مشرق - يک اتفاق بزرگ در سينماي ايران رخ داده است؛ اکران عمومي فيلم سينمايي «ملک سليمان» به کارگرداني «شهريار بحراني»، اعتبار و اهميت اين فيلم نه فقط القابي چون بزرگترين فيلم تاريخ هنر هفتم در ايران، اولين فيلم ديجيتالي سينماي ايران، پر هزينه‌ترين محصول سينمايي کشور و ... که همه اين‌ها را لايق است.
فيلم سينمايي «ملک سليمان» اولين فيلم استراتژيک سينماي ايران با موضوع آخرالزماني است. آخرالزماني که يکي از اصلي‌ترين موضوعات سينماي آمريکاست و امروز به اصلي‌ترين جريان هنر هفتم در آن کشور تبديل شده است. آن دستگاه سينمايي با دستمايه قرار دادن چنين موضوعي در حال انتشار ايدئولوژي و آرمانگرايي آمريکايي به سرتاسر جهان در قالبي پر زرق و برق و مجذوب کننده است.
اين در حالي است که بي‌هيچ ترديدي، والاترين و انساني‌ترين تفکر آخرالزماني در دين ما وجود دارد. اگر اين تفکر با ابزاري توانا همچون سينما به نظر جهانيان برسد، مي‌تواند بسياري از انسان‌هاي آزاده دنيا را جذب خودش کند.
فيلم سينمايي «ملک سليمان» نيز با همين دغدغه توليد شده است.فيلمي که روايت قرآني حضرت سليمان (ع) را به عنوان ماکتي از اتفاقات آخرالزمان و قيام مهدوي به تصوير کشيده است.
فيلم سينمايي «ملک سليمان» ضمن برخورداري از فرم و ساختاري شکيل و خيره کننده، به معناي واقعي ديني است.
اين فيلم بدون شک، يکي از جاذب‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينماي ايران است. اما اين جذبه برخلاف بسياري از فيلم‌هاي ديگر - از راه‌هاي دم‌دستي و پيش پا افتاده به وجود نيامده است. بلکه، جلوه‌هاي عظيم و چشم انداز سترگ اين فيلم است که علايق و سلايق را به سمت خود مي‌کشاند.
هم‌سان نمودن و هماهنگي فرم و محتوا، يکي از مشکلات فيلم‌هاي ديني سينماي ما بوده است.
دراين گونه موارد فيلمسازان از يک طرف، به فکر انتقال پيام هستند و از طرف ديگر جانب جذب مخاطب را دارند. اما غالب آثار اين گونه به دليل عدم قرار گرفتن محتواي ديني، در ميزانسن و ساختاري متناسب با آن، دچار خسران مي‌شوند و يا فرم را از دست مي‌دهند و پيام، به شکل گل‌درشت و شعاري به مخاطب عرضه مي‌شود، يا در مواردي، فيلمساز آن قدر تحت تاثير دغدغه جاذبه قرار مي‌گيرد که معناي اصلي فيلم، گم مي‌شود.
البته در تاريخ سينماي پس از انقلاب اسلامي، آثاري هم که دچار اين خسارت‌ها نشده‌اند، کم نيستند، فيلم سينمايي «ملک سليمان» يکي از اين آثار است. «شهريار بحراني»، کارگردان اين فيلم بزرگ، به دليل تسلط هم بر مباني و اصول ديني و هم تکنيک سينما، توانسته بر حجاب تکنولوژي غلبه کند و به زبان بعدي متناسبي دست يابد.
اين تناسب تا آنجاست که فيلم سينمايي «ملک سليمان» از اثري فانتزيک و اساطيري گذشته و به فيلمي به معناي واقعي کلمه اسلامي و قرآني رسيده است. تصور عام از سليمان نبي(ع)، پيامبري است صاحب قالي پرنده که تمام شبانه روزش يا در کاخ، مشغول استراحت ، وعظ و پند و اندرز مي‌گذرد، يا در فضايي پر از گل و بلبل، در حال گفت‌وگو با حيوانات و نباتات است. اما در اين فيلم مي‌بينيم که آن حضرت، در کنار مردم و براي خدا، به مبارزه و جهاد مي‌پردازد و خود به عنوان پيشواي ملکش، در صف اول دفاع مقدس ايستاده است. هم از اين رو، فيلم سينمايي «ملک سليمان» حتي مي‌تواند در ژانرهايي چون هنر مقاومت و حماسي هم قرار بگيرد.
نکته مهم درباره اين فيلم، تطابق موضوعات مطرح شده در آن، با شرايط روز جامعه است.
اين در حالي است که مي‌دانيم، اين اثر، مراحل توليد خود را در سال‌هاي گذشته گذرانده بود و حتي سال 87 نيز تا آستانه اکران در جشنواره بيست و هفتم فجر پيش رفت.
با اين حال مي‌بينيم که تم اصلي فيلم، روايت مبارزه حضرت سليمان (ع) با شياطين و اجنه‌اي است که به ملک او هجوم آورده‌اند.
سليمان نبي(ع) بارها تاکيد مي‌کند که آن شياطين و اجنه، در پس ايجاد «فتنه» در آن سرزمين هستند. فتنه‌اي که به تفرقه‌افکني بين اهالي «ملک سليمان» مي‌انجامد و تنها راه رهايي از آن وضعيت، وحدت در پيروي از آن پيامبر - به عنوان رهبر جامعه است.
البته اين يک برداشت خاص، در تطابق با شرايط امروز جامعه ماست. و گرنه در موقعيتي ديگر، مي‌توان تفسير ديگري از آن داشت.
همچنان که مردم سرزمين‌هاي ديگر نيز، براساس وضعيت خودشان، مي‌توانند، برداشتي متفاوت از فيلم سينمايي «ملک سليمان» داشته باشند.
از اين نظر، فيلم سينمايي «ملک سليمان» نه تنها يک اثر ملي، بلکه يک فيلم کاملا بين‌المللي محسوب مي‌شود که در صورت برنامه‌ريزي مناسب در اکران جهاني، مي‌تواند سفير فرهنگي افتخارآميزي براي کشور ما باشد و ضمن ارتباط با انبوه مخاطبان، از کشورها، فرهنگ‌ها و اديان گوناگون، اثري جريان‌ساز در عرصه بين‌المللي باشد.
آغاز اکران عمومي فيلم سينمايي «ملک سليمان» تولدي ديگر براي سينماي ايران است.اين تولد را به سينماي ايران تبريک مي‌گويم.
---------
* آرش فهيم