گروه فرهنگی مشرق ـ به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات، نگاهی می‌اندازیم به استعمال سیگار در تولیدات سال گذشتۀ سینمای ایران.******
این، سومین سال متوالی است که در چنین روزی، مشرق موضوع استعمال دخانیات را در فیلم‌های ایران بررسی می‌کند. متأسفانه باید گفت که بازیگران ایرانی هر ساله بیشتر از قبل به در فیلم‌های سیگار می‌کشند.
آمار استعمال دخانیات در فیلم‌های سه سال اخیر، به این ترتیب است:
فیلم‌های تولید شده در سال 1390: 48 درصد
فیلم‌های تولید شده در سال 1391: 61 درصد
فیلم‌های تولید شده در سال 1392: 80 درصد
به این ترتیب دیده می‌شود که استعمال دخانیات در این دو سال نزدیک به دو برابر شده است که جای هشدار و توجه جدی دارد.
سخن اول و آخر ما این است که استعمال دخانیات در فیلم‌های ایرانی باید به صورت جلوه‌های ویژه باشد تا تبلیغ کنندۀ سیگار نباشد. لهذا سینماگران باید سعی کنند حس استعمال دخانیات را به طریق دیگری انتقال دهند. زیرا که ما شدیداً نگران فرزندان این وطن هستیم.
فیلم‌های دخانیاتی در جشنوارۀ سی و دوم فیلم فجر
فهرست فیلم‌های دخانیاتی تولیدشده در سال گذشته (به ترتیب الفبا):
ـ آرایش غلیظ/ حمید نعمت‌الله: حامد بهداد، جمال اجلالی
ـ امروز/ سیدرضا میرکریمی: اشکان جنابی
ـ انارهای نارس/ مجیدرضا مصطفوی: پژمان بازغی، مهران رجبی
ـ با دیگران/ ناصر ضمیری: بابک حمیدیان، حمیدرضا آذرنگ، حسین محجوب و بازیگر نقش پدر حمیدیان
ـ برف/ مهدی رحمانی: محمدرضا غفاری، مینا ساداتی
ـ بیگانه/ بهرام توکلی: امیر جعفری
ـ پایان خدمت/ حمید زرگرنژاد: محسن راستاد، جمشید مشایخی
ـ پنج ستاره/ مهشید افشارزاده: شهاب حسینی
ـ تراژدی/ آزاده موگویی: بهرام رادان
ـ چند متر مکعب عشق/ جمشید محمودی: نادر فلاح
ـ خانوم/ تینا پاکروان: امین حیایی
ـ خانه‌ای کنار ابرها/ سیدجلال دهقانی اشکذری: هدایت هاشمی، حامد کمیلی
ـ خواب‌زده‌ها/ فریدون جیرانی: فرهاد اصلانی
ـ دلتنگی‌های عاشقانه/ رضا اعظمیان: محمدرضا فروتن
ـ دو ساعت بعد مهرآباد/ علیرضا فرید: پژمان بازغی
ـ رد کارپت/ رضا عطاران: رضا عطاران
ـ رنج و سرمستی/ جهانگیر الماسی: احمد کاوری (فرمانده عراقی)
ـ روزگار عشق و خیانت/ داوود بیدل: جعفر دهقان
ـ زندگی جای دیگری است/ منوچهر هادی: حامد بهداد، خسرو امیرصادقی
ـ زندگی مشترک آقای محمودی و بانو/ روح الله حجازی: حمید فرخ‌نژاد، ترانه علیدوستی
ـ سیزده/ هومن سیدی: آزاده صمدی
ـ شیار 143/ نرگس آبیار: مهران احمدی، بازیگر نقش فالگیر
ـ شیفتگی/ علی زمانی عصمتی: رؤیا تیموریان، بهداد رویان، هومن اشکبوس، مرتضی نسیم سبحان
ـ طبقه حساس/ کمال تبریزی: بهاره رهنما، نادر فلاح
ـ عاشق‌ها ایستاده می‌میرند/ شهرام مسلخی: شوان عطوف
ـ فصل فراموشی فریبا/ عباس رافعی: امین زندگانی
ـ قصه‌ها/ رخشان بنی‌اعتماد: مهراوه شریفی‌نیا، محمدرضا فروتن، صابر ابر، فرهاد اصلانی، باران کوثری، فوژان عارف‌پور، بازیگر نقش مریم
ـ کلاشینکف/ سعید سهیلی: رضا عطاران، جواد عزتی
ـ گنجشگک اشی مشی/ وحید نیکخواه آزاد: لیلا زارع
ـ لامپ صد/ سعید آقاخانی: محسن تنابنده
- متروپل/ مسعود کیمیایی: پولاد کیمیایی
ـ مردن به وقت شهریور/ هاتف علیمردانی: صبا گرگین‌پور، نوید لایقی مقدم، مارتین شمعون‌پور، حمید فرخ‌نژاد، بازیگر نقش آرمین
ـ ملبورن/ نیما جاویدی: پیمان معادی
ـ ناخواسته/ برزو نیک‌نژاد: مهتاب کرامتی، فرهاد قائمیان، همایون ارشادی
ـ همه چیز برای فروش/ امیرحسین ثقفی: صابر ابر، محمود نظرعلیان
این سه فیلم نیز در بخش خارج از مسابقه نمایش داده شدند:
ـ ماهی و گربه/ شهرام مکری: بابک کریمی، سیاوش چراغی‌پور، مرد بادبادک‌باز
ـ جینگو/ تورج اصلانی: سیاوش درخشی، مهدی قوچانی
ـ دربست آزادی/ مهرشاد کارخانی: بازیگران نقش‌های بیژن، ابی و ژیگول
موارد جالب توجه
ـ در فیلم آرایش غلیظ، حامد بهداد توتون سیگار را خالی کرده و جای آن را با علف پر می‌کند. او در اواسط فیلم با یافتن یک رفیق (جمال جلالی) مرتباً با او، در حال استعمال دم‌نوش! و مخدرات است. ـ در فیلم دلتنگی‌های عاشقانه، محمدرضا فروتن در نقش شهید "منوچهر مُدق" بازی کرده است.
ـ در فیلم زندگی جای دیگری است، حامد بهداد به‌رغم آنکه پزشک است سیگار می‌کشد. پسر نوجوان او سیگار کشیدن پدرش را تقلید می‌کند.
ـ در فیلم کلاشینکف، رضا عطاران مرتباً از دیگران سیگار می‌گیرد.
ـ در فیلم ناخواسته، مهتاب کرامتی مسافر یک اتومبیل سواری است که در وقت توقف، دور از چشم دیگران سیگار می‌کشد. او در جواب نگاه کنجکاوانه الناز حبیبی به او می‌گوید: کاری که برای مردها بد نیست برای زن‌ها بد است. در انتها می‌فهمیم که او تازه از زندان آزاد شده است.
ـ در فیلم همه چیز برای فروش، یک نفر صابر ابر را از سیگار کشیدن نهی می‌کند و او به مکان دیگری رفته و دود می‌کند.
ـ فیلم لامپ صد به موضوع اعتیاد می‌پردازد و دود و دخانیات در فیلم و تصاویر تیتراژ، نقش مهمی ایفاء می‌کنند.
تقدیر و سپاسگزاری
ـ در فیلم گنجشگک اشی مشی، لیلا زارع پشت به دوربین سیگار می‌کشد که بدین لحاظ مورد تقدیر است.ـ در فیلم با دیگران، حسین محجوب از دود سیگار فقط برای بهبود درد گوش استفاده می‌کند.
ـ در فیلم پنج ستاره، شهاب حسینی به وقت بحران، سیگاری دود می‌کند. سحر قریشی با تعجب از او می‌پرسد: سیگار می‌کشی رضا؟! تو خودت من رو ترک داده بودی!
ـ در فیلم زندگی مشترک آقای محمودی و بانو، ترلان پروانه بازیگر نوجوان فیلم به سیگار ترانه علیدوستی علاقه‌مند می‌شود و سپس پاکتش را از او می‌گیرد. فیلم به اثرپذیری نوجوانان تأکید دارد.
ـ در فیلم ملبورن، "پیمان معادی" سیگاری است و فیلم در انتها به واسطه برخی صفحات وب، نسبت به سیگار کشیدن در حضور نوزادان تذکر می‌دهد. این یکی از تذکرات خوب در سینمای ایران است و جای تقدیر دارد.
