گروه بین‌الملل مشرق- بلافاصله پس از واقعه خونین جمعه گذشته، نه فقط پاریس که فرانسه در فکر حفظ جان شهرودان خود بود. اما حالا نه فقط فرانسه، که اروپا نگران آثار اقتصادی این رخداد بر بازار بورس، گردشگری و امثال آن است. تحلیل برخی خبرگزاری‌ها، شبکه‌های خبری و روزنامه‌ها نشان می‌دهد در این زمینه توافق چندانی وجود ندارد. برخی آثار آن را محدود و در برخی حوزه‌ها به ویژه گردشگری می‌دانند اما برخی کارشناسان قلم به دست گرفته و سیاهه‌ای از آثار میان‌مدت و بلندمدت فاجعه پاریس را به عنوان آخرین قربانیِ آن شب تلخ، منتشر کرده‌اند.

تحلیل نیویورک‌تایمز به کاهش تعاملات اقتصادی در خیابان‌های فرانسه و همچنین کاهش تقاضا برای گردشگری در این کشور برمی‌گردد. دیوید جولی، جک اوینگ و دورین کارواخال در یادداشت خود در نیویورک تایمز از نگرانی مقامات و کارشناسان اروپایی و آمریکایی از آثار منفی اقدامات تروریستی در کشورهای غربی سخن گفته‌اند و اینکه به ویژه اگر جنگی میان فرانسه و داعش دربگیرد و رخدادهای مشابه در فرانسه پیش آید، فصلی که ترویست‌های بسیاری را در سرتاسر جهان به فرانسه می‌آورده، حالا کم‌رمق‌تر از همیشه به پیش می‌رود و مشکلی که اولاند و جوانان فرانسه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند،‌ یعنی بیکاری، بیش از پیش قوی خواهد شد. توریسم البته مستقیماً 8% از بودجه فرانسه را تأمین می‌کند اما بسیاری از مشاغل به صورت غیرمستقیم از حضور گردشگران رونق می‌گیرد. اینها همه در شریطی است که شاخص‌های اصلی اقتصاد فرانسه هنوز به وضعیت پیش از بحران اقتصادی در سال 2007 میلادی بازنگشته است.

یکی از شدیدترین و زودترین آثار منفی حادثه جمعه، تعطیلی کنسرت‌ها بوده است. باتاکلان، سالنی که 89 نفر بر کف سالنش در خون خود خوابیدند، نه فقط تماشاگران هنردوست بلکه گروه‌های نوازنده و مسئولان سالن‌های دیگر را در فرانسه به ویژه پاریس ترسانده است. پله‌رین وزیر فرهنگ فرانسه از هم‌اکنون گفته است ما کاهش بودجه سال‌ن‌های تئاتر و کنسرت را جبران خواهیم کرد و اصلاً هر کاری خواهیم کرد تا موسیقی در کشورمان زنده بماند زیرا «فرهنگ، قوی‌ترین سپر ماست و هنرمندانمان، بهترین سلاح». سایر اصناف نیز دست به کار شده‌اند و از بیم روزهای سخت، با مردم و دولت سخن می‌گویند.

بازار‌های بورس، حتی CAC که مشهورترین بورس پاریس است، دائماً روند منفی را در روزهای اخیر سپری کرده‌اند. با این حال عمده سایر بورس‌های اروپا روند مثبت، گر چه بسیار آرام را طی می‌کنند. ارزش سهام شرکت‌های هواپیمایی فرانسوی مانند KLM و شرکت‌های هتلداری مانند AccorHotel’s که مالک چند هزار هتل در سرتاسر جهان است، با حدود 5 تا 6% کاهش مواجه شد. موجی از لغو رزرو در هتل‌ها و رستوران‌های فرانسه به راه افتاده که آنها را واداشته در این زمینه به برگزاری جلسات مشترک برای بررسی روش‌های خروج از این وضعیت اقدام کنند. آنها کمپین حمایت از خود را راه‌انداخته‌اند (!) که مردم فرانسه را تشویق می‌کند در شرایط کاهش شدید حضور گردشگران، خود به رستوران‌ها و کافه‌های نزدیک محل زندگی‌شان سری بزنند تا فعالان اقتصادی در این حوزه و امثال آن از رمق نیافتند.

ویتُر کُنستانسیو قائم مقام بانک مرکزی اروپا از اثرات جمعه خونین ابراز نگرانی کرده است، با این حال همه چیز را به پیامد‌های آن در روزهای بعد وابسته می‌داند. اما وارنِر، یکی از مغازه‌داران پاریسی در گفتگو با نیویورک تایمز بیان داشته که مردم پاریس به این رخدادها عادت دارند و نشان خواهند داد که مانند نیویورکی‌ها بعد از 11 سپتامبر، بازارها را ترک نمی‌کنند.


فوربز:‌ دومینویی در کاهش سود شرکت‌ها و ارزش سهام به راه افتاده است

این پایگاه تحلیل اقتصادی از بورس‌های اروپا آغاز می‌کند و خبر از کاهش ارزش سهام FTSE در فرانسه به میزان 2% و افزایش 0.1% در ارزش سهام بورس آلمانی DAX می‌دهد. فوربز از یک حلقه یا دومینو دایه‌شکل صحبت می‌کند که در کوتاه‌مدت، از کاهش توریسم آغاز می‌شود و به شرکت‌های مسافرتی و هتل‌های فرانسه می‌رسد و از آنجا به امثال همین شرکت‌ها در کشورهای مهاجرفرست منتقل می‌شود، کمااینکه پایگاه S&P، شرکت‌هایی چون Priceline، Epedia، Delta Air Lines و American Airlines Group را از جمله شرکت‌هایی دانست که ضعیف‌ترین عملکرد را در روزهای اخیر آمریکا داشته‌اند. نمونه دیگر به بریتانیا برمی‌گردد که در روزهای پس از انفجارهای پاریس، بازارهای خلوتی را در خود جای داده بود.


فوربز نهایتاً ارتباط این وقایع به بحران مهاجران و آزادی عبور و مرور در مرز کشورهای اروپایی را موجب گسترش محبوبیت ملی‌گرایان در عرصه سیاسی اروپا و افزایش آرای آنها در انتخابات آینده می‌داند. در نتیجه قدرت اقتصادی بروکسل (پایتخت اتحادیه اروپا) برای تعیین سیاست‌های مالی و اقتصادی در کشورهای اروپایی کاهش خواهد یافت.


رویترز:‌ اثرات اقتصادیِ‌ حملات پاریس، محدود است

رویترز برخی حوزه‌های اقتصادی مانند کالاهای لوکس و سهام شرکت‌هایی که به توریسم مرتبط‌اند را از سایر حوزه‌ها جدا می‌کند و بر این باور است که افزایش ارزش سهام در آسیای شرقی به گریز سرمایه‌گذارانِ این حوزه‌ها در اروپا مرتبط بوده است، اما اثر فاجعه پاریس را در سایر حوزه‌‌های اقتصادی اروپا محدود می‌داند.

طلا، اولین پناه‌گاه سرمایه‌گذاران در مواقع بحرانی، این بار هم با افزایش قیمت مواجه شد اما این تغییرات به نظر کارشناس رویترز چندان تداوم نخواهد داشت، به ویژه از آن جهت که بانک مرکزی آمریکا احتمالاً از ماه دسامبر به افزایش سود سپرده‌ها اقدام می‌کند و برخی سرمایه‌ها را به خود جذب می‌کند. اریک ویگِند یکی از مدیران باسابقه این بانک نیز بر این نظرات صحه می‌گذارد. اینها در کنار اقداماتی است که دولت اولاند برای مقابله با داعش و افراد آن در فرانسه آغاز کرده که طبیعتاً با نزدیک‌شدن به نتیجه نهایی آن، آرامش بیشتری به بازار و تعاملات اقتصادی بازمی‌گردد.

رویترز از گریگوا لاوِرن از مدیران شرکت‌های اعتباری در پاریس نقل کرده که زمان و مکان بدی برای این رخداد انتخاب شده بود، زیرا فرانسه یکی از مهمترین بازارهای کالاهای لوکس را دارد و اکنون نیز در آستانه کریسمس هستیم. این خود ممکن است تبعات این رخداد را کمی توسعه دهد. استیون اینهارن قائم‌مقام یکی از شرکت‌های مشاوره مالی، آمریکا را برنده اقتصادیِ‌ حملات تروریستی پاریس می‌داند و وضعیت خوبی را برای سودآوری سهام‌های آمریکایی در سال 2016 میلادی پیش‌بینی می‌کند، به ویژه با سیاست‌های تشویقیِ بانک مرکزیِ این کشور. رویتزر اضافه می‌کند که دلار نیز 0.4% رشد داشته، با این حال با توجه به تهدیدات داعش در روزهای اخیر، فعلاً شاهد کاهش اندک ارزش سهام در بورس‌های آمریکایی مانند Dow Jones و برخی شرکت‌های بزرگ هستیم.


سی‌ان‌بی‌سی: سابقه فعالیت‌‌های تروریستی در اروپا نشانه محدودبودنِ آثار منفیِ آن است

کارشناس این پایگاه علاوه بر طلا، سهام شرکت‌های دفاعی و نظامی را نیز فهرستی قرار می‌دهد که در کوتاه‌مدت از انفجار‌های پاریس سود برده‌اند اما بر این باور است که در میان‌‌مدت، وضعیت به روال سابق برمی‌گردد و ضربه فعلی به اقتصاد فرانسه و اروپا جبران می‌شود. این را نیکولاس ولز بر مبنای تحلیل هووارد آرچر از تغییرات اقتصادی، قبل و بعد از وقایع تروریستی سال 2004 میلادی در اسپانیا و سال 2005 میلادی در انگلیس می‌دهد. در همان جولای که 52 نفر در لندن جان باختند، آمار اعتماد مشتریان نشانه‌های بهبود را بروز می‌داد و تا ماه اکتبر، به آرامی به رشد خود ادامه داد. حتی گردشگری نیز در آن فصل، 5% نسبت به همان فصل در سال گذشته رشد داشت. بانک مرکزی اسپانیا نیز در مه 2004 میلادی اعلام کرد هیچ تغییر محسوسی بر اثر انفجارهای مارس در اقتصاد این کشور مشاهده نشده  و اعتماد مشتریان بدون تغییر مانده است.


ولز البته به نکته‌ای اشاره می‌کند که ممکن است الگویی متفاوتی را برای فرانسه رقم بزند:‌ فرانسه برخلاف اسپانیا و انگلیس در شرایطی با بحران تروریستی مواجه شده است که رشد چندانی را شاهد نبوده و در سه ماهه سوم سال جاری میلادی، تنها 0.3% رشد داشته است.  ولز سپس بر اساس تحلیلی که وزارت امنیت داخلی آمریکا در سال 2010 میلادی منتشر کرد، به بررسی تغییرات اقتصادی در ایالات متحده پس از حملات 11 سپتامبر می‌پردازد و از سیاست‌های مدبرانه بانک مرکزی این کشور برای پیشیگری از بحران اقتصادی سخن می‌گوید، مانند کاهش سود سپرده‌های بانکی. نتیجه‌گیری این تحلیل بسیار هوشمندانه است:«جدا از عاملان اقدام تروریستی، در اصل این ما هستیم که پیامد‌های یک حمله تروریستی بزرگ را تعیین می‌کنیم.»



منابع: