مغازه‌ها به معنای واقعی خالی است و مشتری ندارد، به سراغ یکی از فروشنده‌ها می‌روم و در مورد وضعیت بازار می‌پرسم که در جوابم می‌گوید: سال گذشته با وجود تداخل شب یلدا با رحلت پیامبر(ص) فروش بهتری داشتیم و خرید آجیل از 20 آذرماه شروع شده بود، درحالی‌که امسال هنوز خریدی انجام نشده است.
افزایش قیمت آجیل تا 40 درصد ادامه دارد
وی همچنین در خصوص افزایش قیمت، بیان می‌کند: اقلام آجیل افزایش قیمت 10 تا 15 درصدی را خواهند داشت، اما این افزایش قیمت بیشتر در شب یلداست و هنوز صورت نگرفته است.
این فروشنده آجیل‌وخشکبار با اشاره به فروش نامناسب آجیل در سال جاری، اظهار می‌کند: افزایش قیمت همچنان تا ایام نوروز وجود دارد و این افزایش با توجه به نرخ اعلام شده توسط اتحادیه می‌تواند تا 40 درصد نیز ادامه یابد.
وی ادامه می‌دهد: کمبودی در آجیل نداریم و اینکه در فروشگاه‌های مختلف تفاوت قیمت وجود دارد، به دلیل کیفیت اقلام آجیل استف زیرا فاسد شدن آجیل و خشکبار مشخص در ظاهر به ندرت قابل تشخیص است و تنها طعم و مزه آن تفاوت پیدا می‌کند.
وی درمورد نظارت بازرسین اتحادیه می‌گوید: اتحادیه نظارتی ندارد، اما با این وجود اکثر فروشندگان سود کلی 12 درصدی اعلام شده توسط اتحادیه را رعایت می‌کنند.
به سراغ یک فروشگاه تازه‌تاسیس می‌روم...
از این فروشنده در خصوص افزایش قیمت آجیل برای شب یلدا که می‌پرسم، بیان می‌کند: برای شب یلدا افزایش 15 درصدی داریم، اما تا کنون تنها 5 درصد آن را اعمال کرده‌ایم.
رکود بازار آجیل و خشکبار
وی ادامه می‌دهد: بازار از شهریور سال گذشته در رکود فرو رفته است و اگر برای مثال فروش در 5 روز از سال خوب شود، جبران یک سال رکود را نمی‌کند.
وی در خصوص افزایش برخی اقلام آجیل عنوان می‌کند: بعضی اقلام خارجی به دلیل افزایش قیمت دلار با افزایش قیمت روبه‌رو هستند که این موضوع نیز در ابتدای این افزایش قیمت موجب کاهش فروش محصول به دلیل نارضایتی مردم می‌شود.
وقتی به او می‌گویم اقلام آجیل برای شب یلدا گران می‌شود، با تعجب می‌گوید: رکود زیادی در بازار وجود دارد و اجناس گران نمی‌شود، زیرا کاسب می‌خواهد جنس خود را به پول تبدیل کند و افزایش قیمت مجاز را نیز به دلیل رقابتی بودن بازار اجرایی نمی‌کند. کاسب درحال حاضر در منگنه و تنگنا قرار دارد.
کاهش فروش بادام هندی
از او درمورد افزایش قیمت بادام هندی می‌پرسم و در جوابم اظهار می‌کند: علت افزایش قیمت بادام هندی، جلوگیری از واردات آن و افزایش قیمت دلار بوده که در نتیجه این امر نیز، فروش آن کاهش پیدا کرده است.
این فروشنده تصریح می‌کند: اقلام آجیل کشاورزی هستند و مشتری تفاوت کیفیت را حس نمی‌کند، اما اگر در عمق کار قرار بگیرید، می‌توانید متوجه تفاوت قیمت‌هایی که به علت تفاوت کیفیت ایجاد شده است، بشوید.
وی درمورد نظارت اتحادیه بر فروش و عملکرد، می‌گوید: بازار به اندازه‌ای خراب است که اتحادیه می‌داند قیمت‌ها افزایش کاذب ندارد، زیرا کاسب می‌خواهد جنس خود را به فروش برساند.
وی با بیان اینکه رکود کنونی در بازار ادامه خواهد داشت، عنوان می‌کند: زمانی بازار خوب می‌شود که کارگر پول داشته باشد، اما الان حتی بازار فروش اجناسی مثل لوازم خانگی هم کم رونق است، بنابراین پولی نیست که خریدی انجام شود.
این فروشنده ادامه می‌دهد: همه مشاغل زنجیره‌وار به یکدیگر متصل هستیم و در حال حاضر وضعیت اقتصادی مردم زیاد خوب نیست، به طوری که حاضرند برای شب یلدا تخمه آفتابگردان مصرف کنند.
قیمت به تبع تقاضا افزایش می‌یابد
علیرضا ارزانی ممقانی، رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد نیز می‌گوید: افزایش قیمت امری طبیعی است و تقاضا که افزایش پیدا می‌کند، بالطبع افزایش قیمت نیز به وجود می‌آید.
وی با بیان اینکه تلاش می‌کنیم تا آجیل مورد نیاز مردم در شب یلدا را به درستی تامین کنیم، عنوان می‌کند: افزایش قیمتی که به وجود می‌آید، قابل قبول است و از افزایش کاذب قیمت‌ها جلوگیری می‌کنیم.
ارزانی ممقانی با اشاره به اتمام تداخل شب یلدا با ماههای محرم و صفر، اظهار می‌کند: پس از چند سال، اولین سالی است که می‌توانیم دوباره این جشن چند هزار ساله را به درستی اجرا کنیم.
وی از وضعیت نامطلوب اقتصادی خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: توان عمومی مردم برای خرید پایین آمده است و بازار رونق هر ساله را ندارد، بنابراین قیمت‌ها تنها با افزایش 10 درصدی همراه خواهد بود.
جدایی هندوانه از یلدا...
راهی میوه‌فروشی‌ها که می‌شوم یک مسئله بیش از همه چیز توجهم را جلب می‌کند... هندوانه سرخ‌ترین میوه شب یلدا جایش در میان میو‌های یلدایی مغازه‌ها خالی است.
گویا امسال برای یلدای طولانی خبری از سرخی هندوانه شیرین با صدای طبل نیست.
به اولین مغازه میوه‌فروشی که می‌روم از فروشنده درمورد خرید میوه شب یلدا می‌پرسم که در جوابم می‌گوید: سال گذشته به علت همزمانی رحلت پیامبر(ص) با شب یلدا، خرید میوه در این شب کم شده بود و قبل از آن مردم خرید خود را انجام دادند.
افزایش 40 درصدی قیمت میوه‌های یلدایی
وی با بیان اینکه معمولا در یلدا تا 40 درصد افزایش قیمت داریم، درخصوص کمبود هندوانه، عنوان می‌کند: درحال حاضر هندوانه اصلا وجود ندارد و مقدار ناچیز موجود در بازار نیز با افزایش قیمت کاذبی روبه‌رو است.
وی تصریح می‌کند: سال گذشته در همین زمان حدود 12 تن هندوانه داشتیم که اکنون همانطور که مشاهده می‌کنید، هندوانه‌ای نداریم.
این فروشنده ادامه می‌دهد: انار به وفور وجود دارد و قیمت آن طی چند روز مانده تا یلدا تفاوت چندانی نمی‌کند، زیرا انار بیشتر برای همین شب به طور شگرف مصرف می‌شود و اگر به فروش نرسد، در مغازه می‌ماند.
این میوه‌فروش وضعیت خراب بازار میوه را ناشی از خرابی اقتصاد کشور می‌داند و عنوان می‌کند: تفاوت قیمت میوه‌ها در مغازه‌های مختلف ناشی از کیفیت و نوع جنس است.
وی در خصوص قیمت انار خاطرنشان می‌کند: قیمت اناربین 4200 تومان تا 4500 تومان پیش می‌رود و فروشندگان نیز سود 35 درصدی تعیین شده توسط اتحادیه را رعایت می‌کنند که به صورت متوسط برای فروشنده حداکثر 20 درصد سود پس از حذف خرابی‌ها و دور ریزها به همراه دارد.
افزایش 60 درصدی فروش میوه شب یلدا
به سراغ فروشنده دیگری رفته و در مورد فروش در شب یلدا و ایام قبل از آن می‌پرسم که می‌گوید: میزان فروش در شب یلدا 60 درصد بیشتر می‌شود.
وی با بیان اینکه امسال مردم به غیر از 10 درصد اقشار خاص، قدرت خرید ندارند، تصریح می‌کند: ممکن است میوه‌ها برای شب یلدا تا 30 درصد گران شود و با وجود اعلام افزایش 15 درصدی، این افزایش صورت می‌گیرد.
وی درخصوص کمبود هندوانه نیز عنوان می‌کند: هندوانه برای شب یلدا بسیار کم است و هندوانه‌های ذخیره شده نیز اکثرا خراب هستند و در میادین هندوانه بین 2500 تا 3000 تومان به فروش می‌رسد.
این فروشنده میوه به قیمت بالای انارهای موجود در مغازه‌اش اشاره می‌کند و می‌گوید: انار به وفور وجود دارد، اما قیمت آن بالاست.
فروشنده با هر قیمتی که بتواند می‌فروشد
وی با بیان اینکه احتمال دارد هندوانه بیاید، اما قیمت آن بالاست، اظهار می‌کند: بازرسین برای نظارت به صورت سرزده و تصادفی می‌آیند و ما طبق نرخ‌نامه اتحادیه عمل می‌کنیم، اما به دلیل قوی نبودن بازرسی‌ها در ایام این چنینی فروشنده قیمت‌گذاری دلخواهی دارد و با هر قیمتی که بتواند میوه‌اش را به فروش می‌رساند.
این فروشنده تاکید می‌کند: طی هفته گذشته میوه‌هایی مانند پرتقال و انار حدود 25 درصد گران شده است و همین افزایش قیمت تا شب یلدا باقی خواهد ماند.
این فروشنده ادامه می‌دهد: در حالیکه سال گذشته قیمت هندوانه 500 تومان بوده است، این افزایش قیمت را شاهدیم و این موضوع در صورتی دیده می‌شود که حتی هندوانه‌های موجود نیز که کیفیت مناسبی ندارند و دپو شده محسوب می‌شوند، با قیمت 3 تا 5000 تومانی به فروش می‌رسند.
وی با بیان اینکه فروش میوه نسبت به سال‌های گذشته صفر است، اظهار می‌کند: برخی اقلام تا100 درصد گرانی به همراه دارند و انار طی هفته گذشته حدود 1500 تومان گران‌تر شده است.
تفاوت قیمت بازار با نرخ اعلامی رئیس اتحادیه!
حیدر ساکن، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مشهد در خصوص میوه‌های شب یلدا پاسخ می دهد: آناناس، هندوانه، موز، سیب و انگور میوه‌های اصلی شب یلدا را تشکیل می‌دهند.
وی با بیان اینکه قیمت‌ها چندان تغییر قابل ملاحظه‌ای نداشته است، تصریح می‌کند: هندوانه از قیمت 600 تومانی سال گذشته به 2000 تومان رسیده است و گاها تا 3000 تومان نیز به فروش می‌رسد و این نشان دهنده کمبودها در ذخیره سازی هندوانه است.
ساکن با اشاره به افزایش 300 تومانی قیمت نارنگی و اینکه قیمت کلی آکه بین 1500 تا 3000 تومان است، اعلام می‌کند: آناناس نیز به تناسب کیفیت آن کارتنی 50 تا 90 هزار تومان به فروش می‌رسد که نسبت به پارسال حدود 25 درصد کاهش قیمت داشته است.
وی قیمت انار را بین 1500 تومان تا 3500 اعلام می‌کند و در مورد تحریم نخریدن هندوانه می‌گوید: تحریم اجباری نیست و می‌خواهند با نخریدن، قیمت هندوانه را کاهش دهند.
هدررفت 25 درصدی هندوانه در فرآیند دپو
رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار مشهد از هدر رفت 25 دردصدی هندوانه در فرایند دپو می‌گوید و تصریح می‌کند: با توجه به شرایط فعلی هندوانه با قیمت بیشتری به فروش می‌رسد و شب یلدا نیز هجوم افراد برای خرید را به همراه دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: افزایش قیمت‌ها در میادین میوه و تره بار محسوس نیست و فروشندگان تنها پنج تا هفت درصد مجاز به افزایش قیمت در میوه‌ها به جز هندوانه هستند.
ساکن با اشاره به اینکه نسبت تقاضا و عرضه میوه در بازار نگران کننده نیست، تصریح می‌کند: به برکت تولید فراوان میوه، کاستی‌ها جبران می‌شود و درحال حاضر در تلاش هستیم تا صادرات انگور را داشته باشیم.
کمبود هندوانه یا افزایش قیمت بادام هندی مسئله جدیدی نیست و به تراژدی تکراری کشاورزی بی‌برنامه ایران مربوط می‌شود و ما برای اولین بار نیست که شاهد افزایش و یا کاهش غیر منطقی محصولات کشاورزی در بازار هستیم.
خلاصه اینکه در اکثر نقاط دنیا با فرا رسیدن مراسمی خاص و افزایش تقاضا برای برخی محصولات شاهد رقابتی شدن بازار و کاهش قیمت‌ها هستیم، مسئله‌ای که در بازار ایران کمتر مشاهده می‌شود و افزایش قیمت همزمان با افزایش تقاضا امری طبیعی جلوه می‌کند...
هندوانه اگر یکسال در میان میوه‌های شب یلدا نباشد یا بادام هندی جایش در میان آجیل‌ها خالی، زمین به آسمان نمی‌آید اما...
اما مسئولان باید از یک جایی به بعد چاره‌ای اساسی برای بازار بدون برنامه کشاورزی بیندیشند...
