یورو

رانت و امتیاز ویژه، یکی از معضلات این روزهای کشور است و پادزهر آن نیز حرکت سریع و بدون محافظه‌کاری به سمت شفافیت است.

 سرویس اقتصاد مشرق - بهره‌مندی عده‌ای خاص از سیاست‌های اقتصادی دولت در چندماهی که از آغاز سال و همچنین تلاطم‌های ارزی می‌گذرد، به یکی از دلایل نارضایتی این‌روزهای مردم از عملکرد دولت تبدیل شده است. به بیان دیگر رانت‌هایی که طی 5 ماه اخیر در کشور ایجاد و ثروت‌ های میلیاردی و افسانه‌ای برای رانت‌خواران ایجاد کرد، سبب شد اعتماد مردم به عملکرد سیستم اجرایی کشور سلب شود.

برای بررسی بیشتر پاس‌گل هایی که تصمیمات اشتباه مسئولان طی مدت اخیر به سودجویان و رانت‌خواران داد، نمونه‌هایی از آن را مرور می‌کنیم.

بیشتر بخوانید

شکست سیاست ارزی دولت

* رانت ارز دولتی

21 فروردین ماه بود که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در مصاحبه‌ای از سیاست‌جدید ارزی دولت خبر داد که طبق آن خرید و فروش دلار در صرافی‌ها ممنوع و تمامی نیازهای ارزی مردم از سفرهای خارجی تا واردات کالاها با نرخ دولتی 4200 تومانی توسط بانک‌مرکزی تامین میشود.

گرچه اصل این موضوع که باید برای واردات و تامین نیازهای اساسی مردم، در شرایطی که قیمت دلار یکباره و رشد چند ده درصدی داشته، نرخ ویژه‌ و یارانه ای در نظر گرفت، اقدام مثبت و خوبی است اما این تصمیم دولت در اجرا دستخوش اتفاقاتی شد که رانت‌های زیادی برای سودجویان به وجود آورد.

بیشتر بخوانید

چرا لیست کامل واردات با ارز دولتی منتشر نشد؟

به عنوان نمونه، تعدادی از شرکت‌هایی که برای واردات گوشی تلفن همراه ارز دولتی دریافت کرده بود پس از واردات کالا به کشور، محصولات خود را با نرخ دیگری به فروش رساند. آنطور که در خبرها آمده بود این شرکت که گوشی آیفون وارد می‌کرد، هر دستگاه را 2 میلیون تومان بیش از سود واردات به فروش رسانده بود که همین مسئله نیز سبب افزایش قیمت در بازار شد.

به همین نسبت نیز بخش دیگری از دریافت کنندگان ارز دولتی، پول‌هایی که از بیت‌المال برای تامین بازار و مایحتاج زندگی مردم گرفته بودند را از بین بردند. برای نمونه شرکتی با معاملات صوری با شرکت طرف خارجی برای واردات کالایی ارز دریافت کرد اما آن کالا وارد کشور نشد و یا شرکت‌های دیگری ارز برای واردات کالاهای اساسی دریافت کرده بودند اما در ازای آن سطل آشغال و... وارد کردند که احتمال پولشویی نیز در این موارد زیاد است.

اما در حالت کلی در خصوص واردات با ارز دولتی 4 اتفاق رخ داد:

  • کالاهایی که با ارز دولتی وارد و در بازار فروخته شدند
  • کالاهایی که با ارز دولتی وارد و در بازار با نرخ بیشتر فروخته شدند
  • کالاهای بی ارزشی که با ارز دولتی وارد کشور شدند
  • کالاهایی که ارز دولتی گرفتند اما وارد نشدند و پول‌ها از کشور خارج شد

این در حالیست که اگر دولتی‌ها در اجرای این سیاست بیشتر دقت می‌کردند و بر نحوه واردات و توزیع کالا نظارت بیشتری وجود داشت این اقدام میتوانست به ثبات بازار و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها کمک کند.

* رانت ارز مسافرتی

طبق آخرین آماری که منتشر شد، بانک مرکزی در بازه زمانی 21 فروردین تا 23 تیرماه، قریب به 312 میلیون دلار ارز با نرخ دولتی برای مسافرت‌های عمدتا تفریحی مردم اختصاص داده است. این اختصاص ارز در حالی بود که در بازه زمانی یاد شده قیمت هر دلار بیش از دو برابر نرخ دولتی 4200 تومانی در بازار آزاد معامله میشد.

بیشتر بخوانید

به کربلا نروید؛ ارز نداریم

همین مسئله نیز سبب شد بسیاری از آژانس‌ها و تورهای مسافرتی، مردم را در ازای دریافت ارز دولتی به صورت کاملا رایگان به خارج از کشور ببرند و ارز را در بازار به فروش رسانده و از مابه‌التفاوت آن سودهای کلان کسب کنند. نکته عجیب در این روش پرداخت ارز دولتی نیز این  بود که دربازه یاد شده هیچ ارزی به متقاضیان سفرهای مذهبی نظیر عتبات پرداخت نشد.

* رانت پیش فروش سکه

از اواسط بهمن‌ماه سال گذشته، بانک مرکزی با این توجیه که قیمت سکه در بازار که آن زمان اندکی بیش از  1 میلیون و 500 هزار تومان بود، نزدیک به 250 هزار تومان حباب دارد اقدام به پیش فروش و حراج سکه کرد. براین اساس در زمان اجرای این طرح 7 میلیون و 600 هزار سکه فروخته شد که به گفته رئیس سازمان بازرسی کل کشور، هرکدام از خریداران حداقل 1 میلیون تومان از این طرح سود کردند.

بیشتر بخوانید

کمک ۷ هزار و ۶۰۰ میلیاردی بانک مرکزی به ثروتمندان

اما آنچه نتیجه این اقدام بانک مرکزی شد، این است که در حال حاضر سکه به بیش از 2 برابر قیمت زمان پیش فروش رسیده است و همچنان بالا می‌رود و درعین حال بخشی از ذخایر طلای بانک مرکزی نیز در جامعه پخش شده و عده ای نیز سودهای کلانی بردند.

طبق برخی اخبار 50 نفر از خریداران در این طرح 380 هزار سکه ثبت‌نام کردند که با در نظر گرفتن سود حداقل یک میلیونی برای هر عدد، در ظرف مدت کوتاهی 380 میلیارد تومان بر دارایی‌شان افزوده شد.

* رانت فولادی‌ها

اخیرا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از رانت ۳۰ هزار میلیارد تومانی دلالانی که بین بورس کالا و بازار آزاد محصولات و مواد اولیه فولادی فعالیت دارند، خبر داد.

استفاده از این رانت بدین صورت است که شرکت‌های فولادی بر اساس قیمت دستوری وزارت صمت، محصولات خود را با ارز ۴۲۰۰ تومانی در بورس کالا به فروش می‌رسانند که عده‌ای با خرید این محصولات در جا محصولات را با نرخ بازار آزاد ۱۰ هزار تومان در بازار آزاد فروخته و ده‌ها هزار میلیارد تومان بدون پرداخت مالیات چندانی سود کرده‌اند.

 هفته گذشته سهامداران شرکت‌های تولیدکننده فولادی در نامه‌ای خطاب به معاون اول رئیس‌جمهور از قیمت‌گذاری دستوری وزارت صمت در صنعت فولاد گلایه کردند و مدعی شدند که با عرضه محصول در بورس کالا با دلار ۴۲۰۰ تومانی در شرایطی که نرخ دلار در بازار آزاد حداقل دوبرابر است، عملاً دلالان منتفع می‌شوند، زیرا با خرید محصول بنگاه‌های فولادی در بورس کالا و فروش آن در بازار آزاد گویی به شکل قانونی حداقل صددرصد سود می‌کنند، حال علاوه بر این مصوبات و قیمت‌های دستوری مسئله‌دار وزارت صمت در بورس کالا، این مقوله مورد پرسش است که دلالان محصولات فولادی و سایر محصولات ارزانقیمت در بورس کالا چه کسانی هستند و چه زمانی قرار است سازمان امور مالیاتی، دستگاه‌های نظارتی و قضایی به سر وقت رانت‌هایی که در حواشی بورس کالا وجود دارد، برود. در پی این نامه‌نگاری و اعتراضات به بخشنامه اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از ورود مجلس به این ماجرا خبر داده‌است.

* رانت خودرویی‌ها

ماجرای واردات تعداد زیادی خودرو درست چندروز قبل از اینکه سایت ثبت سفارش بسته شود و همچنین اتفاقی که اخیرا به هک کردن سایت ثبت سفارش مشهور شد که طی آن بیش از 6 هزار خودرو ثبت سفارش و 4 هزار خودرو نیز به طور غیرقانونی وارد کشور شد، از جمله رانت‌هایی است که در اختیار واردکنندگان خودرو قرار گرفت.

در طرف مقابل اما، شرکت‌های تولیدکننده داخلی خودرو نیز با احتکار محصولات و تحویل ندادن به موقع تعهداتشان، بازار سیاه ایجاد کرده که نتیجه آن افزایش تا دوبرابری قیمت برخی خودروهای داخلی شد. از سوی دیگر زمان‌هایی هم که برای پیش فروش اینترنتی محصولات توسط خودروسازان اعلام شده بود نیز با ترفندهای خاصی از دسترس مردم خارج شد.

برای نمونه چندی پیش قرار بر پیش فروش مزدا 3 توسط شرکت خودروساز بود که از زمان آغاز ثبت‌نام تا بسته شدن سایت حدود 5 ثانیه طول کشید که باتوجه به تفاوت 100 میلیونی قیمت کارخانه تا بازار محصول این شائبه وجود دارد که بازهم پای رانت‌خواران در میان باشد. چندی قبل هم خودروی دیگری به همین شیوه پیش فروش شده بود.

* رانت رجیستری موبایل

یکی از رانت‌هایی که اخیرا اطلاع‌رسانی شد، رانت واردات گوشی تلفن همراه و ثبت آن به عنوان گوشی مسافری بود که در این شیوه، واردکننده چندین گوشی موبایل را با یک پاسپورت در سامانه رجیستری ثبت میکرد.

به دلیل وجود تخفیف‌های قانونی از جمله معافیت 80 دلاری روی هر گوشی و 4 درصد عوارض واردات کمتر، گوشی‌ مسافری جذابیت هایی دارد که گاهی اسباب سواستفاده می شود. طبق خبری که اخیرا مدیرکل پیشگیری و نظارت بر امور قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی اعللام کرده است، ۱۹ نفر ​۵۰ هزار گوشی تلفن همراه را با استفاده از کارت ملی دیگران به صورت غیرقانونی درسامانه ثبت گوشی تلفن همراه ثبت کرده‌اند.

لازم به ذکر است که به این شیوه تا کنون 200 هزار گوشی تلفن همراه مسافری به کشور وارد شده که دلیل این اتفاق را می‌توان به هماهنگی نبودن سیستم‌های اطلاعاتی کشور مربوط دانست.

* رانت مضرتر از تحریم

این مواردی که مطرح شد به همراه سایر رانت‌هایی که در بخش‌های دیگر اقتصاد نظیر مناطق آزاد برای گروهی از دلالان ایجاد میشود، ضررش به مراتب بالاتر از تحریم‌هاست و در صورتی که عزمی جدی در دولت برای مقابله با رانت و شفافیت اقتصادی شکل بگیرد به راحتی می‌توان این معضل را در کشور از بین برد.

کافیست مسئولان اراده‌ای برای این موضوع داشته باشند و در اولین اقدام لیست تمامی افرادی که ارز دولتی برای واردات دریافت کردند را منتشر نمایند. با این کار دروغ گم شدن 9 میلیارد دلار ارز دولتی نیز از بین میرود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 10
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 8
  • CA CA ۲۱:۴۶ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۵
    0 9
    این دولت دستشو تا بازو کرد تو سطل عسل و گذاشت دهنتون در عوض شما مردم جز گاز زدن این دست برای این دولت مظلوم چه کردید ؟ وا مصیبتا بر ما به این حجم ناشکری .
  • IR ۲۲:۴۳ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۵
    7 0
    رانت خواران چه کسا نی می توانند باشند مطمنا مر دم عادی نیستند کسانی هستند که وصل هستند به دولت چرا قانون از کجا اورده را اجرا نمی کنند
  • IR ۲۳:۲۱ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۵
    8 0
    نفرت انگیز ترین دولت بعد از انقلاب
  • IR ۰۰:۲۳ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    3 0
    برای دادن یارانه جان می کنند و حق مردم را از هرطرف می کنند و می دزدند ولی وقتی برای ثروتمندان می رسند احسان می کنند تو کشور جمهوری اسلامی چه خبره کی صاحب کشوره فرصت طلبان و عوامل دشمن یا خانواده های شهدا و جانبازان و مستضعفان چرا هزینه جنگ را از این ثروتمندان نگرفتید و اگر گرفته بودید این بی عدالتی ها درست نمی شد دولت ثروتمندان و مترفین را خوب شناختیم
  • NL ۰۰:۲۷ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    2 0
    چیز دیگه هم موند که برای نابودی اقتصاد و معیشت مردم اینا انجام داده باشند؟ آها دوستان اشاره میکنن تپه بنزین رو گذاشتند برای روز مبادا
  • US ۰۲:۱۶ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    2 0
    چرا کسی جلوی این دولت که شتابان در حال مقابله با انقلاب است را نمیگیرد؟
  • جواد IR ۰۳:۳۹ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    1 0
    با سلام از آنجا به اینکه عملا دلار از مبادلات خارجی ما تقریبآ خارج شدهو بیشتر یوان و روپیه و روبل و لیر نقش اصلی را دارند و دلار فقط نقش ارز مرجع در تبدیلات پولی و ارزش گذاری سایر پولها بکار میاید برای کنترل اوضاع باید دو کار مهم انجام داد: 1 - اکنون که آمریکا بخاطر بدهیهای خارجی سرسام آورش که طبق نظر کارشناسان تا آخر سال 2018 و یا نهایتآ 2020 موجب ورشکستگی این کشور میشود و پولش از مبادلات خارجی حذف خواهد شد با دیگر کشورها مانند چین و اروپا و ... به جنگ تجاری برخواسته است کشور ما با این کشورهای درگیر در جنگ تجاری با آمریکا قراردادها و معاهدات پولی متقابل ببندد و تبادلاتش را با آنها بر اساس ریال ایران و پول رایج آن کشورها ببندد و دلار را از مبادلات تجاری بین خودشان حذف کنند . 2 - با توجه به اینکه ریال ایران پشتوانه مالی بسیار محکمی مثل نفت گاز مس آلومینیوم آهن و سایر مواد کانی و معدنی قابل تبدیل به پول را دارد برای اینکه سایر کشورها تمایل به بستن پیمان پولی متقابل داشته باشند سبدی ازین مواد معدنی و سایر محصولات پتروشیمی را بعنوان پشتوانه ریال معرفی کنند مثلآ در مراحل اولیه مقداری از نفت را به ریال ایران بفروشد و در این قراردادهای فروش ریال را معادل یک مقدار مشخص از یوان یا روپیه یا پول رایج آن کشور ثبت کند و نوع پول دریافتی و زمان و نحوه دریافت مطابق خواست خودش تنظیم کند که کشور خریدار نتواند سوء استفاده کند .
  • ناظر IR ۰۴:۱۰ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    3 0
    نمیدونم چرا خیلی از ما چشممون رو روی واقعیات دنیا میبندیم بدلیل بدهیهای خارجی سنگین آمریکا در حال حاضر پشتوانه دلار همین بدهیهای سنگینه و خریدن دلار دقیقآ شده شبیه خریدن سهام پدیده که ارزش واقعیش بسیار پایین تر از ارزش موهومی اون بود و همین باعث ورشکستگیش و ضرر سهامداراش شد شده . خیلی از کشورها مثل روسیه و ترکیه اوراق قرضه ای رو که از آمریکا خریده بودن رو به آمریکا دادن و بجاش طلا گرفتن چون میدونن ارزش دلار داره هر روز بیشتر پایین میاد و پشتوانش هر روز ضعیفتر میشه . چین هم که مقدار زیادی اوراق قرضه آمریکا رو خریده داره با احتیاط و یواش یواش اونا رو میفروشه و بجاش طلا و چیزای دیگه میگیره . اینکه میگم یواش یواش بخاطر اینه که اگه بخواد همه اوراقش رو یه دفعه نقد کنه ارزش دلار یدفعه پایین میاد و چون ارزش این اوراق به دلاره نوشته شده ضرر به خود چین میخوره . مثل موسسات مالی که دارن ورشکست میکنن و سرمایه دارای زرنگ خرده خرده پولشون رو ازش خارج میکنن تا اعلام ورشکستگی نکنه چین هم منتظر میمونه ببینه آمریکا چقدر عربستان و کشورای دیگه رو میدوشه و چقدر تولید و صادر میکنه بعد میره اوراقش رو نقد میکنه و شیره اقتصاد آمریکا رو میکشه . ولی ریال ما پشتوانه محکمی مثل نفت و گاز و معادن و ... داره و اعتبار واقعیش خیلی بیشتر از دلاره و فقط جو سیاسی و قدرت نقد شدگیش باعث افت ظاهری ارزشش شده . دولت باید روی بورس نفت و سایر مواد کانی و معدنی و پتروشیمی و ... کهخیلی مطمئن هستن کار کنه و بیاد بوسیله بانکها سپرده ها رو به اوراق سهام مواد معدنی در بیاره تا مردم ترغیب به خرید این سهام بکنن و چنانچه دلار بالا بره این مواد معدنی و یا محصولات پتروشیمی هم قیمتش بالاتر بره و سپرده گذارها هم سود کنن . سهام سایر شرکتهای سود ده رو یواش یواش وارد کنه یعنی بورس رو وارد بانک کنه یا بانک رو وارد بورس بگونه ای که سپرده گذارها نگران تلاطم ارز و بازیهای سیاسی نشن .
  • IR ۰۹:۰۶ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    1 0
    رانت همان دزدی است
  • آگاه از اسرار درون IR ۰۹:۳۰ - ۱۳۹۷/۰۵/۲۶
    3 0
    سلام متاسفانه فقط در فولاد رانت ایجاد نشده بلکه در فلزاتی نظیر مس ، آلومینیوم ، قیر ، مواد پتروشیمی و ...... سایر کالاهایی که در بورس عرضه میشود هزاران میلیارد رانت ایجاد شده است و هیچ کوش شنوایی هم وجود ندارد ، برای مثال شرکت دنیای مس و چند شرکت اقماری خود هر هفته اقدام به خرید تمامی مس های عرضه شده در بازار بورس را می نمایند و از این طریق سود های بسیار زیادی را نصیب خود میکنند

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس