به گزارش مشرق به نقل از روزنامه رای الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه در مقاله ای با اشاره به تغییر مواضع عربستان در قبال یمن که از آن تحت عنوان کودتا در اولویت‌ها یاد کرد، این سوال را مطرح کرد که دلیل این زیرو رو شدن مواضع سعودی در قبال یمن چیست؟

الجبیر، سخنگوی محمد بن سلمان

هر کارشناس سیاسی که به دنبال درک رویکردهای منطقه ای و بین المللی عربستان در قبال بسیاری از پرونده های داغ و یا کم اهمیت تر است، باید به اظهارات عادل الجبیر توجه ویژه ای داشته باشد؛ زیرا وی را می توان سخنگوی محمد بن سلمان جانشین ولیعهد سعودی و حاکم عملی عربستان و قدرتمند ترین تصمیم گیر این کشور دانست.

اظهارات متفاوت عادل الجبیر

اگر اظهارات الجبیر به دلیل تکراری بودن به ویژه در مورد موضوع مربوط به سوریه و تاکید بر لزوم کنار رفتن بشار اسد رئیس جمهور این کشور از قدرت از طریق مسالمت آمیز و یا با توسل به جنگ، برای برخی ملال آور و خسته کننده است اما آن بخش از صحبت های او با روزنامه فیگارو فرانسه که روز گذشته منتشر شد، با گذشته متفاوت است.

مواضع تازه و غیرمنتظره عربستان در یمن

به عبارت دیگر اظهارات روز گذشته الجبیر در مورد تحولات اوضاع یمن شامل مواضع متعدد  جدید و در عین حال غیرمنتظره سعودی بود ، زیرا بیانگر تغییر ریشه ای در اولویت های عربستان در قبال یمن است؛ کشوری که عربستان آن را از بیش از یک سال پیش در چارچوب عملیات موسوم به «توفان قاطعیت» هدف بمباران جنگنده های خود قرار داده است.

وزیر خارجه عربستان به این روزنامه فرانسوی گفت که « داعش والقاعده دشمن نخست ما در جزیره العرب و تروریست های واقعی هستند اما حوثی ها (انصار الله)، یمنی و همسایه ما هستند و با آنها در کویت گفت وگو داریم».

وی همچنین تصریح کرد که «این گفت وگوها در خصوص برخی مسائل با پیشرفت همراه بوده است  اما همچنان در مورد برخی مسائل دیگر اختلاف وجود دارد».

خودداری عربستان از حمله به مواضع داعش و القاعده در یمن

این اظهارات در حالی است که جنگ علیه القاعده و داعش در صدر اولویت های عربستان یا حتی در انتهای فهرست اولویت های این کشور قرار نداشت و جنگده های سعودی از محل استقرار تروریست ها در شهرهای مختلف یمن از جمله ابین ومکلا وعدن عبور می کردند بدون اینکه آن را هدف قرار دهند و حتی پس از اشغال مکلا مرکز استان حضر موت به دست القاعده به هیچ وجه هیچ حمله ای علیه آن صورت نگرفت و این گروه در آنجا امارت اسلامی اعلام کرد.

اما اکنون باید در نظر داشت که این تغییر در فهرست اولویت های عربستان در یمن مبتنی بر عوامل متعددی است که به طور خلاصه عبارتند از:

اول: پس از گذشت دو سال از عملیات توفان قاطعیت هیچ یک از اهداف مورد نظر سعودی محقق نشده است و همچنین شروط مربوط به آغاز این عملیات به ویژه بازگشت به اصطلاح رهبری مشروع یا همان عبدربه منصور هادی به صنعاء که با بیشتر وزیران خود در ریاض اقامت دارد عملی نشده است.

علاوه بر این شرط مبتنی بر تسلیم شدن انصار الله و حامیان عبدالله صالح و خروج آنان از صنعاء و نیز تسلیم کردن سلاح های سنگین خود به دولت مشرع تحقق نیافت.

دوم: فشارهای فراوان آمریکا بر رهبری عربستان به منظور آغاز حمله به مواضع داعش و القاعده در یمن زیرا به عقیده آمریکا باید به «جنگ علیه تروریسم» اولویت داد .

این فشارها تا آنجا پیش رفت که دولت آمریکا تهدید کرد چنانچه ریاض در گفت وگوهای حل و فصل مسالمت آمیز با ائتلاف «حوثی- صالح» شرکت نکند و جنگ با تروریسم را در صدر اولویت های خود قرار ندهد، هماهنگی نظامی با فرماندهی نظامی سعودی و تبادل اطلاعات و تعیین اهداف را متوقف خواهد کرد.

سوم: پاسخ دولت آمریکا به درخواست امارات متحده عربی مبنی بر اعزام نیروهای ویژه به منظور مبارزه در کنار نیروهای اماراتی در جنوب یمن علیه القاعده و داعش.

به عبارت بهتر وزارت دفاع آمریکا در پاسخ به درخواست امارات بیش از 200 سرباز از نیروهای ویژه خود را به حضرموت اعزام کرد.

چهارم: به دلیل خودداری هواپیماهای ائتلاف عربی علیه یمن از حمله به مواضع القاعده و داعش و نیز سقوط دولت یمن به اضافه رسیدن تجهیزات جنگی پیشرفته از کشورهای عضو ائتلاف مزبور به یمن که مقادیر زیادی از آن به دست این دو گروه افتاد،  قدرت تسلیحاتی و نظامی آنان افزایش یافت به گونه ای که عملیات آنان در عدن و حضرموت موثرواقع شد از جمله این عملیات ترور شخصیت های سیاسی ونظامی و حمله به پادگان های ارتش و ائتلاف عربی در یمن بود.

تغییر بزرگ و غیرمنتظره عربستان در یمن

اگر در چهار عامل بالا به طور جداگانه و یا در قالب مجموعه عوامل دقت داشته باشیم، می‌توانیم تغییر بزرگ و غیرمنتظره در راهبری عربستان در یمن را متوجه شویم.

به عبارت دیگر می توان متوجه شده که فهرست اولویت های عربستان زیرورو شده است، اما موفقیت این قمار سعودی پرخطر است زیرا حمله علیه این دو دشمن قوی یا همان القاعده و داعش و گشودن جبهه جدید بدون نهایی کردن جبهه اول، چه بسا موجب پراکندگی تلاش ها و در نتیجه زیان های سنگین شود.

ممکن است برخی این بحث را مطرح کنند که عربستان و متحدانش این اولویت ها را فقط پس از ورود به مذاکرات با ائتلاف حوثی- صالح به منظور یافتن راه حل سیاسی تغییر دادند که این بحث می تواند تا حدودی درست است اما باید پرسید اگر این مذاکرات بی نتیجه بماند که احتمال آن نیز زیاد است، چه خواهد شد؟

باید در نظر داشت که تمام پیشرفتی که حاصل این مذاکرات بوده است، شامل آزادی نیمی از افراد دستگیر شده در طول 20 روز است حال آنکه هیچ پیشرفتی در خصوص پرونده های امنیتی و سیاسی حاصل نشده است.

به هر حال اظهارات احمد العسیری سخنگوی عملیات توفان قاطعیت مبنی بر حمله به صنعاء بار دیگر یادآور سست و بی پایه بودن این اظهارات و دور زدن در یک حلقه توخالی است.

به عبارد دیگر ادامه این اظهارات تا این لحظه ناشی از ادامه دخالت های کویت در بالاترین سطوح است.

تهدیدهای مشابه و تو خالی الجبیر و عسیری

در واقع تهدیدات العسیری در خصوص پرونده یمن شبیه تهدیدات جبیر در قبال پرونده سوریه است زیرا از آغاز بحران در یمن بیش از دهها بار چنین تهدیداتی را در قبال صنعاء شنیدیم، حال آنکه بیش از دو سال از حمله ائتلاف سعودی به یمن می گذرد بدون اینکه این حملات اهداف مورد نظر آنان را تحقق بخشیده باشد.

همچنین اظهارات العسیری یادآور اظهارات دوست او یا همان عادل الجبیر در خصوص حوثی ها (انصارالله) است مبنی بر اینکه بارها تاکید کرد که گفت وگو با آنان «خط قرمز» است و آنان باید در برابر پنج شرط عملیات توفان قاطعیت تسلیم شوند اما اکنون اوضاع کامل روشن است و نیازی به تکرار نیست.

الجبیر در مورد سوریه چه اظهاراتی خواهد داشت؟

به عبارت دیگر حوثی ها (انصارالله) در یک چشم بر هم زدن از اینکه سر پیکان جنگ به شمار می آیند به یمنی ها و همسایگان تبدیل شدند تا جایی که باید پرسید آیا الجبیر در مورد سوری ها که عربستان در یک جبهه دیگر با آنان وارد جنگ شده است، نیز همین اظهارات را به زبان خواهد آورد؟

این سوال در حالی است که الجبیر از لزوم کناره گیری رئیس جمهوری سوریه از طریق مسالمت آمیز و یا از راه جنگ سخن می گفت؟

هیچ چیزی در مورد عادل الجبیر و یا اربابان او بعید نیست زیرا واقعیت های صحنه عملی اولویت ها را تغییر داده است و دشمان به همسایگان تبدیل شده اند از همین رو باید منتظر ماند و دید چه خواهد شد.