بنا به گزارش جدیدی که از سوی مرکز امنیت جدید آمریکا (CNAS) منتشر شد، برخلاف تصورات موجود، دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای ضرورتاً باعث تلاش عربستان سعودی – رقیب اصلی ایران در منطقه- برای دستیابی به این گونه سلاح‌ها نخواهد شد.
این گزارش با عنوان" پادشاهی هسته‌ای: آیا در صورت دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای، عربستان سعودی نیز چنین خواهد کرد؟"[1] از سوی کالین کاهل ( مسئول پیشین پنتاگون در دولت اوباما )، ملیسا دالتون و متیو ایرواین، به رشته تحریر در آمده است. این پژوهشگران، برخلاف روایت‌های موجود، به این نتیجه رسیده‌اند که اگرچه خطر به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه – در صورت آزمایش هسته‌ای ایران– وجود دارد، ولی این امر چندان محتمل نیست.
به نظر نمی‌رسد که مصر و ترکیه، دو قدرت مطرح در منطقه خاورمیانه، درصدد دستیابی به سلاح هسته‌ای برآیند؛ چرا که مصر تهدیدی از جانب ایران احساس نمی‌کند و ترکیه نیز تحت چتر هسته‌ای ناتو قرار دارد. از این رو، تنها احتمالاً پادشاهی عربستان سعودی است که در صورت تصمیم ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای، در مسیر کسب توانمندی‌های هسته‌ای حرکت خواهد کرد. بنا به تصورات موجود، این کشور با تغییر ساختار برنامه غیرنظامی تحقیقات هسته‌ای خود در جهت پشتیبانی از اهداف نظامی و یا معامله با پاکستان – برای کسب تضمین در قبال ایران – به توانمندی [ساخت تسلیحات] هسته‌ای دست خواهد یافت.
بنا به گزارش فوق، احتمال رخ دادن این سناریوها کمتر از آن چیزی است که اغلب کارشناسان بدان باور دارند. در عوض، به طوری که در نمودار زیر نشان داده شده، نگارندگان عقیده دارند، آنچه که بیشتر محتمل می‌نماید، این است که پادشاهی سعودی به افزایش توانمندی‌های دفاعی متعارف خود علیه ایران و یا تضمین هسته‌ای آمریکا تکیه کند:
این پژوهشگران این طور نتیجه‌گیری کرده‌اند که عربستان سعودی با ریسک و سائق‌های منفی بیشتری در زمینه ایجاد و توسعه زرادخانه هسته‌ای خود مواجه خواهد بود. از جمله این مخاطرات می‌توان به تحریم‌های اقتصادی و مخدوش شدن وجهه این کشور در سطح بین‌المللی اشاره کرد. یکی دیگر از نگرانی‌های بالقوه رژیم سعودی، مخاطرات امنیتی احتمالی است که در صورت دستیابی این کشور به تسلیحات هسته‌ای متوجه آن خواهد شد. همچنین چنین اقدامی ممکن است به ایجاد فاصله میان این کشور و آمریکا منجر شود؛ نتیجه‌ای که بهای آن برای عربستان بیش از منافع ناشی از توانمندی‌های ساخت سلاح هسته‌ای است.
در این گزارش عنوان شده که استفاده از گزینه
پاکستان نیز چندان محتمل نیست. بنا به برخی اظهارات، عربستان سعودی درصدد تهیه بمب
هسته‌ای – آماده استفاده - از پاکستان بود. اگرچه دو کشور
پاکستان و عربستان از روابط نظامی مستحکمی با یکدیگر برخوردارند و سفیر پاکستان در
ریاض عنوان کرده که هر فرد پاکستانی، امنیت عربستان سعودی را امنیت خود تلقی می‌کند،
ولی تهیه هرگونه سلاح هسته‌ای از سوی پاکستان با هدفی غیر از مقابله با هند
غیرمحتمل است. به طوری که در گزارش مرکز امنیت جدید آمریکا ذکر شده، پس از آزمایش
هسته‌ای چین، در 50 سال گذشته، کشور دیگری اساساً به باشگاه هسته‌ای نپیوسته است و
در واقع به نظر می‌رسد، کشورهای بیشتری به جای تلاش در جهت کسب سلاح‌های هسته‌ای،
از ادامه این مسیر صرف‌نظر کرده‌اند.
بنا به گفته آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده و اسرائیل، ایران تاکنون تصمیمی دال بر ساخت تسلیحات هسته‌ای نگرفته است. در همین حال کارشناسان مرکز پیشرفت آمریکا[2] نیز قبلاً احتمال آغاز مسابقه تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه را – در صورت مجهز شدن ایران به تسلیحات هسته‌ای – مطرح کرده‌اند. گزارش جدید مرکز پیشرفت آمریکا، تکثیر سلاح‌های هسته‌ای را به عنوان یکی از دلایلی دانسته که براساس آن می‌بایست از حرکت ایران در این زمینه جلوگیری کرد. علیرغم آنکه گزارش مرکز امنیت جدید آمریکا نشان می‌دهد که به راه افتادن مسابقه تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه غیرمحتمل است، ولی خاطر نشان می‌سازد که سیاست ایالات متحده باید همچنان جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای - حتی در صورت لزوم با استفاده از نیروی نظامی – باشد.
برای دانلود این گزارش اینجا کلیک کنید.
