گروه بین‌الملل مشرق- دولت ایالات متحده و دولت روسیه، دوشنبه همزمان طی بیاینه‌ مشترکی از توافق با یکدیگر بر سر آتش‌بس محدود در سوریه خبر دادند که از روز یکشنبه اجرایی خواهد شد. این توافق شامل خودداری از درگیری با ارتش سوریه و معارضان مسلح (مخالفان سیاسی دولت حاکم) می‌شود اما جنگ با اصطلاحاً «دولت اسلامی» یا داعش و نیروهای مرتبط با القاعده به ویژه جبهه النصره ادامه خواهد داشت.

دو طرف همچنین توافق کرده‌اند که هر گروه نظامی یا سیاسی که پایبندی خود را به توافق اعلام کند، محافظت از آن را بر عهده گیرند. این توافق پس از آن صورت گرفت که همزمان با رایزنی‌های جان کری و سرگئی لاوروف در اردن، گروه تروریستی داعش مرتکب انفجارهای خونینی در شهرهای مختلف سوریه شد و  دست‌کم جان 130 تن از مردم غیرنظامی را گرفت.

پوتین بلافاصله با ظاهرشدن بر صفحه تلویزیون دولتی نشان داد در اجرای توافق جدی است. وی توافق را «گامی واقعی در جهت توقف خونریزی» عنوان کرد، آنچه سازمان ملل نیز در مورد توافق یادشده تعبیر کرد.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد این توافق به درخواست رئیس‌جمهور پوتین از رئیس‌جمهور اوباما صورت گرفته است. وی توافق را نتیجه گفتگوی تلفنی دو رئیس‌جهور پس از تلاش‌های سرسختانه جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده در عرصه دیپلماسی ارزیابی کرد. ارنست افزود دولت آمریکا همچنان برای موفقیت‌های بیشتر برای حل موضوع سوریه از طریق دیپلماتیک تلاش می‌کند.

کاخ سفید همچنین اعلام کرد اهداف اوباما از توافق با روسیه در سه محور پیگیری می‌شود: اقناع دولت حاکم در سوریه و معارضان به کاستن از آلام مردم این کشور، متناسب سازی فرآیند سیاسی تحت مدیریت سازمان ملل و تمرکز بر شکست‌دادن دولت اسلامی که کاخ سفید برای اشاره به آن از ISIL استفاده می‌کند.


توافق دو کشور پس از آن صورت می‌گیرد که اوایل ماه جاری میلادی، دو طرف در اجلاس مونیخ با موضوع سوریه بر «کاهش خصومت‌» توافق کرده بودند، امری که قرار بود از جمعه گذشته اجرایی شود، اما چنین نشد.

بیانیه وزارت خارجه سوریه پس از اعلام توافق، حاکی از موافقت دولت سوریه با آن است اما در آن تأکید شده که باید مبارزه با داعش و شاخه القاعده در سوریه تداوم یابد، ضمن اینکه ارتش سوریه این حق را برای خود محفوظ می‌داند که همچنان در برابر حمله از سوی هر گروهی که باشد، پاسخ مناسب را خواهد داد. بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه نیز پس از اعلام توافق آمریکا و روسیه بر آتش‌بس، تاریخ انتخابات پارلمانی را در 13 آوریل اعلام کرد. دوره چهارساله نمایندگان فعلی، یک ماه پس از انتخابات در مه 2016 میلادی به پایان می‌رسد.


در بیانیه آنها آمده که پذیرش آتش‌بس مشروط به اجرای سه درخواست است: پایان محاصره 18 ناحیه‌ای که در تصرف معارضان سوری است، آزادسازی بازداشت‌شدگان و توقف بمباران هوایی و توپخانه‌ای.

دولت ترکیه نیز از آتش‌بس محدود در سوریه استقبال کرده اما این حق را برای خود محفوظ دانسته که در صورت حمله کردهای سوری به مواضع ترکیه، به بمباران نواحی تحت تصرف آنها ادامه دهد. نعمان کرتلموس با اشاره به این مسأله، از حزب اتحاد دموکراتیک، وابسته به کردهای سوری نام برد که دولت ترکیه انفجار هفته گذشته را با 28 کشته به گردن شاخه نظامی آن یعنی YPG انداخته است. وی اضافه کرد دولت این کشور از احتمال تداوم آنچه «بمباران غیرنظامیان توسط روسیه» نام برد، بیم دارد.

به نظر می‌رسد دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که از افزودن بر آلام سوریه خودداری کنند و فعلاً به جای فرآیند سیاسی داخل سوریه، بر اهداف مشترک در عرصه نظامی یعنی داعش و جبهه النصره تمرکز کنند. اما به هر حال وقتی این مرحله پایان پذیرد، به قول جان کری «چالش‌های مهمِ پیشِ‌رو» آغاز می‌شود.

منابع: