به گزارش مشرق، دکتر "سید یحیی یثربی" درمورد فرهنگ عذرخواهی در جامعه به مهر گفت: عذر از نظر اخلاقی و در فرهنگ مردم عملی شناخته شده است و نیازی به توضیح ندارد، اما از قدیم عذر را به موجه و غیر موجه تقسیم کردهاند. عذر موجه عذری است که کسی کاری میخواسته انجام بدهد، ولی به دلیل مشکلاتی نتوانسته آن کار را انجام دهد .ازغیبت یک دانش آموز تا انجام ندادن کاری از سوی دولتمردی میتواند عذرشان موجه باشد.
وی افزود: ولی آن عذری که دلیل و توجیه ندارد یا دلیل قانع کننده ندارد و آشکارا معلوم بشود که فرد کوتاهی کرده و به خاطر سودجویی و جاه طلبی مرتکب آن خطا شده هرچند به دروغ از مردم هم عذرخواهی کند، ولی آن فرد خلاف کرده و با عذرخواهی ظاهری از مردم میخواهد خود را درستکار نشان دهد، عذر او در پیشگاه خداوند و مردم پذیرفته نیست.
استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: عذر گاهی ابزاری است؛ یعنی فرد میخواهد با عذرخواهی، خودش را از فشار مشکلات نجات دهد. این عذرخواهی، اخلاقی نیست چه طرف مقابل بپذیرد چه نپذیرد. آدمهای بزرگوار گاهی اوقات اینگونه عذرخواهیها را میپذیرند.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اسلامی و علوم قرآنی ادامه داد: عذر از روی آگاهی در مقابل عذر ابزاری است؛ یعنی فرد خطاکار پیش و بیش از دیگران به خطای خود متوجه شده و عذرخواهی میکند.این نشان میدهد که آدم با شعوری است و از روی آگاهی در مقام عذرخواهی آمده است. این عذر برای فرار از تنبیه و سرزنش نیست بلکه برای نشان دادن شخصیت و آگاهی خود است.
یثربی اظهارداشت: عذرخواهیها در سطح سیاسی و بین المللی هم اجباری و تحمیلی است؛ یعنی دولت مقابل از آن دولت میخواهد که از او عذرخواهی کند و تا از او عذر نخواهد با او مجداداً روابط برقرار نمیکند. یا پدرو مادری یا مسئولی از فرزند یا زیردستان خود بخواهد از او عذر بخواهند. این عذرخواهیها جنبه اخلاقی و ارزشی ندارند.
وی یادآورشد: عذرخواهی از روی کرامت و بزرگواری ارزش دارد اینکه تمام تقصیرات را به گردن بگیریم و به خاطر آن از مردم عذرخواهی کنیم.
این کارشناس فلسفه و عرفان اسلامی عنوان کرد: عذر زبانی و عملی هم از تقسیم بندی دیگر است. ممکن است یک مسئول عذرخواهی زبانی کند، اما آنقدر مغرور است که در ته دل عمل خود را موجه میداند. ولی در عذرخواهی عملی فرد خطاکار نه تنها از مردم عذرخواهی میکند، بلکه در صدد جبران آن خطاها برمیآید حالا یا با استعفایش یا با اقدامات دیگر.
یثربی درپایان اظهارداشت: زیباترین عذرخواهی عملی را پیامبر از مردمش کرد. به هنگام مرگ و در بستر بیماری رو به مردم کرد و گفت اگر به کسی رنجی رساندهام دیناری ضایع کردهام یا سیلی زدهام مرا ببخشد حتی میتواند جبران آن را بخواهد. فردی بلند شد و گفت در جنگ بدر تازیانه شترت به شکم من خورد حضرت فرمود آن تازیانه را آوردند و گفت با شدت همان روز به من ضربه بزن و آن فرد از حق خود گذشت.
استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی گفت زیباترین عذرخواهی عملی را پیامبر از مردمش کرد. ایشان در بستر بیماری رو به مردم کرد و گفت اگر به کسی رنجی رسانده ام، دیناری ضایع کرده ام یا سیلی زده ام مرا ببخشد حتی میتواند جبران آن را بخواهد.