گروه تاریخ مشرق- آیت‌الله شیخ یحیی انصاری‌ شیرازیاز استادان برجسته فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم بود و در سن 87 سالگی دعوت حق را لبیک گفت. برخی اساتید قم به دلیل تسلط ویژه بر مباحث فلسفی، از وی با عنوان «شیخ الا‌شراق» یاد می‌کنند.

شیخ یحیی انصاری شیرازی در سال 1306 در روستای نوایگان داراب (از توابع استان فارس) متولد شد. شجره وی به صحابی معروف پیامبر اعظم(ص) «جابر بن عبدالله انصاری» می‌‌رسد.

آیت‌الله انصاری شیرازی مدت 30 سال شاگرد عمومی و خصوصی علامه طباطبایی(ره) بود. همچنین از شاگردان برجسته حضرت امام خمینی (ره) و مورد اعتماد ایشان بود.

* اعتماد ویژه حضرت امام به آیت‌الله انصاری شیرازی

استاد فقید محمدمهدی مهندسی از شاگردان برجسته آیت‌الله انصاری شیرازی در دیدار جمعی از فضلای حوزه با آیت‌الله انصاری گفته بود: امام راحل به آقای انصاری، عنایت ویژه داشتند به طوری که فرموده بودند اگر آقای انصاری کسی را برای وکالت امور شرعی و مانند آن تأیید کند، برای من کافی است و نیازی به تایید فرد دیگری نیست. این در حالی بود که حضرت امام برای وکالت امور شرعی، از دو نفر تأییدیه می‌خواستند.

مرحوم مهندسی در ادامه با اشاره به نقلی از آیت‌الله سید عباس کاشانی گفته بود: مرحوم آیت‌الله کاشانی از آیت‌‌الله طاهر شمس گلپایگانی و او از حضرت امام خمینی (ره) نقل می‌‌کرد که تا ما امثال آقای شیخ یحیی انصاری را داریم، آسیبی به این مملکت نمی‌‌‌رسد.

وی افزوده بود: شبیه این جمله را نیز مرحوم آیت‌الله العظمی بهجت(ره) بیان کرده بود که ما تا آقای انصاری را داریم، مشکلی نداریم.

* ساده زیستی و زهد، از ویژگی‌های آیت الله‌انصاری شیرازی

آیت‌الله مهندسی تأکید داشت: از جمله ویژگی‌‌های شخصیتی حضرت آیت‌الله انصاری شیرازی، ساده‌زیستی، زهد واقعی و بی‌اعتنایی به رویکردهای دنیوی است. منزل فعلی ایشان را می‌خواستند بخرند و به مدرسه علمیه (کنار منزل ایشان) ملحق کنند و گفته بودند که در عوض، منزل نوسازی را به شما می‌دهیم. آیت الله انصاری فرموده بود: از این بابت مشکلی ندارم منتها منزلی در این حد به من بدهید. من چگونه می‌‌توانم در منزل نوساز زندگی کنم در حالی که بعضی از اطرافیان و همسایه‌های من زندگی فقیرانه‌‌ای دارند؟!

* تألیفات شیخ‌الاشراق قم

از جمله تألیفات آیت‌الله انصاری شیرازی می‌توان به مجموعه چهار جلدی شرح منظومه و حکمت اشاره کرد، که البته دو جلد آن از روی سخنان درسی وی پیاده‌سازی و منتشر شده است.

آیت‌الله انصاری در کارنامه درخشان خود، سابقه مبارزه با رژیم ستمشاهی و بازداشت در زندان‌های ساواک را دارد. وی به مدت سه سال نیز در کوهدشت لرستان و نائین اصفهان در تبعید بوده است.

این استاد برجسته حوزه یکی از دوازده نفری است که پس از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی، مرجعیت امام خمینی(ره) را در سال 1342 تأیید کرد.

سال 1390، منابع غیر رسمی از عیادت رهبر معظم انقلاب از آیت‌الله انصاری شیرازی و اهدای انگشتر دُرّ ایشان به آیت‌الله انصاری خبر داده‌اند.

هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی (شامل مرحوم آیت‌الله مهندسی، آیت‌الله فیاضی، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن معلمی و ...) در سال 1389 خدمت آیت‌الله انصاری شیرازی رسیدند تا برای تجلیل از وی کسب اجازه کنند. بیان برنامه‌های مراسم تجلیل توسط حجت‌‌الاسلام معلمی دبیر مجمع عالی حکمت اسلامی، اشک‌های آیت‌الله انصاری را در پی داشت که فضای جلسه را کاملا منقلب کرد.