به گزارش گروه فرهنگی مشرق به نقل از تسنیم، محمد درمنش، جواد شمقدری و یوسفعلی میرشکاک این هفته مهمان تلفنی «نگاه نقره ای» رادیو گفتگو در بخش اول بودند که مباحث مربوط به «سینمای نفاق» را بررسی کردند.
در ابتدای بحث محمددرمنش فیلمساز و کارگردان درباره«سینمای نفاق»گفت: گاهی نفاق یک بحث فردی و اخلاقی است و گاهی چهره سیاسی دارد. مادامی که این بحث فردی و اخلاقی است،شاید تنها خود فرد را آزار دهد اما اگر وجه سیاسی پیدا کند،کل جامعه را در بر می گیرد و با توجه بلندمدت بودن اثر فرهنگ و هنر تأثیر عمیق تری دارد.
این فیلمساز افزود: افرادی که وارد این وادی شوند و نفاق سیاسی داشته باشند و مجهز به ابزار فرهنگ و هنر باشند، می توانند تخریب فراوانی را در جامعه ایجاد کنند. اگر قرارست به ملت و سرزمینی آسیبی وارد شود، احتیاج به مقدماتی است. فیلمسازی نفاق اساسی ترین مطلبی است که دشمن خودش را به آن مسلح می کند و قبل از ورود به آن سرزمین فضا و بستر را برای تخریب مهیا می کند.
شهاب شهرزاد مجری برنامه در این خصوص عنوان کرد: در این چهارساله گذشته بسیاری از افراد از جمله منتقدان شبه روشن فکر تا افرادی که ممکن است اعتقاد و باورهایی داشته اند، مدیریت سینما را به داشتن سینمای متظاهرانه و عمق نداشتن باورها و ارزش ها متهم کرده اند. بعضی از سینماگران آثارشان کیفیت چندانی ندارد اما به دلیل ظاهر الصلاح بودن از جانب مدیریت سینمایی حمایت شده است.
درمنش با اشاره به مباحث قبلی ادامه داد: اگر به طور مشخص در مورد مسائل سیاسی مثال انجام کار متظاهرانه برای افراد بزنیم، ممکن است مخاطب این را نوعی برچسب زنی به شخص مقابل بداند. بهتر است در این زمینه معیاری را در اختیار مخاطب قرار دهیم که الگوها در قالب آن بگنجد.حضرت رسول(ص)یکی از نشانه های مشخص نفاق را دروغگویی،خیانت و وفادار نبودن به عهد می داند. خوبست که با این معیار انسان ها و آدم ها را محک بزنیم.
این کارگردان خاطرنشان کرد: مدیریت فرهنگی از این قاعده مستثنی نیست و باید بررسی کنیم چه افق و فرهنگی را برای مخاطبان طی 4 سال گذشته تعریف کرده است. اگر بازه زمانی گذشته و حال را مقایسه کنیم و مدیر به افق های مشخص شده عمل نکرده، ناخواسته منافق بوده است. فیلمسازان و بستر فیلمسازی در کشور امانت های بزرگی در دست مدیر هستند و اگر در پایان کار از این امانت ها پاسداری نکرده باشد، مصداقی برای جمله حضرت رسول(ص) است.
شهاب شهرزاد با اشاره به موج نوی دوم سینمای ایران توضیح داد: به نظرم موج جدیدی میان سینماگران نسل سوم و چهارم ایجاد شده و سینمای ایران را در جهان سرافراز کرده است. این همان موج نوی دوم سینماست که با حمایت مدیریت سینمایی شکل گرفته و به نظرم مهر تأییدی در تاریخ سینمای کشور است. نمی توانیم کتمان کنیم موج نوی دوم سینما با رویکرد به باورهای مردم شکل گرفته است. درباره سینمای نفاق می توان با اشاره به صحبت های امام-ره- گفت: خطر منافق به مراتب از فرد کافر بیشتر است. بنابراین سینمایی که علنی مقابل دین می ایستد،خطر آن ممکن است کمتر از سینمایی باشد که با تصنع و ریاکاری سعی می کند به ارزش ها پایبند باشد، بیشتر است.
در ادامه جواد شمقدری روی خط «نگاه نقره ای» آمد و در خصوص«سینمای نفاق» گفت: نفاق در جامعه ایمانی بروز می کند. معمولا در یک جامعه بی ایمان نفاق وجود ندارد و اصلا به دلیل کفر، نفاقی وجود ندارد چون همه یکرنگ هستند. در جامعه ایمانی حقیقت متجلی می شود و در کنار آن افرادی قرار می گیرند که با این حقیقت و زیبایی همراه نیستند و یک نسخه بدلی ارائه می دهند و اینجا نفاق بروز می کند. عده ای کنار پیامبر(ص) می گویند ما جزو مسلمانان هستیم و هنگام مواجهه با کفار می گویند ما جزو شما هستیم و این افراد منافقند. بعد از انقلاب اسلامی این اتفاق تکرار شد و عده ای با آن مخالف بودند و جلوه نفاق به خود گرفتند.
با توجه به رویکرد موجود در قرآن شاید نتوانم به صورت شفاف در مورد سینما نظر بدهم.در عرصه فیلمسازی، فیلم هایی که خواستند به نوعی تجلی دهنده حقیقت باشند اما نتوانستند کارکرد درستی داشته باشند و شاید نشود عنوان نفاق به آن اطلاق کرد.
شهرزاد با تبیین سیاست های فارابی در دوران های قبل گفت: در دوره ای در بنیاد فارابی سیاست هایی را برای ساخت فیلم هایی در عرصه دفاع مقدس مشخص می کردند و پیشنهاد فیلمسازی را به افرادی می دادند اصلا ناهمسنخ با فضای جنگ بودند؛ نهایتا فرد فیلمی می ساخت که به دفاع مقدس لطمه می زد. منظورم تنها ناتوانی در ساخت فیلم نیست بلکه گاهی مراسم مذهبی مردم در فیلم ها آن قدر بد نشان داده می شود که تبدیل به ضد ارزش می شود.اتفاقا گاهی حجاب به وسیله سینماگران توانگر بد تصویر می شود.
محمد درمنش در این خصوص عنوان کرد: من تحقیقی در این رابطه انجام دادم که به جواب این پرسش برسم که در دیگر ادیان چطور پدیده نفاق ظهور می کند و این تحقیق می تواند تأیید کننده صحبت های آقای شمقدری باشد. بنابراین در جوامع دینی بحث سره و ناسره بیشتر مطرح می شود.
شهرزاد با طرح مساله و پرسشی عنوان کرد: وقتی به شخصی ناآشنا با مفاهیم دفاع مقدس یادآوری کنند اگر چنانچه فیلمی درباره دفاع مقدس بسازید، به شما تسهیلات و وام می دهیم، این نمی تواند مروج مفهوم نفاق باشد؟
درمنش پاسخ داد: در شریعت ما تبیین تمام قواعد زندگی وجود دارد، در نتیجه دین در این جوامع مثل گوهری ارزشمند است که همیشه بدلی برای آن ساخته می شود. بحث این است که آیا این گوهر موجود در جامعه حقیقی است یا بدلی؟ من معتقدم مجموعه فیلم ها و رفتار مدیران فرهنگی ما ناآگاهانه است اما اگر فیلمسازی عامدانه بخواهد چیز دیگری را کنار این گوهر قرار دهد و آن را به جامعه ارائه دهد، رفتار آن فرد منافقانه می شود.
این فیلمساز افزود: معمولا دو طیف این کار را انجام می دهند؛ طیف اول روشنفکر نماهایی هستند که پشت ماسک روشنفکری چیزهایی تولید می کنند که گوهر اصلی را خدشه دار می کند. مثلا حد زدن برای نگه داری مرزهای اخلاقی و اجتماعی است اما روشنفکران از این عامل برای تخریب شریعت کمک می گیرند. طیف دوم افراد ظاهر الصلاح دین فروش هستند که براساس امیال فردی و شخصی می خواهند در این عرصه حضور داشته باشند و به دنبال نام و نشان اند. این افراد از وجوه مذهبی به نفع خودشان استفاده می کنند.
شمقدری تشریح کرد:از آغاز جنگ تا به حال 270 فیلم در عرصه دفاع مقدس ساخته شده است و نمی شود فیلم های ضعیف را مصداق نفاق بدانیم. ممکن است در مواردی فرد هیچ اعتقادی به ساخت فیلم دفاع مقدسی نداشته و تنها آن را سکویی برای پرش می دانست اما نتوانستم فردی را ذهنم بیاورم که بخواهد از دفاع مقدس سوء استفاده کند.
شهرزاد گفت: وقتی ساخت فیلم به دست فردی نا آشنا به مفاهیم ارزشی بیفتد، نتیجه ای جز تصنع ندارد و ارزش ها را وارونه می کند و به ارزش های مردم هم آسیب می زند. ما در سینماهای دیگری از جمله کودک و ملودرام هم مصداق هایی برای این جریان داریم.
شمقدری توضیح داد: برداشتم این است که اکثر دوستان با علاقه و دغدغه های خاص خودشان وارد کار هنری می شوند اما یکی برای انتقال مفاهیم موفق و دیگری نا موفق است. من با عنوان سینمای نقاب یا بدلی بهتر می توانم ارتباط برقرار کنم. معمولا برای تأیید کارها شورای ارزیابی و داوری وجود دارد و منتقدین ما افرادی اند که اجازه نامه دریافت نکرده اند.حتی در هالیوود هم تعداد معدودی فیلم برجسته می شود؛ بنابراین وضعیت سینمای ایران بسیار خوبست.
یوسفعلی میرشکاک نویسنده،منتقد و شاعر در ادامه«نگاه نقره ای» به بحث پیوست و درخصوص«سینمای نفاق» گفت: این مخاطره تنها در سینما نیست و در تمام عرصه ها وجود دارد. پیش از آنکه بخواهیم قشر خاصی را متهم کنیم، باید بدانیم عامل اصلی این مصائب ناشی از بی تناسب بودن وضعیت ما با مدرنیته است. ما مدرنیته را پس می زنیم اما در عین حال مشتاق آن هستیم. علی رغم گذشت 100 سال از مدرنیته، هنوز تکلیف خودمان را با آن نمی دانیم و فکر می کنیم باید قسمت های خوب را بگیریم و بدها را کنار بزنیم اما این اشتباه است. شما به هرکجا تکنولوژی وارد کنید، خواسته یا ناخواسته، صور تکنیکی به آن وارد می کنیم که ممکن است خوب و بد باشد. این تمدن تکنیکی با تمام اقتضائات خود در جهان منتشر شده و واحد است و کافر و مومن نمی شناسد اما ما فکر می کنیم می توانیم این تمدن را مهار کنیم. یعنی حدودی را برای سینما می گذاریم که خواه ناخواه عده ای خلاف جهت گیری سیاست گذاری های رسمی پیش می روند. چون توقع ما از سینما سطحی و دریافت از دین صوری است، آنها به راحتی از این مانع عبور می کنند و سینمای نفاق به وجود می آید.
میرشکاک در پایان گفت: معتقدم اگر بتوانیم در دیگر ساحات زندگی به قطعیت برسیم،سینما هم به این قطعیت می رسد اما اگر قطعیت در سایر عرصه ها نباشد، کم و بیش در سینما هم مشکل داریم.
بخش دوم برنامه«نگاه نقره ای» هم میزبان پوران درخشنده کارگردان فیلم وعلی اصغرکشانی منتقد برای گفتگو درباره فیلم«هیس! دخترها فریاد نمی زنند» بود.
«نگاه نقره ای» به تهیه کنندگی فرهاد دهنوی و با اجرای شهاب شهرزاد کارشناس-مجری جمعه ها ساعت 17:00 روی موج اف.ام ردیف 103.50 از رادیو گفتگو پخش می شود.
در ابتدای بحث محمددرمنش فیلمساز و کارگردان درباره«سینمای نفاق»گفت: گاهی نفاق یک بحث فردی و اخلاقی است و گاهی چهره سیاسی دارد. مادامی که این بحث فردی و اخلاقی است،شاید تنها خود فرد را آزار دهد اما اگر وجه سیاسی پیدا کند،کل جامعه را در بر می گیرد و با توجه بلندمدت بودن اثر فرهنگ و هنر تأثیر عمیق تری دارد.
این فیلمساز افزود: افرادی که وارد این وادی شوند و نفاق سیاسی داشته باشند و مجهز به ابزار فرهنگ و هنر باشند، می توانند تخریب فراوانی را در جامعه ایجاد کنند. اگر قرارست به ملت و سرزمینی آسیبی وارد شود، احتیاج به مقدماتی است. فیلمسازی نفاق اساسی ترین مطلبی است که دشمن خودش را به آن مسلح می کند و قبل از ورود به آن سرزمین فضا و بستر را برای تخریب مهیا می کند.
شهاب شهرزاد مجری برنامه در این خصوص عنوان کرد: در این چهارساله گذشته بسیاری از افراد از جمله منتقدان شبه روشن فکر تا افرادی که ممکن است اعتقاد و باورهایی داشته اند، مدیریت سینما را به داشتن سینمای متظاهرانه و عمق نداشتن باورها و ارزش ها متهم کرده اند. بعضی از سینماگران آثارشان کیفیت چندانی ندارد اما به دلیل ظاهر الصلاح بودن از جانب مدیریت سینمایی حمایت شده است.
درمنش با اشاره به مباحث قبلی ادامه داد: اگر به طور مشخص در مورد مسائل سیاسی مثال انجام کار متظاهرانه برای افراد بزنیم، ممکن است مخاطب این را نوعی برچسب زنی به شخص مقابل بداند. بهتر است در این زمینه معیاری را در اختیار مخاطب قرار دهیم که الگوها در قالب آن بگنجد.حضرت رسول(ص)یکی از نشانه های مشخص نفاق را دروغگویی،خیانت و وفادار نبودن به عهد می داند. خوبست که با این معیار انسان ها و آدم ها را محک بزنیم.
این کارگردان خاطرنشان کرد: مدیریت فرهنگی از این قاعده مستثنی نیست و باید بررسی کنیم چه افق و فرهنگی را برای مخاطبان طی 4 سال گذشته تعریف کرده است. اگر بازه زمانی گذشته و حال را مقایسه کنیم و مدیر به افق های مشخص شده عمل نکرده، ناخواسته منافق بوده است. فیلمسازان و بستر فیلمسازی در کشور امانت های بزرگی در دست مدیر هستند و اگر در پایان کار از این امانت ها پاسداری نکرده باشد، مصداقی برای جمله حضرت رسول(ص) است.
شهاب شهرزاد با اشاره به موج نوی دوم سینمای ایران توضیح داد: به نظرم موج جدیدی میان سینماگران نسل سوم و چهارم ایجاد شده و سینمای ایران را در جهان سرافراز کرده است. این همان موج نوی دوم سینماست که با حمایت مدیریت سینمایی شکل گرفته و به نظرم مهر تأییدی در تاریخ سینمای کشور است. نمی توانیم کتمان کنیم موج نوی دوم سینما با رویکرد به باورهای مردم شکل گرفته است. درباره سینمای نفاق می توان با اشاره به صحبت های امام-ره- گفت: خطر منافق به مراتب از فرد کافر بیشتر است. بنابراین سینمایی که علنی مقابل دین می ایستد،خطر آن ممکن است کمتر از سینمایی باشد که با تصنع و ریاکاری سعی می کند به ارزش ها پایبند باشد، بیشتر است.
در ادامه جواد شمقدری روی خط «نگاه نقره ای» آمد و در خصوص«سینمای نفاق» گفت: نفاق در جامعه ایمانی بروز می کند. معمولا در یک جامعه بی ایمان نفاق وجود ندارد و اصلا به دلیل کفر، نفاقی وجود ندارد چون همه یکرنگ هستند. در جامعه ایمانی حقیقت متجلی می شود و در کنار آن افرادی قرار می گیرند که با این حقیقت و زیبایی همراه نیستند و یک نسخه بدلی ارائه می دهند و اینجا نفاق بروز می کند. عده ای کنار پیامبر(ص) می گویند ما جزو مسلمانان هستیم و هنگام مواجهه با کفار می گویند ما جزو شما هستیم و این افراد منافقند. بعد از انقلاب اسلامی این اتفاق تکرار شد و عده ای با آن مخالف بودند و جلوه نفاق به خود گرفتند.
با توجه به رویکرد موجود در قرآن شاید نتوانم به صورت شفاف در مورد سینما نظر بدهم.در عرصه فیلمسازی، فیلم هایی که خواستند به نوعی تجلی دهنده حقیقت باشند اما نتوانستند کارکرد درستی داشته باشند و شاید نشود عنوان نفاق به آن اطلاق کرد.
شهرزاد با تبیین سیاست های فارابی در دوران های قبل گفت: در دوره ای در بنیاد فارابی سیاست هایی را برای ساخت فیلم هایی در عرصه دفاع مقدس مشخص می کردند و پیشنهاد فیلمسازی را به افرادی می دادند اصلا ناهمسنخ با فضای جنگ بودند؛ نهایتا فرد فیلمی می ساخت که به دفاع مقدس لطمه می زد. منظورم تنها ناتوانی در ساخت فیلم نیست بلکه گاهی مراسم مذهبی مردم در فیلم ها آن قدر بد نشان داده می شود که تبدیل به ضد ارزش می شود.اتفاقا گاهی حجاب به وسیله سینماگران توانگر بد تصویر می شود.
محمد درمنش در این خصوص عنوان کرد: من تحقیقی در این رابطه انجام دادم که به جواب این پرسش برسم که در دیگر ادیان چطور پدیده نفاق ظهور می کند و این تحقیق می تواند تأیید کننده صحبت های آقای شمقدری باشد. بنابراین در جوامع دینی بحث سره و ناسره بیشتر مطرح می شود.
شهرزاد با طرح مساله و پرسشی عنوان کرد: وقتی به شخصی ناآشنا با مفاهیم دفاع مقدس یادآوری کنند اگر چنانچه فیلمی درباره دفاع مقدس بسازید، به شما تسهیلات و وام می دهیم، این نمی تواند مروج مفهوم نفاق باشد؟
درمنش پاسخ داد: در شریعت ما تبیین تمام قواعد زندگی وجود دارد، در نتیجه دین در این جوامع مثل گوهری ارزشمند است که همیشه بدلی برای آن ساخته می شود. بحث این است که آیا این گوهر موجود در جامعه حقیقی است یا بدلی؟ من معتقدم مجموعه فیلم ها و رفتار مدیران فرهنگی ما ناآگاهانه است اما اگر فیلمسازی عامدانه بخواهد چیز دیگری را کنار این گوهر قرار دهد و آن را به جامعه ارائه دهد، رفتار آن فرد منافقانه می شود.
این فیلمساز افزود: معمولا دو طیف این کار را انجام می دهند؛ طیف اول روشنفکر نماهایی هستند که پشت ماسک روشنفکری چیزهایی تولید می کنند که گوهر اصلی را خدشه دار می کند. مثلا حد زدن برای نگه داری مرزهای اخلاقی و اجتماعی است اما روشنفکران از این عامل برای تخریب شریعت کمک می گیرند. طیف دوم افراد ظاهر الصلاح دین فروش هستند که براساس امیال فردی و شخصی می خواهند در این عرصه حضور داشته باشند و به دنبال نام و نشان اند. این افراد از وجوه مذهبی به نفع خودشان استفاده می کنند.
شمقدری تشریح کرد:از آغاز جنگ تا به حال 270 فیلم در عرصه دفاع مقدس ساخته شده است و نمی شود فیلم های ضعیف را مصداق نفاق بدانیم. ممکن است در مواردی فرد هیچ اعتقادی به ساخت فیلم دفاع مقدسی نداشته و تنها آن را سکویی برای پرش می دانست اما نتوانستم فردی را ذهنم بیاورم که بخواهد از دفاع مقدس سوء استفاده کند.
شهرزاد گفت: وقتی ساخت فیلم به دست فردی نا آشنا به مفاهیم ارزشی بیفتد، نتیجه ای جز تصنع ندارد و ارزش ها را وارونه می کند و به ارزش های مردم هم آسیب می زند. ما در سینماهای دیگری از جمله کودک و ملودرام هم مصداق هایی برای این جریان داریم.
شمقدری توضیح داد: برداشتم این است که اکثر دوستان با علاقه و دغدغه های خاص خودشان وارد کار هنری می شوند اما یکی برای انتقال مفاهیم موفق و دیگری نا موفق است. من با عنوان سینمای نقاب یا بدلی بهتر می توانم ارتباط برقرار کنم. معمولا برای تأیید کارها شورای ارزیابی و داوری وجود دارد و منتقدین ما افرادی اند که اجازه نامه دریافت نکرده اند.حتی در هالیوود هم تعداد معدودی فیلم برجسته می شود؛ بنابراین وضعیت سینمای ایران بسیار خوبست.
یوسفعلی میرشکاک نویسنده،منتقد و شاعر در ادامه«نگاه نقره ای» به بحث پیوست و درخصوص«سینمای نفاق» گفت: این مخاطره تنها در سینما نیست و در تمام عرصه ها وجود دارد. پیش از آنکه بخواهیم قشر خاصی را متهم کنیم، باید بدانیم عامل اصلی این مصائب ناشی از بی تناسب بودن وضعیت ما با مدرنیته است. ما مدرنیته را پس می زنیم اما در عین حال مشتاق آن هستیم. علی رغم گذشت 100 سال از مدرنیته، هنوز تکلیف خودمان را با آن نمی دانیم و فکر می کنیم باید قسمت های خوب را بگیریم و بدها را کنار بزنیم اما این اشتباه است. شما به هرکجا تکنولوژی وارد کنید، خواسته یا ناخواسته، صور تکنیکی به آن وارد می کنیم که ممکن است خوب و بد باشد. این تمدن تکنیکی با تمام اقتضائات خود در جهان منتشر شده و واحد است و کافر و مومن نمی شناسد اما ما فکر می کنیم می توانیم این تمدن را مهار کنیم. یعنی حدودی را برای سینما می گذاریم که خواه ناخواه عده ای خلاف جهت گیری سیاست گذاری های رسمی پیش می روند. چون توقع ما از سینما سطحی و دریافت از دین صوری است، آنها به راحتی از این مانع عبور می کنند و سینمای نفاق به وجود می آید.
میرشکاک در پایان گفت: معتقدم اگر بتوانیم در دیگر ساحات زندگی به قطعیت برسیم،سینما هم به این قطعیت می رسد اما اگر قطعیت در سایر عرصه ها نباشد، کم و بیش در سینما هم مشکل داریم.
بخش دوم برنامه«نگاه نقره ای» هم میزبان پوران درخشنده کارگردان فیلم وعلی اصغرکشانی منتقد برای گفتگو درباره فیلم«هیس! دخترها فریاد نمی زنند» بود.
«نگاه نقره ای» به تهیه کنندگی فرهاد دهنوی و با اجرای شهاب شهرزاد کارشناس-مجری جمعه ها ساعت 17:00 روی موج اف.ام ردیف 103.50 از رادیو گفتگو پخش می شود.
