا بخشي از استان‌هاي با ظرفيت ما دستي در سواحل داشته باشند، افزود: اين مساله شبيه كاري است كه وزارت نفت در عسلويه انجام داده است به طوري كه عسلويه در خاك استان بوشهر است، ولي وزارت نفت با بهره گيري از ظرفيت‌هاي ملي كارهاي گسترده‌اي در آنجا انجام داده است. آيا ايرادي دارد كه ما جاسك را به كرمان بدهيم و يا دست استان‌هايي نظير يزد و فارس را باز بگذاريم تا بخش‌هايي از سواحل كشور در اختيار آن‌ها قرار گيرد. تصميمي كه نظام ما و فرمانده كل قوا براي استقرار نيروي دريايي ارتش در سواحل عمان گرفته است بسيار بزرگ‌تر از تصميمي است كه رژيم گذشته براي خليج فارس گرفته بود.

رشيد در ادامه با اشاره به اين‌كه شكل و ماهيت تهديدات از دهه 80 تغيير كرده است، يادآور شد: تا آن زمان تهديد مستقيم ما عراق بود و عمده‌ گارد كشور در ضلع غرب و جنوب غربي ايران حضور داشت. عراق پس از ناكامي در جنگ با ما به كويت حمله كرد و عملاً تهديدي براي كويت، عربستان و آمريكا شد. بايد اعتراف كنيم كه از سال 70 تا 80 غفلت كرديم و در سال 80 نيز ماجراي مشكوك 11 سپتامبر پيش آمد و آمريكا به اين بهانه وارد افغانستان، پاكستان و سپس عراق شد و راهبردي را براي ايجاد خاورميانه جديد در پيش گرفتند ولي در اين راهبرد شكست خوردند به طوري كه امروز دولت مالكي دولت مورد نظر آمريكا نيست و بدين ترتيب تمام اين پيروزي‌ها به سبد ايران ريخته شد.

وي ادامه داد: آمريكايي‌ها در سال‌هاي اخير در جنوب زيرساخت ايجاد كردند و بدين ترتيب تهديدات آمريكا ساختارمند شده است و اين مساله در صورتي كه ما به توانمند شدن خود به ويژه در نيروي دريايي توجه نكنيم موجب نگراني خواهد بود، چراكه بدون نگرش راهبردي و دراز مدت، زيرساخت‌هاي مناسب براي مقابله با دشمن فراهم نخواهد شد.

جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح با اشاره به تاكيد مقام معظم رهبري بر راهبردي بودن نيروي دريايي اظهار كرد: فرمايش مقام معظم رهبري درباره دريا و نيروي دريايي در واقع هشداري به ما نظامي‌ها است كه بايد نگرش و رويكرد خود درباره دريا را تغيير دهيم. يك نيروي دريايي راهبردي عامل موثري در انتقال صحنه جنگ به زمين دشمن و همچنين عامل نفوذ و قدرت منطقه‌اي ايران است و اثر تعيين كننده‌اي در سرنوشت جنگ دارد و از سوي ديگر خنثي كننده مزيت‌هاي دشمن، بازدارنده در برابر تهديدات و داراي نقش موثر در مقابله با تهديد است.

رشيد در ادامه به 4 عامل اهميت دريا در دنيا اشاره كرد و گفت: 70 درصد كره زمين پوشيده از آب است، 90 درصد تجارت جهاني از طريق آب انجام مي‌شود، اكثر شهرهاي بزرگ و پر جمعيت جهان نزديك به سواحل هستند و حقوق بين‌المللي، آزادي درياها را به رسميت شناخته است و اين‌ها 4 عامل اصلي براي نشان دادن اهميت دريا است. عامل چهارم نشان مي‌دهد كه هر كشوري مي‌تواند براي توسعه اهداف و منافع خود بدون ايجاد مانع براي ديگر كشورها از دريا استفاده كنند و اين يعني نيروي دريايي ما اجازه دارد تا 12 مايلي سواحل آمريكا پيش برود.

وي به برخورداري ايران از سواحل گسترده و آب‌هاي آزاد اشاره كرد و افزود: روس‌ها آرزو مي‌كنند كه 50 كيلومتر از سواحل ما را داشته باشند چراكه با وجود اين‌كه روسيه به 3 اقيانوس راه دارد، ولي 98 درصد از سواحل آن يخ زده است و در نتيجه قابل استفاده نيست و به همين دليل است كه آن‌ها همواره براي دست يابي به آب‌هاي گرم جنوب تلاش كرده‌اند.

جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح همچنين اظهار كرد: تاكنون دو ملاحظه‌ اصلي مانع از توسعه راهبردي ما در دريا شده است كه ملاحظه اول، تكيه بيشتر بر رويكرد قاره‌اي و ملاحظه دوم، اتخاذ رويكرد تهديد محور به جاي رويكرد فرصت محور است. اين دو رويكرد تاكنون موانعي را بر سر راه توسعه راهبردي ما در دريا ايجاد كرده است و اين دو رويكرد بايد تغيير كند.

رشيد در پايان تاكيد كرد: برخورداري از يك رويكرد توسعه محور در درياها مساله‌اي است كه بايد از ارتش، سپاه، ستاد كل نيروهاي مسلح و وزارت دفاع فراتر برود و به شوراي عالي امنيت ملي بيايد. دولت بايد در اين زمينه حمايت كند و ما در همين راستا پيشنهاد داده‌ايم كه سالانه يك جلسه خاص براي اين مساله برگزار شود تا پيشرفت‌هاي خود در اين زمينه را ابراز و بررسي كنيم و دولت نيز براي حمايت وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها از اين رويكرد ملي اقدام كند.