گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*******
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز پنجشنبه را با تمرکز بر حمایت تمام عیار از حضور محمدرضا عارف برای انتخابات ریاست مجلس دهم آغاز کردند.
مهم‌ترین محورهای که امروز روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات به آن پرداختند، عبارت‌اند از:
1
. شاه مهرهٔ به نام حسین فریدون؛ ردپای حسین فریدون
همه‌جا هست؛ شاید از حضورش در قاب تصاویر دولتی‌ها بیشتر باشد. او مرد «پنهان»
دولت برای تعاملات خاص است؛ قاضی پور از «شاه مهره» وزارت علوم در مجلس گذشته
روایت می‌کند؛ او در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار داشت: «برخی از نمایندگان
مجلس گمان می‌کردند وزرای انتخابی آقای روحانی همگی بازیچه هستند و «شاه مهره» گرداننده
وزارت علوم شخص دیگری است. این نمایندگان احساس می‌کردند شاه مهره گرداننده وزارت علوم
برادر آقای روحانی یعنی آقای حسین فریدون است. به همین دلیل تلاش داشتند به کسی رأی
اعتماد بدهند که از برادر رئیس‌جمهور حرف شنوی نداشته یا کمتر حرف شنوی داشته باشند.
در نتیجه به دنبال شخصی بودند که شاه مهره باشد و تحت تأثیر دیگران قرار نگیرد و قدرت
تصمیم‌گیری داشته باشد»
2
. تهدید اعضای لیست امید؛ عدم رای‌آوری محمدرضا عارف، اصلاح‌طلبان
اصیل را به تکاپو انداخته است؛ آنان که هویت اصلاح‌طلبی لیست امید را در کما
دیدند؛ به دنبال محمدرضا عارف برای ریاست هستند و «تهدید» را چاشنی مدیریت از راه
دور منتخبان لیست امید کرده‌اند. سید ابراهیم امینی از نمایندگان مجلس ششم در
روزنامه شرق نوشت: «اکنون نوبت به ایجاد تغییر در این رویه‌هاست. آنانی که در فهرست امید به مجلس راه پیدا کرده‌اند حتماً می‌دانند
همراهی‌نکردن آن‌ها برای ایجاد تغییر، نوعی خودزنی سیاسی به‌شمار می‌رود.
این دوره چهارساله تمام می‌شود و آنان باید بدانند اعتماد عمومی اگر از دست برود دیگر
به‌سوی آنان بازنخواهد گشت. حتی لایه‌های قدرت و جناح رقیب هم روی افرادی که مدام رنگ
عوض می‌کنند، حسابی باز نخواهد کرد.»
3. لیست امید علیه عارف؛ «عکس با عارف، رأی به لاریجانی» گلایه‌های روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد از رفتارهای اعضای لیست امید است؛ در همین راستا غلامعلی جعفرزاده از اعضای لیست امید از رأی خود به لاریجانی رونمایی کرد و در گفت‌وگو با روزنامه قانون اظهار داشت: «کسی باید رئیس‌شود که توان مدیریت مجلس و رایزنی با مقامات بالاتر را داشته باشد و ازسوی دیگر یک رئیس‌مجلس باید صلاحیت مدیریت نمایندگان را داشته باشد و کار را به خوبی بشناسد. من با ریاست آقای عارف مخالفم چرا که آقای لاریجانی جایگاه و تجربه ریاست بر مجلس را دارد. این روزها برخی اطرافیان آقای عارف وی را به جلو می‌رانند که این روند به ضرر ایشان است.»
4
. وحدت تاکتیکی پایداری‌ها با لاریجانی؛ اصلاح‌طلبان در
شرایط سختی قرار گرفته‌اند؛ علاوه بر شکاف میان اعضای فراکسیون امید، جبهه پایداری
نیز گام‌های تاکتیکی خود را برای پیروزی علی لاریجانی برداشته است. روزنامه قانون
نوشت: «به عبارت روشن‌تر اصلاح‌طلبان، اعتدالگرایان (دولتی‌ها) و اصولگرایان معتدل
(طیف لاریجانی) بر سر مخالفت با تندروها به نقطه اشتراک رسیده بودند. اما این را فراموش
نکنیم که ماجرای مخالفت لاریجانی با تندروهای پایداری یک دلخوری است که امکان رفع آن
هم وجود دارد. همانطور که می‌بینیم این روزها امیرآبادی
(نماینده پایداری قم) برای ریاست لاریجانی تلاش می‌کند.»
5. هدف ریاست عارف نیست؛ اطرافیان محمدرضا عارف هدف ائتلاف هفتم اسفند را ریاست عارف بر بهارستان دهم عنوان کرده‌اند ولی طیف دیگر از جریان اصلاحات که علی لاریجانی را بهترین گزینه برای صدارت بهارستان می‌دانند؛ هدف ائتلاف هفتم اسفند 94 را سلبی توصیف کردند. روزنامه آرمان امروز نوشت: «آن رویکرد{ائتلاف} الزاماً برای شکل‌گیری ریاست آقای محمدرضا عارف نبود بلکه ائتلافی برای مقابله با تندروها بود، چنانکه اصولگرایانی مانند کاظم جلالی برای رأی به ریاست عارف درکنار اصلاح‌طلبان قرار نگرفت بلکه براساس استراتژی دیگری درلیست ائتلاف جای گرفت، البته اصولگرایان راه‌یافته به لیست امید تا این لحظه به خوبی عمل کرده‌اند. لازم است برخی از مفاهیم سیاسی برای بدنه اجتماعی توضیح داده شود.»
6
. رقابت اخلاقی در تعامل غیر شفاف؛ حسن رسولی از
نزدیکان محمدرضا عارف پیش این از «تعاملات غیرشفاف» برای تفاهم میان علی لاریجانی
و محمدرضا عارف گلایه کرده بود و در گامی بعدی حفظ ائتلاف را منوط به «رقابت
اخلاقی» دانسته است. حسن رسولی در گفت وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار داشت: «همچنان
معتقدیم که حفظ ائتلاف حامیان دولت، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان اعتدالی از اهمیت مهمی
برخوردار است و اگر رقابتی میان آقایان لاریجانی و عارف صورت بگیرد، آن رقابت، اخلاقی
باشد و همچنین باید در نظر داشت که ائتلافی شکننده شکل نگیرد.»
· گلایه‌های عارف از تعامل غیر شفاف تا دخالت دولت
محمدرضا عارف مرد «کم‌حرف» و «انصرافی» اصلاحات، بر دیگر زبان به «گلایه» و «شکوه»
گشوده است. تا غم جانکاه حضور در میان اصلاح‌طلبان حامی علی لاریجانی در لیست امید
را تسکین بدهد. عارف از بن‌بست «تعامل» برای تفاهم رییس مجلس دهم سخن می‌گوید و در
همین راستا به صورت محافظه کارانه اظهار داشت: «از این مسائل اطلاع دقیق دارم اما بنا
ندارم آن‌ها را باز کنم و به صورت کلی می‌گویم که با وعده و وعید و این‌طور رفتارها
نباید فضا را برهم زد و باید اجازه دهند که این دو هفته هم با آرامش که 
شعار ماست
و همچنین با توجه به منافع ملی در شرایط فعلی منطقه، تصمیم‌گیری آرام و منطقی در مجلس
صورت بگیرد.» و همچنین «ما تا آنجایی که بتوانیم تعامل می‌کنیم و مجلس آینده را مجلس
تعاملی می‌دانیم، اما به کوتاه‌آمدن ناشی از کمبود اعتمادبه‌نفس
یا از سر زدوبندهای غیرشفاف، تعامل نمی‌گوییم.» از سوی دیگر محمدرضا
عارف چرایی عدم تعامل با طیف علی لاریجانی را به پایداری‌ها منتسب می‌کند و در
همین راستا اظهار داشت: «به هر حال به دلیل مشغله‌های دوستان یا ملاحظاتی که داشتند
ما تا امروز جوابی نگرفته‌ایم. البته همان قبل از مرحله دوم که ما این پیشنهاد را دادیم،
مطالبی هم مطرح شد و در رسانه‌ها هم خیلی برجسته نشد و محتوایش این بود که گفته بودند
مثلاً چون ما به آن طیف دیگر اصولگرایان مثل جبهه پایداری و طیف‌های نزدیک به آن‌ها
وقت نداده‌ایم، به شما هم وقت نمی‌دهیم که حرف‌وحدیثی پیش نیاید. خوب ما هم گله نکردیم
و الان هم برای اولین‌بار است من این مسائل را می‌گویم.»
مهم‌ترین بخش گفت‌وگو محمدرضا عارف با روزنامه‌های جریان اصلاحات را باید در دخالت دولت برای رییس مجلس شورای اسلامی دانست. نامزد انصرافی انتخابات ریاست جمهوری 92 از دولت خواست که قیم نمایندگان نباشد و در همین راستا گفت: «خواهش جدی ما هم از همه نهادهای خارج از مجلس این است که در امور مجلس دخالت نکنند و بگذارند خود مجلس درباره امورش تصمیم‌گیری کند. مشورت چیز خوبی است و همانطور که رسانه‌ها در این امور نظر می‌دهند، افراد هم حق نظردادن دارند، اما برخی از نهادها نباید هیچ دخالتی در این زمینه بکنند؛ ازجمله این نهادها، به‌طور مشخص، دولت و نهادهای امنیتی هستند. افرادی که در این جایگاه‌ها قرار دارند، می‌توانند به عنوان فرد نظر بدهند. اما بگذارند مجلس در رأس امور بماند و بپذیریم این ۲۹۰ نفر را مردم به عنوان نماینده خود انتخاب کرده‌اند و این‌ها «قیم» نمی‌خواهند.»
