به گزارش مشرق، دهمین نشست سران گروه 20 یکشنبه و دوشنبه (بیست و چهارم و بیست و پنجم آبان ماه) در شهر «آنتالیا» در ترکیه برگزار شد. نشست این دوره ی گروه 20 در حالی برگزار شد که چند روز پیش از آن جهان شاهد موج تازه یی از حمله های تروریستی در پاریس و لبنان بود به گونه یی که سایه ی این رخدادها بر نشست گروه 20 سنگینی می کرد و مقابله ی جهانی با تروریسم به یکی از محورهای اصلی این نشست تبدیل شد.
به همین دلیل، در بیانیه ی پایانی، اعضای گروه 20 بر مبارزه با تروریسم و به ویژه شکل داعشی آن به طور جدی تاکید کردند. در این بیانیه سران گروه 20 اعلام کردند که پراکنده شدن تروریست ها در سطح جهان به صلح و امنیت جهانی آسیب رسانده، اقتصاد جهانی را با خطر مواجه کرده و مانعی بر سر راه توسعه به وجود آورده است.
این بیانیه همچنین بر ضرورت گسترش همکاری ها برای مبارزه با تروریسم و اتخاذ تدابیر تازه در جهت خشکاندن منابع مالی گروه های تروریستی تاکید کرده و خواستار کنترل دقیق مرزها، مبادله ی اطلاعات و تامین امنیت حمل و نقل هوایی در سراسر جهان شده است.
همچنان که اشاره شد یکی از مسایل اصلی مطرح شده در این نشست، توقف روند دستیابی تروریست ها به منابع مالی است که به آن ها امکان می دهد دامنه ی فعالیت خود را گسترش دهند و به جذب نیروهای تازه بپردازند. نگاهی دقیق به دهمین نشست گروه 20، دستورهای کار و بیانیه ی پایانی آن، به خوبی نشان می دهد که رویدادهای تروریستی در پاریس و لبنان، سرنگونی هواپیمای روسی و بمب گذاری های آنکارا اصلی ترین کانون های توجه این نشست اقتصادی بوده است. این در حالی است که اغلب موضوع اصلی که در نشست های گروه 20 مطرح می شود به مسایل کلان اقتصاد جهانی مربوط می شود. به همین دلیل می توان گفت توجه ویژه به گسترش تروریسم و پیامدهای آن برای صلح و امنیت جهانی در نشست گروه 20 می تواند نوید دهنده ی عزم تازه یی در سطح جهانی برای مقابله ی با این پدیده ی شوم و ضدبشری باشد.
در این میان، این نکته یی مهم است که برخی دولت ها از جمله جمهوری اسلامی ایران طی سال های گذشته همواره بر مقابله ی جهانی با تروریسم تاکید کرده اند و خواهان اقدام هماهنگ همه ی کشورها و سازمان های بین المللی در جهت مقابله با این پدیده بوده اند در حالی که بسیاری از مدعیان مبارزه با دهشتگری به واسطه ی معیارهای چندگانه همواره تلاش کرده اند از گروه های تروریستی در راستای پیشبرد اهداف خود بهره برداری کنند.
حوادث پاریس نشان داد که این پدیده می تواند پیامدهایی ورای تصور همه در پی داشته باشد و اگر با راه حلی جامع و همگانی جلوی آن گرفته نشود، بیش از هر زمان دیگری در تاریخ تمدن بشری صلح، امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی جهان را به خطر می اندازد. این در حالی است که پیش از حوادث پاریس، لبنان نیز شاهد بمب گذاری تروریستی بود که نزدیک به 50 کشته و ده ها زخمی بر جای گذاشت ولی جامعه ی جهانی در مقابل آن سکوت کرد.
به رغم این که شکل گیری همنوایی جهانی – دست کم به صورت اعلانی- برای مقابله با تروریسم را باید از مهم ترین محورهای دهمین نشست گروه 20 به شمار آورد اما در این میان برخی مسایل وجود دارد که امیدها برای اقدام جدی گروه 20 در جهت مقابله با تروریسم را در هاله ای از ابهام فرو می برد.
بر کسی پوشیده نیست که گسترش گروه های تروریستی مانند داعش در سایه ی پشتیبانی های سیاسی، اطلاعاتی، اقتصادی و تسلیحاتی شماری از کشورهای غربی و همپیمانان منطقه یی آن ها رخ داده است و همچنان نیز بخشی از این پشتیبانی ها ادامه دارد. این در حالی است که برخی از این گروه ها اکنون به مرحله یی رسیده اند که به پشتیبانان پیشین خود نیز هجوم می برند. این امر به ویژه زمانی به چالشی دشوار در ایجاد توافقی جهانی برای مقابله ی هماهنگ و جهانی با تروریسم تبدیل می شود که کشورهای پشتیبانان گروه های تروریستی در سوریه و عراق به ویژه داعش را در زمره ی اعضای گروه 20 می بینیم.
کشورهای عضو گروه 20 بر قطع شریان مالی تروریست ها تاکید دارند و این در حالی است که یکی از منابع مالی اصلی داعش از راه فروش نفت به برخی کشورهای عضو گروه 20 تامین می شود و مرزهای برخی از این کشورها هر روز شاهد عبور صدها کامیون حامل نفت استخراج شده ی گروه داعش است. در این فضا اندک اقدامی برای توقف فروش نفت داعش در میان کشورهای عضو گروه 20 صورت نمی گیرد.
داعش برای حفظ تسلط سرزمینی خود بر مناطقی که اشغال کرده است و تامین هزینه های این تسلط، نیاز زیادی به منابع مالی دارد. همچنین، تامین هزینه های عملیات نظامی برای گروهی که تنها نقطه ی اتکای آن نظامی گری است، بسیار زیاد است. این هزینه ها به ویژه برای گروهی که نه به دریا دسترسی دارد و نه امکان استفاده از حمل و نقل هوایی را دارد افزون تر نیز می شود و تنها گزینه ی حمل و نقل زمینی برای آن باقی می ماند. با توجه به قرار داشتن قلمرو داعش در محاصره ی دولت های مرکزی در عراق و سوریه و برخی دولت های همجوار شکی باقی نمی ماند که در صورت قطع دسترسی به خارج، داعش بیش از چند هفته یا چند ماه نمی تواند دوام بیاورد.
محصور بودن قلمرو داعش همچنین جذب نیروهای تازه به این گروه را نیز با دشواری های زیادی مواجه می کند و اگر برخی کشورهای همسایه ی عراق و سوریه کنترل دقیقی بر مرزهای خود اعمال کنند داعش به راحتی نمی تواند نیروهای تازه نفس را از دیگر مناطق به خود جذب کند؛ رخدادی که در مدت زمان کوتاهی داعش را با کمبود نیرو مواجه می کند.
با توجه به نکته های یادشده، مقابله با داعش بیش از آن که نیاز به توان نظامی و عملیاتی بالا داشته باشد، نیازمند همکاری همه ی کشورهای هم مرز با عراق و سوریه و همپیمان غربی آن ها و نیز قطع کمک های مالی، اطلاعاتی و تسلیحاتی به این گروه است.
به این ترتیب، هرچند تاکید گروه 20 بر مقابله ی جهانی با داعش و جلوگیری از رشد تروریسم می تواند اقدامی مثبت در این زمینه به شمار آید اما باید توجه داشت که پیش از هر اقدامی، لازم است برخی کشورهای عضو گروه 20 که به شیوه های گوناگون مستقیم و غیر مستقیم به داعش کمک می کنند دست از پشتیبانی این گروه بردارند زیرا پیش نیاز هرگونه راهبردی برای مبارزه با داعش، پیگیری چنین اقدامی است.
به همین دلیل، در بیانیه ی پایانی، اعضای گروه 20 بر مبارزه با تروریسم و به ویژه شکل داعشی آن به طور جدی تاکید کردند. در این بیانیه سران گروه 20 اعلام کردند که پراکنده شدن تروریست ها در سطح جهان به صلح و امنیت جهانی آسیب رسانده، اقتصاد جهانی را با خطر مواجه کرده و مانعی بر سر راه توسعه به وجود آورده است.
این بیانیه همچنین بر ضرورت گسترش همکاری ها برای مبارزه با تروریسم و اتخاذ تدابیر تازه در جهت خشکاندن منابع مالی گروه های تروریستی تاکید کرده و خواستار کنترل دقیق مرزها، مبادله ی اطلاعات و تامین امنیت حمل و نقل هوایی در سراسر جهان شده است.
همچنان که اشاره شد یکی از مسایل اصلی مطرح شده در این نشست، توقف روند دستیابی تروریست ها به منابع مالی است که به آن ها امکان می دهد دامنه ی فعالیت خود را گسترش دهند و به جذب نیروهای تازه بپردازند. نگاهی دقیق به دهمین نشست گروه 20، دستورهای کار و بیانیه ی پایانی آن، به خوبی نشان می دهد که رویدادهای تروریستی در پاریس و لبنان، سرنگونی هواپیمای روسی و بمب گذاری های آنکارا اصلی ترین کانون های توجه این نشست اقتصادی بوده است. این در حالی است که اغلب موضوع اصلی که در نشست های گروه 20 مطرح می شود به مسایل کلان اقتصاد جهانی مربوط می شود. به همین دلیل می توان گفت توجه ویژه به گسترش تروریسم و پیامدهای آن برای صلح و امنیت جهانی در نشست گروه 20 می تواند نوید دهنده ی عزم تازه یی در سطح جهانی برای مقابله ی با این پدیده ی شوم و ضدبشری باشد.
در این میان، این نکته یی مهم است که برخی دولت ها از جمله جمهوری اسلامی ایران طی سال های گذشته همواره بر مقابله ی جهانی با تروریسم تاکید کرده اند و خواهان اقدام هماهنگ همه ی کشورها و سازمان های بین المللی در جهت مقابله با این پدیده بوده اند در حالی که بسیاری از مدعیان مبارزه با دهشتگری به واسطه ی معیارهای چندگانه همواره تلاش کرده اند از گروه های تروریستی در راستای پیشبرد اهداف خود بهره برداری کنند.
حوادث پاریس نشان داد که این پدیده می تواند پیامدهایی ورای تصور همه در پی داشته باشد و اگر با راه حلی جامع و همگانی جلوی آن گرفته نشود، بیش از هر زمان دیگری در تاریخ تمدن بشری صلح، امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی جهان را به خطر می اندازد. این در حالی است که پیش از حوادث پاریس، لبنان نیز شاهد بمب گذاری تروریستی بود که نزدیک به 50 کشته و ده ها زخمی بر جای گذاشت ولی جامعه ی جهانی در مقابل آن سکوت کرد.
به رغم این که شکل گیری همنوایی جهانی – دست کم به صورت اعلانی- برای مقابله با تروریسم را باید از مهم ترین محورهای دهمین نشست گروه 20 به شمار آورد اما در این میان برخی مسایل وجود دارد که امیدها برای اقدام جدی گروه 20 در جهت مقابله با تروریسم را در هاله ای از ابهام فرو می برد.
بر کسی پوشیده نیست که گسترش گروه های تروریستی مانند داعش در سایه ی پشتیبانی های سیاسی، اطلاعاتی، اقتصادی و تسلیحاتی شماری از کشورهای غربی و همپیمانان منطقه یی آن ها رخ داده است و همچنان نیز بخشی از این پشتیبانی ها ادامه دارد. این در حالی است که برخی از این گروه ها اکنون به مرحله یی رسیده اند که به پشتیبانان پیشین خود نیز هجوم می برند. این امر به ویژه زمانی به چالشی دشوار در ایجاد توافقی جهانی برای مقابله ی هماهنگ و جهانی با تروریسم تبدیل می شود که کشورهای پشتیبانان گروه های تروریستی در سوریه و عراق به ویژه داعش را در زمره ی اعضای گروه 20 می بینیم.
کشورهای عضو گروه 20 بر قطع شریان مالی تروریست ها تاکید دارند و این در حالی است که یکی از منابع مالی اصلی داعش از راه فروش نفت به برخی کشورهای عضو گروه 20 تامین می شود و مرزهای برخی از این کشورها هر روز شاهد عبور صدها کامیون حامل نفت استخراج شده ی گروه داعش است. در این فضا اندک اقدامی برای توقف فروش نفت داعش در میان کشورهای عضو گروه 20 صورت نمی گیرد.
داعش برای حفظ تسلط سرزمینی خود بر مناطقی که اشغال کرده است و تامین هزینه های این تسلط، نیاز زیادی به منابع مالی دارد. همچنین، تامین هزینه های عملیات نظامی برای گروهی که تنها نقطه ی اتکای آن نظامی گری است، بسیار زیاد است. این هزینه ها به ویژه برای گروهی که نه به دریا دسترسی دارد و نه امکان استفاده از حمل و نقل هوایی را دارد افزون تر نیز می شود و تنها گزینه ی حمل و نقل زمینی برای آن باقی می ماند. با توجه به قرار داشتن قلمرو داعش در محاصره ی دولت های مرکزی در عراق و سوریه و برخی دولت های همجوار شکی باقی نمی ماند که در صورت قطع دسترسی به خارج، داعش بیش از چند هفته یا چند ماه نمی تواند دوام بیاورد.
محصور بودن قلمرو داعش همچنین جذب نیروهای تازه به این گروه را نیز با دشواری های زیادی مواجه می کند و اگر برخی کشورهای همسایه ی عراق و سوریه کنترل دقیقی بر مرزهای خود اعمال کنند داعش به راحتی نمی تواند نیروهای تازه نفس را از دیگر مناطق به خود جذب کند؛ رخدادی که در مدت زمان کوتاهی داعش را با کمبود نیرو مواجه می کند.
با توجه به نکته های یادشده، مقابله با داعش بیش از آن که نیاز به توان نظامی و عملیاتی بالا داشته باشد، نیازمند همکاری همه ی کشورهای هم مرز با عراق و سوریه و همپیمان غربی آن ها و نیز قطع کمک های مالی، اطلاعاتی و تسلیحاتی به این گروه است.
به این ترتیب، هرچند تاکید گروه 20 بر مقابله ی جهانی با داعش و جلوگیری از رشد تروریسم می تواند اقدامی مثبت در این زمینه به شمار آید اما باید توجه داشت که پیش از هر اقدامی، لازم است برخی کشورهای عضو گروه 20 که به شیوه های گوناگون مستقیم و غیر مستقیم به داعش کمک می کنند دست از پشتیبانی این گروه بردارند زیرا پیش نیاز هرگونه راهبردی برای مبارزه با داعش، پیگیری چنین اقدامی است.
