گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
********
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز دوشنبه را با تمرکز خبری بر انتقاد دانشجویان استان خراسان رضوی پیرامون حضور علی مطهری آغاز کردند؛ روزنامه‌های اصلاحات نامه سرگشاده دانشجویان را تفسیر به «تهدید» علی مطهری کردند و نسبت به تکرار حادثه شیراز هشدار دادند.
از سوی دیگر روزنامه‌های اصلاح‌طلب در روند بررسی وضعیت انتخاباتی به وحدت همه‌جانبه اصلاحات تاکید داشتند و همچنین از دیدارهای سه جانبه میان اعضای حزب موتلفه، پایداری و جمعیت ایثارگران ابراز نگرانی کردند و با وجود تکاپو برای کسب جزییات طرح وحدت میان این سه ضلع اصولگرایی، فرجام آن را «ناکام» دانستند.
روزنامه مردمسالاریارگان رسمی حزب مردم‌سالاری دوشنبه را با تیترهای «باج‌خواهی اعراب از آمریکا به خاطر توافق هسته‌ای با ایران» و «تظاهرات هر روزه مردم یمن در اعتراض به تجاوز آل سعود» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
• استانی‌شدن انتخابات در تردید
احمد پورنجاتی در سرمقاله روزنامه مردم‌سالاری به بررسی استانی‌شدن انتخابات پرداخت؛ این عضو مجلس ششم استانی‌شدن انتخابات را مشروط قبول می‌کند و در همین راستا نوشت « اين نکته را بايد در نظر داشت که تا موقعي که در جامعه نهادهاي مدني در سطح ملي، استاني و منطقه‌اي سازمان نيافته باشد اين طرح نمي‌تواند موفقيت‌آميز باشد. ما به نوعي سازماندهي انديشه‌ها، برنامه‌ها، تلاش‌ها براي رسيدن به هدف خود يعني تجميع توانايي‌هاي منطقه‌اي نيازمنديم. من بر اين اعتقادم تا زماني که فعاليت حزبي سازمان نگيرد استاني شدن انتخابات که اقدام بسيار خوبي است نمي‌تواند به اهداف خود برسد. متاسفانه اکنون مقياس‌هاي حوزه‌هاي انتخابيه کوچک دستمايه انتخاب اشخاصي مي‌شود که صرفا به موضوعات محلي توجه مي‌کنند و نگرش فراتر در مقياس استاني يا ملي ندارند يا براي آنها جنبه فرعي دارد. با اين وجود اين نگراني اکنون وجود دارد در شرايطي که زمينه‌هاي استاني شدن انتخابات فراهم نيست عوامل قدرت اقتصادي و سياسي در اجراي استاني انتخابات تاثير بگذارد و همان ضرب‌المثل معروف از چاله به چاه افتادن عملي شود. من با استاني شدن انتخابات به گونه‌اي مشروط که مقدمات آن فراهم شود موافقم اما اگر گام اول و انتخابات آغاز کنيم معلوم نيست به اهداف خود برسيم. ممکن است در اين شرايط عوامل ديگري بيشتر از عوامل نامطلوب فعلي يعني روابط قومي، قبيله‌اي يا عشيره‌اي به شکل سازمان يافته‌تر و قدرتمندتر انتخابات را تحت تاثير قرار دهد.»
روزنامه ابتکار روزنامه ابتکار دوشنبه را به تیترهای «استراتژی انتخاباتی اصلاح‌طلبان» و «چاقوی تجزیه بر گردن خاورمیانه» اختصاص داد.
• استراتژی انتخاباتی اصلاحات
گروه سیاسی روزنامه ابتکار به بررسی فعالیت‌های زودهنگام اصلاحات برای تصاحب کرسی‌های مجلس شورای اسلامی پرداخته است؛ این روزنامه معتقد است که اصلاح‌طلبان در وحدت کامل به سر می‌برند و خود را با وجود محدودیت‌ها برای تصاحب اکثریت مجلس آماده کرده‌اند.
گروه سیاسی روزنامه ابتکار پیرامون ائتلاف با اصولگرایان نوشت «در کنار روند وحدت به عنوان محوری‌تری راهبرد اصلاح‌طلبان در انتخابات، اخیرا اخباری درباره تمایل اصلاحات به وحدت با اصولگرایان معتدل نیز به گوش می‌رسد. اخباری که با توجه به تجربه انتخابات ریاست‌جمهوری چندان بعید هم نیست و دو جانبه هم به نظر می‌رسد. به علاوه نزدیک شدن چهره‌های اصولگرایی مثل علی مطهری به اصلاح‌طلبان نشان از شدنی‌بودن این امر دارد. با این حال برخی چهره‌های اصلاح‌طلب مثل شجاع پوریان اعتقاد دارند که بحث ائتلاف رسمی میان جریان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان موضوعیت زیادی ندارد. وی افزود: عمدتا اصولگراها از اول انقلاب تا امروز در قالب‌های مختلف با هم رقابت داشتنند؛ اگر در شرایطی قرار گرفتیم که نیاز باشد بین جامعه اصلاح‌طلب و اصولگرایان معتدل و آن‌هایی که نگاه عقلانی دارند همگرایی‌هایی ایجاد شود که در انتخابات نتیجه بهتری به وجود بیاید به ویژه اگر شرایط طوری باشد که خوف و ترس از غلبه جریان افراطی و انحرافی به وجود بیاید ممکن است همگرایی که آن هم نانوشته است و به عنوان ائتلاف رسمی قلمداد نمی‌شود، به وجود آید.»
روزنامه اعتمادروزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «تذکر سردار به تیم هسته‌ای» و «رقیب از ما وحشت دارد» اختصاص داده است.
• اصلاح‌طلبان خودشان از موسسان انقلاب و حاكميت هستند/ هرکسی با ما نباشد متضرر می‌شود/ اگر نتوانيم مشكلات را حل كنيم سراغ رهبري نظام خواهيم رفت
حجت‌الاسلام موسوی لاری وزیر کشور دولت اصلاحات و مرد شماره یک انتخابات مجلس دهم اصلاحات پس از تذکر جدی به حسن روحانی، در گفت‌وگو با گروه سیاسی روزنامه اعتماد به راهبرد های انتخاباتی اصلاحات در کارزار رقابتی اسفند 94 می‌پردازد.
موسوی لاری در پاسخ به این سوال كه ريشه اصلاحات ستيزي اصولگرايان ريشه در چه مساله‌اي دارد؛ اظهار داشت: «مشكلاتي كه پيش آمد ريشه در وحشتي دارد كه اصولگرايان بعد از ٧٦ براي آينده خودشان ترسيم كردند يعني احساس كردند يك گپ و شكاف خيلي وسيعي بين آنها و جامعه وجود دارد. اما به جاي اينكه بروند دنبال راه‌حل براي پر كردن اين شكاف به دنبال حذف اصلاحات رفتند. معتقدم آنچه در 92 انتخابات ظرف سه روز اتفاق افتاد پاسخي به اين رويكرد غلط اصولگرايان است يعني مردم دوباره در سال ٩٢ آمدند و به اصولگراها گفتند شما به جاي اينكه برويد دنبال حذف رقيب بياييد خودتان را بالا بكشيد و تا زماني كه شما خودتان را با مردم همراه نكنيد هر آن ممكن است يك ٩٢ ديگري و ٧٦ ديگري اتفاق بيفتد. بنابراين اگر جريان اصولگرا از سال ٧٦ وحشت نمي‌كرد بعضي از اقداماتي كه در دوره احمدي‌نژاد اتفاق افتاد، رخ نمي‌داد و اگر اين اتفاقات رخ نمي‌داد جريان اصلاحات در ٩٢ با آن قدرت پيش نمي‌رفت. اصولگرايان مي‌فهمند كه اصلاح‌طلبان سه روز قبل از راي‌گيري آمدند و نشستند و انتخاب كردند كه چه كار كنند. اقتدار اجتماعي اصلاح‌طلبان مايه وحشت اصولگرايان است اما واقعا آنها بايد گفتمان خود را مردمي و شكاف ميان خود و جامعه را برطرف كنند نه آنكه همه توان و ابزار خود را براي حذف اصلاح‌طلبان بسيج كنند چرا كه با اين كار بيش از ضربه وارد كردن به اصلاح‌طلبان، اصولگرايي را در خطر مغضوبيت اجتماعي قرار مي‌دهند. اگر اصولگرايان بيايند و رفتارها و سياست‌هاي‌شان را آناليز و بررسي كنند خودشان متوجه مي‌شوند كه به بيراهه مي‌روند.»
وزیر دولت اصلاحات معتقد است که گفتمان اصولگرایی دچار رکود شده است و ضریب نفوذ خود را در جامعه از دست داده است و تصریح کرد «گفتماني كه بگويد «من حق مطلقم ديگران همه باطل» در جامعه خريداري ندارد. عقلاي اصولگرايان اين را فهميده‌اند اما نمي‌دانم چرا با وجود همه حرف‌هايي كه برخي چهره‌هاي‌شان براي بازسازي و نوسازي گفتمان اصولگرايي مي‌زنند اما گامي براي عملياتي كردن اين ضرورت مهم برنمي‌دارند و اقدامي نمي‌كنند.»
سپس موسوی لاری درباره مفهوم تعامل با حاكميت با حفظ هويت اصلاح‌طلبي گفت: «...از اساسي‌ترين سوال‌هاي ما از اصولگرايان اين سوال است كه اين حاكميت كجاست؟ اگر حاكميت به معناي مشخص قانون اساسي و ساختار معين آن باشد كه اصلاح‌طلبان خودشان را هم در قاعده و هم در مديريت آن مي‌دانند و به هيچ‌وجه از آن جدا نيستند. يعني آنكه هر جايي كاري براي دفاع و پيشرفت نظام باشد اصلاح‌طلبان هستند. فرقي هم نمي‌كند كدام‌يك از قواي سه‌گانه باشد. اصلاح‌طلبان خودشان از موسسان انقلاب و حاكميت هستند مگر مي‌شود جرياني كه خودش براي پيروزي انقلاب هزينه داده و خود را جزيي از آن مي‌داند بخواهد با حاكميت تعامل كند. دوگانگي وجود ندارد تا نياز به تعامل باشد ولي اگر منظور اصولگرايان از حاكميت اين است كه خودشان را عين نظام و حاكميت مي‌دانند با اين نگاه مشكل داريم. متاسفانه يك عده خودشان را از اول عين نظام معرفي كردند و در نتيجه مخالفت با اينها شد مخالفت با نظام يا رقابت با نظام. بايد اينها را از هم تفكيك كرد.»
رییس شورای راهبردی انتخابات اصلاحات سپس با برشمردن مشکلات پیش روی نامزدهای اصلاحات اظهارداشت: «...اگر جريان اصلاحات با همه رايزني‌ها و لابي‌ها نتواند مشكلات را حل و از موانع عبور كند بايد خدمت رهبري برود و از ايشان بخواهد كه بايد پادرمياني كنند. هر چند معتقدم براي رسيدن به اين نقطه هنوز خيلي راه داريم.»
موسوی‌لاری در اظهاراتی اقتدارگرایانه پیرامون فعالیت مستقل دیگر جریانات اصلاح‌طلب و عدم همسویی با شورای راهبردی اظهارداشت: «اگر حزبي تنها بخواهد حركت كند، معلوم است كه چه سرنوشتي پيش رويش خواهد بود. قطعا ما اگر با هم حركت كنيم مي‌توانيم اكثريت جامعه هوادارگفتمان اصلاح‌طلب را با خودمان داشته باشيم. اما اگر حزبي آمد و نقش خودمحوري را خواست بازي كند و مطلقا با گروهي همراه نشد شايد به ديگران لطمه بزنداما لطمه اصلي را خودش مي‌خورد. چرا كه يك حزب است در مقابل ٢٠ حزب ديگر، يك حزب است در مقابل يك جمع فراگير اصلاح‌طلبي. بنابراين من معتقدم كه احزاب ما به آن بلوغ سياسي رسيده‌اند كه از روش سال ٨٤ استفاده نكنند و دوباره بتوانند با دست فرمان ٩٢ وارد انتخابات شوند.»
روزنامه شرقروزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای«فساد 32 میلیاردی در وزارت علوم احمدی‌نژاد» و«تبعید به گذشته» اختصاص داد.
• جلسات وحدت؛ دلواپسی‌های اصلاحات / تکاپو برای اطلاع از جزییات جلسات وحدت
جلسات وحدت میان سه ضلع اصولگرایان، هراس را در بدنه رسانه ای اصلاحات تشدید کرده است؛ تیم رسانه ای اصلاحات که با خبرسازی مبنی بر تله انتخاباتی یکی از اضلاع برای راست سنتی در صدد برهم زدن این جلسات بودند، پس از ناکامی خواهان اطلاع از جزییات جلسات هستند. گروه سیاسی روزنامه شرق بدون آن‌که از جزییات جلسات مطلع باشد فرجام آن را ناکام توصیف می‌کند
گروه سیاسی روزنامه شرق در یادداشتی تحت عنوان «تلاش اصولگرایان برای وحدت پشت درهای بسته» پیرامون جلسات همگرایی سه ضلع اصولگرایی نوشت «به دیپلماسی ظریف نقد دارند، اما در داخل از آن تقلید می‌کنند. اصولگرایان جدید و سنتی به امید رسیدن به وحدت، هفته گذشته جلسه‌ای با حضور سرانشان برگزار کردند و روی کلیاتی برای رسیدن به وحدت توافق کردند. حزب مؤتلفه، جبهه پایداری و جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، که دوتای آخری از جمله دلواپسان سیاست‌های دولت‌اند و معترض سیاست‌خارجی آن. اعلام شده جلسه دوم قرار است امروز برگزار شود. آنها گفته‌اند روی ائتلاف و وحدتِ گفتمانی تفاهم شده و قرار است روی این چارچوب‌ها، سازوکار حقوقی و سیاسیِ ائتلاف حداکثری شکل بگیرد. درست مانند وضعیت پرونده هسته‌ای که ابتدا تفاهم‌نامه را نوشتند و متن حقوقی را گذاشته‌اند برای بعد. منتقدان سیاست خارجی دولت، برای اعلام جزئیات یا همان فکت شیت به دولت فشار می‌آورند، اما خودشان از اعلام جزئیات جلسه گذشته اجتناب می‌کنند.
سقای بی‌ریا، سخنگوی جبهه پایداری، ترقی، عضو شورای مرکزی مؤتلفه و فروزنده از جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، هرسه می‌گویند فعلا قرار نیست چیزی بیش از آنچه در خبرگزاری- منظور تسنیم و فارس است- آمده، منتشر شود. اصولگرایان برای رسیدن به وحدت مورد انتظار راه‌های مختلفی رفته‌اند؛ چندین همایش برگزار کردند، تلاش کردند بین زعمای قوم، نشستی برگزار شود و دستِ آخر این نشست‌هایی است که بین سه تشکل اصولگرا درحال برگزاری است.
نتایج این تلاش‌ها، اما همچنان نامعلوم است؛ مثلا درحالی چندین همایش وحدت در سال گذشته برگزار شد که چهره‌های شاخصی که در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته تن به ائتلاف نداده بودند، غایب دائم این جلسات بودند. سران سه گروه اصولگرا درحالی در جلسه هفته گذشته خود از نشست آیات مصباح‌یزدی، محمد یزدی و موحدی‌کرمانی در قم تقدیر کرده و آن را گامی برای همگرایی اصولگرایان دانسته بودند که همچنان از محتویات این جلسه خبری منتشر نشده و نتیجه‌بخش‌بودن آن محل تردید است؛ جلسه‌ای که بالاخره بعد از وعده‌های بسیار و یک‌بار لغوشدن، ١٨ فروردین برگزار شد. شواهد موجود، چشم‌انداز روشنی از وحدت را ترسیم نمی‌کند.»
روزنامه آرمانامروزروزنامه آرمان‌امروز صفحه اول خود را به تیترهای «نامه سرگشاده به مطهری؛ مشهد نیا؟!» و «ولنجک پیشکش خرج سفرها از کجاست؟» اختصاص داد.
• بودجه سفرهای احمدی‌نژاد چگونه تامین می‌شود؟
روزنامه آرمان امروز در یادداشتی به بررسی بودجه ساختمان ولنجک و سفرهای خارجی احمدی نژاد پرداخته است؛ گروه سیاسی روزنامه آرمان امروز استقرار احمدی نژاد در ساختمان ولنجک را دور از شعارهای حمایتی وی از قشر مستضعف می دادند.
سپس این روزنامه حامی هاشمی رفسنجانی پیرامون هزینه‌های سفر خارجی احمدی‌نژاد که طبق ادعای نزدیکان وی از ردیف بودجه است نوشت«اکنون اما نمی‌توان درباره ساختمان ولنجک خرده‌ای به احمدی‌نژاد و اطرافیان او گرفت چون شاید از طرف دولت به آنها اهدا شده باشد و البته نمی‌توان منکر این شد که او برای حضور در جمع مردم مناطق فرودست شهر می‌توانست با این مکان مخالفت کند. به هر حال موضوع این ساختمان هنوز مشخص نیست اما وقتی با نمایندگان مجلس درباره آن صحبت می‌کنید با تعجب شانه بالا می‌اندازند و می‌پرسند: «مگر ردیف بودجه‌ای هم برای این کار اختصاص یافته است؟» ساختمان ولنجک را باید اندکی در این بخش گزارش فراموش کرد و به سفرهای احمدی‌نژاد و تیمش پرداخت. سفر به ونزوئلا، سفر به ترکیه و سفرهایی در داخل کشور از بابل تا مشهد و.... ساده‌انگارانه است اگر خرج این سفرها را هم دولت بخواهد متقبل شود چراکه لزومی برای انجام این سفرها نیست و آن سفرهایی که این تیم دارد با دلایل شخصی است مثلا زمانی که احمدی‌نژاد در هفته اول اسفند سال گذشته به ترکیه رفت ساعتی بعد سخنگوی وزارت خارجه گفت: «سفر آقای احمدی‌نژاد کاملا شخصی بوده و هماهنگی از سوی وزارت خارجه به عمل نیامده است.» آن زمان هم که خبر رسید او برای حضور در مراسم سالگرد هوگو چاوز به ونزوئلا می‌رود، بازهم نزدیکانش تاکید کردند که این سفر شخصی است. از سوی دیگر اخیرا هیاتی از ترکیه به ایران آمده است و مهمان احمدی‌نژاد بود که این سفر هم هزینه‌های خودش را دارد و از آنجا که از سوی مقامات دولتی دعوتی به عمل نیامده بود پس خرج این سفر هم شخصی و نه دولتی بوده است. سفر شخصی یعنی هزینه آن به شکل فردی و نه دولتی پرداخت می‌شود. سفرهای داخلی هم اگر خرج زیادی نداشته باشد به هر حال هزینه هواپیمای احمدی‌نژاد و همراهان او و احتمالا هزینه مکان سخنرانی و استراحت هم رایگان نیست و باید مبلغی برای آن پرداخت شود.»
روزنامه ایرانروزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «مخالفت وزارت کشور با استانی شدن انتخابات» و «پرداخت عمده مطالبات فرهنگیان تا آخر هفته» اختصاص داد.
• شاهد عینی از حادثه شیراز
روزنامه دولتی ایران در صفحه سیاسی خود به گفت‌وگو با راننده تاکسی که در حادثه درگیری علی مطهری با برخی از افراد ناشناس حضور داشته است، پرداخت.
سعید باغبانی ، راننده تاکسی فرودگاه شیراز اظهار داشت «جلو در ترمینال فرودگاه شلوغ بود و نزدیک به 100 تا 200 نفر تجمع کرده بودند. البته در آن وضعیت نمی‌توانستم دقیق بشمارم. چماق نداشتند، فقط موتور سنگین داشتند و سنگ و آجر هم با خودشان آورده بودند. در فرودگاه خبری نبود. وقتی به در اصلی فرودگاه رسیدیم، شعار دادن‌ها شروع شد و به ما حمله کردند، شیشه‌های ماشین را شکستند و گاز اسپری به صورت ما پاشیدند. مجبور بودیم، فرار کنیم. اگر می‌ایستادیم، تکه پاره مان می‌کردند.»
وی سپس در مورد وضعیت حضورشان در کلانتری گفت «حدود سه ساعت در پاسگاه بودیم. در این مدت، آن افراد هم مقابل ساختمان پاسگاه بودند و شعار می‌دادند. من داخل کلانتری بودم و خیلی از بیرون خبر نداشتم. نشنیدم چه توهین‌هایی به آقای مطهری کردند.» و سپس از عدم پرداخت خسارت از سوی مسئولین استان فارس گلایه کرد.
