به گزارش مشرق؛ طی چند روز گذشته و با اوج گیری ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی، علی شکوری راد از اصلاح طلبان با سابقه توییت زده که هم جناحی های تازه کارش در شورای شهر تهران، بهتر است به جای استعفا، خیابانی را به نام جاستین ترودو، نخست وزیر لیبرال کانادا، نام گذاری کنند.  

نگارنده که سال هاست به کانادا مهاجرت کرده و از معدود ایرانی تباران کانادا است که به طور فعال در یکی از احزاب فدرال کانادا حضور دارد و در دفاتر محلی حزب مسوولیت داشته و دارد، قصد ندارد از منظر منازعات سیاسی داخلی ایران به این مسأله بپردازد. هدف از این نگاشته پرداختن به ابعاد شخصیت جاستین ترودو و اهداف وی از میدان داری در ماجرای سقوط هواپیما است.

جاستین ترودو فرزند پیر الیوت ترودو، نخست وزیر پر آوازه کانادا در دهه های شصت، هفتاد و هشتاد میلادی است. نخست وزیر سیّاسی که کنترل بحران جدایی طلبان کبک و تدوین قانون اساسی نوین کانادا از شاهکارهای اش بود. جاستین قطعاً به اندازه پدرش سیاست ورز قهاری نیست اما مرور زندگی سیاسی اش نکات جالبی را برای ما نمایان می‌کند.

ترودوی جوان به خوبی از خلاء وجود آمده در حزب لیبرال پس از انتخابات سراسری سال ۲۰۱۱ استفاده کرد و رهبری حزب را برعهده گرفت. در انتخابات سال ۲۰۱۵ در حالی که همه منتظر بودند تا نو دموکرات‌ها قدرت را برای اولین بار از چنگ دو حزب لیبرال و محافظه کار در بیاورند، اتفاقی خلاف انتظار رخ داد. جاستین ترودو باز هم از فرصت استفاده کرد و با بهره گیری از اشتباه فاحش رئیس حزب نو دموکرات در حمایت از پوشش برقع (پوشیه) به عنوان یکی از حقوق اساسی زنان مسلمان، جای او را در نظرسنجی ها گرفت.

در واقع سکوت ترودو در مورد مسئله‌ای که احزاب محافظه‌کار و نو دموکرات بر سر آن دعوا می کردند، برگ برنده او شد تا پرنده اقبال قدرت بر شانه اش بنشیند. استراتژی ها و راهبرد ها و شعار های ترودو اگرچه نوید یک نخست وزیر محبوب را برای عامه مردم می داد ولی خبرگان سیاسی کانادا خیلی زود دریافتند که این سیاستمدار بیش از آنکه از تدبیرش بهره گیرد بر مکررش تکیه دارد و می کوشد با اثر گذاری رسانه‌ای و تبلیغاتی اسب خود را در میدان سیاست بتازاند.

ترودوی جوان و همسر سلیبریتی اش خیلی زود قهرمان شبکه های اجتماعی شدند و سلفی گرفتن با عابران و مسافران مترو و حضور نمایشی در هر صحنه غم و شادی را سر فصل برنامه هایشان کردند. این مساله به حدی به صورت افراطی دنبال شد که یک بار وقتی ترودو  در حادثه سیل کبک در محل حاضر شده بود و به صورت نمادین در حال کمک رسانی بود، یکی از اهالی منطقه از وی خواست به نمایش تبلیغاتی اش پایان داده و سریعتر برود تا نیروهای امدادی به کارشان برسند.

پروپاگاندای تبلیغاتی قوی ترودو به وی کمک کرد تا کسی از او نپرسد که وعده هایش در انتخابات از جمله حذف نهاد سنا و تغییر ساختار انتخاباتی کانادا چه شد. برخی جوانان کانادایی چنان سرمست و خمار از خوش قولی او در مورد وعده قانونی کردن استعمال ماریجوانا بودند که فریاد تظلم خواهی کشاورزان و دامداران کشورشان از باج دهی بی حد و حصر دولت ترودو به ترامپ در معاهده جدید گمرکی بین آمریکا، کانادا و مکزیک را نمی شنیدند.

ترودو بازی با افکار عمومی در کانادا را آنچنان خوب یاد گرفته بود که رسوایی توصیه اش به دادستان کل کانادا در ماجرای حمایت از فساد مالی یک شرکت عمرانی هم موجب نشد قدرت را از دست بدهد.

شامگاه ۲۲ اکتبر، زمانی که نتایج انتخابات کانادا بر همگان عیان شد، حزب لیبرال با ریزش آرای فراوان، تنها ۳۳ درصد کانادایی ها را متقاعد کرده بود که ترودو در قدرت بماند. واگذاری ۲۷ کرسی به احزاب رقیب، موجب شد دولت ترودو اکثریت پارلمان را از دست بدهد و دولت اقلیت او هر زمان در انتظار سقوط باشد. اما این امر موجب نشد تا ترودو از گذشته درس بگیرد و به جای اقدامات نمایشی روی اصلاحات ساختاری پافشاری کند.

این بار اما صید بزرگی در تور فرصت طلبی جاستین ترودو افتاده است. هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین با خطای انسانی نیروی پدافند ایران ساقط شده است. هواپیمایی پر از شهروندان ایرانی کانادایی و مسافران کانادا. ترودو به خوبی می داند که افکار عمومی کانادا نسبت به مسائل تراژیک که یک پای آنها جان از دست رفته شهروندان کانادایی است، چقدر حساس است.

جاستین ترودو مثل یک مهاجم فرصت طلب که خود را مقابل دروازه خالی می بیند، توپ را به گل تبدیل می کند. نه یک بار بلکه ده بار.از تظلم خواهی قربانیان گرفته تا عتاب و تندی به دولت ایران بابت اشتباهش. از میانداری در تیم تحقیقات بین المللی گرفته تا اعطای ۲۵ هزار دلار به خانواده قربانیان.

اما در میان خوب است سابقه این آقای ترودوی دلسوز ایرانی تباران کانادا را در زمینه مطالبات همین ایرانی کانادایی ها بررسی کنیم. روابط ایران و کانادا از سال ۲۰۱۲ و به خاطر قانونی که دولت افراطی و محافظه کاراستیون هارپر به تصویب رساند قطع است.

ایرانی کانادایی ها سالهاست که برای کوچکتر امور کنسولی خود باید به دفتر حافظ منافع جمهوری اسلامی ایران در واشنگتن مراجعه کنند و این مساله هزینه زیاد و مشکلات مضاعفی را برای آنها ایجاد کرده است. یکی از وعده های لیبرال ها در انتخابات سال ۲۰۱۵، برقراری رابطه مجدد با ایران و حل مشکلات کنسولی ایرانیان بوده است. وعده ای که ترودو مانند بسیاری وعده های دیگر، تا کنون قدمی در مسیر آن برنداشته است.

امضای برجام هم موجب نشد ترودو که به شدت متاثر از لابی های ضد ایرانی کاناداست، قدمی به سوی حل مشکلات دو کشور بردارد تا چند صد هزار ایرانی کانادایی همچنان بلا تکلیف بمانند. نگارنده شخصا در جلسات مختلفی که دانشجویان ایرانی کانادایی با عجز و لابه از مشکلات ناشی از عدم ارائه سرویس کنسولی برای مسئولان دولتی و سران حزب لیبرال می گفتند، حاضر بوده و جز سر تکان دادن و پشت گوش انداختن چیزی ندیده است.

وقتی دولت ترودو اعلام کرد که برای بستگان قربانیان حادثه هواپیما فورا ویزا صادر می شود، یاد پدران و مادران سالخورده ایرانی فراوانی افتادم که برای دیدار فرزندان و نوه هایشان باید ماه ها منتظر ویزا باشند و سختی و هزینه سفر به ترکیه برای انگشت نگاری را به جان بخرند. شاید برخی بستگان قربانیان حادثه هواپیما هم اگر پرواز ۷۵۲ هم دچار این تراژدی نشده بود، باید این روزها در سرمای سخت زمستان، افراد پیش از خود در صف مرکز انگشت نگاری کنسولگری کانادا در استانبول را می شمردند.

هستند ایرانی های ساکن کانادا که ماه ها بلکه سال هاست که به بهانه بررسی امنیتی، پرونده  مهاجرت یا درخواست شهروندی شان بلاتکلیف است. این داستان که یک محقق و یا دانشجوی دکترای ایرانی دانشگاه های کانادا، درگیر کش و قوس پرونده مهاجرتی اش شده، سوژه تکراری سی بی سی، رسانه دولتی کاناداست.

نگارنده فراموش نمی کند که دو سال پیش در دیدار با یکی از نمایندگان لیبرال  پارلمان که اکنون از وزرای دولت جدید ترودو است، نسبت به اینکه پلیس مرزی آمریکا در مرز  کانادا برای شهروندان کانادایی ایرانی تبار مشکل ایجاد می کند، گلایه کرد و از اقدامات دولت ترودو برای دفاع از حقوق و عزت شهروندان کانادایی پرسید. پاسخ آقای نماینده مثل برنامه های ترودو گنگ و حاکی از بی عملی بود.

در واقع ایرانیان کانادا برای جاستین ترودو مانند شهروندان درجه دویی هستند که امروز به کار آمده اند تا یک شوی تبلیغاتی جدید به راه اندازد. یک تبلیغات پرطمطراق که بر خلاف ظاهرش بیشتر استفاده داخلی دارد تا بین‌المللی.

اگر ترودو واقعا دلسوز ایرانی تباران کانادا است، مشکلات کنسولی و سنگ اندازی های امنیتی در پرونده های مهاجرتی آنان را خاتمه دهد. چگونه می توان نگرانی ترودو در مورد امنیت پرواز ایرانی کانادایی ها را باور کرد در حالی که دولتش بارها در مسیر راه اندازی خط پروازی مستقیم و سودآور تورنتو - تهران سنگ اندازی کرده است.

باور اینکه نیت جاستین ترودو در اعطای ۲۵ هزار دلار به خانواده قربانیان پرواز مرگ، خیرخواهانه است، برای من سخت است. چندی پیش یکی از دوستانم نقل می کرد که وقتی کودک چند ماهه اش را از دست داده است، دولت در نامه از او و همسرش خواسته که مابه التفاوت مبلغ کمک هزینه از پیش پرداخت شده به حساب فرزندشان را به دولت باز گردانند. وی نقل می کرد که نامه نگاری ها و دیدارهایش با مسئولان دولت هم بی فایده بوده و نهایتا وزیر اقتصاد دولت جاستین ترودو در نامه تاکید کرده که این پول باید پس داده شود. دولتی که از چند صد دلار مبلغ پرداخت شده به والدین فرزند مرده ای نمی گذرد، چگونه ممکن است ۲۵ هزار دلار برای هر قربانی سقوط هواپیما خیرات کند.

 سخن آخر این که سیاسیون داخل ایران که فرسنگ ها از آگاهی به معضلات جامعه ایرانی تباران کانادا به دور هستند، بهتر است بدانند، «خیابان جاستین ترودو بن بست است.»

**سعید کیانی