به گزارش مشرق، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان امشب (شنبه) در برنامه نگاه یک شبکه اول سیما ضمن پاسخ به ادعاهای اخیر ترامپ رئیس جمهور آمریکا به تشریح آخرین تحولات در عرصه سیاست خارجی پرداخت.
* آنچه از ترامپ شنیدیم، چیز تازهای نبود
وی در ارزیابی از راهبردهای آمریکا در قبال ایران و ادبیات غیر دیپلماتیکی که ترامپ استفاده کرد، عنوان کرد: صحبتهای دیشب آقای ترامپ و آنچه که در آن کاملا مشهود بود، ادبیات غیر مناسب ایشان در این سخنان بود.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: این ادبیات را در سخنرانی ایشان در مجمع عمومی سازمان ملل کم و بیش شنیدیم و تحلیلهایی که بعد از این سخنرانی در مجمع عمومی توسط رسانههای آمریکایی انجام شد، مخصوصا بعد از سخنرانی فاخر و با نزاکت روحانی در نشست مجمع، همه گفتند که آقای ترامپ در این مجمع عمومی، ایران را با نوع سخنرانی، ادبیات و مطالبش پیروز کرد.
وزیر خارجه کشورمان گفت: تحلیلهای امروز بر این نکته تأکید دارند که آقای ترامپ حرفی برای گفتن نداشت و یکی از تحلیلگران برجسته آمریکایی نوشته بود آقای ترامپ نداشتن استراتژی خود را پشت پرده یک رشته حرفهای تند و سخیف پنهان کرده بود.
وی یادآور شد: آنچه بدیهی بود و توقع هم میرفت و به همین دلیل مردم و مسئولان ما به هیچ وجه دچار یک حرکت پیش بینی نشده و تعجب نشدند این بود که نوع نگاه غلط آمریکا به ایران، دارای سابقه تاریخی حداقل ۴۰ ساله است. البته ۴۰ سال نیست، چون آمریکاییها با کودتای ۱۳۳۲ و سرنگون کردن حکومت منتخب مردم نشان دادند از ابتدا انتخابهایشان در ایران غلط بوده و از ابتدا مقابل مردم ایران ایستاده و از دیکتاتوری حمایت کردند. در ۴۰ سال گذشته با این انتخابهای غلط خودشان را در مقابل این مردم قرار دادند و با مردم ایران و انقلاب خصومت کردند.
وزیر خارجه گفت: آنچه دیشب از ترامپ شنیدیم، چیز تازهای نبود.
رئیس دستگاه دیپلماسی در خصوص تناقض ترامپ در بیان اظهاراتش درباره ایران از جمله ملتی با تمدن و به کار بردن واژه تروریست برای مردم ایران، خاطرنشان کرد: صحبت چند ساعت قبلش، خود آقای ترامپ است، این صحبت رسمی صحبتی است که به عنوان رئیس جمهور آمریکا مطرح میکند و حتما تعدادی آدم که مقداری بیشتر فکر کردند این را نوشتهاند، البته در همین صحبت هم ایشان نتوانست در چارچوب عمل کند و با استفاده از عباراتی که برای مردم ایران کاملا عبارات زنندهای است.
وی افزود: کسی که متحدانش در منطقه دیکتاتوریهای معروف منطقه هستند. کسی که روز بعد از انتخابات باشکوه ۲۹ اردیبهشت به منطقه میآید و با یک تعداد حکام خودکامه انتخاب نشدهای که کشورشان روی صندوق رای را هیچ وقت ندیده، رقص شمشیر انجام میدهد، بعد این فرد به مردم و دولت ایران با آن الفاظی که ایشان استفاده کرد، خطاب میکند، نفرت همه مردم را به خودش متوجه میکند.
وزیر خارجه کشورمان ادامه داد: کسی که نسبت به سپاه که عزیز همه مردم ایران و افتخار همه مردم ایران است و مردم ایران احساس میکنند، سپاه در کنار ارتش ضامن تمامیت ارضی این کشور بوده، از خود مردم است با آن الفاظ شایسته خودش خطاب میکند، حواسش نیست که آن چند تعارفی که انجام داده که حتما مردم ایران خیلی بیشتر از آن را شایسته هستند، هیچ توجهی را جلب نمیکند، بلکه آن توهینهاست که مردم را ناراحت میکند.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: کسی که حاضر است برای چند صد میلیارد دلار پول که از کشورهای منطقه برای سلاحهای بی فایدهاش اخذ کرده و یا حتی میتوان گفت این پول را به زور گرفته است؛ چون خودش اعلام کرده اگر این قراردادهای تسلیحاتی را نمیپذیرفتند من به منطقه سفر نمیکردم. این فرد برای خوشامد کسانی که به اصطلاح آنها را سرکیسه کرده اسم تاریخی خلیج فارس را به غلط استفاده کند و به همه ایرانیان در سراسر دنیا نشان دهد که از چه شخصیتی برخوردار است و همینطور به سایر کشورهای دنیا نشان دهد که ایشان خیلی اهمیتی برای واقعیات، تاریخ و جغرافیا و حقایق امروز منطقه قائل نیست.
*توئیتهایی که میتوانست زمینه ساز یک فاجعه بزرگ در منطقه باشد
ظریف درباره اینکه گفته میشود ترامپ در سخنرانیاش به اشتباه این واژه جعلی را بیان کرده، افزود: خیر، من احساس میکنم ایشان برای خوشامد کسانی که از آمریکا خریدهای بزرگ تسلیحاتی کردهاند، این عبارات را به کار برده است. شاهد بودید بعد از اعلام حصر کشور قطر توسط ۴ دولت عربی، ترامپ چهار توئیت کرد که میتوانست زمینه ساز یک فاجعه بزرگ در منطقه ما باشد و میتوانست علائم و نشانههای غلطی را به کشورهای منطقه و به برخی جوانهایی که امروز در این کشورها زمام امور را به دست گرفتهاند، بدهد و فاجعه عمده دیگری را در منطقه ایجاد کند.
وی افزود: چرا که قبلا علائم غلطی که برای اینها فرستاده شده باعث شده ۳۰ ماه گذشته ما شاهد فاجعه واقعا وحشتناک در یمن باشیم که هنوز ادامه دارد و مردم یمن دارند هزینه این علائم غلط و سیاستهای بلندپروازانه تجاوزکارانه برخی افراد تازه وارد به سیاست در منطقه ما را میدهند. این نشانگر وابستگی است که ایشان پیدا کرده به این هزینههای سنگین تبلیغاتی، هزینههای سنگین شخصی که توسط برخی از این کشورها انجام شده است.
ظریف درباره یاغی خطاب کردن ایران توسط ترامپ نیز افزود: اگر قرار باشد از این واژهها استفاده شود، حتما فردی که تعهدات کشور خودش را زیر پا میگذارد از روزی که مسئولیت ریاست جمهوری را برعهده گرفته، تقریبا هر تعهدی که دولت آمریکا به آن پیوسته بوده زیر پا گذاشته است. ایشان خیال میکند با تغییر یک دولت آن هم از مسیر انتخابات میتواند تعهدات را زیر پا بگذارد. حتی وقتی انقلاب میشود، دولتها وارث تعهدات دولت قبلی هستند.
وی عنوان کرد: در آمریکا که انقلاب نشده در آمریکا یک انتخابات صورت گرفته است. از روزی که ایشان بر سر کار آمده هر تعهدی اعم از داخلی و خارجی مثل قانون تامین بیمه سلامتی، که آخرین تیر را بر این قانون زد، از جمله پیمان همکاری پاسفیک، توافقنامه پاریس و خروج از یونسکو که در حمایت از رژیم صهیونیستی انجام شد، را زیر پا گذاشت
وزیر خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: اینقدر این اقدامات را صورت داده که ریچارد هاس مسئول شورای روابط خارجی آمریکا میگوید اگر دولت ترامپ یک دکترین در سیاست خارجی داشته باشد، آن «دکترین خروج» است.
* اگر تعبیری برای کلمه «یاغی» داشته باشیم، کسی است که متعهد به هیچ موازین بینالمللی نیست
ظریف افزود: اگر تعبیری برای کلمه «یاغی» داشته باشیم، کسی است که متعهد به هیچ مقرره و موازین بینالمللی نیست. از طرفی نوع ادبیاتی که ایشان چه در سخنرانی مجمع عمومی و چه در سخنرانی دیروز استفاده کرد، شاید بیش از هر کس دیگری برازنده این عبارت باشد که علیه مردم بزرگ ایران به کار برد.
*هیچگاه استفاده از سلاح شیمیایی را توسط هیچکس تایید نمیکنیم و به محکمترین شکل محکوم میکنیم
وی در واکنش به اتهامات ترامپ درباره سکوت ایران در قبال استفاده سوریه از سلاح شیمیایی نیز خاطرنشان کرد: ایران به عنوان قربانی سلاح شیمیایی هرگونه استفاده از این سلاحها توسط هر کسی صرفنظر از اینکه قربانی چه کسی است و چه فرد و کشوری مسئول این اقدام است، محکوم میکند و ما بر این سیاست همواره تاکید کردهایم و در بالاترین سطوح دنبال شده است.
ظریف ادامه داد: در بحث سوریه ما ضمن اینکه نقش فعالی در خلع سلاح شیمیایی در سوریه داشتیم، تاکید کردیم که این موضوع یک نقص عمده دارد و اینکه گروههای تروریستی و تکفیری براساس اسنادی که ما از بیش از ۴ سال قبل حتی در اختیار دولت آمریکا قرار دادیم این گروهها و سازمانها در سوریه دسترسی به سلاح شیمیایی داشتند و ضرورت داشت خلع سلاح شیمیایی برای این سازمانها صورت بگیرد و یکی از نقائص عمده این بود که اینها خلع سلاح شیمیایی نشدند و تمام سازوکارهای بینالمللی متمرکز شد بر خلع سلاح دولت سوریه.
وی افزود: زمانی که در بحث اتهام استفاده از سلاح شیمیایی در خان شیخون، آمریکا از این اتهام برای حمله تجاوزکارانه علیه سوریه استفاده کرد، ما و تعداد دیگری از کشورها فورا اعلام کردیم که باید تحقیقات شیمیایی در محل انجام شود و براساس این تحقیقات در محل معلوم شود که آیا سلاح شیمیایی استفاده شده است و چه روشی برای پخش این مواد در خان شیخون استفاده شده و آیا سلاح شیمیایی در پایگاه هوایی شعیرات سوار هواپیما شده است؟
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه استفاده از سلاح شیمیایی و نقل و انتقال آن آثاری بر محیط باقی میگذارد که قابل تشخیص است، عنوان کرد: آمریکا و غربیها به ویژه آمریکا مانع شدند از اینکه تحقیقات میدانی در محل انجام شود و مشخص شود چه کسی و به چه نحوی از سلاح شیمیایی استفاده کرده است.
ظریف گفت: در زمانی که در جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران از سلاح شیمیایی استفاده میشد، وقتی به شورای امنیت مراجعه میکردیم یک برخورد بود، وقتی به دبیرکل سازمان ملل مراجعه کردیم یک برخورد دیگر بود. آقای خاویر پرز دکوئیار دبیرکل وقت در آن زمان حاضر شد ۶ بار تیمهایی را به منطقه جنگی اعزام کند. امروز به ما میگویند خان شیخون و شعیرات امن نیست، آن زمان هم منطقه جنگی امن نبود ولی آن زمان تیمهایی اعزام شدند و در منطقه نمونهبرداری کردند و هر بار تایید کردند که عراق هم علیه سربازان و هم غیرنظامیان از این سلاحها استفاده کرده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: یکی از سؤالات ما این است اگر در زمان یک جنگ توانستند چنین کنند، چرا در مورد سوریه نتوانستند. آن زمان ما هر چه به شورای امنیت مراجعه میکردیم حاضر نشدند علیرغم گزارشهای تهیه شده توسط دبیرکل سازمان ملل، یک بار علیه صدام موضع گیری کنند تا پایان جنگ یک بار علیه صدام موضع گیری نشد. در قطعنامههای شورای امنیت، فقط یک مورد به استفاده از این سلاحها علیه سربازان ایرانی اشاره کردند بدون اینکه عامل آن را معرفی کنند.
وی با اشاره به سابقه آمریکا و دیگر اعضای شورای امنیت در عدم برخورد با سلاح شیمیایی، خاطرنشان کرد: ایران به عنوان قربانی سلاح شیمیایی از ابتدا یک موضع داشته و دارد. ما مخالف این سلاحها هستیم و همچنین مخالف سلاح هستهای هستیم. ما هیچگاه استفاده از سلاح شیمیایی را توسط هیچکس تایید نمیکنیم و به محکمترین شکل محکوم میکنیم.
* ادعاهای ترامپ نمیتواند کسی را گول بزند
ظریف در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به حمله ناو آمریکایی وینسنس به هواپیمای مسافربری ایرانی و عدم اشاره ترامپ به این موضوع،بیان کرد: زمانی که این فاجعه اتفاق افتاد دولت آمریکا در ابتدا ادعا میکرد هواپیمای جنگی را مورد حمله قرار داده بعد که ابعاد فاجعه مشخص شد و ما مکالمه برج مراقبت با هواپیما را در صحن شورای امنیت پخش کردیم، چارهای نداشتند که بگویند اشتباه کردیم. یادمان نرفته تنها چند سال بعد فرمانده آن ناو مدال شجاعت دریافت کرد. این اقدامات آمریکاییها کاملا نشان میدهد ادعاهایی که ترامپ درباره احترام به مردم ایران عنوان کرد نمیتواند کسی را گول بزند.
*آژانس بینالمللی انرژی اتمی تنها مرجع رسیدگی و پایبندی ایران به تعهداتش
وزیر خارجه درباره برجام و اظهارات ترامپ درباره برجام و اینکه گفت من پایبندی ایران به برجام را تایید نمیکنم نیز گفت: در برجام کاملا مشخص شده که تنها مرجع رسیدگی و پایبندی ایران به تعهداتش در برجام، آژانس بینالمللی انرژی اتمی است و برجام چارچوب نظارت آژانس را خیلی دقیق مشخص کرده و در بندهای ۷۴ تا ۷۸ ضمیمه یک برجام کاملا مشخص شده که چگونه این نظارت باید انجام شود و هم پروتکل الحاقی و هم پادمان نشان میدهد که نظارت چگونه باید صورت گیرد.
وی افزود: مذاکرات ما دو نکته را نشان داد، یک نکته اینکه ما همه مقررات را در برجام دیده بودیم نشانگر این واقعیت بود که ما از ابتدا به دولت آمریکا اعتماد نداشتیم و برجام براساس اعتماد تدوین نشده بود، بلکه براساس بی اعتمادی تدوین شده بود و این موضعی بود که از ابتدای مذاکرات مسئولان ایران از جمله رهبری بر این تأکید داشتند که آمریکا قابل اعتماد نیستند.
*برجام براساس بی اعتمادی کامل مذاکره شده
وزیر خارجه عنوان کرد: برجام سند محکمی است که تمام این موضوعات در آن دیده شده است و هیچ چیز را براین اساس که بعدا معلوم میشود قرار نداده بودیم. نکته دوم این است که اگر شما به حرفهای دوران مبارزات انتخاباتی ترامپ توجه کرده باشید و نامه معروف یکی از سناتورهای آمریکایی به همراه چند نفر دیگر نوشته بودند و گفتند که برجام را پاره میکنیم، ۹ ماه گذشته و هنوز این اتفاق نیفتاده و این نشانگر استحکام برجام است. نشانگر این است که امروز تمام صاحبنظران میگویند اگر آمریکا از برجام تخطی کند، خودش را در دنیا منزوی کرده است.
ظریف ادامه داد: دو نکته در کنار اینکه مشخص است ترامپ و دولت آمریکا در هیچ شأنیتی از نظر برجام نیست که پایبندی ایران را تایید کند، اما دو نکته را نشان داده یک اینکه برجام براساس بی اعتمادی کامل مذاکره شده و تمام مقررات در آن درج شده است. البته این نشان نمیدهد که برجام یک سند کامل است. برجام براساس بده بستان حاصل شده است حتما نکاتی دارد.
وزیر خارجه عنوان کرد: از ترامپ شنیدید که آمریکاییها بسیار از آن نکات عصبانی هستند و نکاتی هم دارد که مورد علاقه ما نیست اما همان نکاتی که در آن درج شده با رعایت، دقت و ریز و براساس بی اعتمادی نوشته شده و سند مستحکمی است که به این راحتی نتوانستند از آن عدول کنند.
*اقدامات مناسبی را در برابر اقدامات آمریکا انجام داده و میدهیم
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره اظهارات ترامپ و نقض برجام گفت: بله، هم صحبتهای دیشب ایشان و هم صحبتهایی که در مجمع عمومی عنوان کرد سازگاری با بندهای ۲۶و ۲۸ و ۲۹ برجام نداشت. این نکات را قبلا به خانم موگرینی به عنوان مسئول هماهنگ کننده کمیسیون مشترک اعلام کردیم و در جلسات کمیسیون مشترک بررسی کردیم.
وی افزود: ما اقدامات مناسبی را در برابر اقدامات آمریکا انجام داده و میدهیم و هیأت نظارت بر برجام چارچوبهای لازم را برای نحوه برخورد با اقدامات آمریکا را مشخص میکند. برجام با دقت تدوین شده انواع نقضها را داریم نقضهایی را داریم که تخطی هستند نقضهایی را داریم که کوتاهی هستند و همچنین نقض فاحش و برای هر یک هم در چارچوب کمیسیون مشترک اقداماتی تدوین و تعریف میشود و هم در چارچوب سیاستهای ایران.
*از تابستان سال گذشته تا ۲ هفته قبل ۹ نامه درباره کوتاهیها و تاخیرهای آمریکا در برجام نوشته و به ۱+۵ ارسال کردهایم
ظریف با اشاره به نامه وی به موگرینی که در یکی سایتها منتشر شده است، خاطرنشان کرد: اگر به سایت میدل ایست آی مراجعه کنید این نامه در ماه اسفند نوشته شده است. این نامه دو ماه بعد از روی کار آمدن ترامپ نوشته شده و به کل اعضای ۱+۵ است.
وی افزود: از تابستان سال گذشته تا دو هفته قبل ۹ نامه درباره مواردی که آمریکا در اجرای تعهدات برجامیاش کوتاهی کرده، در برخی موارد کوتاهی و در برخی تاخیر بوده، اولین نامه درباره تاخیر آمریکا در اجازه دادن به صدور مجوز خزانهداری آمریکا برای خرید هواپیماهای ایران بود. سال گذشته در تابستان نامه را نوشتیم و نامه منجر به آن شد که آمریکا قبل از جلسه کمیسیون مشترک، هم اجازههای بوئینگ را صادر کرد هم ایرباس را.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: از آن تاریخ تا امروز ۹ نامه نوشتهایم و کوتاهیها و موارد نقض در آنها ذکر شده است. یکی نامهای است که در مارس ۲۰۱۷ من برای خانم موگرینی نوشتم و بعد از آن هم نامه نوشتم.
*ظرف فردا و پس فردا نامهای در رد صحبتهای ترامپ خواهم نوشت
ظریف افزود: ظرف فردا و پس فردا نامهای در رد صحبتهای ترامپ خواهم نوشت. البته بیانیه ایران دیشب به عنوان سند شورای امنیت در سازمان ملل ثبت شد اما موارد تناقض صحبتهای دیروز ترامپ با مواد ۲۶و۲۸ و ۲۹ برجام در نامهای جداگانهای به ثبت کمیسیون مشترک خواهد رسید. بر خلاف ادعای دیروز ترامپ که ایران، برجام را نقض کرده این ما بودیم که تاکنون موارد متعدد کوتاهیهای آمریکا را ثبت کردیم و اینها در اسناد موجود است.
*برای ما مقررات داخلی آمریکا اعتباری ندارد/برجام قابل پایان یافتن توسط هیچ یک از اعضا نیست
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره ارجاع برجام به کنگره توسط ترامپ نیز گفت: برای ما مقررات داخلی آمریکا اعتباری ندارد. آمریکا موظف است به تعهدات بینالمللیاش در قالب برجام که یک قطعنامه شورای امنیت است. برجام بر خلاف آن که ترامپ یا تصور میکند یا القا میکند یک توافق بین ایران و آمریکا نیست که نیاز به تصویب کنگره داشته باشد یا اینکه کنگره بتواند در آن اخلال کند یا رئیس جمهور آمریکا بتواند آن را باطل کند.
وزیر خارجه تصریح کرد: همانطور که موگرینی هم به صراحت اعلام کرد برجام قابل پایان یافتن توسط هیچ یک از اعضا نیست. برجام سازوکار خودش را دارد و ما به سازوکارها و مقررات داخلی کشورها خیلی توجهی نداریم.
ظریف گفت: آنچه که برای ما مهم است این است که آمریکا متعهد است مواردی که تحریمهای گذشته را اسقاط کرده، تمدید کند و به آنها پایبند باشد. اگر از اینها تخلف کند حتما ایران اقدام مشابه و متقابل انجام خواهد داد. اینکه ما چه اقدامی کنیم با تصمیم هیأت نظارت و همچنین با منافع ایران که تا چه حد ایران از منافع برجام بهرهمند است، ارتباط پیدا میکند.
ظریف خاطرنشان کرد: علیرغم همه کارشکنیها و بدعهدیهای آمریکا به لطف خدا و به برکت استقامت مردم کشورمان تا الان توانستیم از بسیاری از امکاناتی که بعد از برجام ایجاد شده منجمله سرمایهگذاری خارجی، امکانات مالی جدید و مهمتر از همه باز شدن امکان فروش نفت و باز شدن روشهای تعاملات بانکی استفاده کنیم.
وزیر خارجه یادآور شد: البته آمریکاییها چه در دولت گذشته و هم به صورت فزاینده در دولت کنونی بدعهدی کردند و موارد نقض داشتند و ما این موارد نقض را پیگیری کردیم اما این بدان معنا نبوده که این موارد نقض به حدی برسد که از نظر هیأت نظارت بر منافع حضور ایران در برجام فزونی یابد.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: صراحتا هم در مذاکرات و هم در طول دو سال گذشته اعلام کردیم که هر زمان ایران احساس کند اقدامات طرف مقابل در لغو تحریمها نسبت به منافع ایران کافی نیست ایران میتواند انتخابهای خودش را داشته باشد که یکی از این انتخابها،خروج از برجام است.
ظریف گفت: ما از ابتدا براساس بدبینی و بی اعتمادی، درباره برجام مذاکره کردیم و برای همین است که مکانیسم خروج ما از برجام در خود برجام دیده شده است. گفتهایم اگر تحریمها برگردد و در حوزههایی که برای ما اهمیت داشته آمریکا و یا هر کس دیگر این حوزهها را مجددا برگرداند و نتوانیم نفتمان را بفروشیم و کشتیرانی داشته باشیم و ... در آن زمان ما این حق را داریم که درباره ادامه حضورمان در برجام تصمیم بگیریم.
وی گفت: ما با حفظ تحقیق و توسعه در حوزه هستهای شرایطی را فراهم کردیم که اگر روزی به دلیل خطای راهبردی طرف مقابل به این نتیجه برسیم که ادامه حضورمان در برجام به منفعت کشور نیست، شرایطمان از نظر هستهای در شرایطی خواهد بود که حتما میتوانیم بهتر از زمانی که وارد مذاکرات برجام شدیم و پیشرفتهتر از آن فعالیت صلحآمیز هستهای خود را ادامه دهیم.
ظریف همچنین عنوان کرد که قرارداد بوئینگ از نظر ما مشکلی ندارد و اگر دولت آمریکا مانع اجرای قرارداد توسط این شرکت شود از تعهداتش در برجام تخلف کرده است.
*آمریکا با سیاستهای خود، خودش را در دنیا منزوی و بی اعتبار میکند
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره دلیل حمایت سه کشور اروپایی از برجام، با بیان اینکه آمریکا با سیاستهای خود، خودش را در دنیا منزوی و بی اعتبار میکند، افزود: هیچ کشوری این آمادگی را نخواهد داشت که با دولت آمریکا وارد تفاهم شود، چون رئیس جمهور آمریکا رسما اعلام میکند که تفاهمها با دولت آمریکا فقط به اندازه دوره یک رئیس جمهور اعتبار دارد. این باعث بی اعتباری آمریکا میشود و این را دنیا خوب میفهمد و دنیا متوجه میشود که باید در مقابل این حرکت ایستادگی کند. اقدامی که دیروز توسط موگرینی و سه کشور اروپایی صورت گرفت، فقط منحصر به برجام نیست، یک نگرانی از نحوه رفتار دولت ترامپ است که به یک نگرانی دامن زده که این دولت به تعهدات بینالمللیاش پایبند نیست و این میتواند برای نظم بینالمللی مشکلاتی ایجاد کند.
وی افزود: البته این یک امتیاز برای ماست، اگر ۵ سال قبل را نگاه میکردید هر وقت آمریکا میخواست تحریمی علیه ما اعمال کند اروپاییها فورا به خط میشدند ولی امروز اروپاییها در مقابل آمریکا ایستادهاند و زیاده خواهیهای آمریکا را نپذیرفتند. اروپاییها باید تصمیم بگیرند منافعشان در کجاست. اروپا هم منافع حیثیتی در برجام دارد و هم منافع دارد به عنوان یک روش.
ظریف ادامه داد: برجام یک روشی است که برای اروپا اهمیت دارد،ممکن است در فرهنگ سیاسی آمریکا رسیدن به تفاهم و راهحل مذاکره شده، خیلی جایگاهی نداشته باشد چون آمریکاییها ممکن است عادت کرده باشند با زور دیدگاههایشان را بر دیگران تحمیل کنند ولذا برجام برای آمریکاییها یک مقدار سخت است.
*اروپاییها منافع اقتصادی، سیاسی،امنیتی و حیثتیتی در تداوم برجام دارند
وزیر خارجه گفت: برجام یکی از حوزههایی است که آمریکا ناگزیر شده در یک بده بستان واقعی وارد شود تا حدی که ترامپ آن را بی آبروترین قرارداد دولت آمریکا تلقی میکند. از نظر من اینگونه نیست که برجام کاملا یک طرفه به نفع ایران باشد، ولی این نشانگر آن تفکر و گرایشی است که عادت کرده به تحمیل. اروپاییها چون هیچکدامشان ابرقدرت در صحنه بینالمللی نیستند، کشورهای موثری هستند که از روشهای دیگری برای پیگیری منافعشان استفاده میکنند و برای آنها دیپلماسی بسیار مهمتر از آمریکاست. اروپاییها به این منطقه نزدیکترند و منافع امنیتی دارند که در این منطقه آشوب جدید و تشنج تصنعی براساس اتهامات واهی شکل نگیرد. اروپاییها منافعی دارند، اینکه اروپاییها منافع در قبال ایران داشته باشند چیز بدی نیست کما اینکه ما باید منافع داشته باشیم و هیچ رابطه اقتصادی بدون منافع قابل دوام نیست.
ظریف عنوان کرد: اروپاییها منافع اقتصادی، سیاسی،امنیتی و حیثتیتی در تداوم برجام دارند و به همین خاطر تاکنون مقاومت کردهاند.
وی افزود: البته ما در ماههای آینده خواهیم دید که اروپا تا چه حد آمادگی این را دارد در مقابل زیادهخواهیهای آمریکا مقاومت کند و این نه تنها نشان خواهد داد که آیا برجام ادامه خواهد یافت یا نه، بلکه نشان خواهد داد آیا اروپا میتواند نقشی قابل توجه در صحنه بینالمللی داشته باشد یا نقشی دنبال رو را ایفا کند.
* در برجام تصمیم گرفتیم راجع به سایر موضوعات وارد بحث نشویم
وزیر خارجه درباره توان موشکی ایران و اینکه آیا کشوری را تهدید میکند؟ خاطرنشان کرد: ما در بحث هستهای تصمیم گرفتیم یک موضوع را حل کنیم و حل همان موضوع هم ۱۳ سال طول کشید و نشانگر پیچیدگی موضوع بود. تصمیم گرفتیم راجع به سایر موضوعات وارد بحث نشویم، اگر وارد بحث جدی با اروپاییها درباره آن موضوعات شده بودیم حتما به حقانیت موضع ما پی برده بودند. الان در بحث هستهای آنکه در مقابل ما قرار گرفته منزوی شده و حرف ما مورد حمایت است.
وی یادآور شد: اگر نگاه کرده باشید متحدان نزدیک آمریکا، فقط سه کشور وابسته در منطقه که متاسفانه با اشتباه، امنیت خودشان را به آمریکا واگذار کردند و فکر میکنند امنیت را میتوانند با پرداخت هزینههای گزاف خریدهای تسلیحاتی بخرند و امنیت را با تسلیحات بخرند که این تفکر اشتباه است. آنها باید امنیتشان را در منطقه جستجو کنند و اگر به واقعیات منطقه برگردند، خواهند دید که بهترین حامی امنیت آنها یک همکاری منطقهای است و ایران خواهان امنیت همه کشورهای منطقه است. شاید سخنرانی ترامپ بیش از آنکه سخنرانی ترامپ باشد سخنرانی نتانیاهو بود که توسط ترامپ بیان شد و در مجمع عمومی و سخنرانی دیروز اولین کسی که به ترامپ تبریک گفت، نتانیاهو بود.
ظریف عنوان کرد: شاید نیاز است همسایگان ما در خلیج فارس به خودشان بیایند که با چه کسانی همپالگی شدهاند با نتانیاهو و یک سازمان تروریستی.
وی ادامه داد: در موضوع هستهای امروز حقانیت موضع ما کاملا مشخص است. در سایر موضوعات بحث نکردیم و اجازه ندادیم وارد این موضوعات شویم به خاطر اینکه نمیخواستیم موضوع را آنقدر پیچیده کنیم که قابل حل نباشد. ضمن اینکه معتقدیم دفاع ما در حیطه صلاحیت و اختیارات خود ما است و به کسی اجازه نمیدهیم در حوزه دفاعی ما وارد شود. به همین دلیل است موضوع موشک و مسائل منطقهای به هیچ وجه در برجام جایی ندارد.
رئیس دستگاه دیپلماسی یادآور شد: البته ترامپ تلاش کرد با یک منطق کاملا برعکس این مسائل را به هم ربط دهد،که همه دنیا فهمیدند بسیار پایه استدلالی ضعیفی دارد و اصلا استدلالی در این زمینه وجود ندارد.
وزیر خارجه کشورمان اضافه کرد: بارها گفتهایم ایران هشت سال جنگ تحمیلی را تحمل کرد و در آن جنگ پیشرفتهترین سلاحها در اختیار متجاوزان داده میشد و یک تلاش وسیع راهبردی بینالمللی به سرکردگی آمریکا وجود داشت که از دسترسی ایران به کمترین ابزار دفاعی جلوگیری کنند. ما را به این سمت سوق دادند که نیازهای دفاعیمان را خودمان تامین کنیم.
وی با بیان اینکه آمریکاییها اشتباهات زیادی در منطقه ما کردند و نمیخواهند نتیجه آن را بپذیرند، خاطرنشان کرد: امروز نگران نفوذ ایران در منطقه هستند، چون ما انتخابهای درست کردیم و آنها انتخابهای غلط کردند. آنها مردم ما را از دسترسی به حداقل ضرورتهای دفاعی محروم کردند. ما امنیت و پیشرفتمان را از مردممان کسب میکنیم. مردم ما به اتکا به خودشان امکانات لازم دفاعی خود را تولید کردند که هیچ وقت یک صدام دیگر مردم ما را تهدید به حملات موشکی و شیمیایی کند. مردم ما این شرایط را با گوشت و خون خود لمس کردند و این دستاورد به هیچ وجه قابل مذاکره نیست.
ظریف تصریح کرد: دفاع ما قابل مذاکره نیست.
وی تصریح کرد: ما امروز در منطقهای زندگی میکنیم که به قول ترامپ سلاحهای زیبای آمریکایی، سلاحهای مرگباری است که امروز مردم یمن را به خاک و خون می کشد و صدها میلیارد دلار سلاح آمریکایی به این منطقه سرازیر شده و منطقه را به انبار باروت تبدیل کرده و در چنین شرایطی ایران که هیچگاه به هیچ کشوری تجاوز نکرده ولی مورد تجاوز قرار گرفته و مردم ما با مقاومتشان متجاوز را پشیمان کردند، حق داریم امکانات دفاعی داشته باشیم و حق داریم اجازه ندهیم کسی درباره این امکانات دفاعی دخالت کند به همین خاطر است موضوع موشکهای ما هیچ وقت موضوع مذاکره نبوده است.
ظریف خاطرنشان کرد: اما اگر روزی قرار باشد در این زمینه بحث کنیم نه مذاکره، حرف برای گفتن در این زمینه زیاد داریم. ایران کمترین هزینه دفاعی را در منطقه دارد. عربستان در ۲۰۱۶ معادل ۶۳ میلیارد هزینه کرده است. امارات با یک و نیم میلیون نفر شهروند ۲۲ میلیارد دلار سال گذشته هزینه تسلیحاتی داشته است. ایران با ۸۰ میلیون جمعیت هزینه تسلیحاتیاش به مراتب کمتر از آنهاست، اما به لطف خدا و به یمن این مردم قویترین کشور منطقه است.
وی افزود: آنها خیال میکنند با خرید این ابزارها میتوانند امنیت ایجاد کنند. هیچ وقت نمیتوانند چنین کنند. ما حرف برای زدن زیاد داریم. حرف برای اینکه چگونه آمریکا با سرازیر کردن اسلحه به منطقه و دامن زدن به تشنج باعث یک رقابت تسلیحاتی بین متحدان خودش شده و هر کدام از آنها، کما اینکه در بحران اخیر خلیج فارس شاهد بودیم، سعی میکنند با خرید بیشتر تسلیحات از آمریکا زمینه را برای حمایتهای بیشتر آمریکا از خودشان فراهم کنند. این وضعیت بسیاری خطرناکی را در منطقه ایجاد کرده است.
وی گفت: اگر زمانی قرار باشد در این زمینه بحث شود ایران است که مدعی است که چرا با این سیاستهای غلط منطقه ما را به یک بحران همیشگی مسابقه تسلیحاتی تبدیل کردهاند.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: غربیها بدانند اگر یک روزی در حوزههایی که آنها برای خودشان اعلامیه میکنند قرار باشد صحبتی شود حتما مثل بحث هستهای که از پاسخ دادن به نظرات و استدلالهای ایران ناتوان بودند و نهایتا حق مردم ایران را پذیرفتند. اینها با ادعای غنی سازی صفر شروع کردند و در چندین قطعنامه فصل هفت گفتند ایران حق ندارد غنی سازی کند ولی امروز حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناختند.
وزیر خارجه بیان کرد: اگر قرار باشد یک وقتی مذاکره کنیم و چنین قراری را نداریم چون دفاع خود را موضوع مذاکره نمیدانیم، آنها حرفی برای زدن ندارند و حتما طرف مدعی ما خواهیم بود.
*ما دنبال جنگ بین هیچکس نیستیم
وی تصریح کرد: ایران به دنبال تجاوز علیه هیچ کشوری نبوده و نیست، در طول ۳۰۰ سال گذشته ایران که به لطف خدا از لحاظ جغرافیایی، امکانات مادی، معدنی و انسانی غنای کامل دارد چشمداشتی به سرزمین هیچکس ندارد و در سرزمین خود احساس آرامش میکند، ما را در شرایط ویژهای قرار داده که ذاتا به دنبال ثبات، آرامش و امنیت هستیم نه مثل ترامپ که در مبارزات انتخاباتیاش اعلام کرد تا زمانی بین ایران و عراق جنگ بود،ما راحت بودیم.
ظریف عنوان کرد: ما دنبال جنگ بین هیچکس نیستیم. ما دنبال درگیری نیستیم. همیشه خواستیم درگیری را در یمن، سوریه و عراق پایان دهیم.
وزیر خارجه به طرحهای ایران برای حل بحرانهای منطقه اشاره کرد و افزود: طرح ۴ مادهای ما برای حل بحران سوریه بعد از انتخاب روحانی در دور اول توسط ایران مطرح شد. طرح ۴ مادهای ما برای حل بحران یمن که بلافاصله بعد از شروع حملات تجاوزکارانه عربستان مطرح کردیم، همه این طرحها نشانه یک واقعیت است که ایران همیشه یک سیاست را دنبال کرده مقابله با افراط، خشونت و تلاش برای صلح و آرامش در منطقه،این سیاست و نیاز ذاتی ما و خاستگاه امنیت ملی جمهوری اسلامی با توجه به شرایط ویژه جمهوری اسلامی است.
* موفق شدهایم اجماع امنیتی سازی علیه ایران را نابود کنیم
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره راهبرد ترامپ و اینکه آیا ترامپ میخواهد با ایران با الگوی عراق و لیبی برخورد کند؟ خاطرنشان کرد: آقای ترامپ ممکن است آرزوهایی داشته باشد ولی ایران موفق شده اجماع امنیتی سازی علیه ایران که دولتهای قبلی آمریکا با تلاش ایجاد کرده بودند، نابود کند و امروز به ویژه در حوزه برجام اجماع به نفع ایران در جهان شکل گرفته و آمریکا کاملا منزوی شده و سیاست کنونی ترامپ محکوم به شکست است و ایران با تدبیر،درایت و استقامت مانع از این میشود که ترامپ و صهیونیستها بتوانند از ایران یک کیس امنیتی و یک موضوع امنیتی در سطح جهان ایجاد کنند.
ظریف درباره خاستگاه اتهامات ترامپ علیه ایران گفت: ناکامی؛ آمریکاییها سیاستهای غلطی را انتخاب کردند. ترامپ وقتی نامزد ریاست جمهوری بود به اینها معترف بود. هر قدر عقب برگردیم از کودتای ۲۸ مرداد شروع کنیم که آمریکاییها حکومت ملی دکتر مصدق را سرنگون کرده و یک حکومت کودتا و دیکتاتوری کودتا را در ایران سرکار گذاشتند بعد از آن از ساواک حمایت و همه گونه فشار بر ملت ایران اعمال کردند و بعد از انقلاب تلاشهای زیادی را صورت دادند و چه انتخاب غلطی را آمریکاییها میتوانستند انجام دهند که انجام ندادند.
*عربستان و امارات طالبان را به رسمیت شناختند
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه آمریکاییها در منطقه ما همه راههای غلط را انتخاب کردند، خاطرنشان کرد: الان گله دارند که چرا در منطقه منزوی هستند و چرا ایران در منطقه نفوذ دارد؟ عربستان و امارات دو کشوری بودند که طالبان را به رسمیت شناختند و اینها با حمایت از افراطیون در یمن و سوریه و عراق باعث به خاک و خون کشیدن مردم شدند و این اشتباهات راهبردی آنها و آمریکا در منطقه، آنها را به جایی رسانده که شکایت میکنند چرا ایران در منطقه قدرتمند است.
وی گفت: قدرت ایران در منطقه به خاطر انتخابهای درست ایران در منطقه است. ما از ابتدا انتخابهای درست در منطقه داشتیم. ما در کنار مردم منطقه بودیم، ما هیچگاه به دنبال دخالت در امور مردم نبودیم. اگر راجع به عراق، یمن و سوریه صحبت میکنیم حرفمان در همه موارد یک جمله است «هیچکس حق ندارد برای مردم این کشورها تعیین تکلیف کند». شما نمیتوانید هزاران کیلومتر آن طرفتر بنشینید و بگویید این فرد میتواند بر این کشور حکومت کند و این فرد نمیتواند.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: این سیاستی بوده که آمریکاییها دنبال کردند و برخی کشورهای کوچک منطقه ما خیال کردند میتوانند از این سیاست تقلید کنند. برای مردم خط قرمز تعیین کردند.
وی ادامه داد: آنها برای مردم ایران خط قرمز تعیین کردند. سیاست آمریکا برای تغییر رژیم سیاست جدیدی نیست، سالهاست که تلاش کردند و شکست خوردند و سالهاست که انتخابهای اشتباه کردند. آنها کشورهایی بودند که پشت صدام ایستادند و بعد صدام علیه آنها اقدام کرد. آنها کشورهایی بودند که به ارعاب و ترور در منطقه ما دامن زدند و امروز خودشان قربانی شدند. باید قبل از هر چیز برای اینکه آینده متفاوتی را رقم بزنند دوباره برگردند و به اشتباهاتشان نگاه کنند که آیا اشتباهات با متهم کردن دیگران حل میشود؟ اگر مشکلاتتان قرار بود حل شود ۴۰ سال است ایران را متهم میکنید.
ظریف افزود: در جنگ تحمیلی، ایران را متهم میکردید. چه دستاوردی داشتید مگر غیر از این شد که صدام همان اسلحههایی که به آن داده بودید و سلاحهای نو در زرورق که در جبههها میدیدیم به محض ناامید شدن از اینکه در ایران موفق شود به سمت خودتان برگرداند. فراموش نکنند که تاوان اشتباهات خود را میدهند و هر چه تلاش کنند این اشتباهات را با اسم دیگری برای شهروندانشان توضیح دهند ممکن است راه نفس کش موقتی پیدا خواهند کرد ولی مشکلشان را حل نخواهد کرد.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: آنها اشتباهاتی را در ۴۰ سال گذشته مرتکب شدند و امروز ثمره اشتباهاتشان را تجربه میکنند، به جای این کارها بهتر است برگردند و بر اشتباهات غلط و راهبردیشان مرور کرده و آن را اصلاح کنند. اگر بخواهند ادامه دهند و سرشان را زیر برف کنند و با اتهام زدن به ایران و نیروهای مقاومت، راه به جایی نمیبرند.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: امروز نیروهای مقاومت هستند که جلوی داعش ایستادند. چه کسی مانع شده دمشق، اربیل و بغداد به دست داعش بیفتد؟ مردم عراق و سوریه و نیروهای مقاومت مانع شدند، با متهم کردن اینها مشکلی از خودشان حل نمیکنند و تنها به افراط، خشونت، ترور و افراط در منطقه دامن میزنند.
ظریف گفت: اقدامات صورت گرفته در شرق سوریه نشان داده اولویت اول برای آمریکا مبارزه با داعش نیست و اولویت آنها چیز دیگری است.
* ارتش و سپاه ما از بطن مردم برخاستند
وی در بخش دیگری از این گفتگو درباره اینکه چرا ترامپ و آمریکاییها مشخصا با سپاه دشمنی میکنند؟ عنوان کرد: نقش سپاه در کنار ارتش در دفاع از جمهوری اسلامی و تمامیت ارضی ما غیر قابل تردید است. اینها نیروهایی بودند که با استفاده از حمایت مردم ایجاد شدند. ارتش و سپاه ما از بطن مردم برخاستند و با حمایت مردم توانستند در برابر ارتش تا به دندان مسلح صدام مقاومت کنند و حماسه مقاومت در جنگ را رقم بزنند.
وی ادامه داد: یکی از برنامههایی که داشتند برای ناکام کردن حرکت استقلال طلبانه توسط مردم ایران، حمله صدام به ایران بود که در آن برنامه ناکام ماندند. تلاش کردند با فشارهای دیگر بر مردم، تحمیل خشونت و تکفیر بر منطقه ما، سیاستهای مخربی را در منطقه دنبال کنند. در آنها با حمایتهای مستشاری برادران ما در سپاه ناکام ماندند و معلوم است که باید از آنها کینه داشته باشند.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: متاسفانه دولتمردان آمریکا تحت تاثیر القائات افرادی قرار میگیرند که این افراد منافع ویژهای را دارند و حتما منافع آمریکا را دنبال نمیکنند. یکی از نخبگان آمریکایی توئیتی نوشته بود که ترامپ با شعار آمریکا اول وارد شد، امروز نه تنها آمریکا و حتی اسرائیل اول نیست، بلکه حزب لیکود اول است و سعودی دوم است و شاید آمریکا در مراحل بعدی قرار گرفته باشد. من احساس میکنم حتی گروههای تروریست سوم هستند و بعد منافع آمریکا در چه درجهای از اهمیت قرار گرفته است.
وی گفت: دولتهای قبلی آمریکا در گذشته همین حرفها را تکرار کردند. برخی از افرادی که از مردم ایران سرخورده شدند و از این مردم فرار کردند؛ چون مردم ما ادعاهای دروغین آنها را نمیپذیرفتند رفتند و حرفهایی را برای آنها راجع به انتخابی و انتصابی نوشتند و بعد کسانی که آن صحبتها را کردند ناگزیر شدند از صحبتهایشان عدول کنند. این نشان میدهد دولت آمریکا به جای توجه به واقعیات، بیشتر به گروههای فشار توجه میکند.
*سیاستهای آمریکا در جهت منافع ملی آمریکا نیست
ظریف خاطرنشان کرد: نتیجه آن میشود که سیاستهای آمریکا در جهت منافع ملی آمریکا نیست بلکه سیاستهای این کشور بیشتر منافع کسانی را به پیش میبرد که بیشترین توان تحمیل نظراتشان را بر مراکز تصمیم گیری و تصمیم سازی آمریکا دارند. این یکی از مشکلات سیاست ورزی در آمریکا است که بعضی اقلیتهای پر سر و صدا البته با امکانات مالی گسترده که قبلا صهیونیستها از این امکانات برخوردار بودند و امروز متاسفانه برخی از همسایگان ما در حاشیه جنوبی خلیج فارس با اسراف بی حد و حصر منابع مالی مردم خودشان و هزینه کردن در شرکتهای تبلیغاتی در آمریکا تلاش میکنند آنها هم گروههای فشاری را ایجاد کنند. این باعث میشود سیاست آمریکا بیشتر در خدمت این گروههای فشار قرار بگیرد تا منافع ملی مردم آمریکا.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره دشمنی آنها با سپاه عنوان کرد: آن کسانی که این هزینهها را میکنند، یک کینه عمیقی دارند و هم اینکه در مراحل مختلف سیاستهایی که علیه ایران داشتند توسط مقاومت مردم ایران که سمبل و نمادش سپاه پاسداران است، به ناکامی کشیده شده و این یک نگرانی نهادینهای را ایجاد کرده است.
وی درباره اینکه ترامپ بی پرده علیه ایران سخن گفت، اظهار داشت: به این دلیل است که احساس ناتوانی به شدت وجود دارد. از دیروز یک اجماع جهانی در برابر حرکت ترامپ وجود داشت. حتی در داخل آمریکا، بر خلاف گذشته که هر حرفی علیه ایران شنونده داشت، امروز حرفهای ایشان شنونده زیادی ندارد و این باعث شده ایشان با لحن خشنتری در این زمینه صحبت کند و امید داشته باشد این لحن خشن تاثیرگذار باشد.
ظریف همچنین گفت: بازارهای مالی و اقتصادی در طول ماههای گذشته به لفاظیهای آمریکا توجه زیادی نکردند. از ابتدای دوران ترامپ بیشترین میزان سرمایهگذاری و قراردادها توسط شرکای ایران شکل گرفته و انشالله کشور با آرامش کامل به سمت توسعه و پیشرفت در جهت اقتصاد مقاومتی پیش میرود. هر چه ترامپ بی پردهتر صحبت میکند، آمریکا در دنیا منزویتر میشود و بنگاههای اقتصادی جهان به این نتیجه میرسند سیاستهای ایران معقولتری است و لحن ایران را با ترامپ مقایسه میکنند و به این نتیجه میرسند اگر قرار باشد محل امنی برای سرمایهگذاری وجود داشته باشد، در ایران است.
*ایران جذابترین محل برای جذب سرمایهگذاری خارجی
وی افزود: ما ۳۸ سال است در برابر فشار خارجی توانستیم کشور را بسازیم این به این خاطر است که امنیت ما از درون ما سرچشمه میگیرد. درست است که میخواهیم با دنیا میخواهیم همکاری کنیم. ما سر ناسازگاری و جنگ با دنیا نداریم، ما دنبال ثبات و امنیت در منطقه هستیم، ولی ثبات و پیشرفتمان را از بیرون نمیخریم. ایران یک محیط بسیار جذابی برای سرمایهگذاری از سوی جامعه بینالمللی دیده میشود. گفته شد ایران جذابترین محل برای جذب سرمایهگذاری خارجی است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: علیرغم همه این لفاظیها هم سرمایه داخلی در جهت تولید و اشتغال استفاده خواهد شد و هم سرمایه خارجی و مشارکت خارجی در طرحهای زیربنایی و عمرانی کشور ادامه مییابد. در هفتههای گذشته قراردادهای مهمی در حوزه فاینانس توانستیم نهایی کنیم و این نشانگر حرکتی آرام و رو به جلو است.
وزیر خارجه همچنین با اشاره به ایجاد یک معاونت اقتصادی در وزارت خارجه خاطرنشان کرد: وزارت خارجه در خدمت بخش خصوصی و دولتی خواهد بود.