گروه اقتصادی مشرق- هدفمندی یارانه‌ها بودجه کشور را هدر داد. دولت دهم 130 هزار میلیارد تومان را با اجرای هدفمندی یارانه‌ها بر باد داد. چه کسی بودجه کشور را به پای هدفمندی یارانه‌ها سوزاند؟

جملات فوق، طی 2 سال گذشته بارها و بارها در سخنان مسئولان دولتی و گزارش‌های رسانه‌های همسو با آنان تکرار شده است.

در این که طرح مترقی هدفمندی یارانه‌ها به علت اشکالات اجرایی نتوانست به بخشی از اهداف خود برسد، شکی نیست. همچنین در این که دولت قبل با برداشت از سایر منابع بودجه‌ای برای پرداخت کردن یارانه نقدی، موجب اختلال در نظام مالی و بودجه‌ای کشور شد، نیز تردیدی نیست.

* قضاوت با آمار نادرست

اما آنچه که در 2 سال گذشته به ورد زبان مسئولان و حامیان دولت یازدهم تبدیل شده، زیر سوال بردن کلیت هدفمندی یارانه‌ها بر مبنای آمار و ارقامی اشتباه است.

این اشتباه محاسباتی از آنجا نشأت می‌گیرد که مسئولان دولت یازدهم برای نقد عملکرد دولت قبل در اجرای هدفمندی یارانه‌ها، کل منابعی که در این مدت صرف پرداخت یارانه نقدی به مردم شده را جمع زده و آنگاه با استناد به ارقامی چون 130 هزار میلیارد تومان، اینطور نتیجه می‌گیرند که اگر این پول به جای جیب مردم راهی طرح‌های عمرانی کشور می‌شد، چه تحول عظیمی در اقتصاد کشور ایجاد می‌شد.

حقیقت آن است که استنتاج پایانی گزاره فوق درست است، یعنی اگر پولی که صرف یارانه نقدی شد خرج بودجه عمرانی می‌شد، برکات زیادی برای اقتصاد کشور به دنبال داشت.

اما بخش دیگر واقعیت که مسئولان دولت فعلی هیچ‌گاه به آن اشاره نکرده‌اند، این است که کل پولی که صرف یارانه نقدی شده از منابع بودجه دولت نبوده است.

* اگر هدفمندی نبود...

بر اساس گزارش هفته گذشته دیوان محاسبات، از ابتدای اجرای هدفمندی یارانه‌ها تا پایان شهریورماه امسال جمعا 219 هزار میلیارد تومان صرف این قانون شده است.

از این مبلغ، 148 هزار میلیارد تومان آن (معادل 67 درصد) از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی و 72 هزار میلیارد تومان آن (معادل 33 درصد) از محل سایر منابع بودجه‌ای دولت تامین شده است.


این آمار که دقیق‌ترین اطلاعات درباره نحوه اجرای هدفمندی یارانه‌ها است بیانگر آن است که اگر هدفمندی یارانه‌ها اصلا اجرا نشده بود (یعنی قیمت حامل‌های انرژی چند برابر نشده بود) از 148 هزار میلیارد تومان درآمدی که دولت در 5 سال اخیر از این محل به دست آورده، خبری نبود و چنین درآمدی صفر بود.

بنابراین مسئولان و حامیان دولت فعلی به جای آن که همواره با استناد به کل رقم خرج‌شده در هدفمندی یارانه‌ها (219 هزار میلیارد تومان) اینطور به افکار عمومی القا کنند که چنین مبلغی به علت سوءمدیریت دولت قبل به هدر رفت و اگر خرج بخش عمرانی می‌شد چه‌ها که نمی‌شد، باید با نگاهی منصفانه و کارشناسی به خرج شدن 72 هزار میلیارد تومانی که از سایر منابع بودجه‌ای صرف هدفمندی یارانه‌ها شده، استناد کنند.

البته مطمئنا رقم 72 هزار میلیارد تومان در 5 سال هم مبلغ بالایی است و دولت‌های دهم و یازدهم با خرج این پول در بخش هدفمندی یارانه‌ها، دچار اشتباه اقتصادی شده‌اند.

اما همانطور که ذکر شد این که با نگاهی یک‌سویه به مبلغ خرج‌شده در هدفمندی یارانه‌ها نگریسته شود، غیرواقعی و غیرکارشناسی است.

مسئولان نباید فراموش کنند که 148 هزار میلیارد تومانی که در این 5 سال میان مردم توزیع شده، پولی است که از جیب خود مردم و با تحمیل گرانی‌های چند باره به دست آمده است.

در دولت یازدهم تاکنون 2 بار با استناد به قانون هدفمندی یارانه‌ها، قیمت کالاهایی چون بنزین، گازوئیل، نان و ... افزایش یافته است بدون آن که ریالی روی یارانه نقدی مردم گذاشته شود.

بنابراین اگر هدفمندی یارانه‌ها میراث شوم است، بخش مجوزهای آن برای گرانی نیز باید شوم شمرده شود.