به گزارش مشرق، اگرچه سیزده فروردین در تقویم رسمی کشور روز طبیعت نام گرفته و مردم به دامان کوه و صحرا و فضای سبز رو می آورند اما چند سالی است که یک موضوع غیرطبیعی به نام دروغ 13 در جامعه رواج یافته است.
سال هاست که چنین دروغ هایی در این ایام به ویژه 13 فروردین منتشر می شود و لذا باید از هم اکنون منتظر خبرهای عجیب و غریب در این روز باشیم و تا زمانی که از منبع و صحت خبر اطمینان پیدا نکرده ایم، نباید آن را قبول و سپس به آن دامن زنیم.
اگر در یک مراسم میهمانی یکی از دوستان یا اقوام با نثار سخنان غیرواقعی شما را آماج تیرهای خود قرار دهد و شما با دفاع منطقی، او را محکوم کنید و آن شخص بگوید شوخی کردم، چه حالی پیدا می کنید؟ دروغ 13 نیز این گونه است و در حالی که برخی معتقدند این بدعت برای هماهنگی با فضای حرفه ای رسانه ها ضروری است ولی باید گفت این افراد عذری بدتر از گناه دارند. چون در آموزه های دینی از دروغ به عنوان گناهی یاد شده که حتی شوخی آن نیز منفور است.
اگر این دروغ به مرور در سایت ها و زندگی ایرانیان به عنوان یک سنت رسانه ای جا خوش کند و هیچ یک از مسوولان و مردم واکنشی نسبت به آن نداشته باشند، باید بپذیریم که در هموار کردن این رذیله اخلاقی در قالب یک موضوع رسانه ای نقشی هر چند کوچک ایفا کرده ایم و وظیفه خود را چه به عنوان یک ایرانی در سبک زندگی ایرانی اسلامی و چه به عنوان یک مسلمان در نهی از منکر انجام نداده ایم.
چندین سال است که دروغی به نام دروغ 13 در بعضی از سایت های داخلی منتشر می شود و بسیاری از مسوولان و مطبوعات را وادار به واکنش در مقابل این مطالب کذب می کند.
یکی از روزنامه های کثیرالانتشار در آخرین شماره سال 83 دروغی مبنی بر کج شدن و احتمال سقوط برج میلاد را منتشر کرد و این دروغ از سوی رسانه های ضد انقلاب جدی گرفته شد و برخی کارشناسان در این زمینه به تحلیل آن پرداختند و حتی برخی آن را به برنامه اتمی ایران نسبت دادند و در داخل کشور نیز انتشار این دروغ باعث کاهش قیمت ملک تا مدتی در مناطق اطراف برج میلاد شد.
مقابله با چنین بدعتی با سهل انگاری همراه شده و حتی برخی سایت ها برای دروغ گفتن تلاش می کنند تا گوی رقابت را بربایند و این وضعیت در شبکه های اجتماعی که آسیب پذیرتر از رسانه ها و مطبوعات هستند، بیشتر دیده می شود.
اخبار تصادف یا در گذشت مسوولان و یا بستری شدن شخصیت ها در بیمارستان از دروغ های رایجی است که در این ایام منتشر می شود و واکنش رسانه ها و مطبوعات را به دنبال دارد. اما سوال این است که مسوول انتشار اخبار دروغ 13 کیست و پاسخگوی ضررهای احتمالی ناشی از انتشار این دروغ ها چه کسی است؟
فرهنگ چنین دروغی ریشه در دنیای غرب دارد و کارل نهم در سال 1564 به هنگام تغییر تقویم گرگوری، جشن های سال نو را که تا آن زمان هر ساله در روزهای انتهایی مارس تا اول آوریل برپا می شد، به روز اول ژانویه(13 فروردین) منتقل کرد.
مخالفان این اقدام، در سال بعد همچنان روز اول آوریل را به عنوان روز اول سال دانستند و به دیدن دوستان و نزدیکان رفتند و برای آنها هدیه بردند اما با این همه در سال های بعد دوستان و آشنایان، این افراد را که همچنان بر سر برپایی جشن سال نو در روز اول آوریل اصرار داشتند و تقویم جدید را به رسمیت نمی شناختند، دست می انداختند و با آنها شوخی می کردند و به اصطلاح آنها را احمق های آوریل می نامیدند.
این رسم و شوخی غربی به مرور به کشورهای دیگر سرایت کرد تا در چنین روزی مردم ضمن ترویج اخبار دروغ با دست انداختن دوستان و آشنایان خود، اسباب شادی و شوخی را فراهم کنند.
این رسم غربی به شکل دروغ 13 به کشور ما راه یافت و بسیاری معتقدند هرچند این سنت نادرست می تواند برای لحظاتی خنده و انبساط خاطر را به دنبال بیاورد اما ممکن است نتایج خطرناکی نیز برای افراد و خانواده ها به وجود آورد.
گسترش این بدعت یا ویروس رسانه ای در شبکه های اجتماعی بسیار آسیب پذیرتر از سایت ها و رسانه ها به نظر می رسد و با توجه به فراگیرشدن این شبکه ها در جامعه امروزی، توجه جدی مسوولان در زمینه آسیب شناسی آن ضروری به نظر می رسد.
از طرف دیگر، مخاطبان این دروغ ها یعنی مردم باید توجه بیشتری به اخبار پایگاه های اینترنتی و به ویژه شبکه های اجتماعی داشته باشند تا ضمن اطمینان از منابع اطلاعاتی خود، هر مطلبی را به اشتراک نگذارند و از قضاوت و پیشداوری بپرهیزند تا مبادا پس از برملا شدن آن دروغ، از نظر اخلاقی شرمنده قربانیان اخبار دروغ باشند.