سرویس فرهنگی مشرق به نقل از جوان آنلاین - اين روزها كه ماه مبارك رمضان روزهاي پاياني خود را طي مي‌كند و مجموعه‌هاي تلويزيوني اين ماه رسانه ملي هم قسمت‌هاي انتهايي را مي‌گذراند، پاي صحبت منوچهر اكبرلو، رضا استادي، دكتر محمد صادق كوشكي و امير صدري كارشناسان و منتقدان رسانه نشسته‌ايم تا عملكرد رسانه ملي را در اين ماه به بوته نقد بكشانيم.
 
منوچهر اكبرلو: سريال‌هاي رمضاني در سيطره عده‌اي خاص است
 
منوچهر اكبرلو، منتقد و كارشناس رسانه در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص برنامه‌هاي رمضاني تلويزيون مي‌گويد: «سال‌هاست كه برنامه‌هاي ماه مبارك رمضان در شبكه‌هاي تلويزيوني به دو دسته برنامه منحصر شده‌اند؛ يكي پخش انبوه برنامه‌هاي سخنراني و گفت‌وگو محوري، كه معمولا مخاطبي ندارند و دومي ساخت چند سريال كه پس از اذان مغرب پشت سر هم به آنتن شبكه‌هاي مختلف سيما مي‌روند كه اين سريال‌ها هم معمولاً تنها در انحصار چند كارگردان و تهيه‌كننده محدود قرار دارند.»
 
به گفته وي، به عنوان مثال اگر تمام سريال‌هاي مناسبتي پنج، شش سال اخير را فهرست كنيم، تنها با تعداد محدود و تكرار شونده‌اي از كارگردانان و تهيه‌كنندگان روبه‌رو مي‌شويم. اين مسئله به آن معنا است كه توليد چنين سريال‌هايي، سهميه‌اي از پيش تعيين شده دارد و طبيعي است كه چنين كارگرداناني كه مي‌دانند در هر حال ساخته شان تصويب رسيده و پخش مي‌شود، انگيزه‌اي براي افزايش كيفيت اثر خود نخواهند داشت چون اساسا رقابتي در كار نيست.
 
وي ادامه مي‌دهد: نمونه‌اش سريال خروس است كه چند هفته مانده به رمضان كار نوشتن و توليدش انجام شد. مجموعه‌اي كه عوامل آن در گوشه و كنار از دوستان هنرمند خود مي‌خواهند كه اين برنامه را تماشا نكنند يا سريال دودكش كه همزمان با توليد نوشته مي‌شود و مشخص نيست كه شوراهاي طرح و برنامه چه چيزي را تصويب كرده‌اند و به نظر مي‌رسد پر كردن فرم‌هاي مفصل توضيح طرح فقط به كساني مربوط مي‌شود كه مي‌خواهند كارشان را رد كنند.
 
استادي: رمضان كم دردسر تلويزيون
 
رضا استادي، كارشناس رسانه هم در ادامه با اشاره به فرصت طلايي رمضاني رسانه ملي به «جوان» مي‌گويد: به نظر من فضاي روحاني ماه مبارك رمضان، مخاطب را به سمت شبكه‌هاي تلويزيوني خودمان جذب مي‌كند و به باور من مديران رسانه ملي سعي كرده‌اند در اين ماه با چنگ و دندان هم كه شده مخاطبان را پاي رسانه ملي بنشانند.
 
وي مي‌افزايد: به باور من تلاش رسانه ملي اين بود كه كليه برنامه‌ها با كمترين حاشيه همراه باشد، در حالي كه پخش سريال‌هايي مانند اغما و پنج كيلومتر تا بهشت كه به موضوعات ماورايي مي‌پرداخت در سال‌هاي گذشته باعث حساسيت زايي بسياري مي‌شد و حتي پاي اين حاشيه‌ها به مجلس هم رسيده بود، اما امسال مديران تلويزيون به صورت عامدانه و براي اينكه در فضاي ماه رمضان جو منفي‌اي عليه تلويزيون به وجود نيايد، به سمت توليد آثار بي‌حاشيه‌تر و خنثي‌تر رفتند و در ميان برنامه‌هاي امسال تلويزيون تنها برنامه ماه عسل است كه حساسيت برانگيز شده است.
 
استادي تأكيد مي‌كند: به نظر من چون رمضان فرصتي است كه مخاطبان تلويزيون بسيار بيشتر مي‌شوند و رقباي ماهواره‌اي به كنار مي‌روند، تنها عرصه يكه‌تازي تلويزيون است كه به باور من امسال ماه رمضان كم دردسري براي تلويزيون بود و در نهايت مسائل بيروني در برنامه ريزي‌هاي تلويزيون تأثير بسياري دارد و به باور من اين عرصه نياز به تغيير و تحول جدي دارد و نبايد تنها عوامل بيروني در ساخت برنامه‌هاي تلويزيون تأثير بگذارد.
 
كوشكي: برنامه‌هايي كه ربطي به رمضان نداشتند
 
دكتر محمد صادق كوشكي، كارشناس رسانه در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص مجموعه‌هاي نمايشي رسانه ملي در ماه مبارك رمضان امسال مي‌گويد: در ميان سريال‌هاي رسانه ملي در اين ماه مجموعه‌اي كه با فضاي ماه مبارك رمضان منطبق باشد وجود نداشت، شايد تنها مجموعه سه، چهار قسمتي كه در شب‌هاي قدر به آنتن شبكه 2 مي‌رفت، تا اندازه‌اي به فضاي ماه مبارك نزديك بود، اما ساير سريال‌ها نسبتي با ماه رمضان نداشت.
 
وي در خصوص برنامه‌هاي گفت‌وگو محوري كه در اين ماه از شبكه‌هاي مختلف به نمايش درآمد ادامه مي‌دهد: برنامه‌هاي گفت‌وگو محور هم بدون هيچ نوع نوآوري‌اي به آنتن رفت. از سوي ديگر گفت‌وگوهاي برنامه‌هايي كه در زمان افطار به آنتن مي‌رفتند مانند برنامه ماه عسل شبكه 3 و آبي آسماني شبكه 5، ربطي به ماه رمضان نداشتند و برنامه‌ها را در هر زماني از سال مي‌شد به نمايش درآورد. در ميان برنامه‌هاي گفت‌وگو محور هم تنها برنامه سمت خدا از شبكه 3 مرتبط به ماه مبارك رمضان بود. اما اينكه بگوييم سازمان برنامه‌اي ابتكاري و جذاب كه مناسبت ماه رمضان در آن به طور كلي لحاظ شده باشد به آنتن برده باشد، من چنين چيزي نديده‌ام!
 
صدري: جاي خالي مسائل روز در سريال‌هاي رمضاني
 
امير صدري، كارشناس رسانه هم در ادامه در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص سريال‌هاي رمضاني امسال اظهار مي‌كند: اينكه در سريال‌هاي ماه رمضان گره‌هاي ساختگي در داستان‌هاي كليشه به وجود بياوريم و در پايان تمام گره‌ها را به آساني بگشاييم مانند شعبده بازي كه از داخل كلاه خرگوشي را بيرون مي‌آورد، نمي‌تواند نام هنر سريال‌سازي را به خود بگيرد. به باور من داستان‌هاي اين سريال‌ها جذابيت لازم را ندارد و اتفاقاتي كه در آنها رخ مي‌دهند، از نظر تماشاگر باورپذير نيست و مخاطب نمي‌تواند با اين داستان‌ها همذات پنداري كند.
 
صدري ادامه مي‌دهد: به نظر من بايد راه جديدي پيدا كرد كه در ماه رمضان به يك سري سريال با فرمت‌هاي مشخص، محدود نشويم. البته در ميان سريال‌هاي ماه رمضان امسال سريال دودكش، متفاوت تر از بقيه است و شبيه سريال‌هاي مناسبتي تكراري سال‌هاي گذشته نبود.
 
وي تصريح مي‌كند: به باور من مديران سيما بايد يك اتاق فكر تشكيل دهند، چون با اين همه موضوع كه با دين و مذهب و عقايد و عرف ما همخواني دارد، دليلي ندارد ما اين روايت‌هاي تكرار را باز تعريف كنيم. به عنوان مثال بعضي اوقات در برنامه ماه عسل بعضي از داستان‌هاي واقعي را مي‌بينيم كه از هر درامي درام‌تر است و در نهايت ايمان و باور را در قلب مردم ايجاد مي‌كند و بسيار هم تأثيرگذار‌تر از 30 قسمت سريالي است كه روايت تكراري را بيان مي‌كند.
 
صدري در خصوص قياس عملكرد رمضاني امسال سيما به نسبت سال‌هاي اخير مي‌گويد: عملكرد امسال تلويزيون با سال‌هاي اخير تفاوت چنداني نداشته به اين معنا كه مجموعه‌هاي سال‌هاي گذشته را مي‌شد امسال پخش كرد و سريال‌هاي امسال را در سال‌هاي گذشته و در اين ميان هيچ نشانه‌اي نيست كه نشان دهد اين سريال‌ها در سال 92 توليد شده‌اند. به عنوان مثال كشور ما در سال اخير يك بحران اقتصادي را پشت سر گذاشته، هزينه‌هاي زندگي چند برابر شده و تامين معاش براي مردم سخت شده است، در كدام يك از سريال‌هاي امسال اين مشكلات را نشان مي‌دهد؟
 
در نهايت آنچه كه از اظهارات كارشناسان و منتقدان رسانه بر مي‌آيد، رسانه ملي جز در يكي دو مورد نتوانسته آن‌طور كه بايد از فرصت طلايي كنداكتور رمضاني امسال استفاده كند و با پايان ماه مبارك هم باز خلأ‌هاي كنداكتور رسانه ملي رخ نمايان مي‌كند.