گروه جنگ نرم مشرق- بازی‌های ماتریکس یک نوع بازی فرم آزاد هستند که در آن هر بازیکن به نوبت استدلالی را در مورد یک نوع عمل خاص و اثرات مورد انتظار آن مطرح می‌کند. بعد از آن، دیگر بازیکنان در رد و یا تائید آن استدلال، استدلال‌های خود را ارائه می‌دهند. سپس یا توسط داور یا بوسیله تاس و یک سری تعدیل‌کننده‌ که منعکس‌کننده مباحث موافق و مخالف است، در خصوص موفقیت عمل پیشنهادی حکم صادر می‌شود. پس از آن بازیکن بعدی اقدام خود را بر اساس وضعیت جدید اتخاذ می‌کند، و بازی به همین ترتیب ادامه می‌یابد.

بازی ممکن است توسط یک نقشه و یک سری قطعه/ شمارنده/ واحد به عنوان ابزارهای کمکی بازی و یا حتی به صورت کاملاً انتزاعی برگزار شود. از آنجا که حوادث با توجه به یک سری اقدامات، استدلالات، و اثرات موفق آشکار می‌شود، کل بازی به صورت روایتی از یک سناریو بررسی می‌شود.

در همین راستا، هفته گذشته گروهی از تحلیل‌گران سازمان توسعه و تحقیق دفاعی کانادا و نیز برخی تحلیل‌گران حوزه خاورمیانه در دانشگاه اتاوا و در قالب یک بازی ماتریکسی به بررسی درگیری فعلی «داعش» در عراق و سوریه پرداختند.

به دلایل عملی و برای محدود کردن تعداد بازیکنان، بازی تا حد زیادی در عراق متمرکز شد. هدف این کار بررسی ارزش‌ها و محدودیت‌های بازی ماتریس به عنوان یک روش تحلیلی بود.

در این بازی شش عامل در نظر گرفته شدند:

· دولت عراق

· داعش

· گروه‌های سنی مخالف غیر داعشی

· کردها

· ایران

· آمریکا

این بازی به شکل زیر برگزار شد:

· بازیکن اقدام و اثر مورد نظر خود در صورت موفقیت را اعلام می‌کرد (مثلاً ارتش عراق به شهر X حمله می‌کند، نیروهای داعش را شکست داده و شهر را مجدداً به تصرف در می‌آورد.) امتیاز 7 به بالا که با انداختن دو تاس بدست می‌آید برای کسب موفقیت این اقدام لازم بود.

· پس از آن بازیکن دلایل اینکه چرا اقدامش موفقیت‌آمیز می‌باشد را ارائه می‌کند (مثلاً «من در این منطقه نیروهای بیشتری نسبت به مدافع دارم. نیروهای من بهتر مسلح شده‌اند. مشاوران ایرانی با نیروهای من مستقر شده‌اند. من از حمایت هوایی آمریکا برخوردارم. علاوه بر این، نیروهای من توسط شیعیانی که به خاطر فتوای آیت‌الله سیستانی دست به اسلحه برده‌اند تقویت شده‌اند.») هر استدلال قابل‌قبول یک امتیاز مثبت بدست می‌آورد.

· ممکن است دیگر بازیکنان استدلال موافق یا مخالف خود را در خصوص موفقیت عمل پیشنهادی ارائه کنند. (مثلاً «شما با شکست مواجه خواهید شد چرا که ارتشتان فاسد است و نیروهای‌تان رهبری ضعیفی دارد. علاوه بر این، ساکنان سنی شهر بخاطر لفاظی‌های شیعیان و افراط شبه‌نظامیان شیعه با شما بیگانه شده و در برابرتان مقاومت خواهند کرد. روحیه مدافعان داعش بالاست. عدم کنترل هوایی بدان معنی است که پشتیبانی نزدیک هوایی آمریکا تا حد زیادی بی‌اثر است.») هر استدلال مثبت یک امتیاز مثبت و هر استدلال منفی یک امتیاز منفی به همراه دارد.

· تاس انداخته می‌شود و امتیاز استدلالات موافق و مخالف تعیین شده و نتیجه مشخص می‌شود. برای تعیین و پذیرش اعتبار استدلالات می‌توان هم از ابزارهای کمکی بازی و هم تاس استفاده کرد: نمره بسیار بالا به معنی یک نتیجه بسیار موفقیت‌آمیز خواهد بود (نابودی دشمن و تقویت روحیه خود)، در حالی که نمره بسیار کم به معنی شکستی افتضاح است (شما دچار یک شکست فاجعه‌بار شدید، و برای عملیات جنگی بعدی خود با جریمه مواجه خواهید شد).

از نقشه و واحدهای مختلف و دیگر نشانگرهای آن عمدتاً برای نمایش و کمک به نشان دادن اتفاقات داستان استفاده می‌شود تا یک بخش اصلی و اساسی بازی.

روند اتفاقات صورت‌گرفته در این تحلیل به شکل زیر است:

داعش تلاش‌های اولیه برای گسترش کنترل اراضی خود به سمت جنوب و برای نزدیک‌تر شدن به بغداد را انجام داد، اما قادر به انجام این کار نبود. در نتیجه، یک سری بمب‌گذاری تروریستی در پایتخت را آغاز کرد، به امید اینکه بتواند حرکت نیروهای دولتی را متوقف کند. در شمال، کردها بر تقویت قدرت نظامی خود متمرکز شدند، هم برای دفاع از خود در برابر داعش و هم برای بهبود عملکردهای آتی خود برای بدست آوردن استقلال. نه آمریکا و نه ایران سلاح‌های سنگینی مانند تانک یا توپ را که کردها بدنبال‌شان هستند را در اختیارشان قرار نمی‌دهند. کردها با نیروهای داعش در اطراف موصل درگیر می‌شوند، اما تمایلی به انجام یک حمله بزرگ ندارند. در واقع، تلاش‌شان برای نفوذ به حومه شهر خوب پیش نرفت.

ایران در امتداد مرز خود با عراق نیروهایش را مستقر می‌کند، و برای کمک به نیروهای عراقی و کردی مشاوران نظامی ارسال می‌کند.

ارتش عراق حمله بزرگی را برای از بین بردن داعش و متحدان شبه‌نظامی آن از استان دیالی و نیز برای تأمین امنیت تاجی و سامرا و پیشروی به سمت تکریت انجام می‌دهد. با این حال، آنها با مقاومت سختی مواجه می‌شود. پیشرفت کند صورت می‌گیرد، و حتی زمانی که مناطق تحت تصرف نیروهای امنیتی عراق است، نیروها مورد حملات متعدد انفجاری و تک تیراندازی قرار می‌گیرند.

پس از آن حمله دوم برای تضمین امنیت فلوجه و پیشروی به سمت رمادی صورت می‌گیرد. باز هم، پیشرفت با کندی همراه است. تلاش برای اصلاح ارتش عراق و بهبود اثربخشی جنگی آن ناموفق است.

همه این درگیری‌ها سبب ایجاد بحران انسانی در حال رشد مانند فرار ساکنین مناطق جنگی می‌شود.

آمریکا با استفاده از نیروهای ویژه برای نجات گروگان‌های آمریکایی گرفتار در دست داعش در الرقة‎ سوریه دست به عملیات خطرناکی می‌زند که ناموفق می‌ماند. داعش با اعدام گروگان‌ها دست به تلافی می‌زند. داعش که قادر به گرفتن اراضی بیشتری در عراق نیست، دست به یک حمله غافلگیرانه علیه مواضع مرزی اردن می‌زند تا بدین طریق بتواند که در ابتدا با موفقیت همراه می‌شود، اما طولی نمی‌کشد که توسط نیروهای اردنی و آمریکایی به عقب رانده می‌شوند.

در طول بازی، هم ایران و هم آمریکا از بغداد می‌خواهند تا خود را به سنی‌های ناراضی رسانده و آنها را از سیطره داعش خارج کند. در عمل، کمی از این اتفاق روی می‌دهد. در مقابل، دولت عراق برای تقویت قدرت خود به طور فزاینده‌ای به شبه‌نظامیان شیعی متکی است و لذا با مصالحه برخورد می‌کند. سنی‌های مخالف - که مطالبات گسترده‌شان ظاهراً برای دولت عراق بسیار زیاد است – تنها خشمگین‌تر می‌شوند. با افزایش نقش ایران، سنی‌های مخالف از این موضوع بهره‌برداری کرده و به حمایت مالی عربستان سعودی روی می‌آورند.

در نهایت، تهران تصمیم می‌گیرد که به مسائل خاتمه دهد و لذا به شدت به بغداد فشار می‌آورد تا با رهبران معتبر سنی مخالف دولت وارد مذاکرات رسمی صلح شود. در ابتدا دولت عراق امتناع می‌ورزد، اما سپس به شرط برگزاری گفتگوها در بغداد با این کار موافقت می‌کند. سنی‌های مخالف به برگزاری گفتگوها در یک مکان بی‌طرف‌تر اصرار می‌ورزند. تهران عمان را پیشنهاد می‌دهد و زمانی که نخست‌وزیر عراق این گزینه را رد می‌کند، تهران روشن می‌سازد که رد این موضوع به‌هیچ‌وجه یک گزینه انتخابی نیست. در نهایت نخست‌وزیر العبادی با اکراه موافقت می‌کند.