گروه جنگ نرم مشرق- پروژه آینده اخبار بی‌بی‌سی به‌دنبال اطمینان حاصل کردن از این مساله است که به‌منظور ایجاد نوآوری و ایده‌های جدید در کار خبری، چگونه باید به ورای خروجی روزانه خود نگاه کند؛ این پروژه به آنان کمک می‌کند که مقصدی که به آن سو می‌روند را در دنیای سریع اخبار جهانی به‌تصویر بکشند؛ و هدف این پروژه ارائه فهرستی از اقدامات آینده‌شان به بی‌بی‌سی است.
جیمز هاردینگ، مدیر اخبار و امور جاری بی‌بی‌سی در این باره می‌نویسد: ما این سوال را از خود می‌پرسیم که در سال‌های 2017، 2022 و 2027 چه نوع مخاطبانی خواهیم داشت. ما به آینده اخبار از طریق سه مسیر درهم تنیده نگاه می‌کنیم: فناوری، داستان‌ها و مردم. وسایل، شبکه‌ها و ایستگاه‌های جدید ما را قادر به انجام چه کاری خواهند کرد؟ چطور ما داستان‌ها را گزاش کرده و بیان می‌کنیم و در حقیقت داستان چیست؟ مردم در آن سال‌ها چه توقع و خواسته‌ای از اخبار دارند؟
نمودار فوق نشان‌دهنده افزایش دریافت اخبار توسط مخاطبان با استفاده از وب و کاهش آن با استفاده از تلویزیون طی سال‌های 2002 تا 2013 است
وی ادامه می‌دهد: در واقع، هدف این پروژه ارائه پاسخ محدود یا مشخص به این
سوال که اخبار در آینده چگونه خواهند بود نمی‌باشد. در عوض، ما می خواهیم بحثی در
بین خود با مخاطبان خود و با افرادی که در این صنعت کار می‌کنند آغاز کنیم. گزارش
آینده خبر در کنار دسته‌ای از عقاید و نظرات متفاوت برخی از داخل بی‌بی‌سی و برخی از خارج شبکه قرار
می‌گیرد. ما کار خود را با فهرستی بلندی از افراد بیرونی آغاز کرده‌ایم. ما از
روزنامه‌ها، تلویزیون و رسانه‌های دیجیتال برای شرکت دعوت کرده‌ایم. ما عقاید هر کسی
را از رئیس تا مدیر و از دانشگاه شهر بیرمنگام تا توئیتر جمع‌آوری کرده‌ایم.
جیمز هاردینگ در ادامه آورده است: ما زمان زیادی را صرف نمی‌کنیم. دانشگاه استنفورد کالیفرنیا محبت کرده پذیرفته است که برای دو هفته میزبان ما باشد. در آنجا ما یکسری سمینارها را برگزار کرده، با برخی از مشاغل پیشروی جدید خبری ملاقات خواهیم داشت، مصاحبه‌ها و اطلاعاتی که تا کنون جمع‌آوری کرده‌ایم را یک‌پارچه کرده و چارچوبی را برای آینده اخبار تنظیم می‌کنیم. همچنین یک روز کامل را صرف بحث درباره تحلیل یافته‌ها و چالش‌های مطرح شده درباره آینده اخبار می‌کنیم.
وی در پایان می‌گوید: تعداد افراد دارای عقاید جدید و واقعاً خوب قابل توجه و
دلگرم‌کننده است. ما به‌دنبال چیزهای بیشتری می‌گردیم و واضح بگوییم، هیچ چیزی
آنقدر مبهم، غیرعادی و جدید نیست که نشود به آن پرداخت. پروژه آینده اخبار ما را
مجبور خواهد کرد تا برخی از فرضیه‌های کاری خود را آزمایش کنیم. امیدواریم که این
پروژه چیزهای جدیدی را به ما ارائه دهد. البته، پیشگویی آینده کاری متهورانه است.
ما نمی‌دانیم زمانی که روز را شروع می‌کنیم، چه چیزی خبر را تا شب پیش می‌برد.
اما، نگاه دقیق به آنچه دنیا انجام می‌دهد، فکر کردن درباره آنچه مردم می‌خواهند،
پرسیدن سوالاتی درباره مسیر آینده، کاری ارزشمند می‌باشد.
لازم به ذکر است که بنگاه خبر پراکنی بی‌بی‌سی اکنون به دلیل مواجهه با کاهش بودجه شدیدی که طی سال‌های اخیر با آن دست به گریبان است دچار افول شده و اکنون خبرگزاری‌های بزرگی چون راشاتودی و سی‌سی‌تی‌وی چین از نظر تعداد مخاطب از آن پیشی گرفته‌اند. با این حساب رفتارهای این چنینی این بنگاه خبرپراکنی برای به دست آوردن تعداد مخاطب زیاد طی 12 سال آینده خبر از خیز این شبکه برای رشد مجدد می‌دهد البته اگر مشکل کاهش بودجه آنان توسط ملکه انگلیس تامین شود.
بی‌بی‌سی به دنبال آینده اخبار...
سایت گاردین در یکی از مطالب خود از نگرانی بی‌بی‌سی پیرامون کاهش قدرت نرم بریتانیا سخن گفته است. بر اساس این مطلب که با عنوان «کاهش بودجه سرویس بین‌الملل بی‌بی‌سی موجب کاهش قدرت نرم بریتانیا خواهد شد» و در تاریخ 28 ژانویه 2015 در سایت گاردین قرار گرفته است، بی‌بی‌سی به دولت هشدار داده است که در صورت کاهش بودجه سرویس بین‌الملل، این خبرگزاری در برابر رقبای خارجی مثل راشاتودی و الجزیره بسیار بی‌اثر خواهد شد! در ادامه نیز آمده است که اثرگذاری سرویس بین‌الملل بی‌بی‌سی در «میدان جنگ نرم» و «جنگ جهانی اطلاعات» تحت فشارهای زیادی قرار گرفته است!.
ساختمان پیشین شعبه مرکزی سرویس بین‌الملل بی‌بی‌سی
اما چه چیزی موجب نگرانی این خبرگزاری شده است؟! پاسخ این سوال را می‌توان در گزارش 50 صفحه‌ای این خبرگزاری جستجو کرد.
در این گزارش مفصل که تحت عنوان «آینده اخبار» نوشته شده است، بی‌بی‌سی از گسترش اینترنت و افزایش قدرت نرم برخی کشورها ابراز نگرانی کرده است. در بخشی از این گزارش آمده است:
در گذشته مقدار اخباری که هر روز در جهان اتفاق می‌افتاد دقیقا درون صفحات یک روزنامه جا می‌شد! اما امروزه با وجود اینترنت اینگونه نیست! امروزه اخبار بسیار بیشتری، بسیار سریع‌تر از گذشته و از منابع مختلف توسط صدها میلیون نفر در جهان مخابره می‌شود!
در ادامه گزارش، بی‌بی‌سی به نقش حیاتی خود در عصر اینترنت اشاره کرده و گفته است: اکنون بی‌بی‌سی بزرگترین و مورد اعتمادترین و مسوولیت‌پذیرترین منبع خبری در جهان است و هدف اصلی ما برای ده سال آینده آن است که این اعتبار را مخدوش نکنیم.
بر این اساس بی‌بی‌سی از سال گذشته پروژه‌ای را تحت عنوان آینده اخبار و خبررسانی آغاز کرده است که در آن سعی می‌شود، ضمن رصد شرایط موجود، از تداوم سلطه این خبرگزاری بر اخبار جهانی اطمینان حاصل شود. برای اساس گزارش این پروژه، بی‌بی‌سی در عصر اینترنت نقش پررنگ‌تری خواهد داشت و به دنبال آن است که اخبار و فضای اطلاعاتی اینترنت را نیز در اختیار خود بگیرد.
در ادامه این گزارش نیز آماری از افزایش مخاطبان و مصرف‌کنندگان اطلاعات اینترنتی به خصوص در میان کودکان و نسل جوان آمده است و سپس از افزایش قدرت نرم برخی کشورها در زمینه اخبار ابراز نگرانی شده است:
«خبررسانی و نقش‌آفرینی بی‌بی‌سی در اخبار منطقه‌ای و جهانی کمتر شده است! اخبار عصرگاهی تلویزیونی بی‌بی‌سی که برای کشورهای فرامنطقه‌ای تدارک دیده شده‌اند در سال 2013 به نصف مقداری رسیده است که در سال 1980 بوده است. در مقابل، دو کشور روسیه و قطر، کشورهایی هستند که خبررسانی را در سطح جهانی به دست گرفته‌اند. هم چنین در چین به تلویزیون مرکزی این کشور 7 میلیارد دلار بودجه تزریق شده است تا بتواند فعالیت‌های جهانی خود را افزایش دهد».
این گزارش بی‌بی‌سی به خوبی بیانگر آن است که امروزه منازعه بر سر «قدرت نرم اخبار»، در سرتاسر جهان بسیار اهمیت یافته و پیدایش رقیبان قدرتمند در این حوزه، موجب آن شده است که این خبرگزاری به دنبال در اختیار گرفتن فضا و گردش اخبار موجود در اینترنت باشد.
اما چرا این موضوع برای بی‌بی‌سی تا این حد حیاتی است؟ آیا همان طور که این خبرگزاری ادعا کرده است تنها نگرانی آن به خاطر وجود اخبار دروغین در فضای اینترنت و نیاز به یک خبرگزاری صادق برای بیان حقیقت است؟!!
بد نیست برای پاسخ به این سوال به سند استراتژی پنتاگون که در 2012 تنظیم شده است، اشاره کنیم. در این سند استراتژیک، به جنگ «ایده‌ها» و «روایت‌ها» در عصر بی‌نظمی حاصل از اینترنت، اشاره شده است. جنگ روایت‌ها به این معنی است که چه کسی تعیین می‌کند مردم هنگامی که می‌خواهند بخوابند به چیزی فکر کنند؟! و این دقیقا همان چیزی است که بی‌بی‌سی به دنبال آن است. اینترنت و گسترش اخبار و اطلاعات در فضای آن، موجب شده است که بی‌بی‌سی در جنگ روایت‌ها احساس خطر کند و به دنبال آن باشد که روایت‌های موجود در اینترنت را نیز از آن خود کند.
یک مثال ساده می‌تواند اهمیت روایت‌ها را نشان دهد. از مدت‌ها پیش از حمله آمریکا به ژاپن، اخبار به گونه‌ای سازماندهی می‌شد که روایت‌های بسیار منفی از ژاپنی‌ها در اذهان مردم آمریکا شکل گرفته بود. به همین دلیل نیز آمریکا توانست به راحتی دو شهر هیروشیما و ناکازاکی این کشور را مورد حمله قرار دهد و جالب اینجاست که پس از آن مردم آمریکا از این ناراحت بودند که چرا شهر توکیو مورد هدف قرار نگرفته است؟! همین داستان‌پردازی و جنگ روایت‌ها در رابطه با جنگ اول خلیج‌فارس نیز انجام شد و در جلب حمایت مردم آمریکا نقش بسزایی داشت؛ اما در زمان جنگ دوم خلیج‌فارس آمریکا نتوانست حمایت مردمی را به دست آورد و شکست خورد. تحلیل‌گران معتقدند که دلیل این شکست، حضور و نقش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و امکان انتشار اخبار از سایر منابع بوده است!
این مثال به خوبی روشن می‌سازد که چرا بی‌بی‌سی در شرایط کنونی تا این حد نگران افزایش مخاطبان اطلاعات اینترنتی و کاهش قدرت نرم بخش بین‌الملل خود شده و می‌خواهد با در دست گرفتن جریان اطلاعات در اینترنت قدرت نرم خود را هم چون گذشته در جهان حفظ کند...
در پایان لازم است به این نکته توجه کرد که رهبر معظم انقلاب بارها و بارها به این تلاش‌های رسانه‌ای و خبری غرب اشاره کرده است:
«امروز دنیا بر مدار جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای و درواقع بر مدار جنگ جبهه‌های خبری و دستگاه‌های تولیدکننده‌ی پیام می‌گردد. نه این‌که در گذشته، جهانگیران و جهانخواران از نقش پیام و تبلیغ غافل بودند؛ آن وقت هم توجّه بود و اقدام می‌شد؛ اما امروز امکانات فراوان شده و پیشرفت دانش در این زمینه کارهای شگفت‌آور و حیرت‌انگیزی انجام می‌دهد. لذا شما می‌بینید مراکز استکباری و قدرت‌طلب دنیا بر روی نقش پیام کار می‌کنند؛ یعنی حقیقتا سرمایه‌گذاری می‌کنند». دیدار با مسئولان سازمان صدا و سیما. ۱۳۸۱/۱۱/۱۵
برای دانلود سند روی تصویر کلیک کنید
