به گزارش مشرق به نقل از فارس، سینمای انقلاب و دفاع مقدس یکی از متولیان امور سینمای جنگ به شمار میآید که به ارایه تجهیزات و امکانات به سینمای دفاع مقدس میپردازد اما در طول مدت فعالیت اکثر فیلمسازان از عملکرد این انجمن رضایت ندارند. سالهاست مدیریت این انجمن به محمدرضا شرفالدین واگذار شده است اما وی کمتر در معرض پاسخگویی به سوالات خبرنگاران قرار میگیرد. مدتی است روحالله سهرابی - فیلمساز - به سمت قائممقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس منصوب شده است. او مدتهاست در این عرصه فعال است و دو فیلم سینمایی «محدوه ابری» و «خاکستر و برف» از ساختههای وی به شمار میرود. با وی در ارتباط با فعالیتهای انجمن، چگونگی حمایت این انجمن از آثار دفاع مقدس و انقلاب، وضعیت شهرک سینمایی دفاع مقدس گفتوگویی مفصل ترتیب دادیم. بخش نخست گفتوگوی فارس با سهرابی در ذیل آمده است:
در ابتدا درباره رویکرد انجمن به عنوان متولی سینمای انقلاب و دفاع مقدس بفرمایید و کارهایی که در این زمینه تا کنون به انجام رسیده و چگونگی حمایت از فیملمسازان در ساخت آثار با موضوع جنگ بفرمایید.
- ابتدا از فضای کلی تولیدات انجمن خدمتتان عرض کنم. انجمن یک حرکت تولیدی را از حدودا 2 سال پیش آغاز کرده، انجمن قبل از سال 89 (اگر اشتباه نکنم) به لحاظ تولیدی به شکلی که در حال حاضر توجه به آن میشود، نبود. بیشتر فعالیت این انجمن در فضای پژوهشی _ آموزشی و برگزاری جشنوارهها، نشستها و بزرگداشتها خلاصه میشد. گاهی دعوت از بزرگان سینما و هماندیشی صورت میگرفت، گرچه در همان زمان هم فعالیت تولیدی داشتیم اما نه به حجم و حساسیتی که در حال حاضر هست. از حدود 2 سال قبل قرار شد که انجمن صرفا مسائل پژوهشی و آموزشی را رویه قرار ندهد و تولیدات نمونهای داشته باشیم؛ یعنی به ازای مباحثی که مطرح میکنیم نمونه عینی هم برای ارایه داشته باشیم. به طور مثال اگر میگوییم از نظر ما سینمای دفاع مقدس مطلوب و ایدهآل باید باشد، باید یک نمونه عینی و مبنای تعریفی داشته باشیم، یعنی تئوری و مصداقی باشد. ما قبل از این دوره تولید، بیشتر دوره تئوری و نظریهپردازی را در نظر گرفته بودیم که چگونه باید جلو رفت و به عبارتی برای جریانسازی در عرصه سینما فعالیت میکردیم.
در این دوره چقدر انجمن موفق عمل کرد؟
- برای آن هدفی که ما در آن دوره داشتیم، به زعم من موفق بودیم اما به لحاظ تولیدی طبیعتا نه! زیرا تولید به این شکل نداشتیم. احساس کردیم برای ورود محکمتر و مؤثرتر در عرصه سینما طبیعتا باید به سمت تولید برویم، تا تولید نکنیم نمیتوانیم تأثیرگذارباشیم و جریانسازی کنیم. ما نمونهسازی میکنیم و ارایه میدهیم؛ به هرحال یا بهطور کامل تولید میکنیم یا حمایت میکنیم یا مشارکت میکنیم.
![]() |
در صحبتهایتان به سه حوزه تولید، مشارکت و حمایت اشاره داشتید، کارها چه ویژگیهایی باید داشته باشند تا مورد توجه انجمن در این سه بخش قرار گیرند؟
- در آغاز از حمایت شروع میکنم، ما سه بخش مشارکتی، حمایتی و تولید صد درصدی داریم.
یعنی چیزی شبیه به بنیاد سینمایی فارابی؟
- من اطلاعی از آییننامههای آنجا ندارم اما اگر اینطور هست، بله!
انجمن در بخش حمایتی امکان بسیار خوبی به لحاظ مدیریت پروژهها دارد. شهرک سینمایی دفاع مقدس زیرمجموعه انجمن دفاع مقدس است و فیلمهایی که در شهرک تولید میشود فیلمهایی هستند که از قبل حتما به تأیید شورای انجمن رسیدهاند. این در مورد همه آثار از جمله تلهفیلم، سینمایی، سریال، کلیپ و مستندهایی که نیاز به فضای شهرک یا توپخانه، انفجار، جلوههای ویژه، تجهیزات و ادوات جنگی دارند و... تمام اینها باید اول فیلمنامهها را به شورای انجمن ارایه بدهند تا تأیید شود.
![]() |
شورا متشکل از چند نفر است؟
- ما دو شورا داریم که اول شورای مقدماتی است که سه نفره است و عموما کارهای حمایتی در آن مطرح میشود. شورای عالی ما که پنج نفرند و از آدمهای صاحب نام عرصه سینما هستند.
فیلمنامههایی که اینجا تأیید می شوند به لحاظ میزان پرداخت آنها به موضوعات دفاع مقدس و نزدیکی به اهداف و اولویتهای این انجمن بیشتر از آن ها حمایت میشود. حمایتهای ما هم در بحث شهرک، حمایتهای درصدی است به طور مثال یک پروژه ممکن است حدود 30 میلیون هزینه استفاده از شهرک را داشته باشد به نسبت درصدی که شورای ما تعیین و ارایه میدهد، به دلیل نزدیکی به موضوعات انجمن از تخفیف بهرهمند میشود. با این حساب تقریبا تمام پروژههای مرتبط با دفاع مقدس به نوعی مورد حمایت انجمن قرار میگیرند و البته به تناسب کم یا زیاد.
تعدادی از پروژهها نه تنها مورد حمایت ما قرار نمیگیرند بلکه در شورا رد میشوند و طبعا به شهرک معرفی نمیشوند، به طور مثال یک سریال که دو یا سه سال فیلمنامهاش اینجا رد شد و سریال بسیار بد دفاع مقدسی هم بود، با کمال تعجب بعد از یک تایم 10 ماهه دیدیم که از تلویزیون پخش میشود که با استفاده از جلوههای ویژه کامپیوتری و ویژوآل افکت فضای جنگ را ایجاد کرده بودند.
به هر حال ابزاری که ما داریم ابزار شهرک است که میتوانیم به پروژهها کمک کنیم و به زعم خودمان بازدارندهایم. بیشتر به سمتی میرویم که حس میکنیم درست است و اول هر سال برای خودمان برنامهریزی میکنیم و تعریف داریم و آئیننامه ایجاد میکنیم و اولویتها را مشخص میکنیم، موضوعبندی میکنیم و طبق آنها پیش میرویم.
باتوجه به صحبتهایتان سال 91 اولویتتان چیست؟
- اولویت زیاد داریم که در ادامه عرض میکنم.
ابزار حمایتی انجمن تنها در شهرک خلاصه میشود؟
- نه! حمایت ما به لحاظ ادوات و تجهیزات فیزیکی شهرک است؛ ما حمایتهای معنوی هم داریم، به این صورت که بسیاری از ارگانهای دولتی یا کشوری و لشکری در کل کشور انجمن را میشناسند و نامههای انجمن که به لحاظ حمایت از پروژهها ارایه میشود، نامههای معتبری هستند. به طور مثال فیلمی که نیاز به کمک استانداری دارد طبیعتا نامه انجمن در بعضی موارد بیشتر از نامههای سایر ارگانها میتواند برای جذب حمایتها کمک میکند.
نوعی دیگر از حمایت معنوی ما معرفی است، به طور مثال فیلمنامهای بعد از تأیید در انجمن، از فیلمنامهنویس دعوت به همکاری میکنیم یا شاید بعد از تولید و پس از بررسی و تأیید مجدد این کار صورت گیرد. اگر فیلم خوب باشد همان اکیپ و عوامل را دعوت به کار میکنیم و در فضای مشارکتی یا تولید صددرصدیمان به آنها خدمات میدهیم.
![]() |
ضمن اینکه گاهی اوقات استفاده از امکانات سپاه با تأیید و معرفی انجمن انجام میشود اما اصلیترین حمایت انجمن، حمایتهای شهرک است. البته چون فقط بحث دفاع مقدس نیست، ما در آنجا زندان مجهز و سینمایی ساختیم، به تازگی یک سری سد آب میزنیم، چون ممکن است بعضی از پروژهها به فضاهای آبی و دریاچهای نیاز داشته باشند. البته شاید تنها پروژههای دفاع مقدسی نیاز به شهرک نداشته باشند اما برای استفاده از شهرک باید از همین فیلترها بگذرند.
راجع به همین شهرک بسیاری از گروههای فیلمسازی معتقدند که ادوات جنگی که در شهرک وجود دارد اصلا مناسب نیستند و کارایی ندارند، در این مورد هم توضیح دهید.
- این موضوع را بارها به من گفتهاند که امکانات شهرک بهروز نیست و گاهی از رده خارج است. همیشه در مصاحبهها و نامهها و جلسات گفتیم؛ ببینید شهرک سینمایی دفاع مقدس متعلق به سپاه است، چیزی در حدود 700 هکتار زمین است و حفظ و نگهداری آن زمین هزینه بالایی را طلب میکند، نزدیک به 100 نفر نیروی نگهبان آنجا داریم. سپاه از هزینههای سرسامآوری که آنجا دارد به تنهایی برنمیآید. من همیشه گفتم ارشاد، تلویزیون و سازمانهایی که به شهرک نیاز دارند هم باید در این عرصه کمک کنند. انجمن حداکثر شاید 4 - 5 تولید در سال داشته باشد یا سپاه شاید یکی دو تولید داشته باشد، زیرا تولید آنچنانی سینمایی یا تلویزیونی ندارد؛ اما صدا و سیما که ممتد تولید دارد همینطور ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی، این ارگانها و سازمانها کاش یک بخش کوچکی از بودجهشان را برای تجهیز کردن شهرک اختصاص دهند.
انجمن که از پروژهها برای امکانات شهرک هزینه میگیرد.
- این مبالغ خیلی ناچیز است. مثلا کل هزینهای که پارسال برای فیلمها دریافت کردیم کمتر از 60 یا 70 میلیون بوده است؛ زیرا همه صاحبان آثار انتظار دارند از تخفیف برخوردار شوند و به همین منظور از جاهای مختلف نامه میآورند و جلسات مختلف میگذارند و از ما خواهش میکنند که بیشتر تخفیف بدهیم. معمولا هم حس میکنند که تجهیزات را باید رایگان در اختیارشان قرار دهیم، چون مربوط به بخش دولتی و سپاه است. با 500 میلیون در سال هم نمیتوان شهرک را اداره کرد، چون تعداد زیادی پرسنل، نگهبان، انباردار و ... داریم.
یعنی تنها سالانه هزینه نیروها و نگهداری پرداخت میشود و پولی برای تجهیز باقی نمیماند!
- بله. هزینه حفظ و نگهداری شهرک و همان تجهیزاتی که در حال حاضر وجود دارد، اینقدر زیاد است که نمیتوان تجهیزات تازهای اضافه کرد. مثلا یک ماشین آتشنشانی که 20 سال پیش شهرک خریداری کرده تنها میتواند با این بودجه آن را حفظ و نگهداری کند، دیگر در توانش نیست که دوباره بودجه بگذارد و یک ماشین دیگر خریداری کند. مثلا ما یک آمبولانس داریم که خیلی هم درب و داغان است و همیشه گروههای فیلمسازی اعتراض داشتند که چرا بهروز نیست و چرا به تعداد زیاد در شهرک وجود ندارد که بتوانیم در کارهای سینمایی از آنها خوب استفاده کنیم. من بحثم این است که آیا فقط سپاه باید هزینه کند؟ ضمن اینکه اصلا به هیچ عنوان از لحاظ قانونی در حیطه وظایف سپاه نیست و در واقع لطفی است که سپاه به عرصه سینما کرده است.
![]() |
همه جای دنیا اینگونه است که حمایت میکنند و در واقع همین لطفی که شما میفرمایید را انجام میدهند که فقط فرهنگ مقاومت و ایثارشان باقی بماند. چرا در کشور ما اتفاق نمیافتد؟ یا اگر صورت میپذیرد به صورت محدود است.
- اینجا هم اتفاق میافتد به آن اندازه که سپاه بودجه فرهنگی دارد و در آن بودجه فرهنگی هم تعاریفی وجود دارد و بخشی از آن سینماست که برای این بخش بودجه سنگینی اختصاص داده میشود اما هزینهها به قدری زیاد است که نمیشود.
در حال حاضر که اینجا صحبت میکنیم پیگیریهایی برای بازدید از شهرکهای سینمایی مجهز دنیا صورت گرفته است و همه این پیگیریها از طرف خود انجمن و بنیاد فرهنگی روایت انجام میشود که ما یک گروه تخصصی و کارشناس را برای بازدید بفرستیم که شامل فیلمبردار، کارگردان، طراح صحنه، کارشناس، منتقد و ... باشد. یک اکیپ اینچنینی تشکیل میدهیم، رایزنیهایی اولیه هم انجام شده است. یکی دو کشور که در این زمینه صاحب سبکاند؛ یکی از آنها مطمئنم که «هند» خواهد بود، بروند و بازدید کنند و طبق الگوییهایی که ما به آن رسیدیم، با یک سری ایرانیزه کردن، همینجا در شهرک سینمای دفاع مقدس پیاده کنیم. باز عرض میکنم این اقدامات به صرف هزینه نیاز دارد اما انجام میشود.
یعنی ردیف بودجهاش آمده؟
- نه، ردیف بودجه نیامده.
رفتن این افراد به آنجا و آمدنشان و برنامهریزی کردن وقتی بودجهای تخصیص داده نشده، چه فایدهای دارد؟
- نه! یعنی قرار است که بودجه هم بدهند و حتما قرار است که این اتفاق بیفتد، چون این نیاز احساس شده است که نیاز مبرمی به شهرک مجهز سینمایی داریم. ضمن اینکه اگر ارشاد هم یک بخش بودجهای که بعضی اوقات میلیاردی هزینه میکند برای فیلمهایی که گاهی 10 میلیون هم نمیفروشد، برای این شهرک اختصاص دهد. یا تلویزیون که به صورت مستمر برای ما فیلمنامه میفرستد، حداقلش این است که درصدی از هزینههای شهرک را تقبل کنند که انجمن هم بطور جدی این مباحث را پیگیری کند و انتقادات از بهروز نبودن تجهیزات و امکانات و از رده خارج بودنشان کاهش یابد و مثلا برای جابجا کردن دو تانک اینقدر مصیبت نکشیم و جرثقیل بیاوریم و ... اینها مواردی است که نیاز به تعامل ارگانهای دیگر هم دارد.