گروه سیاسی مشرق – پس از پایان مذاکرات هسته‌ای برخی به خیال اینکه با ایجاد توافق زمینه برقراری و احیای روابط با آمریکا فراهم‌شده است، در نشریات خود موضوع رابطه با آمریکا را تبلیغ کردند. در حالی که رهبر معظم انقلاب همواره نسبت به پروژه نفوذ آمریکایی در کشورمان هشدار داده‌اند.

موضوع احیای رابطه آمریکا و کوبا نیز باعث شد که بر برخی امر مشتبه شود که می‌توان با این الگو به آمریکا نزدیک شد و بعد از حدود سی‌وچند سال این رابطه را احیا کرد. این در حالی است که با توجه به قول و قرارهایی که کوبا و آمریکا درزمینه احیای روابط فی‌مابین به هم داده‌اند، آمریکا می‌باست در کوتاه‌مدت تحریم‌هایی خود علیه این کشور را لغو می‌کرد اما بعد از چندین و چند ماه شاهد آن هستیم که درحالی‌که اوباما مسیر دوستی با کوبا را در پیش‌گرفته بود برخلاف تعهدات خود به این کشور، تحریم‌های جدیدی علیه کوبا وضع کرد. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا با تمدید قانون «تجارت با دشمن» در این کشور که تأکیدی بر ادامه اعمال تحریم‌های خصمانه واشنگتن علیه کوبا محسوب می‌شود، موافقت کرد.

«اوباما» ضمن موافقت با تمدید مدت‌زمان این قانون برای یک سال دیگر، عادی‌سازی روابط دو کشور کوبا و آمریکا در ماه‌های اخیر را نادیده گرفت و مجوز اعمال تحریم علیه کوبا را صادر کرد.[1]

با این شرایط اما برخی از موضع خود کوتاه نیامده و هنوز بر ایجاد ارتباط با شیطان بزرگ پافشاری می‌کنند. آمریکایی‌ها هم نشان داده‌اند که برای احیای روابط آماده هستند و شنیده‌شده جان کری مکرراً با همتای ایرانی خود تماس می‌گیرد درحالی‌که ظریف به این تماس‌ها پاسخ نمی‌دهد. [2]

در ادامه به برخی از آرا و افکار کسانی که موافق و حامی ایجاد رابطه با آمریکا هستند، می‌پردازیم.

هاشمی رفسنجانی: دستکاری تاریخ برای ایجاد رابطه با آمریکا

هاشمی رفسنجانی این روزها مواضع متفاوتی نسبت به گذشته خود اتخاذ می‌کند. زمینه‌چینی برای ارتباط با آمریکا در آرا و سخنان وی مشهود است. [3] آرا و نظرات تازه‌ معناداری که جنجال‌های زیادی نیز به پا کرده است.

هاشمی در بخشی از کتاب صراحت نامه خود درباره حذف شعار «مرگ بر آمریکا» با این ادعا که امام با حذف این شعار موافق بودند می‌نویسد: «تمام مطلب همان بود که نوشته بودم. الآن هم دقیقاً یادم نیست که چه نوشتم. به‌هرحال موافق نبودیم که در مجامع عمومی مرگ کسی را شعار دهیم. مثلاً در اجتماعات ما «مرگ بر بنی‌صدر» شعار داغ مردم بود که در نماز جمعه خواهش کردم که نگویند. «مرگ بر بازرگان» بود که خواهش کردم نگویند. «مرگ بر شوروی» بود که گفتم الآن با شوروی مشکل آن‌چنانی نداریم. درباره آمریکا هم گفته بودم. من ذاتاً با حرف‌های تند و فحاشی‌ها مخالفم و آن‌ها را مفید نمی‌دانم.»[4]

هاشمی رفسنجانی درجایی دیگر درباره این نامه در دیدار با اعضای فراکسیون اقلیت مجلس می‌گوید که اگر بحث‌هایم در مورد رابطه با آمریکا در آن نامه مورد ایراد بود، حتماً حضرت امام در همان زمان پاسخ من را می‌دادند.[5]

هاشمی در سال 91 نیز در مصاحبه‌ای با فصلنامه مطالعات بین‌المللی درباره رابطه با آمریکا گفت: «اینکه با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست! ...اگر شما ما را از این گردنه عبور ندهید، بعد از شما عبور کردن مشکل خواهد بود.»[6]

هاشمی اخیراً نیز در گفت‌وگو با روزنامه انگلیسی گاردین درباره بازگشایی سفارت آمریکا در تهران بیان کرده: «محال نیست. اگر رفتارها اصلاح شود، طبعاً به سفارت می‌رسد. امام (ره) صریحاً و با تعبیر ادبیات دیگری گفتند که اگر آمریکا آدم شود، ما دیگر مشکلی با آمریکا نداریم.»[7]

احمدی‌نژاد و سودای رابطه با آمریکا

دولت دهم در بازه زمانی هدایت سکان دستگاه اجرایی و پس از روی کار آمدن باراک اوباما در امریکا سیاست دو جانب‌های را در مواجهه با آمریکا در پیش‌گرفت.

از یک‌سو احمدی‌نژاد سیاست دیپلماسی تهاجم را به کار می‌گرفت و مباحثی چون دروغی هولوکاست و ... را مطرح می‌کرد و ازسوی دیگر تلاش‌های پنهانی برای مذاکره با آمریکا انجام داد و احمدی‌نژاد پالس‌هایی نیز در راستای بهبود شرایط برای آمریکا فرستاد.

در همین جهت است که دویچه‌وله در گزارشی درباره یادداشت رودولف مرتس، رییس‌جمهور سوئیس، که در روزنامه "نویه تسورشر" منتشرشده است، می‌نویسد: احمدی‌نژاد در گفت‌وگو با مرتس در مورد سیاست باراک اوباما، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، ابراز امیدواری کرد. دو طرف قرار گذاشته‌اند که دستگاه دیپلماسی سوئیس با دولت ایران در تماس باشد تا بتواند به برقراری تماس میان تهران و واشنگتن یاری رساند.[8]

به نظر می‌رسد که احمدی‌نژاد تلاش زیادی به خرج داد تا قبل از اتمام دولتش موضوع رابطه با آمریکا را خود حل کند و این مسئله در کارنامه کاری وی ثبت شود و به همین سبب فعالیت خارج از عرفی در این زمینه انجام پذیرفت اما فاصله و همچنین تضادهای سیاست خارجی آمریکا و ایران بیش از اینهاست که بتوان با چنین تصمیم یکباره و مدت زمان کمی این مسئله را حل و فصل کرد. چه اینکه آ‌مریکایی ها طرف دیگر ماجرا هستند که همواره سرسختانه در جهت گرفتن امتیاز از ایران و زیر فشار قرار دادن کشورمان برای پیشبرد اهداف استکباری خود عمل کرده‌اند.

رهبر انقلاب نیز بعد از اتمام دوره ریاست احمدی نژاد، درباره درخواتس و اصرار مسؤولین دولت سابق فرمودند: من امسال روز اوّل سال ۹۲ در مشهد در جوار مرقد ثامن‌الحجج اعلام كردم؛ گفتم من حرفى ندارم؛ بعضى از مسئولين و دولتمردان - دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان اين دولت - فكر مي‌كنند در قضيّه‌ى هسته‌اى ما با آمريكايى‌ها مذاكره كنيم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتيم خيلى خب، اصرار داريد شما، در اين موضوعِ بالخصوص برويد مذاكره كنيد؛ ولى در همان سخنرانى اوّل امسال گفتم من خوشبين نيستم؛ مخالفتى نمي‌كنم امّا خوشبين نيستم. (۱۳۹۲/۱۱/۲۸))

به هرجهت آنچه مسلم است، دولتمردان بدون اجازه و رضایت رییس جمهور حق و اختیار چنین مسئله‌ای را نداشته و ندارند و رییس جمهور نیز بواسطه اجازه مشروط رهبر انقلاب می‌تواند در موضوعات خاص مذاکره کند.

موضوع برقراری ارتباط با اوباما همواره از سوی نزدیکان و حامیان دولت یازدهم مطرح‌شده است و برخی از افراد این ایده را در دولت تقویت می‌کنند که روحانی می‌تواند شروع‌کننده و احیاکننده رابطه مستقیم با آمریکا باشد. در این زمینه تماس تلفنی اوباما و روحانی در سفر رئیس‌جمهور به نیویورک یکی از مباحثی است که این علاقه‌مندی در میان حامیان دولت را تقویت کرد. اخبار و اطلاعات نیز نشان می‌دهد که روحانی در همین رابطه به دو موسسه نظرسنجی دستور داده است تا درباره رابطه ایران و آمریکا نظر مردم را جویا شوند.[9]

تأکید روحانی در زمان کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بر اینکه باید با کدخدا مذاکره کرد نیز به اعتقاد بسیاری بر مسئله اعتقاد روحانی به ارتباط مستقیم با آمریکا حکایت دارد.[10]

روحانی اخیراً با شبکه سی بی اس آمریکا گفت‌وگو کرده و با اشاره به اینکه «آمریکا اشتباهات فراوانی در قبال ایران داشته که باید این اشتباهات را جبران کند»، اظهار داشته: «مردم ایران به سیاست‌های دولت آمریکا اعتماد نداشته و ندارند لذا برای رسیدن به اعتماد نیازمند زمان طولانی هستیم، اما اجرای دقیق تعهدات بر مبنای توافق هسته‌ای می‌تواند حرکت در مسیر اعتماد را تقویت کند.»

وی در ادامه گفته است: «تخاصمی بین ایران و آمریکا از زمان دولت مصدق تا امروز وجود داشته که مدت‌زمان بسیار مدیدی است. این اختلاف، فاصله و بی‌اعتمادی به‌زودی از بین نخواهد رفت. مهم این است که ما به کدام سمت قدم برمی‌داریم؛ به سمت تشدید این تخاصم و یا به سمت کاهش این تخاصم. دولت من از ابتدا اعلام کرده که می‌خواهیم با دنیا تعامل سازنده داشته باشیم و با کشورهایی که تنش و تخاصم بوده، می‌خواهیم این تنش و تخاصم را کاهش دهیم. من فکر می‌کنم ما اولین قدم‌ها را برای کاهش این تخاصم برداشته‌ایم.»[11]

زیباکلام: طرفدار پر و پا قرص رابطه با آمریکا

صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاح‌طلب و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران یکی از حامیان اصلی هاشمی رفسنجانی است که همواره با دیدگاهی مثبت در مورد رابطه با غرب نگریسته و سخن گفته است. سخنان شاذ وی درباره تایید شعار «‌نه غزه و نه لبنان» ‌و همچنین نگارش مقالات و نامه‌های مختلف در حمایت از ایجاد رابطه با آمریکا به خوبی آبشخور فکری وی را آشکار می سازد.

وی اخیراً در نشستی در مرکز مطالعات آمریکا در مورد موضوع رابطه با آمریکا گفته است: «معتقدم آمریکاستیزی مدت‌هاست که با مشکل مواجه شده است و به هویت کسانی تبدیل‌شده که اگر این مقوله نباشد آن‌ها دیگر حرفی برای گفتن ندارند. من در زمین دشمن بازی نمی‌کنم و یا آب به آسیاب آن نمی‌ریزم.»[12]

زیباکلام در جای دیگر با حمله به منطق مقابله با آمریکا بیان کرده است: «این حرف، منطق ندارد. یعنی این‌که تمام کشورهایی که با امریکا رابطه عادی دارند نوکر و سرسپرده امریکا هستند. اگر قائل به این باشیم یعنی قریب 240 کشور عضو سازمان ملل همه نوکر و مزدورند و تنها سه - چهار کشور کره شمالی، کوبا مستقل‌اند؛ چراکه مابقی کشورهای دنیا با امریکا رابطه عادی دارند و ازآنجاکه امریکا خوی استکباری دارد نمی‌توان و نباید با آن رابطه عادی داشت. البته استدلالشان این است که نمی‌شود با امریکا رابطه داشت مگر این‌که قانون اساسی را زیر پا گذاشت. اصلاً اگر بخواهیم التزام عملی به قانون اساسی داشته باشیم چطور می‌شود با این «کدخدا» رابطه داشته باشیم.»[13]

زیباکلام با بیان این‌که «منحنی آمریکاستیزی رو به افول است» ابراز عقیده کرد: «معتقدم امروزه کسر قابل‌توجهی از دانشگاهیان با این دیدگاه مخالف‌اند و رغبتی به ادامه این ستیز ندارند حتی بسیاری از اصولگراها نیز متوجه شده‌اند این ستیز چه تیشه‌ای به ریشه منافع ملی ما زده است.»[14]

زیباکلام در نامه‌ای به حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان نیز موضوع رابطه با آمریکا را منوط به رفراندوم کرد.[15]

موسویان: پیشنهاد برای ادامه مذاکرات مستقیم

سید حسین موسویان، دیپلمات سابق و از یاران قدیمی رییس‌جمهور یکی از افرادی است که به موضوع رابطه با آمریکا اهتمام دارد. وی در گفت‌وگو با روزنامه قانون پیشنهاد گفت‌وگوهای بیشتر در زمینه‌های دیگر با آمریکا را داد.

موسویان در پاسخ به این سؤال که بعد از تصویب و آغاز اجرای توافق هسته‌ای، چه چشم‌اندازی برای همکاری در موضوعات دیگر ازجمله بحران‌های خاورمیانه میان ایران و آمریکا می‌بینید و با توجه به وضعیت ناپایدار خاورمیانه و رقابت شدید کشورهای مختلف منطقه، حل بحران هسته‌ای چه تأثیری بر دیگر بحران‌های خاورمیانه خواهد گذاشت؛ اظهار داشت: «ادامه مذاکرات ایران و آمریکا راه بسیار دشواری در پیش دارد. بازسازی روابطی که مملو از خصومت متقابل و بی‌اعتمادی متقابل است، هم برای سیاستمداران واشنگتن و هم دولتمردان تهران بسیار دشوار و پر ریسک خواهد بود. این روابط، دشمنان قسم‌خورده فوق‌العاده قدرتمندی مثل لابی صهیونیست‌ها و اعراب متخاصم و جناح بازها در آمریکا و جهان غرب دارد که به‌شدت با تعامل و همکاری و صلح بین ایران آمریکا مخالف‌اند. در عرصه سیاسی کنونی آمریکا، دولت اوباما موافق گفت‌وگو و همکاری با ایران در سطح منطقه است و آمادگی ریسک‌پذیری را هم دارد اما من مطمئن نیستم که این آمادگی در تهران وجود داشته باشد. اعتقاد کارشناسی من این است که ایران و آمریکا هم تضاد منافع مهم و هم اشتراک منافع بزرگی در منطقه دارند و مبارزه با داعش، ثبات افغانستان و عراق از نمونه‌های بارز آن است. اگر ایران و آمریکا با ادامه مذاکرات بتوانند قبل از رفتن اوباما یک بحران منطقه‌ای مثل سوریه یا یمن را حل کنند، ضربه سنگینی به لابی صهیونیست‌ها و اعراب متخاصم در آمریکا و سطح جهان خواهند زد. در صورت چنین موفقیتی، نه‌تنها اجرای کامل توافق هسته‌ای تضمین خواهد شد بلکه راه برای نقش‌آفرینی قدرتمندانه ایران در منطقه با حمایت اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل نیز بازخواهد شد. هرچند مطمئن نیستم که تهران این دیدگاه را قبول داشته باشد.»[16]

وی در جای دیگر ۸ پیشنهاد برای تعمیق روند تشنج‌زدایی در روابط ایران و آمریکا ارائه کرده است که ایجاد رابطه مستقیم یکی از این موارد پیشنهادی است. ۸ پیشنهاد موسویان برای احیای رابطه با آمریکا به شرح زیر است :

۱-اجرای کامل توافق هسته‌ای 2-توقف اقدامات خصومت‌آمیز 3-منزوی کردن جنگ‌طلبان 4-ادامه مذاکرات مستقیم-5 همکاری در زمینه‌های منافع مشترک 6-مذاکره در مورد اختلافات 7-تقویت روابط مردمی 8-تقویت روابط اقتصادی[17]

کواکبیان:‌ شعار انتخاباتی رابطه با آمریکا

مصطفی کواکبیان که در مجلس هشتم به‌عنوان نماینده اقلیت اصلاح‌طلب حضور داشت و از ورود به مجلس نهم نیز بازماند در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری یکی از وعده‌های خود را ایجاد ارتباط با امریکا عنوان کرد و بیان کرد که ظرف مدت 6 ماه با اجازه رهبری رابطه ایران و آمریکا را برقرار خواهم کرد.

کواکبیان اعتقاد داشت که مذاکرات ایران و 1+5 نتیجه‌بخش نیست چراکه مشکل جای دیگری بوده و بحث اساسی در این مذاکرات به‌گونه‌ای رابط آمریکا و ایران است و تا زمانی که این مشکل سیاسی را داشته باشیم 1+5 نیز در چارچوب این مشکل زمان را هدر می‌دهد.[18]

مرعشی: مردم از رابطه با امریکا استقبال می‌کنند

چندی است افرادی در داخل کشور که حل‌المسائل برخی مشکلات کشور را در نزد آمریکا می‌جویند، اقدام به انتساب حرف‌های خود به ساحت افکار عمومی می‌کنند و آنچه خود می‌خواهند را به خواسته مردم نسبت می‌دهند، یکی از این افراد حسین مرعشی است. البته مرعشی به کنایه از عملکرد پوپولیستی اصلاح‌طلبان نیز سخن می‌گوید و عملکرد آنان در مقابل آمریکا را نقد می‌کند.

در همین رابطه، حسین مرعشی، در بخشی از گفت‌وگوی خود با نشریه اندیشه پویا اظهار می‌کند: «به دوستان (اصلاح‌طلب) می‌گویم، نمی‌شود زمانی که مردم از بالا رفتن از دیوار سفارت خوششان می‌آید، شما جلو باشی، الآن هم که مردم از برقراری روابط با آمریکا استقبال می‌کنند شما بازهم بخواهی جلو باشی. این نامردی است. خلاصه کنم. نظر من این است که اصلاح‌طلبان باید عادت بکنند که مدتی بالانشین نباشند.»[19]

خرم:‌ مشاوری که درباره رابطه با آمریکا مشاوره می‌دهد

علی خرم مشاور وزیر خارجه یکی از کسانی است که همواره در مورد ایجاد رابطه با آ‌مریکا سخن گفته است و بخش اعظمی از یادداشت‌ها و گفت‌وگوهای وی در همین زمینه است. وی در گفت‌وگو با روزنامه شرق درباره رابطه ایران آمریکا می‌گوید: « به نظر من همه رفتارهای ایالات‌متحده پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست‌جمهوری دگرگون شد و امروز می‌توان چرخشی جدید در نوع نگاه آمریکا به ایجاد رابطه بین دو کشور دید. به‌صورت ویژه، رفتار آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران تغییر کرده است.»[20]

وی حتی به لابی‌سازی در آمریکا نیز اشاره می‌کند و می‌نویسد:‌«‌ باید ایران هم به سهم خود آستین بالا زند و به کمک دولت آمریکا، دموکرات‌ها و عقلای این کشور، که همه از حامیان توافق ایران و آمریکا هستند، بشتابد تا این بحران فروکش کند؛ بدین معنا که ایران باید درصحنه سیاسی و لابی‌های مؤثر در آمریکا نقش‌آفرینی کند.» [21]

خرم موضوع ارتباط با آمریکا را همواره درزمینه اقتصادی تبلیغ کرده و مدعی است که رابطه با آمریکا سبب شکوفایی اقتصادی ایران می‌شود. مشاور ظریف دراین‌باره در خصوص سفر پیشین روحانی به نیویورک و زمزمه دیدار وی با اوباما گفته است: «امروز این تصور وجود دارد که هر دو طرف قصد دارند بدون فراموش کردن گذشته، به آینده نگاه کنند. بر اساس چارچوب‌های آکادمیک دیپلماسی نباید انتظارات زیادی از سفر رییس جمهوری به نیویورک داشت. اما واقعیت‌های عینی در کشور نشان می‌دهد که مطرح‌شدن گمانه‌زنی‌هایی درباره دیدار احتمالی حسن روحانی و باراک اوباما باعث پایین آمدن نرخ طلا و دلار شده است. همین عوامل باعث ایجاد امیدواری بیشتر در مردم شده است. همان‌طور که پیش‌تر هم گفتم؛ نباید عجله کرد یا شتاب داشت و امید واهی در مردم ایجاد کرد. اما دیدار احتمالی روحانی با اوباما، یا حتی دیداری در سطوح پایین‌تر بین مدیران اجرایی دو کشور، تأثیر روانی شگرفی خواهد داشت. بخش عمده این تأثیر بر مسائل اقتصادی کشور ماست.»

ابوطالبی:‌ ماموریتی که ناکام ماند

ابوطالبی اولین گزینه پیشنهادی دولت یازدهم برای حضور در سازمان ملل بود اما آمریکایی‌ها با بهانه اینکه ابوطالبی یکی از دانشجویان خط امام در تسخیر لانه جاسوسی بوده است، برخلاف قوانین و مقررات بین‌المللی، وی را نپذیرفتند و مقرر شد به دلیل اقدام خلاف قانون دولت آمریکا، دولت جمهوری اسلامی روی موضع خود مبنی بر معرفی ابوطالبی بایستد اما این موضوع هم به وقوع نپیوست و فرد دیگری به‌جای ابوطالبی در صندلی ایران در سازمان ملل تکیه زد.

جالب اینجاست که ابوطالبی برخلاف رویه عملکرد گذشته خود و همچنین باوجوداینکه آمریکایی‌ها نیز ورود وی به خاک خود را ممنوع کرده‌اند، طرفدار ایجاد روابط با آمریکاست.

وی در صفحه توییتر خود از رابطه با آمریکا حمایت می‌کند و می‌نویسد: «آمریکا به‌اندازه کافی قدرتمند هست که بتواند بدون آنکه خود را به خطر بیندازد، امکان تعامل با کشوری مثل ایران را آزمایش کند. هیچ فرمول و گزینه مؤثرتری به‌جز مسیر دیپلماتیک و چارچوب پیشنهادی وجود ندارد و این مسئله قابل‌اثبات است. اما من بسیار قاطعانه می‌گویم که حتی اگر اطمینان حاصل کنیم که ایران سلاح هسته‌ای ندارد، اختلافات ما با این کشور تغییری نمی‌کند.»

وی در توضیح نظر خود ادامه می‌دهد: «ازآنجاکه اوباما نیز گفته است «اگر دو طرف به این توافق دیپلماتیک دست یابند نویدبخش عصر تازه‌ای در روابط آمریکا و ایران است» لذا این آخرین گزینه برای آغاز تعامل است؛ چراکه هر دو کشور بر این امر توافق دارند که به موضوع هسته‌ای به‌عنوان آزمایش اراده بپردازند.»[22]

این سخنان ابوطالبی در شرایطی مطرح شد که برخی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب ازجمله سعید لیلاز، عضو حزب کارگزاران معتقد بود که ابوطالبی با مأموریتی خاص قرار بود راهی آمریکا شود. وی دراین‌باره می‌گوید: «‌ من با توجه به شناختی که در این‌یکی دو هفته از آقای ابوطالبی پیدا کردم خیلی خیلی متأسفم که چرا آمریکایی‌ها وی را رد کردند و به هوشمندی آقای روحانی و همین‌طور آقای ظریف احساس بهتری پیدا کردم. به دلیل این‌که آقای ابوطالبی اولاً دیپلمات باسابقه‌ای است و ثانیاً باسواد و ثالثاً افکار روشنی دارد. یعنی درصورتی‌که نماینده ایران در سازمان ملل شود دقیقاً برخلاف آنچه الآن درباره ایشان ادعا می‌شود عمل خواهد کرد. حدس خود من این است که اصلاً مأموریت آقای ابوطالبی، بهتر کردن روابط ایران و آمریکا و یا حداقل کاهش تشنج است.»[23]

به هر جهت موضوع رابطه با آمریکا برای برخی از جریانات سیاسی به‌عنوان یک هدف بلندمدت طراحی‌شده است و بسیاری از عناصر این جریان موضوع توافق هسته‌ای را نقشه‌ای برای رسیدن به آمریکا قلمداد می‌کنند. از همین روست که بعد از پایان مذاکرات وین موضوع حضور سرمایه‌داران آمریکایی در ایران و همچنین برندهای آمریکایی مانند مک‌دونالد توسط این رسانه‌ها مطرح شد و برخی از رسانه‌های این جریان نیز با طرح‌های استقبال از آمریکا و حضور رئیس کاخ سفید در تهران و گرفتن عکس سلفی با برج آزادی به روی پیشخوان روزنامه‌فروشی‌ها رفتند.

هنوز هم در جراید اصلاح‌طلبی موضوع رابطه با آمریکا ذیل تصویب برجام و اجرای آن مطرح می‌شود و به نظر می‌رسد در آینده پروژه نفوذ آمریکایی در روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاح‌طلب در حوزه اقتصادی پیگیری شود.