مشرق؛ "فوتبال ديگر يک ورزش نيست" اين جمله، عبارتي است که سالهاست به اثبات رسيده است.
علاوه بر زمينه هاي ديگر، فوتبال امروزه ظرفيت هاي زيادي را در ديپلماسي ايجاد کرده است و در سياست مدرن و روابط بين الملل، دولتها سياست ها و مناسبات خود را از مجراي ورزش هاي فراگيري همچون فوتبال پي مي گيرند.
در قاعده زيپ ديپلماسي، براي تعريف مناسبات ميان دو کشور، ابتدا لازم است ارتباط ميان ملت ها از طريق رشته هاي مختلف دنبال شود. مثلا ابتدا مناسبات علمي ميان دانشمندان دو کشور، سپس روابط تجاري شرکت هاي خصوصي، سپس مسابقات ورزشي با رويکرد ديپلماسي ورزشي ميان ورزشکاران دوکشور صورت مي گيرد و در نهايت دولت ها مي توانند ارتباطات استراتژيک و پيوندهاي ميان دو کشور و دو ملت را تنظيم و نهايي کنند.
فوتبال يکي از مهمترين اين عرصه هاست که در اين ميان نقش تماشاگران از حساسيت ويژه اي برخوردار است و پشتوانه ديپلماسي فوتبال محسوب مي شود.
در اينجا سخني از سياسي شدن فوتبال و قواعد فيفا در ميان نيست؛ بلکه شيوه ي متداول و متعارفي است که دو ملت براي تعريف مناسبات خود و بازتوليد آن برگزيده اند.
اگرچه فوتبال يک ورزش مدرن است اما به فرموده امام خميني "سياست ما عين ديانت ماست و ديانت ما عين سياست ماست."
ديپلماسي تماشاگران- الاتحاد و پيروزي
آنچه که در روز سه شنبه در مسابقه فوتبال بين تيم هاي پيروزي ايران و الاتحاد عربستان رخ داد، يک اتفاق نادر در تقابل جماعتي بود که در عرصه ديپلماسي پيشرو بودند و پاسخي از مجراي ديپلماسي تماشاگران در ديپلماسي عمومي، از سوي ملت ايران به عربستان بود؛ از سوي ديگر نيروهاي امنيتي که نه با سياست رسمي کشور هماهنگ بودند و نه با آرمانهاي ملتي که شريک غم همه مظلومان عالم اند.
آنها بر اساس قواعد "ديپلماسي تماشاگران فعال" روابط بين ملت خود و بحرين و سپس عربستان را باز تعريف مي کردند که اين موضوع با سياست هاي رسمي نظام جمهوري اسلامي انطباق کامل داشت.
تماشاگراني که در يک بازي فوتبال بتوانند ظرفيتي را آنهم به صورت خودجوش و نه با تبليغات دولتي ايجاد کنند که دستگاه ديپلماسي رسمي کشور بتواند از آن ظرفيت براي پيشبرد اهداف و منافع ملي خود حداکثر بهره را ببرد در همه جاي دنيا ستودني هستند.
شايد به گفته برخي فوتبال زدگان، فوتبال عرصه اي براي ارايه بيانيه هاي سياسي نباشد؛ اما مگر تاکنون فوتبال شاهد رفتار سياسي فوتباليست ها، حمايت آنان از کانديداهاي انتخابات، فعاليت هاي سياسي، بستن دستبند سبز در بازي ها و... نبوده است؛ درحاليکه هرگز مورد مذمت و تعرض نيروي انتظامي، گروه و يا اشخاص قرار نگرفته اند.
حتي اگر بپذيريم که دامن عفيف فوتبال (!) را نبايد به مطامع سياسي آلود، رفتار هاي دوگانه اي که از نيروي انتظامي خارج از ميدان فوتبال و ورزش در برخورد با جواناني که بيشترين انطباق را با آرمانها و سياست هاي رسمي نظام جمهوري اسلامي دارند و بارها براي اعتلاي نظام خود را قرباني کرده اند و هزينه شده اند؛ قابل تامل است.
زماني که همين جوانان، در ماجراي تخريب گنبد حرمين عسکريين توسط آمريکا و انگليس، قصد داشتند تا با اعلام انزجار و اعتراض در مقابل سفارت انگليس، پيشبرد اهداف نظام را تسهيل کنند و قدرت چانه زني کشور را در مجامع جهاني افزون کنند، ماموران امنيتي به جاي درک صحيح از موضوع، با دفاع حيثيتي از سفارت انگليس فرزندان خود را سرکوب کردند. تا آنجا که تصاوير دختري دانشجو که آغشته به خون بود از آن واقعه جاودانه شد.
مگر نه آنکه نيروي انتظامي هرجا قادر به انجام وظيفه سازماني خود نبوده از همين جوانان براي انجام ماموريت خود استفاده کرده است.
تجمع دانشجويان در حمايت از مردم مظلوم غزه در جنگ 22 روزه مقابل سفارت مصر، دفاع از مردم بحرين توسط دانشجويان مشهد، و دانشجويان تهراني در بازي روز گذشته پيروزي و الاتحاد گواهي است که نشان مي دهد سياست يک بام و دو هوا پايان نمي پذيرد.
هماهنگي و بهره جستن از 2 ريل ديپلماسي رسمي و "ديپلماسي تماشاگران" مساله اي بود که مي توانست به خوبي اهداف نظام را در منطقه پيش ببرد. اما برخورد نيروي انتظامي به خوبي اين پيام را به عربستان منتقل کرد که جمهوري اسلامي در صدد هيچ برخوردي با عربستان نيست و موضعي در قبال کشتار بي رحمانه شيعيان بحرين نخواهد داشت.
اين تناقض ميان ديپلماسي رسمي مسوولان دلسوز نظام و ديپلماسي عمومي مردم انقلابي، با رفتار نيروي انتظامي به عنوان لايه مياني، به قدري فاحش و شگفت آور بود که به سرعت در ميان رسانه هاي خبري غرب از جمله شبکه تلويزوني، شبکه خبري اي‌بي‌سي‌نيوز، روزنامه سياتل‌تايمز، ديزرت‌نيوز، ديلي‌بولتن، آيلندپکت، هرالد آنلاين، ايونينگ‌سان، سي‌بي‌اس‌نيوز، تايمز آنلاين و بسياري از رسانه‌هاي ديگر  با عنوان "برخورد پليس ايران با طرفداران ضد عربستان در بازي" منتشر شد. اگرچه رسانه هاي غرب به تناقض اين موضوع پرداختند اما انتشار اين خبر پژواک پيام ايران را در جهان پرطنين تر نمود.