سرویس فرهنگ و هنر مشرق - پخش سریال «معاویه» در کشورهای منطقه به صورت سراسری آغاز شده و همزمان در ایران این سریال در سبد تماشای خانواده‌های ایرانی قرار گرفته است.
با انتشار بیانیه ساترا مبتنی بر ممنوع بودن این سریال در پلت‌فرم‌های داخلی، جمعیت کنجکاو برای تماشای این مجموعه افزایش یافت و با گشت و گذار در فضای مجازی کاملا مشخص است که حالا با این موضع‌گیری معاویه مخاطب بیشتری در ایران خواهد داشت.
این اتفاق در حالی می‌افتد ماموریت ساخت سریال مناسبتی یا مذهبی بر عهده تلویزیون است و خلا تولید سریالهای عام‌پسندانه و عدم برنامه‌ریزی برای تولید مجموعه‌های مذهبی در ماه مبارک رمضان تبدیل به یک روند معمول در سالهای اخیر شده است. برخلاف ادوار مدیریتی سالهای اخیر، در دوران مدیریت علی لاریجانی و عزت الله ضرغامی، پخش و تولید یک اثر مناسبتی یکی از سیاست‌های اصیل سیما بود.
آیا در خلا این سیاست گذاری سریال معاویه باید مهمان سفره‌های افطاری کشوری شیعه باشد؟ شبکه‌های اجتماعی و میزان واکنش‌ها نسبت به سریال معاویه حاکی از یک وضعیت انفعالی است که آشکارا در جذب مخاطبان مذهبی و انقلابی رسانه ملی دچار یک وادادگی شده است.
جبهه تقابلی صدا و سیما بر اساس ادعای این سالهای مدیران با رقبای خارجی از حیث بودجه و امکانات عرصه نابرابری نیست، اما این رسانه از رقابت مناسبتی در حوزه سرگرمی از رسانه‌های ترکی و عربی منطقه هم عقب مانده است.
مصوب شدن بودجه چند برابری صدا و سیما که یکی از قدرتمندترین رسانه‌های منطقه از منظری اقتصادی است، نشان می‌دهد که مشکل اصلی این نهاد نداشتن برنامه‌ریزی کلان برای گسترش مخاطب داخلی است، در حالی که مجموعه شبکه‌های عربی، هر سال در ماه مبارک رمضان با سریال‌هایی نظیر حشاشین و معاویه، بازار تماشای ایرانی را تحت تاثیر قرار داده‌اند.
از قضا صدا و سیما دست دارای دست برتر مالی قدرتمندی است اما در مواجهه با سیطره نفوذ رسانه‌های خاورمیانه از جمله تولید محتوا در کشورهای عربی و ترکیه کاملا بازنده است. در سالهای اخیر کارویژه رسانه‌ای صدا و سیما در حوزه تولید سریالهای مذهبی متمرکز بر دوسریال است: موسی کلیم‌الله (ع) و سلمان فارسی.
سلمان فارسی کُند و با تاریخ پخش نامعلوم
در مقابل این جریان کند تولیدو بسیار فرسایشی تولید و پیش تولید همزمان سریال معاویه در ۱۱ خرداد سال ۱۴۰۱ آغاز شده و پخش آن در پایان سال ۱۴۰۳ آغاز شده است. بررسی طرح‌ریزی تولید سریالهای مذهبی در سایه تصمیمات جدید از این جنبه قابل تامل است که رقابت در تولید دو سریال موسی و سلمان فارسی را بررسی کنیم.
تصویربرداری سریال سلمان فارسی از ۱۰ سال ۱۳۹۸ آغاز شده است و فیلمبرداری این مجموعه همچنان ادامه دارد. روسای سازمان صدا و سیما بارها تاکید کرده‌اند که زمان تولید این سریال هفت سال طول می‌کشد و عوامل سازنده اعلام کرده‌اند که تدوین هم در حال انجام است و تلاش می‌کننند سریال را در سال ۱۴۰۵ به پخش برسانند. در مقابل این جریان کند تولیدو بسیار فرسایشی تولید و پیش تولید همزمان سریال معاویه در ۱۱ خرداد سال ۱۴۰۱ آغاز شده و پخش آن در پایان سال ۱۴۰۳ آغاز شده است.
تطبیق زمان تولید این دو سریال نشان می‌دهد روند سنتی تولید و عدم استفاده از تکنولوژی لطمات فراوانی به تولیدات سریالهای مذهبی در مجموعه صدا و سیما می‌زند و دست کم مدیران سیما برای تولید خبر در پشت صحنه این مجموعه حضور پیدا می‌کنند، به امید آنکه حضور آنان موجب تسریع روند تولید سریال شود اما برای نشانه‌ها حاکی از آن که هشت سال شاید بیشتر تولید یک سریال مذهبی در ایران زمان می‌برد.
معجزه حاتمی کیا در موسی کلیم الله
با فرض اینکه آغاز نمایش سریال سلمان فارسی در هاله‌ای از ابهام است، مجموعه سازندگان سریال موسی، پروژه ای که از سال ۱۳۸۸ تولید آن در هاله‌ای از ابهام بود و به واسطه وفات فرج الله سلحشور متوقف شد، پیش تولید آن را از سال ۱۴۰۲ آغاز کردند و با استفاده از فناوری Virtual Production (تولید مجازی) و نمایشگرهای LED عظیم، محیط‌های دیجیتالی در پس‌زمینه صحنه ایجاد و جایگزین پرده سبز نسخه پایلوت آن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تولید کردند. پروژه‌ای عظیم که حتی در نسبت با سریال معاویه در مدت زمان کوتاه‌تری تولید شد.
پایلوت سریال موسی کلیم‌الله پس از تولید در قالب یک نسخه سینمایی آن در سال ۱۴۰۳ به دبیرخانه جشنواره فیلم فجر تحویل داده شد و در این فستیوال فیلم فجر با اخذ جوایز متعدد و داشتن بیشترین تعداد سانس فوق العاده در کانون توجهات مخاطبان قرار گرفت و هم اکنون نسخه پایلوت این سریال در قالب یک فیلم سینمایی در حال اکران است.
از زمان پیش تولید تا نمایش اول آن در جشنواره فیلم فجر، کمترین زمان ممکن برای تولید این سریال صرف شد و با احتساب زمان محاسبه شده برای تولید پایلوت این سریال اگر روند پشتیبانی از این سریال به اندازه سلمان فارسی باشد، این سریال زودتر از رقیب بیگ‌پروداکشن خود از جعبه جادو پخش خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
حاتمی‌کیا، میراث‌دار خَلَف فرج‌الله سلحشور/ گام بلندی در اعتلای محتوایی و فنی «هنر دینی»
سازندگان موسی به دلیل سرعت عمل و عدم تلف کردن بیت‌المال تنبیه شدند؟
اولین نشان به خانواده
نخستین نشان سلحشور به پاس قدردانی و بزرگداشت هنرمند انقلابی و مروج تولیدات قرآنی، تقدیم شد به خانواده مرحوم فرج‌الله سلحشور که به نمایندگی از خانواده به فرزندان مرحوم فرج الله سلحشور اهدا گردید.
یادداشتی با لحن بسیار تند علیه حاتمی کیا
در ادامه این تقدیر در گزارش بدون نادیده‌گیری به ثمر رسیدن آرزوی فرج الله سلحشور و جمال شورجه، وب سایت سینماپرس نزدیک به هیات اسلامی هنرمندان به بهانه تولید فیلم ابراهیم حاتمی کیا در تکمله‌ای بسیار تند و عجیب و نوشت:
سلحشور به عنوان یک «سینماگر مولف» بتواند الگوواره‌ای برای تولیدات فیلم سریال مبتنی بر «قصص قرآن» از برای فعالان متعهد به این عرصه ترسیم نماید. الگویی که به شدت سعی می‌نمود تا ضمن حفظ و توجه به مخاطب، ادبیات سینمایی و روایت داستنی خود از افتادن در دام شیطانی «تفسیر به رای» محافظت نماید. شخصیتی راست قامت که به بهانه مخاطب پذیری هیچ گاه سعی نکرد تا به ادبیات توراتی روی آورد و بار دراماتیک آثار قرآنی خود را با استفاده از روایات مجعول و اسرائیلیات فزونی بخشد. اتفاقی که متاسفانه در «موسی کلیم الله» افتاد و این آخرین میراث بر روی زمین مانده از «فرج الله سلحشور» را در سطح آن چیزی که امسال بر روی پرده «چهل و سومین جشنواره فیلم فجر» به نمایش گذاشته شد، تنزل بخشید.
این موضع‌گیری کاملا اشتباه در قبال جسارت و سرعت العمل و عدم اتلاف بودجه عمومی کشور برای تولیدی فرهنگی نشان می‌دهد که سرعت عمل تولید در پروژه موسی کلیم الله موجب ناخرسندی برخی شده است. در همین روزها شنیده شده است که به دلیل عدم تخصیص به موقع بودجه‌های مصوب این سریال که احتمالا باید بخشی از آن را در هزارتوی سازمان برنامه و بودجه جستجو کرد، پروژه موسی کلیم الله در آستانه تعطیلی قرار گرفته است. البته که امیدواریم این خبرها و شنیده‌ها صحت نداشته باشد و سازمان صداوسیما بر ادامه پر قدرت پروژه‌های دینی و مذهبی چون سلمان و موسی تاکید دوباره‌ای داشته باشد.
اظهارات برمهانی امیدها را زنده می‌کند؟
با موضع‌گیری و ایجاد تشنج برای جلوگیری از ادامه روند تولید پرشتاب اما با کیفیت این سریال معاون سیما اظهارات بسیار قابل تاملی را بیان کرد.
محسن برمهانی درباره تولید این مجموعه گفت: «این فیلم اثری فاخر و جریان‌ساز در سینمای ایران است که پس از اکران در سینماها، در سکوهای نمایش آنلاین (پلتفرم‌ها) منتشر خواهد شد و در نهایت، از تلویزیون پخش می‌شود. طبیعتاً این فرآیند زمان‌بر خواهد بود و زمان نزدیکی برای پخش تلویزیونی آن در نظر گرفته نشده است.»
معاون سیما درباره نحوه پخش سریال اظهار داشت: «سریالهای تاریخی معمولاً از یکی از شبکه‌های اصلی سیما پخش میشوند و این مجموعه نیز به احتمال زیاد چنین روندی را طی خواهد کرد. البته زمان دقیقی برای پخش آن اعلام نشده است.»
با این حال امید می‌رود تمام قوای مجموعه صدا و سیما برای ارائه یک عملکرد زودبازده در دو پروژه موسی و سلمان متمرکز شود.
۱۶:۴۳ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
۲۱:۵۵ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
۱۷:۰۵ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
۱۷:۴۲ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
۱۹:۰۱ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
۱۹:۲۷ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
۲۰:۴۴ - ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
